"Γ. Σεφέρης. Από την Σμύρνη στην Πόλη"
Μαθητικό Συνέδριο στο Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Κωνσταντινούπολη, ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα
Tη ζωή και το έργο του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη μελετούν και προσεγγίζουν μαθητές, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, ηθοποιοί και δημοσιογράφοι, στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που ξεκίνησε σήμερα το πρωί τις εργασίες του στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο. Τις εργασίες του συνεδρίου, που διοργανώνουν το Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, κήρυξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Ακολουθεί η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου:
Στροφὴ
Στιγμή, σταλμένη ἀπὸ ἕνα χέρι
ποὺ εἶχα τόσο ἀγαπήσει
μὲ πρόφταξες ἴσια στὴ δύση
σὰ μαῦρο περιστέρι.
Ὁ δρόμος ἄσπριζε μπροστά μου,
ἁπαλὸς ἀχνὸς ὕπνου
στὸ γέρμα ἑνὸς μυστικοῦ δείπνου...
Στιγμὴ σπυρὶ τῆς ἄμμου,
ποὺ κράτησες μονάχη σου ὅλη
τὴν τραγικὴ κλεψύδρα
βουβή, σὰ νὰ εἶχε δεῖ τὴν Ὕδρα
στὸ οὐράνιο περιβόλι.
(συλλογὴ Στροφή, ὁμώνυμο ποίημα)
Ἀναγνόντες τὸ χαρακτηριστικὸν τοῦτο ποίημα ὑπὸ τὸν τίτλον «Στροφή» ἐκ τῆς ὁμωνύμου ποιητικῆς συλλογῆς, ἡ ὁποία ἀπετέλεσεν ὄντως στροφὴν εἰς τὰ ἑλληνικὰ Γράμματα, στροφὴν τὴν ὁποίαν ἔκαμεν ὁ Γεώργιος Σεφέρης τὴν δεκαετίαν τοῦ ΄30 τοῦ παρελθόντος αἰῶνος,
Ἱερώτατοι ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι,
Ἐξοχώτατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε,
Ἐλλογιμώτατοι καὶ ἀγαπητοὶ Ἐκπαιδευτικοί,
Προσφιλεῖς μαθηταί,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
ἐξαίρομεν τὴν σημασίαν τοῦ ποιητοῦ τούτου εἰς τὴν πορείαν τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας καὶ μὲ τὴν προκατακτικὴν αὐτὴν σκέψιν εὐχαρίστως εὐλογοῦμεν τὴν ἔναρξιν τοῦ παρόντος μαθητικοῦ συνεδρίου μὲ θέμα «Γ. Σεφέρης. Ἀπὸ τὴ Σμύρνη στὴν Πόλη», τὸ ὁποῖον διοργανώνεται, ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, ἐν συνεργασίᾳ τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Ζωγραφείου Λυκείου μετὰ τῶν Ἐκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη τῆς Θεσσαλονίκης καὶ μὲ τὴν συμμετοχὴν ὄχι μόνον ἐπιστημόνων ἀπὸ διάφορα Πανεπιστήμια τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ἀγγλίας καὶ τοῦ Καναδᾶ, ἀλλὰ καὶ ἀντιπροσωπείας μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ἀμερικήν.
