Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΣΕ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ

φωτογραφίες: Erik Peinar

Χαιρετισμός 

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος 

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου 

κ. κ. Βαρθολομαίου 

κατά τήν Συναυλίαν Ἐκκλησιαστικῆς καί Παραδοσιακῆς Μουσικῆς 

μέ Μουσικά Σύνολα ἐκ Vändra, Pärnu καί Setumaa 

(8 Σεπτεμβρίου 2013) 

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ταλλίνης καί πάσης Ἐσθονίας κύριε Στέφανε, 

Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί, 

Ἐντιμότατοι ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν, 

Φιλόμουσον ἀκροατήριον, 

«Γόνοι κάλλιστοι τῆς Ἐσθονίας, ἱερόαθλοι Χριστοῦ γενναῖοι, ἱερεῖς σύν διακόνοις καί ἄλλοις τε, ἐν φυλακαῖς καί βασάνοις τό ὄνομα, ἀνδροπρεπῶς τοῦ Σωτῆρος κηρύξαντες, στέφος ἄφθαρτον, καί δόξαν λαμπράν εἰλήφατε, ὡς νέοι ἀθληταί περιφανέστατοι». 

Μέ τήν προσευχήν ταύτην καί τό ἀπολυτίκιον τοῦτο, ὁ Πατριάρχης σας ὁμοῦ μέ «τῶν ἐσθονῶν τά ὀρθόδοξα πληρώματα» ἀποτίομεν, κατά τήν ἑσπέραν ταύτην, φόρον τιμῆς καί ἀγαθῆς μνήμης καί εὐγνωμοσύνης εἰς τούς κατά τήν τελευταίαν ἐνενηκονταετίαν μαρτυρήσαντας ὑπέρ τῆς ἀμωμήτου Ὀρθοδόξου πίστεώς μας καί καλῶς ὑπό τοῦ Χριστοῦ στεφανωθέντας γνωστούς καί ἀγνώστους πατέρας καί ἀδελφούς καί ἀδελφάς μας Ἐσθονούς, διαβεβαιοῦντες ἑαυτούς καί ἀλλήλους ὅτι οὐκ εἰς κενόν ἔδραμον, ἐνῷ ἄλλοι οἱ ἐν τῇ ἀφελείᾳ καί ματαιότητι αὐτῶν ὑπερυψωθέντες καί ἐπαιρομένοι «παρῆλθον, καί ἰδού οὐκ ἦσαν, καί ἐζητήσαμεν αὐτούς, καί οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτῶν» (πρβλ. Ψαλμ. λς´, 36). 

Εὐχαριστίαν πολλήν καί δοξολογίαν ἀναπέμπομεν καί αὖθις πρός τόν ἐν Τριάδι Θεόν ἡμῶν, ὅτι ηὐδόκησεν ἐν τῇ ἀφάτῳ Αὐτοῦ εὐσπλαγχνίᾳ νά εὑρισκώμεθα καί πάλιν εἰς τήν περιφανῆ καί ἁγιοδόξαστον ἐν μαρτυρίοις γῆν τῆς εὐκλεοῦς χώρας τῆς Ἐσθονίας τοῦ Βορρᾶ, μαρτυροῦντες ἐν τῇ πράξει τόν διηνεκῆ κανονικόν καί ἐκκλησιαστικόν σύνδεσμον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετά τῆς ἐν αὐτῇ ἀνθοφορούσης Ὀρθοδόξου Αὐτονόμου Ἐκκλησίας, τῆς τελούσης ὑπό τήν δικαιοδοσίαν αὐτοῦ. 

Ἤλθομεν πρός ἐσᾶς, ἀδελφοί καί τέκνα, ἐκ τῆς Κωνσταντινουπόλεως οὐ καθ᾿ ὑπεροχήν τινα, ἀλλά διά νά μεταφέρωμεν τό διαχρονικόν πνεῦμα τῆς Μητρός σας Ἐκκλησίας, ἐντός τοῦ ὁποίου κινεῖσθε καί ζῆτε καί μαρτυρεῖτε τήν Ὀρθόδοξον πίστιν σας, ἀπό τότε ὅτε ἔδωκεν εἰς ὑμᾶς ἐκκλησιαστικοκανονικῶς ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως τό αὐτόνομον ἐκκλησιαστικόν καθεστώς σας. 

