1/27/2023

Το «Φως Φαναρίου» σχολιάζει συνέντευξη του «Ε.Κ.»


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου* 
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, στη μεγάλη ομογενειακή εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της Αμερικής, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρος Β’ απάντησε στην ερώτηση του Θ. Καλμούκου αν είναι «δόκιμος ο χρόνος να καλέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης μία Σύναξη των Προκαθημένων», ως εξής: 
«Είναι προσωπική απόφαση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου ως η κεφαλή των Ορθοδόξων όποτε το κρίνει θα το κάνει γιατί ο Θεός του έχει δώσει σοφία». 
Φυσικά η Κεφαλή, Δομήτωρ της Εκκλησίας είναι θεολογικώς ο Χριστός, αλλά η κεφαλή της υπ’ ουρανόν Ορθοδοξίας –ως πρωτεύθυνος– είναι, ιεροκανονικώς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κι αυτό δεν μειώνει κανένα. 
Το έχει πει ξεκάθαρα και ο Σεβ. Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος: «Η Κεφαλή της Εκκλησίας μας γενικώς αναγνωρίζουμε ότι είναι ο Χριστός μας. Αλλά επί της Γης είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης». 
Αίφνης θυμήθηκα πρόσφατη αναφορά της Αρχιγραμματείας της Εκκλησίας της Αλβανίας σε κείμενο του Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Γρηγορίου Φραγκάκη. 
Εκεί, εν κατακλείδι, σημειώνεται: 
«Τέλος, στον Τόμο της Ουκρανίας αναγράφονται τα εξής: 
‘Προσεπιδηλούμεν τοις ανωτέρω ότι η εν Ουκρανία Αυτοκέφαλος Εκκλησία γινώσκει ως κεφαλήν τον Αγιώτατον Αποστολικόν Πατριαρχικόν Θρόνον, ως και οι λοιποί Πατριάρχαι και Προκαθήμενοι’. Παρόμοια αναφορά δεν υπάρχει στον Τόμο του Αυτοκεφάλου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας. Δε νομίζω ότι διαφεύγει της προσοχής του Μακ. Αλβανίας κ. Αναστασίου ότι στο Συνοδικό Χρυσόβουλλο ή Τόμο, για την Πατριαρχική αξία της Εκκλησίας της Ρωσίας, ο οποίος φέρει τις υπογραφές του Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου, Αντιοχείας Ιωακείμ, Ιεροσολύμων Σωφρονίου και ογδόντα ενός Μητροπολιτών, Αρχιεπισκόπων και Επισκόπων (Μάιος 1590, Καλ. Δελ. Τόμος ΙΙΙ, σελ. 25), αναγράφεται επί λέξει: ‘και ίνα κεφαλήν και αρχήν έχη αυτός τον Αποστολικόν Θρόνον της του Κωνσταντίνου πόλεως ως και οι άλλοι Πατριάρχαι’». Επομένως, όχι ο τόμος της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, αλλά της ίδιας της Ρωσίας, ήδη από το 1590, αναγνωρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως «κεφαλήν» και «αρχήν». 
Ο Πατριάρχης του Δευτερόθρονου, πρεσβυγενούς Πατριαρχείου της Ανατολής, Αλεξανδρείας Θεόδωρος, δεν δυσκολεύεται να παραδεχτεί αυτή την αλήθεια των αιώνων, όπως, δυστυχώς, ο Αλβανίας Αναστάσιος. 
Στη σημερινή, Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2023, συνεδρίαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως αναφέρεται στο σχετικό ανακοινωθέν «το Ιερόν Σώμα επληροφορήθη εν συνοχή καρδίας και θλίψει τας διά των Γραμμάτων του Μακ. Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεοδώρου ανακοινωθείσας ιεροκανονικάς αποφάσεις της κατ’ Αυτόν Εκκλησίας ως προς την εισπήδησιν της Εκκλησίας Ρωσσίας εις την δικαιοδοσίαν αυτής, ας αποδεχομένη, στηρίζει κατά πάντα το Παλαίφατον τούτο Πατριαρχείον εις τον δίκαιον αγώνα του υπέρ της κανονικής τάξεως». 
