Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

Ἡ ἐλευθερία ἀπό τήν ἐλευθερίαν τῶν ἀτόμων

Λόγος ἐπί τῇ Κυριακῇ πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως.

Ὑπό Πανοσιολ. Μ. Ἀρχιδιακόνου κ. Μαξίμου

Παναγιώτατε Δέσποτα,

Σεβασμιώτατοι,

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως εἶναι ἀρρήκτως συνδεδεμένη μέ τήν μεγάλην ἑορτήν τῶν Χριστουγέννων, τήν μητρόπολιν τῶν ἑορτῶν. Καί τό γεγονός αὐτό δίδει εἰς ἡμᾶς τήν ἀφορμήν νά δοξάσωμεν τάς δωρεάς καί τήν ἄπειρον ἀγάπην τοῦ Θεοῦ Πατρός, ὁ Ὁποῖος ἀπέστειλε τόν μονογενῆ Αὐτοῦ Υἱόν εἰς τόν κόσμον ἵνα σώσῃ δι’Αὐτοῦ τόν κόσμον καί τόν ὑψώσῃ ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν τῆς αἰωνίου Βασιλείας.

Τό γεγονός τῆς ἐνσαρκώσεως καί τά ἄλλα γεγονότα τῆς Θείας Οἰκονομίας, μέ κορυφαῖον ἐκεῖνον τῆς Ἀναστάσεως, ἀφορᾷ εἰς ὁλόκληρον τήν δημιουργίαν καί οὐχί μόνον εἰς τόν ἄνθρωπον. Ἡ κτίσις ἀναμένει καί αὐτήν τήν μεταμόρφωσιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ: «Ἡ γάρ ἀποκαραδοκία τῆς κτίσεως τήν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ ἀπεκδέχεται» ὅτι καί «αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς» (Ρωμ. 8,18-19).

Ἑπόμενος πρός τήν βιβλικήν διαδασκαλίαν ὁ ὑμνογράφος τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων ἀναφωνεῖ: «Τά σύμπαντα σήμερον χαρᾶς πληροῦνται ὅτι Χριστός ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθέ- νου». Τά σύμπαντα, λοιπόν, ἀναμένουν καί ἀποκαραδοκοῦν μετά χαρᾶς τήν σωτηρίαν των.

Ὁ Χριστός διά τῆς Σαρκώσεως καί Ἀναστάσεως Αὐτοῦ ἦλθεν ἐπί τῆς γῆς ἵνα ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι συνάψῃ τά πάντα εἰς θείαν ἑνότητα ἀγάπης καί ἐλευθερίας.

Εἰς τήν Γένεσιν γίνεται λόγος περί τῆς ἔχθρας, τήν ὁποίαν ἔστησεν ὁ Θεός μεταξύ ἀνδρός καί γυναικός (Γεν.3,15). Καί διερωτᾶται τις: Εἶναι ὁ Θεός αἴτιος κακῶν; Μή γένοιτο! Ἡ ἔχθρα ἐπετράπη ἀπό τόν Θεόν, διότι ὁ ἄνθρωπος ἐξέπεσε τῆς θείας ζωῆς, καί συνεπῶς εἶναι ἀπόρροια τῆς ἐλευθέρας ἐπιλογῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἀδάμ διά τῆς ἀσκήσεως τῆς ἐλευ- θέρας θελήσεως αὐτοῦ ἐπέλεξε τήν ὁδόν τοῦ χωρισμοῦ ἀπό τόν Θεόν. Μέ τήν ἀπομάκρυνσιν τοῦ Ἀδάμ ἀπό τόν Θεόν ἐπῆλθε διαίρεσις καί ἔχθρα μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, καθώς καί μεταξύ τῆς κτίσεως, καί ὁ ἄλλος, ὡς λέγει προσφυέστατα ὁ Σάρτρ, ἔγινε ἡ κόλασίς μου.