Ἤλθομεν εἰς τήν Ἐσθονίαν διά νά τιμήσωμεν μαζί σας τήν ἐνενηκοστήν ταύτην ἐπέτειον ἀπό τῆς ἀπονομῆς τῆς αὐτονομίας εἰς τήν ἐνταῦθα Ὀρθόδοξον Ὁλκάδα ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τιμῶντες συγχρόνως καί εὐλογοῦντες τόν ἡρωϊκόν καί μαρτυρικόν καί ἠγαπημένον εἰς ἡμᾶς Ἐσθονικόν λαόν, ὁ ὁποῖος ἔμαθεν ἐνωρίς νά ἀγαπᾷ, νά θυσιάζηται καί νά προσφέρῃ, ἕνα λαόν ἐκ τοῦ ὁποίου πολλοί κατακτηταί «ἔτρωγον», διά νά ἀναφερθῶμεν εἰς τούς λόγους ἑνός ἐθνικοῦ ἥρωος τῆς Ἑλλάδος, τοῦ Μακρυγιάννη, ἀλλά πάντοτε ἔμενεν «ἡ μαγιά», ἡ ἐκλεκτή «ζύμη», ἡ ὁποία «ὅλον τό φύραμα ζυμοῖ». 

Χαίρομεν, λοιπόν, χαράν μεγάλην καί δεδοξασμένην, διότι διαπιστοῦμεν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τήν Χάριν τοῦ Θεοῦ, τήν δοθεῖσαν εἰς τήν εὐκληματοῦσαν ταύτην Ἄμπελον τῆς ἐν Ἐσθονίᾳ Ὀρθοδόξου Αὐτονόμου Ἐκκλησίας. Χαίρομεν, διότι πέραν τῶν ἄλλων ἑορτίων καί συγκινητικῶν ἐκδηλώσεων, ἀπολαμβάνομεν τήν φιλόμουσον καλλιτεχνικήν ἐκδήλωσιν ταύτην, τήν ὀργανωθεῖσαν ὑπό καλλιφώνων συγκροτημάτων καί χορῳδιῶν, παρουσιασασῶν εἰς ὅλους μας ᾄσματα καί ὕμνους ἐκκλησιαστικῆς, πατριωτικῆς, ἐθνικῆς καί παραδοσιακῆς μουσικῆς τῆς εὐλογημένης Ἐσθονίας, ἀλλά καί ᾄσματα τῆς λαϊκῆς μούσης, τῆς τόσον ἐκφραστικῆς τῶν βιωμάτων χαρᾶς καί λύπης κάθε λαοῦ. Γεγόναμεν «ἐρασταί» τοῦ «κάλλους» ὄχι μόνον τῆς Ἐσθονίας καί τῶν ἀνθρώπων της, ἀλλά καί τῆς φωνῆς της, ἡ ὁποία διά «κραυγῆς» ἐγείρει εἰς τούς γνωρίζοντας καί μή αἰσθήματα καί βιώματα ἀνεξίτηλα, διότι, ὡς γνωστόν, καί τά ᾄσματα καί οἱ ὕμνοι καί τό τραγούδι καί τά μοιρολόγια προέρχονται ἐκ «καρδίας». Ὅ,τι προέρχεται δέ ἀπό τήν καρδίαν, ἀγαθόν ἤ μή, ἀποτελεῖ β ί ω μ α. Τό βίωμα δέ ὄχι μόνον μ ε τ α δ ί δ ε τ α ι ἀπό γενεᾶς εἰς γενεάν, ἀλλά μ ε τ α λ α μ π α δ ε ύ ε τ α ι ὡς τό φῶς τῆς λαμπάδος εἰς τούς ἀκροατάς καί προβληματίζει. 

