Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΜΒΡΟ

φωτό: Νικόλαος Μαγγίνας

Ο Μ Ι Λ Ι Α

ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ. κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΙΝ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

«ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΙΜΒΡΟΥ»

(19 Ἰουνίου 2010)

Ἱερώτατοι Ἀδελφοί,

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ἴμβρου καὶ Τενέδου,

Ἐντιμότατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Ἐντιμολογιώτατε Ἄρχων Ὀρφανοτρόφε τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας,

Ἀγαπητὲ κ. Πρόεδρε τοῦ Συλλόγου Προστασίας, Ἀλληλεγγύης καὶ Βιωσίμου Ἀναπτύξεως Ἴμβρου,

Ἐλλογιμώτατοι ὁμιληταὶ κυρία Ayşe Özil, κύριε Ευάγγελε Κεχριώτη καὶ κύριε Γεώργιε Ξεινέ,

Φιλόμουσος ὁμήγυρις!

Μὲ εὔλογον συγκίνησιν καὶ πολλὴν χαρὰν παριστάμεθα εἰς τὴν ἀποψινὴν ὡραίαν ἐκδήλωσιν τοῦ ὑπὸ τὴν προεδρίαν τοῦ ἀγαπητοῦ κ. Στέλιου Μπερμπέρη Συλλόγου μας, κατὰ τὴν ὁποίαν παρουσιάζεται ἐπισήμως ἡ νέα καὶ τρίγλωσσος ἔκδοσις τοῦ βιβλίου «Ὑπόμνημα Ἱστορικὸν περὶ τῆς Νήσου Ἴμβρου» τῶν δύο συμψύχων φίλων, ἤτοι τοῦ ἀειμνήστου ἱστορικοῦ, φιλολόγου καὶ ἀρχαιολόγου Ἀνδρέου Μουστοξύδη καὶ τοῦ ἀοιδίμου Διδασκάλου τοῦ Γένους Ἱερομονάχου Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανοῦ, τοῦ Ἰμβρίου.

Ὄντως, «ὡς οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος οὐδὲ τοκήων γίγνεται» κατὰ τὸν μέγαν Ὅμηρον.¹ Τοῦτο ἐσημείωσε κατὰ τὴν ἐν Κωνσταντινουπόλει πρώτην ἔκδοσιν τοῦ «Ὑπομνήματος» ὑπὸ τοῦ Κορομηλᾶ καὶ τοῦ Πασπάλλη, τοῦ ἔτους 1845, ὁ πολὺς Βαρθολομαῖος, ἀγλαὸς γόνος τῆς νήσου, προσεπιγράψας μὲ εὐγνωμοσύνην: «Σοὶ τῇ φιλτάτῃ πατρίδι Ἴμβρῳ, ὁ σὸς βλαστὸς Β[αρθολομαῖος] Κ[ουτλουμουσιανὸς] τὰ θρέπτρα». Τὸ αὐτὸ αἰσθάνεται καὶ ὁ ὁμιλῶν, εὐτυχήσας νὰ γεννηθῇ εἰς τοὺς Ἁγίους Θεοδώρους τῆς Ἴμβρου καὶ νὰ ζήσῃ εἰς τὴν ὡραίαν ὅσον καὶ μαρτυρικὴν νῆσον τὰ ἀλησμόνητα παιδικὰ καὶ ἐφηβικά του χρόνια, ἐπιχειρεῖ δὲ καὶ αὐτὸς κατὰ καιροὺς νὰ ἀποδώσῃ εἰς αὐτὴν διαφοροτρόπως τὰ θρέπτρα. Ἡ Ἴμβρος δι’ ἡμᾶς εἶναι πάντοτε μήτηρ γλυκεῖα, ἐρατεινή, ποθεινοτάτη, σεβαστή, πολυφίλητος καὶ τρισηγαπημένη! Εἶναι, λοιπόν, αὐτονόητον ὅτι πᾶν ὅ,τι ἔχει σχέσιν μὲ τὴν γενέθλιον νῆσον μᾶς ἐνδιαφέρει πάντοτε καί, ἀναλόγως πρὸς τὴν φύσιν του, μᾶς συγκινεῖ, μᾶς προβληματίζει, μᾶς ἐνθουσιάζει, μᾶς ἐξεγείρει εἰς ἀνάληψιν πρωτοβουλιῶν ἤ μᾶς λυπεῖ καὶ μᾶς καταθλίβει. Ὁπωσδήποτε δέ, πάντοτε ὁμιλεῖ μεγαλοφώνως εἰς τὴν ψυχήν μας! Θὰ ἠδυνάμεθα νὰ εἴπωμεν διὰ τὴν Ἴμβρον τὸν λόγον τοῦ ἐθνικοῦ ποιητοῦ Βαλαωρίτου: «Νιώθω γιὰ σέ, πατρίδα μου, στὰ σπλάγχνα χαλασμό»! Ἀντιλαμβάνεσθε, λοιπόν, μὲ ὁποῖα συναισθήματα ἱστάμεθα ἀπόψε ἐνώπιόν σας, παρακολουθοῦντες τὴν παρουσίασιν τοῦ σημαντικωτέρου βιβλίου, τὸ ὁποῖον ἔχει γραφῆ περὶ τῆς Ἴμβρου καὶ δὴ καὶ ὑπὸ ἀνδρῶν μεγάλων τὴν σοφίαν, τὴν φιλοπατρίαν, τὴν πίστιν καὶ τὴν ἀρετήν, τοῦ ἑτέρου τῶν ὁποίων τὸ ὄνομα ὁ ἀοίδιμος Γέροντας ἡμῶν, Μητροπολίτης Ἴμβρου καὶ Τενέδου τότε, κυρὸς Μελίτων, ἐχαρίσατο εἰς τὴν ἡμετέραν Μετριότητα κατὰ τὴν εἴσοδον ἡμῶν εἰς τὴν ἁγίαν Ἱερωσύνην, ἀκριβῶς διὰ νὰ τιμήσῃ τὸν συγγραφέα τοῦ «Ὑπομνήματος» καὶ μέγαν Διδάσκαλον τοῦ Γένους!