Η κεφαλή, ο Αποστολικός και Πατριαρχικός Οικουμενικός Θρόνος, τάσσεται απερίφραστα υπέρ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, που πλήττεται από την αντικανονική εισβολή του Πατριαρχείου Μόσχας στην δικαιοδοσία του. Η κεφαλή, ως έχουσα το πρωτεύθυνον, παίρνει θέση, σαφή και ξεκάθαρη. Όχι αοριστολογίες, όχι ευχολόγια, όχι ανέξοδες ρητορείες περί ενότητος, αλλά θέση υπέρ του αδικουμένου έναντι του αδίστακτου εισβολέως. Είθε και οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες να αναλάβουν «πανοπλίαν του φωτός», ήτοι την ευθύνη τους και να συμπορευθούν με την πρωτεύθυνη κεφαλή. 
* Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος είναι καθηγητής Θεολογίας, μουσικός, συγγραφέας και υπεύθυνος του πρακτορείου εκκλησιαστικών ειδήσεων «Φως Φαναρίου».

1/26/2023

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Είναι θλιβερό το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος δεν υποστηρίζει απλώς την ρωσκή εισβολή στην Ουκρανία και την στυγερή πολιτική Πούτιν, αλλά εισάγει και μια “θεολογία του πολέμου”. Καθίσταται, δηλαδή, ο θεωρητικός, σε επίπεδο “θεολογικό”, της αναγκαιότητας αυτής της εισβολής και της στήριξής της με κάθε τρόπο. 
Παράλληλα δεν παύει να εξαπολύει μύδρους κατά της κακής Δύσης, η οποία ευθύνεται, κατ’ αυτόν, για όλα τα δεινά. Αυτή, μάλιστα, η “λογική”, βρίσκει απήχηση στους κάθε λογής χριστιανούς φονταμενταλιστές, οι οποίοι βλέπουν παντού “εχθρούς της Ορθοδοξίας”, εκτός – φευ! – από τους ίδιους. Θεωρούν, επίσης, ότι η “Αγία Ρωσία” είναι “μπροστάρης” στον αγώνα κατά της “ηθικής κατάπτωσης” της εποχής μας και ότι είναι, ακόμα, το “ανάχωμα” για τις “παπικές” ορέξεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 
Αν όμως σπουδάζουμε την πραγματικότητα και μαθαίνουμε να την προφέρουμε σωστά, τότε θα αντιληφθούμε ότι η Ρωσική Εκκλησία έχει αποδυθεί σε έναν ολομέτωπο αγώνα για νίκη της Ρωσίας επί της Ουκρανίας, γιατί αλλιώς θα βιώσει και αυτή την ήττα, τη στιγμή που προσπαθεί να κυριαρχήσει εκκλησιαστικά πάση τη κτίσει, με ηχηρότερο παράδειγμα αυτό της εισβολής στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. 
Ο Πατριάρχης Κύριλλος, λοιπόν, (“Βλαντιμίρ Γκουντιάεφ”) κάλεσε τους κατοίκους της επιτιθέμενης χώρας να παράσχουν στο στρατό όλα όσα χρειάζεται για να συνεχίσει την αιματηρή “ειδική επιχείρηση” κατά της Ουκρανίας. Είπε ότι οι Ρώσοι θα πρέπει να αναζητήσουν όλες τις πιθανές ευκαιρίες για να το πράξουν και να συγκεντρώσουν χρήματα. 
Ο Μόσχας Κύριλλος το είπε αυτό στις 19 Ιανουαρίου, την ημέρα των Θεοφανείων, με το Ιουλιανό ημερολόγιο, μετά το τέλος της Θ. Λειτουργίας στον Καθεδρικό Ναό των Θεοφανείων στο Ελόχοβο της Μόσχας. Η δήλωσή του δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Μόσχας.
Υπενθύμισε τους πολέμους του παρελθόντος, λέγοντας ότι οι επιτιθέμενοι δεν πέτυχαν τον στόχο τους επειδή ολόκληρο το έθνος ξεσηκώθηκε για να υπερασπιστεί την πατρίδα. “Πόσοι άνθρωποι προσβλήθηκαν από το σοβιετικό καθεστώς! Πόσοι ιερείς φυλακίστηκαν, πόσες εκκλησίες καταστράφηκαν, πόσοι αγρότες αποδεκατίστηκαν! Όμως όλα πέρασαν στο παρασκήνιο και οι άνθρωποι, οδηγούμενοι από την πατριωτική ιδέα, κινητοποιήθηκαν, συνειδητοποιώντας ότι ο εξωτερικός εχθρός αποτελούσε τεράστια, υπαρξιακή απειλή για τη χώρα μας. Και κερδίσαμε, επειδή πραγματικά έγινε η κινητοποίηση ολόκληρου του έθνους”, είπε ο πατριάρχης. 