Εἶναι ἀληθές, ὅτι ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὄργανον λατρείας τοῦ Θεοῦ εἶχε καί ἔχει τήν βυζαντινήν μουσικήν, ἡ ὁποία εἶναι αὐστηρῶς ἐκκλησιαστικόν μ έ λ ο ς, ἱερατικοῦ καί λειτουργικοῦ χαρακτῆρος, ἀπηλλαγμένον μή ἱεροῦ στοιχείου. Τό μουσικόν ἦθος αὐτό ἐγεννήθη εἰς τά σπλάγχνα τῆς ὀρθοδόξου λατρείας, ἀνεπτύχθη καί ἠνδρώθη ἐντός αὐτῆς, θά ἦτο δέ δυνατόν νά λεχθῇ, ὅτι τό ἀκραιφνές τοῦτο μουσικόν ἔ θ ο ς καί ἦ θ ο ς καθιερώθη ὡς στοιχεῖον ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ ἐντός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί ἐκεῖθεν διεδόθη εἰς ἅπασαν τήν Ὀρθόδοξον οἰκουμένην. 

Παραλλήλως, ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ἐν τῷ γνησίῳ οἰκουμενικῷ φρονήματι αὐτῆς, σεβομένη τήν ἰδιαιτέραν ἐθνικήν, πολιτισμικήν καί γλωσσικήν ταυτότητα ἑκάστου λαοῦ, οὐδέποτε ἀπέκλεισεν εἰς τούς λαούς, οἱ ὁποῖοι ἐλάμβανον ἐξ αὐτῆς τήν χριστιανικήν πίστιν, νά διαμορφώσουν καί νά ἀναμίξουν στοιχεῖα τῆς ἐκκλησιαστικῆς λατρευτικῆς ὑμνολογίας μέ στοιχεῖα τῆς ἐθνικῆς μουσικῆς, παραμενούσης πάντοτε τῆς βάσεως καί τοῦ μέλους. Ἀλλά καί οἱ λαοί, οἱ ὁποῖοι ἔλαβον τό φῶς τῆς χριστιανικῆς πίστεως ἐξ αὐτῆς, μαζί μέ τό λατρευτικόν τυπικόν, παρέλαβον συγχρόνως καί τήν ὑμνολογικήν παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας ἡ ὁποία τούς ἐνεκέντρισεν εἰς τήν καλλιέλαιον τοῦ Χριστοῦ. 

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἐσθονίας ὀρθῶς πράττει καλλιεργοῦσα τόσον τήν ἀκραιφνῶς ἐκκλησιαστικήν ὑμνολογικήν παράδοσιν αὐτῆς ὅσον καί τήν ἐθνικήν, μέ σκοπόν τήν πνευματικήν καλλιέργειαν τοῦ λαοῦ καί τῆς νεότητος καί τήν καλλιτέραν προσέγγισιν αὐτῆς, μή χωροῦσα πέρα τῶν ὁρίων ἅ ἔθεντο οἱ θεόπνευνστοι πατέρες εἰς ὅλους τούς τομεῖς τῆς ἐκκλησιασικῆς ζωῆς καί δραστηριότητος. Ἀδελφοί καί τέκνα, 

«Ἡμῶν γάρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φιλιπ. γ´, 20). Τό πολίτευμα τῆς μουσικῆς, τῆς κάθε εἴδους μουσικῆς, ἐκκλησιαστικῆς, ἐθνικῆς, πατριωτικῆς, θρησκευτικῆς, διασκεδαστικῆς, δέον καί αὐτό νά ἀποβλέπῃ εἰς τόν οὐρανόν, εἰς τόν Κύριον, παρά τοῦ Ὁποίου «πᾶσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον», δηλαδή καί τῆς φωνῆς καί τῆς τέχνης καί τῆς ἐκδηλώσεως τῆς τέχνης. Καί τό Ὀρθόδοξον πολίτευμα μέ ὅλας τάς ἐκφάνσεις τῆς πνευματικῆς, λατρευτικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς ἀποτελεῖ τό «καινοποιοῦν φύραμα», τό δυνάμενον νά ζυμώσῃ καί νά ἀναπλάσῃ καί τόν «μικρόκοσμον» τῆς Ἐσθονίας καί τόν «μακρόκοσμον» τοῦ κόσμου ὁλοκλήρου. 