Ἡ παροῦσα τετραπλῆ ἔκδοσις τοῦ Ἱστορικοῦ Ὑπομνήματος Ἱστορικοῦ περὶ τῆς Νήσου Ἴμβρου, ἤτοι τὸ πρωτότυπον κείμενον τῶν Μουστοξύδη – Βαρθολομαίου, ἡ νεοελληνικὴ ἀπόδοσίς του καὶ ἡ μετάφρασις εἰς τὴν τουρκικὴν καὶ τὴν ἀγγλικήν, ἀποτελεῖ ἐκδοτικὸν ἐπίτευγμα μεγάλης σημασίας. Ἡ λογία γλῶσσα τῶν συγγραφέων δὲν εἶναι πλέον προσιτὴ εἰς τοὺς νεοέλληνας, ὁπότε ἡ ἀπόδοσις εἰς τὸ σύγχρονον γλωσσικὸν ἰδίωμα θὰ κάμῃ τὸ ἔργον ἑλκυστικώτερον εἰς αὐτούς. Ἡ μετάφρασις εἰς τὴν τουρκικὴν δίδει τὴν εὐκαιρίαν εἰς τοὺς νέους κατοίκους τῆς Ἴμβρου, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ εὐρύτερον φιλίστορ τουρκικὸν ἀναγνωστικὸν κοινόν, νὰ γνωρίσουν καλλίτερον τὴν νῆσον, τὴν ἱστορίαν της, τὰς παλαιὰς δόξας της, τὴν φυσιογνωμίαν της, τὴν ὅλην προσωπικότητά της, καὶ μάλιστα ἀπὸ πρωτογενῆ καὶ κατὰ πάντα ἀξιόπιστον πηγήν. Ἡ ἀγγλικὴ μετάφρασις ἐπεκτείνει τὴν εὐκαιρίαν αὐτὴν εἰς ἕν πολυάριθμον παγκόσμιον ἀναγνωστικὸν κοινόν, ἀλλὰ καὶ ἰδιαιτέρως εἰς τὰ εἰς τὰς ἀγγλοφώνως χώρας τῆς Διασπορᾶς δευτέρας καὶ τρίτης γενεᾶς ἔκγονα τῶν ἐκριζωθέντων Ἰμβρίων, τὰ ὁποῖα, μελετῶντα τὸ «Ὑπόμνημα», θὰ νιώσουν ὑπερηφάνειαν διὰ τὴν πατρίδα τῶν πατέρων των καὶ θὰ ἀγαπήσουν τὴν εὐλογημένην νῆσον μας.