Ο Μόσχας Κύριλλος είπε ότι οι Ρώσοι πρέπει να εργαστούν για δύο ή τρεις και να είναι ενωμένοι τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά. “Τα παιδιά μας, ειδικά εκείνα που πηγαίνουν στην πρώτη γραμμή, χρειάζονται πραγματικά πνευματική υποστήριξη. Και σε αυτή την κατάσταση, δεν μπορούν να υπάρξουν τυπικά λόγια. Πρέπει να είστε σε θέση να πείτε κάτι σε ένα άτομο που θα το ενισχύσει, ακόμα και όταν δίνεται η εντολή “επίθεση!”. Μια εντολή χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει νίκη όταν πρέπει να σηκωθείς και να αντιμετωπίσεις τον θάνατο. Αυτό κάνουν τώρα τα παιδιά μας – βγαίνουν από τα χαρακώματα και αντιμετωπίζουν τον θάνατο”, δήλωσε ο Πατριάρχης Μόσχας, προσθέτοντας ότι οι Ρώσοι πρέπει να στηρίξουν τον στρατό με ό,τι μπορούν, τόσο πνευματικά όσο και οικονομικά. 
Ούτε λέξη για τους νεκρούς του πολέμου. Ούτε λέξη για τα θύματα, για τους πρόσφυγες. Αντιθέτως, ετοιμοπόλεμοι όταν δίνεται η εντολή “επίθεση”! 
Για τον Μόσχας Κύριλλο το απαραίτητο είναι να κινητοποιηθούν οι ενορίτες για να συγκεντρώσουν πράγματα και τρόφιμα για τους ρώσους μαχητές. “Αναζητήστε ευκαιρίες, συγκεντρώστε χρήματα, στείλτε δέματα, αν είναι δυνατόν, πηγαίνετε εσείς οι ίδιοι, στηρίξτε τον στρατό. Ξέρω ότι ήδη γίνονται πολλά, αλλά νομίζω ότι δεν είναι αρκετά, και τα μέσα ενημέρωσης σπάνια μιλούν για τη βοήθεια της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προς εκείνους που βρίσκονται στο Ντονέτσκ, στο Λουχάνσκ, στην πρώτη γραμμή”, δήλωσε ο πατριάρχης. 
Όπως είχε ήδη αναφέρει το OBOZREVATEL, ο Μόσχας Κύριλλος δήλωσε ότι η ήττα της Ρωσίας θα σήμαινε το τέλος του κόσμου. Προσπάθησε επίσης να τρομάξει με συνέπειες που υποτίθεται ότι θα επηρεάζουν όλη την ανθρωπότητα.
Το τραγικό είναι ότι κυκλοφορούν πολεμικά βίντεο από τους ρώσους, με μπόλικη "ορθόδοξη πνευματικότητα", που αναπαράγουν ρώσοι ιεράρχες, όπως ο καθηρημένος πρ. Κλιν Λεωνίδας. 


1/21/2023

ΤΑ "ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΑ" ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ s@mizdat


Τα «Ελληνορωσικά» είναι «πολεμικά» κείμενα. 
Κείμενα που εκφωνήθηκαν σε εκδηλώσεις που διοργανώσαμε με το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» και το Περιοδικό «Στέπα» (Επιθεώρηση Ρωσικού Πολιτισμού), διερευνώντας την ρωσική ομορφιά. Κείμενα που γράφτηκαν – πολλά εν θερμώ – στα ιστολόγιά μου «Ιδιωτική Οδός» και «Φως Φαναρίου», για την Εκκλησία της Ρωσίας και την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, ήδη από το 2009. 
Η αγάπη μου για τον Ρωσικό Πολιτισμό είναι διαρκής και αδιάπτωτη. Εκατοντάδες είναι οι σχετικές αναρτήσεις μου στο διαδίκτυο. Εδώ δημοσιεύονται τα πιο σημαντικά για μένα κείμενα, που έχουν και βιωματικό χαρακτήρα. 