Μετά τήν πτῶσιν, ὁ ἄνθρωπος ἔπαυσε νά ὑπάρχῃ ἐν ἀγάπῃ καί μετεμορφώθη εἰς ἐχθρόν τοῦ πλησίον του, εἰς ἔχθρον τῆς κτίσεως καί τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ. Ἕκτοτε, εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἡ ἔχθρα κυριαρχεῖ καί δύναται νά καθορισθῇ καί νά ὁρισθῇ μέ μίαν λέξιν: Ἀτομισμός!

Εἰς ὅλας τά ἐκφάνσεις τῆς ἱστορίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους κυριαρχεῖ ὁ ἀτομισμός, ἡ ἔχθρα μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, τό συμφέρον. Εἰς τόν κοινωνικόν καί οἰκονομικόν τομέα κυριαρχεῖ, ὡς ἐπί τό πλεῖστον, ἡ ἀτομική ἐπιδίωξις, τό συμφέρον, ἐνίοτε ἡ ἀτομική δίψα δι’ ἐξουσίαν, ἡ ἐξουσιολαγνεία.

Καί ἡ οἰκονομική κρίσις εἶναι ἀποτέλεσμα οὐχί μόνον πολιτικῶν καί ἄλλων λαθῶν, ἀλλά καί τῆς ἀτομικῆς ἐπιθυμίας δι’ἀλόγιστον κέρδος καί διά προσπορισμόν περισσοτέρου πλούτου. Καί ὡς λέγει σύγχρονος ποιητής καί διανοούμενος: «ὁ ἄνθρωπος τῶν ἡμερῶν μας ζεῖ καί συντηρεῖται μέ τήν ψύχωση τοῦ κέρδους γιά τό κέρδος». Ἀσυνείδητοι κερδοσκόποι παντός εἶδους καί οἰκονομικά ἴσως συμφέροντα ἐπωφελοῦνται ἐκ τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί βυθίζουν οἰκονομίας χωρῶν καί κατ’ ἐπέκτασιν πτωχούς καί τιμίους ἀνθρώπους εἰς τέλμα, εἰς ἐξαθλίωσιν καί ὑποτίμησιν τῆς προσωπικότητός των.

Καί ἡμεῖς οἱ Χριστιανοί φέρομεν μερίδιον εὐθύνης, διότι πόσοι ἐξ ἡμῶν δέν ἐνδίδομεν εἰς τόν πειρασμόν τοῦ ἀλογίστου πλουτισμοῦ καί τῆς ἐπιδείξεως κύρους διά τοῦ πλουτισμοῦ; Καί πάλιν ὁ ἴδιος ποιητής ὁμιλεῖ ἐπικαίρως περί «τῆς σεμνοτυφίας μιᾶς κοινωνίας πού γιά τήν οἰκονομική της ἀπελευθέρωση δίδει τό πᾶν, γιά τήν ψυχική της ὅμως οὔτε ἕνα γραμμάριο ἀπό τό δυναμικό πού διαθέτει».

Ὁ ἀτομισμός ἐθεμελιώθη πολιτιστικῶς εἰς τήν Δύσιν, ἀλλά κατ’ οὐσίαν εἶναι παναθρώπινον πάθος, λόγῳ τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ Κύριος μέ τήν Σάρκωσίν Του καί τήν Ἀνάστασίν Του ἐκόμισεν εἰς τήν ἀνθρωπότητα τό Εὐαγγέλιον τῆς νέας ζωῆς τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἀγάπης τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ Πατρός. Μιᾶς ζωῆς ἡ ὁποία, παρά τάς ἀποτυχίας, ἀστοχίας καί περιπετείας της, ἐνεργεῖται εἰς τόν παρόντα αἰῶνα διά τῆς ἀγάπης καί ἐλευθερίας, θά ἀποκαλυφθῇ δέ πλήρως εἰς τόν μέλλοντα. Ἐλευθερίας ἀπό τόν ἀτομισμόν, τήν ἰσοπέδωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τόν κολλεκτιβισμόν, ἀπό τήν ἀλόγιστον βούλησιν διά κέρδος - ἐλευθερίας ἀπό τήν ἐλευθερίαν τῶν ἀτόμων. Καί πάλιν ὁ ὀξυδερκής λόγος τοῦ ποιητοῦ ἁρμόζει ἐν προκειμένῳ: «Ἔχουν νά λένε ὅτι ὑπάρχουν τόσες ἐλευθερίες ὅσες καί ἄτομα. Ναί: ἀλλά γιά τόν ποιητή ὑπάρχει μόνον ἡ ἐλευθερία ὅλων μαζί. Δέν πά’ ν’ ἀπωθεῖ ὁ καθένας τό μέρος πού δέν ἀναγνωρίζει γιά δικό του· ἀστεῖο πράγμα. Ὁ ἀέρας τό ὀξυγόνο του τό ἔχει καί γιά τούς ψηλούς καί γιά τούς κοντούς· ἕνα πεῦκο σκιάζει καί ἐξίσου ξανθούς καί μελαχροινούς».