Ὁ Γιῶργος Σεφέρης ὑπῆρξε λογοτέχνης μὲ πολύπλευρον προσφορὰν εἰς τὰ Γράμματα, κυρίως ποιητικήν, ἀλλὰ καὶ μεταφραστικὴν καὶ δοκιμιογραφικὴν καὶ ἐν γένει πεζογραφικήν, καὶ εἶναι σημαντικὸν τὸ γεγονὸς ὅτι ἐνῷ ἤντλησεν εἰς μέγαν βαθμὸν ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴν ἱστορίαν, τὰ ἔργα του ἅπτονται τῶν βαθυτέρων προβληματισμῶν τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἀνεξαρτήτως ἐθνικότητος. Δὲν εἶναι προφανῶς τυχαῖον τὸ γεγονὸς ὅτι ἐγεννήθη εἰς τὴν κοσμοπολίτικην Σμύρνην καὶ διῆλθε τὰ πλέον δημιουργικὰ ἔτη τῆς ζωῆς του εἰς τὸ ἐξωτερικόν, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ ὅτι τὸ παρὸν μαθητικὸν συνέδριον τὸ ἀναφερόμενον εἰς αὐτὸν διεξάγεται εἰς τὴν Πόλιν μας, τὸ κέντρον τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, ἐκ τῆς ὁποίας ἐξεκίνησεν ὁ συγγραφεύς -μίαν κατεξοχὴν πολυεθνικὴν πόλιν, ἀνοικτὴν ἀνέκαθεν εἰς ποικίλους προβληματισμοὺς καὶ ἀφομοιοῦσαν πλῆθος παραδόσεων, εἰς τὰς ὁποίας πάντοτε προσέδιδε τὴν ἰδικήν της σφραγῖδα. Εἶναι χαρακτηριστικὸν ὅτι ὁ ἐν λόγῳ συγγραφεὺς συνεκάλεσεν ἐνταῦθα, διὰ τοῦ πρὸς τιμήν του συνεδρίου, μαθητὰς καὶ ἐπιστήμονας ἐκ τῶν περάτων τῆς γῆς, ὡς καὶ αὐτὸς ὑπῆρξε, τρόπον τινά, πολίτης τῆς οἰκουμένης. Ἐπὶ πλέον δέ, ἡ παροῦσα συλλογικὴ προσπάθεια προσεγγίσεως τοῦ ἔργου του ἐκφράζει τὴν διαχρονικὴν καὶ διεθνικὴν διάστασιν τῆς ἀπηχήσεώς του.
Ὁ Σεφέρης, διὰ τῆς λογοτεχνικῆς του δημιουργίας, τῆς ὁποίας ἐπὶ μέρους πτυχαὶ θὰ ἐξετασθοῦν ἐν συνεχείᾳ, ἀποδεικνύει ὅτι κατὰ βάσιν αἱ οὐσιώδεις ἀγωνίαι, οἱ προβληματισμοὶ καὶ αἱ ἀναζητήσεις τῶν ἀνθρώπων εἶναι κοιναὶ δι᾿ ὅλας τὰς ἐποχὰς καὶ τὰ ἔθνη, διότι ἐκπορεύονται ἐκ τοῦ βάθους τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως καὶ ἀνακαλοῦν τὴν συγγένειαν πάντων τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἀδὰμ μεταξύ των, ἀλλὰ καὶ μετὰ τοῦ Θεοῦ. Τοιουτοτρόπως ἐπιβεβαιοῦται ἡ πραγματικότης ὅτι ἡ τέχνη ἑνώνει τοὺς ἀνθρώπους, διότι συνιστᾷ ἔκφρασιν κοινῶν βιωμάτων, ὁραματισμῶν καὶ ἀνησυχιῶν καὶ ἐγγίζει τὰς εὐαισθήτους χορδὰς τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἡ ὁποία, πλασμένη κατ᾿ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶναι κοινωνική· ἐπιδιώκει τὴν ἔξοδον ἐκ τοῦ ἀτόμου καὶ ὁλοκληροῦται διὰ τῆς ἐπικοινωνίας καὶ ἀγαπητικῆς περιχωρήσεως μετὰ τῶν ἀδελφῶν της καὶ μετὰ τοῦ Δημιουργοῦ, σχέσις ἡ ὁποία τείνει ἐν τέλει νὰ συμπεριλάβῃ καὶ αὐτὴν τὴν ἄλογον κτίσιν.
Ἡ ἀναφορὰ εἰς τὸν συγκεκριμένον λογοτέχνην τυγχάνει ἐπίκαιρος καὶ δύναται νὰ μᾶς προσφέρῃ διδάγματα ζωῆς, ἀκόμη καὶ διὰ τὴν παροῦσαν θρυλουμένην κρίσιν, διότι καὶ οὗτος ἔζησεν εἰς μίαν κρίσιμον, ἂν μὴ καὶ τραγικὴν περίοδον, ἐβίωσε τὴν φρίκην τῶν δύο Παγκοσμίων πολέμων, τοῦ Δευτέρου μάλιστα ἐκ τῆς ὑπευθύνου θέσεως τοῦ διπλωμάτου, καὶ κατώρθωσε νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὰς διαφόρους δυσχερεῖς καταστάσεις ἐμβαθύνων εἰς τὰ ἀνθρώπινα καὶ ἀντλῶν δυνάμεις καὶ ἐρείσματα ἐκ τῆς μελέτης τῆς ἱστορίας.