Η κριτική μου στην σύγχρονη Ρωσική Εκκλησία με τις επεκτατικές τάσεις αποτελεί μία στάση μου ανυποχώρητη και κόντρα στο εν Ελλάδι ρεύμα. 
Η παρούσα έκδοση βλέπει το φως της δημοσιότητας την περίοδο που η Ρωσία έχει εισβάλει στην Ουκρανία και την καταστρέφει συστηματικά. 
Τα κείμενα, λοιπόν, που δημοσιεύονται εδώ αποτυπώνουν την κάθετη αντίθεσή μου στην εισβολή του ισχυρού σε μια αδύναμη – σε σχέση με την υπερδύναμη – χώρα, η οποία αγωνίζεται για την ελευθερία της. 
Η αντίθεσή μου καταγράφεται κυρίως σε σχέση με την Ρωσική Εκκλησία, η οποία στηρίζει την εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία, διατυπώνοντας μια πρωτοφανή «θεολογία». Για την Εκκλησία του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου υπεύθυνοι για τον πόλεμο είναι η Δύση και οι ομοφυλόφιλοι! 
Αρκετά από τα κείμενα του παρόντος βιβλίου καταγράφουν και την ρωσική διείσδυση στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, μέσω της Εκκλησίας. Κάποια αναφέρονται και στις αντιδράσεις που προκάλεσε η δική μου ματιά σ’ αυτή την συστηματική πολιτική επιρροής. 
Ό,τι δημοσιεύεται εδώ, πάντως, είναι απόρροια της δημόσιας τοποθέτησής μου στα ελληνορωσικά των τελευταίων ετών, η οποία – δημόσια έκθεση μου - συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. 
Ευχαριστώ θερμά τον Δημήτρη Τριανταφυλλίδη για την φροντίδα της παρούσας έκδοσης και την συναντίληψη. 
Ελπίζω τα επόμενα «Ελληνορωσικά» να βγουν σε συνθήκες ειρήνης.  
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος

Ακολουθούν αναλυτικά τα περιεχόμενα του βιβλίου. 


Στα podcasts της σειράς Βιβλία και Συγγραφείς του Νίκου Μπακουνάκη στη Lifo. 
Τι μας συνδέει και τι μας χωρίζει με την Ρωσία; Τι μας συνδέει και τι μας χωρίζει με το Πατριαρχείο της Μόσχας; 
Το βιβλίο «Ελληνορωσικά» του Παναγιώτη Ανδριόπουλου (εκδόσεις s@mizdat) διερευνά σημαντικές όψεις των σχέσεων των δύο χωρών, που υπερβαίνουν τις διεθνείς σχέσεις και τη γεωπολιτική και απλώνονται στην εσωτερική πολιτική, ακόμη και στην ιδεολογία και στις νοοτροπίες. Το Πατριαρχείο της Μόσχας έχει απλώσει πολύ το χέρι του στην ελληνική εκκλησία, μέσα από μία επεκτατική πολιτική. Από την άλλη πλευρά ο πολιτισμός των δύο χωρών και οι δημιουργοί τους έχουν έρθει, πολλές φορές, αρκετά κοντά. 
Στο βιβλίο βλέπουμε τη «συνεργασία» Δημήτρη Μητρόπουλου και Σοστακόβιτς ή του Χατζιδάκι με το έργο του Προκόφιεφ.