Ἐλθόντες, λοιπόν, ἐνταῦθα καί ἀπολαύσαντες τήν πανδαισίαν ταύτην εὐφραινόμενοι καί ἀγαλλόμενοι, εὐχαριστοῦμεν καί συγχαίρομεν καί ὁμολογοῦμεν ὅτι πάντες οἱ πιστοί, παρά τάς τοπικάς ἀποστάσεις αἱ ὁποῖαι σωματικῶς μᾶς χωρίζουν ἀπ᾿ ἀλλήλων, συναπαρτίζομεν νοερῶς ἕν ἑνιαῖον καί ἀδιάσπαστον σύνολον, ἕνα οἶκον πνευματικόν, μίαν ἀδιαίρετον κοινότητα, ὅπως ἀπόψε, εὐφρανθέντες ἀπό κοινοῦ μέ παραδοσιακά ᾄσματα καί μέ χορούς καί μέ ἐκκλησιαστικούς καί θρησκευτικούς ὕμνους.

Εὑρισκόμεθα εἰς τήν Ἐσθονίαν. Καί συγχρόνως εἰς τόν κόσμον ὁλόκληρον. Τά αἰσθήματά μας αὐτά καυχήσεως καί συγκινήσεως καί εὐχαριστίας ἐκφράζομεν πατρικῶς, διότι εἰς τό ἱστορικόν γεγονός τῆς αὐτονομίας τῆς Ἐκκλησίας σας ἐδῶ προσεθέσατε καί μίαν ἑτέραν διάστασιν, ἐκείνην ἡ ὁποία ὑπερνικᾷ τά πάθη καί διά τοῦ κάλλους καί τοῦ μέλους ὁδηγεῖ εἰς ἑνότητα... 

Καί εὐχόμεθα ἡ ζωή ἐν τῇ ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ τῆς Ἐσθονίας νά εἶναι ἡ ζύμη, ἡ ὁποία θά φέρῃ εἰρήνην ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ εἰς τήν εὐρυτέραν κοινωνίαν τῆς Ἐσθονίας, θά ἐπιδρᾷ πάντοτε θετικῶς εἰς τήν ἐξέλιξίν της καί θά φέρῃ καλούς καρπούς καί εἰς πάντας τούς τομεῖς τοῦ πολιτισμοῦ καί τῶν καλῶν λεγομένων τεχνῶν, συνεχιζομένης τῆς μακρᾶς παραδόσεως αὐτῆς. 

Εὐχαριστοῦμεν ἰδιαιτέρως καί εὐλογοῦμεν ἀπό τῆς Πατριαρχικῆς μας καρδίας τούς ἀγαπητούς χοράρχας καί τά μέλη τῶν χορῳδιῶν ἐκ Vändra, Pärnu καί Setumaa διά τήν ὡραίαν ταύτην μουσικήν ἐκδήλωσιν, τήν ὁποίαν λίαν ἐπιμελῶς καί ἐγκόπως προητοίμασαν καί ἐπιτυχῶς μᾶς ἐπαρουσίασαν.

Σᾶς συγχαίρομεν, σᾶς εὐλογοῦμεν πατρικῶς καί εὐχόμεθα νά συνεχίσητε μέ τόν ἴδιον ζῆλον τήν ἐπίδοσίν σας εἰς τήν καλλιέργειαν τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί παραδοσιακῆς μουσικῆς τῆς Ἐσθονίας.

Εὐχαριστοῦμεν θερμῶς, Ἱερώτατε ἀδελφέ ἅγιε Ταλλίν καί πάσης Ἐσθονίας κύριε Στέφανε, διότι ἐν τῇ ἀγάπῃ καί φιλαδελφίᾳ σας εἴχετε τήν μέριμναν καί τῆς μουσικῆς ταύτης ἐκδηλώσεως. 

Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός, καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετά πάντων ὑμῶν, ἀδελφοί καί πατέρες καί τέκνα ἐν Κυρίῳ. Ὁ Θεός σώζοι τήν Ἐσθονίαν.