Ὡς θὰ εἴπουν ἀναλυτικώτερον οἱ εἰδήμονες, μὲ τὸν Σεφέρην σημειοῦται ἀνανέωσις εἰς τὰ Γράμματα διότι εἰς τὸ πνεῦμα τῆς ἀπελπισίας καὶ τῆς διαλύσεως τῆς προηγουμένης λογοτεχνικῆς γενεᾶς ἀντιτάσσεται ἡ στοχαστικὴ ἐνατένισις τῆς ζοφερᾶς πραγματικότητος, στηριζομένη εἰς τὸ σταθερὸν ἀντίβαρον τὸ ὁποῖον παρέχει ἡ ἱστορικὴ κληρονομία. Ἠμποροῦμεν δὲ καὶ ἐκ τούτου νὰ συμπεράνωμεν ὅτι ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῶν ὁμοίων του δύναται καὶ εἶναι σκόπιμον νὰ ἐπεκτείνεται διαχρονικῶς διὰ τῆς ἐντρυφήσεως εἰς τὴν ἱστορίαν καὶ τὰς παραδόσεις. Ἡ ἔξοδος ἐκ τῶν προσωπικῶν, καὶ ὄχι μόνον τῶν τοιούτων, ἀδιεξόδων εὑρίσκεται πρωτίστως διὰ τῆς διευρύνσεως τοῦ «ἐγώ» εἰς τό «ἡμεῖς».
Κατακλείοντες τὸν σύντομον χαιρετισμόν μας, κηρύσσομεν ἐν εὐλογίαις τὴν ἔναρξιν τοῦ μαθητικοῦ τούτου συνεδρίου, διὰ τοῦ ποιήματος τοῦ τιμωμένου «Ἀλληλεγγύη», εὐχόμενοι ἡ κοινὴ μελέτη τοῦ ἔργου τοῦ Γ. Σεφέρη νὰ ἀποφέρῃ πλουσίους καρποὺς ὄχι ἁπλῶς διανοητικῆς γνώσεως, ἀλλὰ κυρίως πνευματικῆς καλλιεργείας καὶ σφυρηλατήσεως ἑνὸς ὑψηλοῦ ἤθους, ἑδραιουμένου ἐν τῇ συνειδήσει τῆς ἀνθρωπίνης κοινωνικότητος καὶ τῆς βιώσεως τῶν πλουσίων παραδόσεων τοῦ Γένους:
Ἀλληλεγγύη
Εἶναι ἐκεῖ δὲν μπορῶ ν᾿ ἀλλάξω
μὲ δυὸ μεγάλα μάτια πίσω ἀπ᾿ τὸ κύμα
ἀπὸ τὸ μέρος ποὺ φυσᾶ ὁ ἀγέρας
ἀκολουθώντας τὶς φτεροῦγες τῶν πουλιῶν
εἶναι ἐκεῖ μὲ δυὸ μεγάλα μάτια
μήπως ἄλλαξε κανεὶς ποτέ του.
Τί γυρεύετε; τὰ μηνύματά σας
ἔρχουνται ἀλλαγμένα ὡς τὸ καράβι
ἡ ἀγάπη σας γίνεται μίσος
ἡ γαλήνη σας γίνεται ταραχὴ
καὶ δὲν μπορῶ νὰ γυρίσω πίσω
νὰ ἰδῶ τὰ πρόσωπά σας στ᾿ ἀκρογιάλι.
Εἶναι ἐκεῖ τὰ μεγάλα μάτια
κι ὅταν μένω καρφωμένος στὴ γραμμή μου
κι ὅταν πέφτουν στὸν ὁρίζοντα τ᾿ ἀστέρια
εἶναι ἐκεῖ δεμένα στὸν αἰθέρα
σὰ μιὰ τύχη πιὸ δική μου ἀπ᾿ τὴ δική μου.
Τὰ λόγια σας συνήθεια τῆς ἀκοῆς
βουίζουν μέσα στὰ ξάρτια καὶ περνᾶνε
μήπως πιστεύω στὴν ὕπαρξή σας
μοιραῖοι σύντροφοι, ἀνυπόστατοι ἴσκιοι.