 

Παύλος Νεοφύτου
Αυτό το διάστημα, μέσα στην περίοδο του πολέμου στην Ουκρανία, κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ελληνορωσικά» (εκδόσεις s@mizdat) του θεολόγου και μουσικού Παναγιώτη Ανδριόπουλου, όπου παρουσιάζονται σημαντικές όψεις των σχέσεων ελληνισμού και Ρωσίας. Απαντώνται ερωτήματα για το τι μας συνδέει και τι μας χωρίζει με τη Ρωσία, όχι μόνο σε επίπεδο πολιτιστικό και εκκλησιαστικής γεωπολιτικής, που είναι τα δύο κύρια μέρη του βιβλίου, αλλά και στην εσωτερική πολιτική, την ιδεολογία και τις νοοτροπίες. Όπως αναφέρει ο κ. Ανδριόπουλος σε συνέντευξή του στο philenews, το Πατριαρχείο της Μόσχας ασκεί επεκτατική πολιτική σε περιοχές της ελληνορθόδοξης εκκλησίας, υπηρετώντας συγχρόνως τον ιμπεριαλισμό του ρώσου πρόεδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Τονίζει ότι σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η διείσδυση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην αφρικανική ήπειρο, που παραδοσιακά αποτελεί πεδίο δράσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Από την άλλη, ο πολιτισμός των δύο πλευρών και οι δημιουργοί τους έχουν έρθει πολλές φορές αρκετά κοντά. Παράδειγμα η σύνδεση του Δημήτρη Μητρόπουλου με τον Σοστακόβιτς ή του Χατζιδάκι με το έργο του Προκόφιεφ. Αλλά και σήμερα, όπου ο Ντοστογιέφσκι συστηματικά διασκευάζεται και ανεβαίνει στο ελληνικό θέατρο. 
- Ποια είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία που συνδέουν τον ελληνισμό με τους Ρώσους; 
Π.Α.: Η σχέση αυτή είναι διαχρονική, κάτι που φαίνεται από τη στιγμή που οι Ρώσοι γίνονται ορθόδοξοι, από κληρικούς που απέστειλε το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στα τέλη του 10ου αι. Αλλά και στον Πολιτισμό υπάρχει μία αδιάλειπτη σχέση ελληνισμού και Ρωσίας, η οποία διαρκεί μέχρι τις μέρες μας. Και στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπάρχουν πολλοί ρώσοι καλλιτέχνες, που προσφέρουν πραγματικά στον Πολιτισμό. 
- Στο βιβλίο σας δίνετε έμφαση στην απήχηση του έργου του ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στην ελληνική πνευματική ζωή. 
Π.Α.: Την έχει επηρεάσει πάρα πολύ. Ενώ δεν είναι θεατρικός συγγραφέας, τα τελευταία χρόνια είναι στην πρώτη γραμμή του ελληνικού θεάτρου. Υπάρχουν πάρα πολλές διασκευές έργων του. Επίσης, πέρα από τον Ντοστογιέφσκι, ανεβαίνουν στη σκηνή πολλοί άλλοι ρώσοι θεατρικοί συγγραφείς, όπως ο Τσέχωφ και ο Γκόγκολ. Δηλαδή αυτή τη στιγμή έχουμε ένα ελληνικό θέατρο, το οποίο, θα έλεγε κανείς, στηρίζεται πάνω στο ρωσικό θέατρο. Ακόμα, στο βιβλίο μου αναφέρομαι και στις ελληνορωσικές μουσικές διαδράσεις στο διάβα της ιστορίας. Κι εδώ έχει ενδιαφέρον η σχέση του Μάνου Χατζιδάκι με ρώσους συνθέτες. Προσωπικά είχα την εμπειρία να ακούω τον Χατζιδάκι να διευθύνει την «Ορχήστρα των χρωμάτων» σε έργα ρώσων συνθετών. Για παράδειγμα, άκουγε και μελετούσε από τα νιάτα του τον Σταβίνσκι και τον Προκόφιεφ. Κι αυτό δεν είναι λίγο. Είναι κάτι πολύ σημαντικό το ότι αναγνώριζε ο Χατζιδάκις τη μεγάλη μουσική, την οποία έγραφαν αυτοί οι ρώσοι συνθέτες. Επίσης κάτι πολύ σημαντικό είναι και ο περίφημος έλληνας μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος, ενώ διέπρεψε στην Αμερική, αγαπούσε πάρα πολύ τη ρωσική μουσική και τους ρώσους συνθέτες. Ήταν ο «ιεραπόστολος» του Σοστακόβιτς στην Αμερική, όπου έπαιζε πάρα πολύ τις συμφωνίες του. Άρα και στον σύγχρονο Πολιτισμό υπάρχει μια πολύ μεγάλη σχέση Ελλήνων και Ρώσων. 