Δυστυχῶς ὅμως τό φαινόμενον τοῦ ἀτομικισμοῦ ὑπάρχει καί ἐκδηλοῦται καί εἰς τόν ἐκκλησιαστικόν χῶρον. Ἄνθρωποι μή ἔχοντες ἐκκλησιαστικήν συνείδησιν, δρῶντες ὡς ἄτομα ἐναντίον τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν, ἀνυπάκουοι πρός τούς ἐκκλησιαστικούς αὐτῶν πατέρας ἀναλαμβάνουν ρόλον εἰσαγγελέως καί οὕτω κρίνουν, ἀποφασίζουν καί ἀποφαίνονται ἀφ’ ἑαυτῶν περί τοῦ τί εἶναι ὀρθόδοξον ἤ αἱρετικόν, ἀγνοοῦντες ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀποφαίνεται καί ἀποφασίζει συνοδικῶς ἐπί θεμάτων πίστεως. Περιάγουν τήν θάλασσαν καί τήν ξηράν ποιῆσαι ἕνα προσήλυτον, (Ματθ. 23,15), μάλιστα δέ εἰς ἀκραίας περιπτώσεις καλοῦν πρός ἀποτείχισιν, παρά τήν ρητήν δήλωσιν τοῦ σχετικοῦ κανόνος ὅτι τό ἀποτειχίζεσθαι τοῦ κανονικοῦ Ἐπισκόπου ἐπιτρέπεται μόνον «δι’ αἵρεσίν τινα παρά τῶν ἁγίων συνόδων ἤ Πατέρων κατεγνωσμένην» καί κηρυχθεῖσαν γυμνῇ τῇ κεφαλῇ. Φαινόμενα τοιαύτης νοοτροπίας καί συμπεριφορᾶς δύνανται νά ὁδηγήσουν εἰς ἀποδόμησιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ γεγονότος. Καί τά φαινόμενα αὐτά δέν κρίνονται μόνον μέ ἐκκλησιολογικά κριτήρια, ἀλλά βεβαίως καί μέ ψυχοπαθολογικά.

Παναγιώτατε,

Κατ’ αὐτάς θά ἑορτασθῇ τό κοσμοχαρμόσυνον γεγονός τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως καί ὁ πτωχός καί ἐν φάτνῃ ἀλόγων ἀνακλιθείς Κύριος τῆς Ἐκκλησίας θά καλέσῃ πάντας ἡμᾶς εἰς συμμετοχήν τῆς ἐν αὐτῷ καί κατ’ αὐτόν ζωῆς. Ἄς προσπαθήσωμεν, λοιπόν, μέ τά ὀστράκινα ἡμῶν σκεύη νά πραγματοποιῶμεν τόν παρ’ αὐτοῦ κομισθέντα τρόπον τοῦ ἀληθεύειν ἐν ἀγάπῃ καί ἐλευθερίᾳ. Ἀμήν!

Καλά, εὐλογημένα καί εἰρηνικά Χριστούγεννα!

Ο Μέγας Αρχιδιάκονος εξεφώνησε τον λόγο αυτό σήμερα, Κυριακή της προ της Χριστού Γεννήσεως, στον Ι. Ναό  Αγίου Νικολάου Νεοχωρίου, όπου στην Θ. Λειτουργία χοροστάτησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.