Ἔχασε τὸ χρῶμα του πιὰ αὐτὸς ὁ κόσμος
καθὼς τὰ φύκια στ᾿ ἀκρογιάλι τοῦ ἄλλου χρόνου
γκρίζα ξερὰ στὸ ἔλεος τοῦ ἀνέμου.
Ἕνα μεγάλο πέλαγο δυὸ μάτια
εὐκίνητα καὶ ἀκίνητα σὰν τὸν ἀγέρα
καὶ τὰ πανιά μου ὅσο κρατήσουν, κι ὁ θεός μου.
Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και σημαντικές παρουσίες
Στην έναρξη του συνεδρίου παρέστησαν ο Πρέσβης Νικόλαος Ματθιουδάκης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος χαιρέτησε τις εργασίες του, Συνοδικοί Ιεράρχες, Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, καθηγητές και πλήθος συμμετεχόντων. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του θα πραγματοποιηθούν εισηγήσεις από διακεκριμένους επιστήμονες και μαθητές, συζητήσεις, τοποθετήσεις, μουσικές παραστάσεις και θεατρικά δρώμενα για τις θεματικές ενότητες:
Ο Ίωνας ποιητής, Η «αίσθηση της Ιστορίας» στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Μυθιστόρημα του Γ. Σεφέρη, Παρελθόν και παρόν στον Γ. Σεφέρη, Μύθοι και μορφές στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Γ. Σεφέρης: Γλώσσα και σάτιρα, Μορφή και περιεχόμενο στην ποίηση του Σεφέρη, Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄ στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄, Ο Σεφέρης ως μεταφρασεολόγος και μεταφραστής, Ο ποιητικός λόγος του Σεφέρη και οι νέοι σήμερα, Η μελοποιημένη ποίηση του Σεφέρη, Σεφέρης εν πλω.
Στο συνέδριο συμμετέχουν 15 σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) καθώς και περισσότεροι από 150 μαθητές και εκπαιδευτικοί, από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Χανιά, Βόλο, Λευκωσία, από την Πόλη και για πρώτη φορά φέτος από την Ομογένεια της Αμερικής.
Την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου με θέμα «Ο Γ. Σεφέρης όπως τον γνώρισα» πραγματοποίησε η Άννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη, η οποία και παραχώρησε για το συνέδριο τα αγαπημένα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή (το χαρακτηριστικό καπέλο του, το μπαστούνι του και τις πίπες του).
Στις 21 Μαρτίου, τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη θα απαγγείλουν εκλεκτοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών σε έξι γλώσσες (ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά και αρμενικά). Μεταξύ άλλων θα απαγγείλουν και δύο σημαντικές Ελληνίδες ηθοποιοί, η Μαρίνα Ψάλτη και η Κατερίνα Λέχου.
Μελοποιημένα ποιήματα του Γ. Σεφέρη θα ερμηνεύσει ο δημοφιλής ερμηνευτής Βασίλης Λέκκας, ενώ μελοποιημένη ποίηση του νομπελίστα ποιητή θα παίξει στο πιάνο η μουσικός-πιανίστα Μάρω Θεοδωράκη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μαθητικό Συνέδριο στην Πόλη διοργανώνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Στην προηγούμενη διοργάνωση το θέμα του συνεδρίου ήταν «150 χρόνια Κ. Π. Καβάφης», ενώ το πρώτο συνέδριο διοργανώθηκε τον Μάρτιο του 2012 και είχε θέμα «100+1 χρόνια Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης».
Μαθητικό Συνέδριο στο Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Κωνσταντινούπολη, ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα
Tη ζωή και το έργο του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη μελετούν και προσεγγίζουν μαθητές, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, ηθοποιοί και δημοσιογράφοι, στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», που ξεκίνησε σήμερα το πρωί τις εργασίες του στην Κωνσταντινούπολη, στο Ζωγράφειο Λύκειο. Τις εργασίες του συνεδρίου, που διοργανώνουν το Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, κήρυξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Ακολουθεί η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου:
Στροφὴ
Στιγμή, σταλμένη ἀπὸ ἕνα χέρι
ποὺ εἶχα τόσο ἀγαπήσει
μὲ πρόφταξες ἴσια στὴ δύση
σὰ μαῦρο περιστέρι.