- Ας περάσουμε στην επικαιρότητα που σχετίζεται με το δεύτερο μέρος του βιβλίου σας, τα ελληνορωσικά εκκλησιαστικά. Το όνομα του ρώσου πατριάρχη Κύριλλου συνδέθηκε πρόσφατα με την πρόθεση της ΕΕ για επιβολή κυρώσεων, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Ποια είναι η στάση του Πατριαρχείου Μόσχας απέναντι σε αυτόν τον πόλεμο του Πούτιν; 
Π.Α.: Ο πατριάρχης Μόσχας στηρίζει την εισβολή κι αυτό θεολογικά είναι απαράδεκτό. Μάλιστα στηρίζει την εισβολή με επιχειρήματα, όπως, ότι ευθύνεται το ΝΑΤΟ γι’ αυτή την κατάσταση, διότι προκάλεσε τη Ρωσία. Πράγματα τα οποία είπε πρόσφατα και στον ίδιο τον Πάπα Φραγκίσκο, κατά τη διαδικτυακή συνομιλία που είχαν, και βγήκαν στη δημοσιότητα. Άρα είναι τελείως πολιτική η θέση του Κύριλλου, με το να παίρνει μια ξεκάθαρη θέση εναντίον του ΝΑΤΟ και υπέρ της Ρωσίας. Από εκεί και πέρα θεωρώ ότι είναι ντροπή ο πατριάρχης να επικαλείται είτε νεοναζιστές στην Ουκρανία είτε ομοφυλόφιλους, για να δικαιολογήσει τη ρωσική εισβολή. Ο επιτιθέμενος δεν μπορεί να έχει δίκιο. Δεν μπορούμε να τον δικαιολογούμε θεολογικά και χριστιανικά. Και το ξεκαθαρίζω, ακόμα και το ΝΑΤΟ να έκανε εισβολή, και οποιοσδήποτε άλλος, θα ήμασταν εναντίον. Δεν μπορούμε να είμαστε υπέρ ενός πολέμου, ως χριστιανοί και ως θεολόγοι. Και κυρίως ως αρχηγοί Εκκλησιών. Άρα αυτό που κάνει ο πατριάρχης Μόσχας αυτή τη στιγμή, είναι ένα τεράστιο λάθος, το οποίο εγγράφεται σε μεγάλο βαθμό εις βάρος του στην ιστορία. 
- Πώς προέκυψε αυτή η στενή σχέση Πατριαρχείου Μόσχας – καθεστώτος Πούτιν; Υπήρχε από τον καιρό των Τσάρων ή τη δημιούργησε ο ρώσος πρόεδρος; 
Π.Α.: Η Εκκλησία με το Κράτος στη Ρωσία ανέκαθεν ήτανε πολύ κοντά. Όμως, με την πτώση του κομμουνισμού, και κυρίως με τη «δυναστεία» του Πούτιν, η Ρωσική Εκκλησία εργαλειοποιήθηκε και εξυπηρετεί καθαρά τη ρωσική πολιτική. Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό. Δηλαδή, όταν ήταν ο κομμουνισμός, η Εκκλησία σε καμία περίπτωση δεν ήταν στο πρώτο πλάνο. Τώρα όμως, επί Πούτιν, είναι σε αυτό το πλάνο, και είναι καθαρά εργαλείο και όργανο της ρωσικής πολιτικής. Κι αυτό συμβαίνει χωρίς περιστροφές. 
- Στο βιβλίο σας αναφέρεστε σε ρωσικό εκκλησιαστικό ιμπεριαλισμό. 
Π.Α.: Ο οποίος βρίσκεται μέσα στη «λογική» του Πούτιν. Δηλαδή ο ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί την Εκκλησία για τον ρωσικό ιμπεριαλισμό. Έτσι έχουμε ρωσικές εκκλησίες που κτίζονται σχεδόν κάθε μέρα σε όλη την υφήλιο, με σκοπό να είναι και ρωσικό έδαφος. Και εδώ εντάσσεται και το θέμα της Αφρικής. Δηλαδή η «εισβολή» του Πατριαρχείου Μόσχας στην Αφρική, με το πρόσχημα της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Η ρωσική επεκτατικότητα φάνηκε πολύ καλά στο ζήτημα της Εκκλησίας της Ουκρανίας: επειδή το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, όπως και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β’, αναγνώρισε την ουκρανική αυτοκεφαλία, σε αντίποινα η Μόσχα είπε «θα ιδρύσουμε ρωσικές εκκλησίες στην αφρικανική ήπειρο». Κι αυτό, προτού αρχίσει να γίνεται πράξη, ήταν επίσημη αναφορά από το Πατριαρχείο Μόσχας. Αυτό αντιλαμβάνεστε ότι είναι μία «βόμβα», αφού φαίνεται ότι ο ρωσικός ιμπεριαλισμός δεν είναι μόνο η Ουκρανία.