Συγχαίρομεν ἀπὸ καρδίας ὅλους ὅσοι ποικιλοτρόπως συνεισέφεραν διὰ τὴν πραγματοποίησιν τῆς ἐκδόσεως, ὥστε νὰ εἶναι ἀρτία ἀπὸ πάσης πλευρᾶς καὶ καλαίσθητος. Συγχαίρομεν τὸν ὑπεύθυνον τῆς ἐκδόσεως κ. Στυλιανὸν Μπερμπέρην καὶ τὸ Διοικητικὸν Συμβούλιον τοῦ Συλλόγου Προστασίας, Ἀλληλεγγύης καὶ Βιωσίμου Ἀναπτύξεως Ἴμβρου. Συγχαίρομεν –καὶ εὐχαριστοῦμεν- τὸν Ἄρχοντα Ὀρφανοτρόφον τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας κ. Νικόλαον Μᾶνον διὰ τὴν εὐγενῆ καὶ γενναιόφρονα χορηγίαν του, ἡ ὁποία κατέστησε δυνατὴν τὴν ἔκδοσιν τοῦ βιβλίου. Εὐχαριστοῦμεν τοὺς ὁμιλητὰς τῆς βραδυᾶς, οἱ ὁποῖοι ἐπαρουσίασαν ἀξίως τὴν ἔκδοσιν. Προσωπικῶς εὐχαριστοῦμεν ὅλως ἰδιαιτέρως διὰ τὴν εὐγενῆ ἀφιέρωσιν τοῦ βιβλίου εἰς τὴν Μετριότητα ἡμῶν. Ἔχομεν λάβει μέχρι σήμερον, ὡς Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, πολλὰς τιμητικὰς διακρίσεις. Ἡ ἀφιέρωσις ὅμως τῆς παρούσης ἐκδόσεως εἰς τὸ πρόσωπόν μας εἶναι μία τιμητικὴ διάκρισις ἡ ὁποία ἀγγίζει περισσότερον τὸν ἄνθρωπον Βαρθολομαῖον Ἀρχοντώνην, τὸν Ἴμβριον, καὶ διὰ τοῦτο εἴμεθα βαθύτατα εὐγνώμονες.

Εὐλογοῦντες ἀπὸ κέντρου ψυχῆς καὶ καρδίας πάντας τοὺς συντελεστὰς τῆς ἐκδόσεως καὶ τῆς ἀποψινῆς ἐκδηλώσεως, τοὺς καλοῦμεν εἰς συστράτευσιν διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ὑπολοίπων τῆς Ἴμβρου μας. Εἰς τὸν Μητροπολιτικόν της Θρόνον ἐθέσαμεν ἄξιον Ποιμενάρχην, Ἴμβριον καὶ αὐτόν, ὁ ὁποῖος ὑπεραγαπᾷ τὴν νῆσον καὶ τοὺς Ἰμβρίους καὶ τὸ ἀποδεικνύει ἐμπράκτως καθημερινῶς. Ἤδη οἱ ναοὶ καὶ τὰ ἐξωκκλήσιά μας, τὸ ἕν μετὰ τὸ ἄλλο ἀναστηλώνονται καὶ ἐξωραΐζονται, πολλοὶ ξενητευμένοι μας ἔρχονται τὸ καλοκαίρι καὶ κάνουν τὰς διακοπάς των εἰς τὴν Ἴμβρον, μὲ ἐπίκεντρον τὸ μεγάλο αὐγουστιάτικο πανηγύρι τῆς Παναγίας, καὶ πολλοὶ διέρχονται πλέον πολλοὺς μῆνας τοῦ ἔτους εἰς τὸ Νησί, ὁ ὑπὸ τὴν προεδρίαν τοῦ κ. Μπερμπέρη Σύλλογος δραστηριοποιεῖται ἀξιεπαίνως, οἱ εἰς τὸ ἐξωτερικὸν Ἰμβριακοὶ Σύλλογοι καὶ ἐκεῖνοι ἐργάζονται κατὰ δύναμιν, ἀλλ’ εὐχόμεθα νὰ «πάρουν πιὸ ζεστἀ», κατὰ τὸ δὴ λεγόμενον, τὴν ὑπόθεσιν τῆς Ἴμβρου, ἡμεῖς πραγματοποιοῦμεν κατ’ ἐπανάληψιν ἐπισκέψεις, ἔστω καὶ ὀλιγοημέρους, μὲ φιλοξενουμένους ἑκάστοτε διακεκριμένας προσωπικότητας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν Γραμμάτων, προκειμένου νὰ ἐνισχύσωμεν ἠθικῶς καὶ πνευματικῶς τοὺς ἐκεῖ ἀδελφούς. Τέλος πάντων, δὲν ἐχάθησαν αἱ ἐλπίδες! Ὅλοι μαζί, σύμψυχοι, τὸ ἕν φρονοῦντες, ἄς φιλοτιμηθῶμεν νὰ πράξωμεν τὸ καλλίτερον διὰ τὴν Ἴμβρον τῶν πατέρων μας, τὴν Ἴμβρον τῶν ἀναμνήσεών μας, τὴν Ἴμβρον τῶν ὀνείρων μας, τὴν Ἴμβρον τῆς καρδιᾶς μας!

Καὶ εἰς ἄλλα παρόμοια εὐχάριστα μὲ τὸ καλό! Ὁ Κύριος νὰ σᾶς εὐλογῇ ὅλους!

1 Ὄδύσσεια, Ι, 34.