Ὁ δρόμος ἄσπριζε μπροστά μου,
ἁπαλὸς ἀχνὸς ὕπνου
στὸ γέρμα ἑνὸς μυστικοῦ δείπνου...
Στιγμὴ σπυρὶ τῆς ἄμμου,
ποὺ κράτησες μονάχη σου ὅλη
τὴν τραγικὴ κλεψύδρα
βουβή, σὰ νὰ εἶχε δεῖ τὴν Ὕδρα
στὸ οὐράνιο περιβόλι.
(συλλογὴ Στροφή, ὁμώνυμο ποίημα)
Ἀναγνόντες τὸ χαρακτηριστικὸν τοῦτο ποίημα ὑπὸ τὸν τίτλον «Στροφή» ἐκ τῆς ὁμωνύμου ποιητικῆς συλλογῆς, ἡ ὁποία ἀπετέλεσεν ὄντως στροφὴν εἰς τὰ ἑλληνικὰ Γράμματα, στροφὴν τὴν ὁποίαν ἔκαμεν ὁ Γεώργιος Σεφέρης τὴν δεκαετίαν τοῦ ΄30 τοῦ παρελθόντος αἰῶνος,
Ἱερώτατοι ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι,
Ἐξοχώτατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε,
Ἐλλογιμώτατοι καὶ ἀγαπητοὶ Ἐκπαιδευτικοί,
Προσφιλεῖς μαθηταί,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
ἐξαίρομεν τὴν σημασίαν τοῦ ποιητοῦ τούτου εἰς τὴν πορείαν τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας καὶ μὲ τὴν προκατακτικὴν αὐτὴν σκέψιν εὐχαρίστως εὐλογοῦμεν τὴν ἔναρξιν τοῦ παρόντος μαθητικοῦ συνεδρίου μὲ θέμα «Γ. Σεφέρης. Ἀπὸ τὴ Σμύρνη στὴν Πόλη», τὸ ὁποῖον διοργανώνεται, ὑπὸ τὴν αἰγίδα τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, ἐν συνεργασίᾳ τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Ζωγραφείου Λυκείου μετὰ τῶν Ἐκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη τῆς Θεσσαλονίκης καὶ μὲ τὴν συμμετοχὴν ὄχι μόνον ἐπιστημόνων ἀπὸ διάφορα Πανεπιστήμια τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ἀγγλίας καὶ τοῦ Καναδᾶ, ἀλλὰ καὶ ἀντιπροσωπείας μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ἀμερικήν.
Ὁ Γιῶργος Σεφέρης ὑπῆρξε λογοτέχνης μὲ πολύπλευρον προσφορὰν εἰς τὰ Γράμματα, κυρίως ποιητικήν, ἀλλὰ καὶ μεταφραστικὴν καὶ δοκιμιογραφικὴν καὶ ἐν γένει πεζογραφικήν, καὶ εἶναι σημαντικὸν τὸ γεγονὸς ὅτι ἐνῷ ἤντλησεν εἰς μέγαν βαθμὸν ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴν ἱστορίαν, τὰ ἔργα του ἅπτονται τῶν βαθυτέρων προβληματισμῶν τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἀνεξαρτήτως ἐθνικότητος. Δὲν εἶναι προφανῶς τυχαῖον τὸ γεγονὸς ὅτι ἐγεννήθη εἰς τὴν κοσμοπολίτικην Σμύρνην καὶ διῆλθε τὰ πλέον δημιουργικὰ ἔτη τῆς ζωῆς του εἰς τὸ ἐξωτερικόν, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ ὅτι τὸ παρὸν μαθητικὸν συνέδριον τὸ ἀναφερόμενον εἰς αὐτὸν διεξάγεται εἰς τὴν Πόλιν μας, τὸ κέντρον τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, ἐκ τῆς ὁποίας ἐξεκίνησεν ὁ συγγραφεύς -μίαν κατεξοχὴν πολυεθνικὴν πόλιν, ἀνοικτὴν ἀνέκαθεν εἰς ποικίλους προβληματισμοὺς καὶ ἀφομοιοῦσαν πλῆθος παραδόσεων, εἰς τὰς ὁποίας πάντοτε προσέδιδε τὴν ἰδικήν της σφραγῖδα. Εἶναι χαρακτηριστικὸν ὅτι ὁ ἐν λόγῳ συγγραφεὺς συνεκάλεσεν ἐνταῦθα, διὰ τοῦ πρὸς τιμήν του συνεδρίου, μαθητὰς καὶ ἐπιστήμονας ἐκ τῶν περάτων τῆς γῆς, ὡς καὶ αὐτὸς ὑπῆρξε, τρόπον τινά, πολίτης τῆς οἰκουμένης. Ἐπὶ πλέον δέ, ἡ παροῦσα συλλογικὴ προσπάθεια προσεγγίσεως τοῦ ἔργου του ἐκφράζει τὴν διαχρονικὴν καὶ διεθνικὴν διάστασιν τῆς ἀπηχήσεώς του.