ΑΘΗΝΑ. Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις s@mizdat, που επιμελείται ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, το βιβλίο «Ελληνορωσικά», το οποίο περιλαμβάνει κείμενα για την Θεολογία και τον Πολιτισμό του θεολόγου και μουσικού Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου, με κεντρικό θέμα τις ελληνορωσικές σχέσεις. 
Ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Βυζαντινή και Ευρωπαϊκή μουσική. Iδρυσε το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον», με το οποίο παρουσιάζει στην Ελλάδα και το εξωτερικό πρωτότυπες παραγωγές μουσικής ποιητικής. Συνεργάστηκε με τον ισπανό φλαμενγκίνστα Israel Galvan στην documenta14, στο Φεστιβάλ της Αβινιόν και σε ευρωπαϊκή περιοδεία με την παράσταση «La fiesta». Eχει ερμηνεύσει έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών. Αρθρα και μελέτες του για τη Θεολογία και τον πολιτισμό δημοσιεύονται σε επιστημονικούς τόμους και περιοδικά. Διατηρεί από το 2008 το ιστολόγιο «Ιδιωτική Οδός» και το σάιτ «Φως Φαναρίου». Πραγματοποιεί συνεντεύξεις με σημαντικά πρόσωπα του νεοελληνικού πολιτισμού. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος του απένειμε τον Δεκέμβριο του 2021 το οφφίκιο του Άρχοντος Δικαιοφύλακος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.


Art work στα "Ελληνορωσικά": Ιωάννης - Πορφύριος Καποδίστριας 

Κρατώ στα χέρια μου τα "ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΑ", νεοκυκλοφορηθέν βιβλίο του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου, από τις εκδόσεις s@mizdat, με 260 σελίδες, μεστές περιεχομένου. 
Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος, οξύνους θεολόγος - μουσικός και δημοσιολόγος, με λόγο ευθύβολο και δίχως εκπτώσεις εν παντί, στον τόμο αυτόν συγκέντρωσε τα κείμενά του, πρωτοδημοσιευμένα στους προσωπικούς ιστοτόπους του "Φως Φαναρίου" και "Ιδιωτική Οδός", αφορώντα αφενός μεν στην "πολυμερώς και πολυτρόπως" εκπεφρασμένη αγάπη του για τον διαχρονικό και τεράστιο ρωσικό πολιτισμό, αφετέρου δε στη σύγχρονη πολιτικοεκκλησιαστική καθεστηκυία τάξη της Ρωσίας, εκ της οποίας πολλά δεινά εκπορεύονται ανά την οικουμένη. 
Από τη μια πλευρά, ο Ανδριόπουλος στέκεται θαυμαστικά και αναδεικνύει με κάθε τρόπο εν Ελλάδι κορυφαίους δημιουργούς εκ Ρωσίας και την διαχρονία της ώσμωσής τους με Έλληνες, π.χ. τις ελληνο-ρωσικές μουσικές διαδράσεις στο διάβα της ιστορίας, την μουσική ποιητική του Αντρέι Ταρκόφσκι, τη σχέση Μάνου Χατζιδάκι με τους ρώσους συνθέτες του 20ού αιώνα, τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς του Δημήτρη Μητρόπουλου, την ντοστογιεφσκική ηθική στο θέατρο, το "Άξιον εστί" του Ελύτη στα ρωσικά, τους δύο Αλέξανδρους της Ρωσικής Διασπορά: π. Αλέξανδρο Σμέμαν και Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν και άλλα διάφορα πολύ ενδιαφέροντα. 