Ὁ Σεφέρης, διὰ τῆς λογοτεχνικῆς του δημιουργίας, τῆς ὁποίας ἐπὶ μέρους πτυχαὶ θὰ ἐξετασθοῦν ἐν συνεχείᾳ, ἀποδεικνύει ὅτι κατὰ βάσιν αἱ οὐσιώδεις ἀγωνίαι, οἱ προβληματισμοὶ καὶ αἱ ἀναζητήσεις τῶν ἀνθρώπων εἶναι κοιναὶ δι᾿ ὅλας τὰς ἐποχὰς καὶ τὰ ἔθνη, διότι ἐκπορεύονται ἐκ τοῦ βάθους τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως καὶ ἀνακαλοῦν τὴν συγγένειαν πάντων τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἀδὰμ μεταξύ των, ἀλλὰ καὶ μετὰ τοῦ Θεοῦ. Τοιουτοτρόπως ἐπιβεβαιοῦται ἡ πραγματικότης ὅτι ἡ τέχνη ἑνώνει τοὺς ἀνθρώπους, διότι συνιστᾷ ἔκφρασιν κοινῶν βιωμάτων, ὁραματισμῶν καὶ ἀνησυχιῶν καὶ ἐγγίζει τὰς εὐαισθήτους χορδὰς τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἡ ὁποία, πλασμένη κατ᾿ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶναι κοινωνική· ἐπιδιώκει τὴν ἔξοδον ἐκ τοῦ ἀτόμου καὶ ὁλοκληροῦται διὰ τῆς ἐπικοινωνίας καὶ ἀγαπητικῆς περιχωρήσεως μετὰ τῶν ἀδελφῶν της καὶ μετὰ τοῦ Δημιουργοῦ, σχέσις ἡ ὁποία τείνει ἐν τέλει νὰ συμπεριλάβῃ καὶ αὐτὴν τὴν ἄλογον κτίσιν.
Ἡ ἀναφορὰ εἰς τὸν συγκεκριμένον λογοτέχνην τυγχάνει ἐπίκαιρος καὶ δύναται νὰ μᾶς προσφέρῃ διδάγματα ζωῆς, ἀκόμη καὶ διὰ τὴν παροῦσαν θρυλουμένην κρίσιν, διότι καὶ οὗτος ἔζησεν εἰς μίαν κρίσιμον, ἂν μὴ καὶ τραγικὴν περίοδον, ἐβίωσε τὴν φρίκην τῶν δύο Παγκοσμίων πολέμων, τοῦ Δευτέρου μάλιστα ἐκ τῆς ὑπευθύνου θέσεως τοῦ διπλωμάτου, καὶ κατώρθωσε νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὰς διαφόρους δυσχερεῖς καταστάσεις ἐμβαθύνων εἰς τὰ ἀνθρώπινα καὶ ἀντλῶν δυνάμεις καὶ ἐρείσματα ἐκ τῆς μελέτης τῆς ἱστορίας.