Από την άλλη μεριά, ο Ανδριόπουλος στέκεται κριτικός και έντονα "πολεμικός", με πάμπολλα επικαιρικά κείμενά του, έναντι της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, όπως έπραξε ή θα πράξει (είμαι σίγουρος προς τούτο) και σε κάθε άλλη εισβολή μεγαλοσχημόνων σε αδυνατότερους λαούς (π.χ. του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία). Στα κείμενά του διαφαίνεται και αποδεικνύεται τις πταίει: όχι ο ρωσικός λαός, πολλώ δε μάλλον ο θαυμαστός πολιτισμός τους, αλλά οι χιτλερίζουσες και παρανοϊκές πολεμικές στρατείες του πουτινικού κράτους, που κατ' αυτάς επιβιώνει στη Μόσχα, κατακρεουργώντας ολοένα τον όμαιμο λαό της Ουκρανίας, επειδή -αγέρωχος- υπερασπίζεται βωμούς και εστίες πατρογονικές, πασχίζοντας νυχθημερόν για την αυτοδιάθεση και την ελευθερία του. 
Ο εγκρατής περί την θεολογία και εκκλησιαστική διπλωματία Ανδριόπουλος διαπιστώνει ότι στα σχέδια του Πούτιν στοιχείται ο σημερινός Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, ο οποίος φέρεται ως παρατρεχάμενος του πολιτικού ηγέτη και his master voice. Την δυσοσμία αυτής της κατάστασης υποδαύλιζε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων Αλφέγιεφ, ο και διάσημος μουσικός (του οποίου το μουσικό ταλέντο αποκαθηλώνει σε ειδικό κείμενό του ο Π. Α.), έως την πρόσφατη δυσμενή μετακίνηση αυτού του ίδιου από την περίοπτη Μητρόπολη Βολοκολάμσκ σε εκείνη την άσημη της Ουγγαρίας, κυρίως δε την παύση του από την ηγεσία των εξωτερικών υποθέσεων του Πατριαρχείου του. 
Βεβαίως, στο ανά χείρας βιβλίο, ο Π. Α. διεκτραγωδεί πώς ο εκκλησιαστικός μεγαλοϊδεατισμός των Ρώσων και το δόγμα της "Τρίτης Ρώμης" ουδέποτε αποδέχτηκε την Αυτοκεφαλία, την οποία παρείξε προ τριετίας το Οικουμενικό Πατριαρχείο στους εμπερίστατους (και εκκλησιαστικά) Ουκρανούς, πώς ο Κύριλλος προχώρησε στην παύση μνημόνευσης του Οικουμενικού Πατριάρχου, καθώς επίσης παντός άλλου Προκαθημένου αναγνωρίζει έκτοτε τη νεοπαγή και ανθοφορούσα ήδη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, υπό τον Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου. 
Το μένος και η εκδικητική διάθεση του Πατριαρχείου Μόσχας είναι τέτοιο και τόσο, μάλιστα δε διαρκούσης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ώστε πραγματοποίησε και συνεχίζει να πράττει ένα πνευματικό εκκλησιαστικό έγκλημα, μιαν αντικανονική εισβολή (ή εισπήδηση) στην δικαιοδοσία του δευτερόθρονου Πατριαρχείου, αυτό της Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, αποστέλλοντας εκεί για... επανευαγγελισμό δικούς του μισσιονάριους, υπό τον ανεκδιήγητο Μητροπολίτη Κλιν Λεωνίδα, ο οποίος, μαζί με τα ρασοφορούντα (και ήδη καθηρημένα από το θιγόμενο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας) τσιράκια του, "ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη" στα ανυποψίαστα κράτη της Μαύρης Ηπείρου. 
Πάντα ταύτα και πολλά άλλα, εναποτυπώνονται στο βιβλίο Ανδριόπουλου, το οποίο εντέλει αποτελεί -θεωρούμε- πρώτη ύλη για τον ιστορικό του μέλλοντος, διότι παρέχει, όχι μόνον πολύτιμες δημοσιογραφικές πληροφορίες, αλλά αναδεικνύει -με τρόπο ευσύνοπτο και κριτικό- τον επιδέξια πολλάκις κεκρυμμένο ύφαλο των σύγχρονων ιστορικών γεγονότων εν τη γενέσει τους.


Τα «Ελληνορωσικά», από τις εκδόσεις s@mizdat παρουσιάστηκαν και από τον Παναγιώτη Ρηγόπουλο στην στήλη του "Πολιτιστικά και άλλα" στην εφημερίδα "Πελοπόννησος" (21-4-2022).