Ὡς θὰ εἴπουν ἀναλυτικώτερον οἱ εἰδήμονες, μὲ τὸν Σεφέρην σημειοῦται ἀνανέωσις εἰς τὰ Γράμματα διότι εἰς τὸ πνεῦμα τῆς ἀπελπισίας καὶ τῆς διαλύσεως τῆς προηγουμένης λογοτεχνικῆς γενεᾶς ἀντιτάσσεται ἡ στοχαστικὴ ἐνατένισις τῆς ζοφερᾶς πραγματικότητος, στηριζομένη εἰς τὸ σταθερὸν ἀντίβαρον τὸ ὁποῖον παρέχει ἡ ἱστορικὴ κληρονομία. Ἠμποροῦμεν δὲ καὶ ἐκ τούτου νὰ συμπεράνωμεν ὅτι ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῶν ὁμοίων του δύναται καὶ εἶναι σκόπιμον νὰ ἐπεκτείνεται διαχρονικῶς διὰ τῆς ἐντρυφήσεως εἰς τὴν ἱστορίαν καὶ τὰς παραδόσεις. Ἡ ἔξοδος ἐκ τῶν προσωπικῶν, καὶ ὄχι μόνον τῶν τοιούτων, ἀδιεξόδων εὑρίσκεται πρωτίστως διὰ τῆς διευρύνσεως τοῦ «ἐγώ» εἰς τό «ἡμεῖς».
Κατακλείοντες τὸν σύντομον χαιρετισμόν μας, κηρύσσομεν ἐν εὐλογίαις τὴν ἔναρξιν τοῦ μαθητικοῦ τούτου συνεδρίου, διὰ τοῦ ποιήματος τοῦ τιμωμένου «Ἀλληλεγγύη», εὐχόμενοι ἡ κοινὴ μελέτη τοῦ ἔργου τοῦ Γ. Σεφέρη νὰ ἀποφέρῃ πλουσίους καρποὺς ὄχι ἁπλῶς διανοητικῆς γνώσεως, ἀλλὰ κυρίως πνευματικῆς καλλιεργείας καὶ σφυρηλατήσεως ἑνὸς ὑψηλοῦ ἤθους, ἑδραιουμένου ἐν τῇ συνειδήσει τῆς ἀνθρωπίνης κοινωνικότητος καὶ τῆς βιώσεως τῶν πλουσίων παραδόσεων τοῦ Γένους:
Ἀλληλεγγύη
Εἶναι ἐκεῖ δὲν μπορῶ ν᾿ ἀλλάξω
μὲ δυὸ μεγάλα μάτια πίσω ἀπ᾿ τὸ κύμα
ἀπὸ τὸ μέρος ποὺ φυσᾶ ὁ ἀγέρας
ἀκολουθώντας τὶς φτεροῦγες τῶν πουλιῶν
εἶναι ἐκεῖ μὲ δυὸ μεγάλα μάτια
μήπως ἄλλαξε κανεὶς ποτέ του.
Τί γυρεύετε; τὰ μηνύματά σας
ἔρχουνται ἀλλαγμένα ὡς τὸ καράβι
ἡ ἀγάπη σας γίνεται μίσος
ἡ γαλήνη σας γίνεται ταραχὴ
καὶ δὲν μπορῶ νὰ γυρίσω πίσω
νὰ ἰδῶ τὰ πρόσωπά σας στ᾿ ἀκρογιάλι.
Εἶναι ἐκεῖ τὰ μεγάλα μάτια
κι ὅταν μένω καρφωμένος στὴ γραμμή μου
κι ὅταν πέφτουν στὸν ὁρίζοντα τ᾿ ἀστέρια
εἶναι ἐκεῖ δεμένα στὸν αἰθέρα
σὰ μιὰ τύχη πιὸ δική μου ἀπ᾿ τὴ δική μου.
Τὰ λόγια σας συνήθεια τῆς ἀκοῆς
βουίζουν μέσα στὰ ξάρτια καὶ περνᾶνε
μήπως πιστεύω στὴν ὕπαρξή σας
μοιραῖοι σύντροφοι, ἀνυπόστατοι ἴσκιοι.
Ἔχασε τὸ χρῶμα του πιὰ αὐτὸς ὁ κόσμος
καθὼς τὰ φύκια στ᾿ ἀκρογιάλι τοῦ ἄλλου χρόνου
γκρίζα ξερὰ στὸ ἔλεος τοῦ ἀνέμου.
Ἕνα μεγάλο πέλαγο δυὸ μάτια
εὐκίνητα καὶ ἀκίνητα σὰν τὸν ἀγέρα
καὶ τὰ πανιά μου ὅσο κρατήσουν, κι ὁ θεός μου.
Ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και σημαντικές παρουσίες
Στην έναρξη του συνεδρίου παρέστησαν ο Πρέσβης Νικόλαος Ματθιουδάκης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος χαιρέτησε τις εργασίες του, Συνοδικοί Ιεράρχες, Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, καθηγητές και πλήθος συμμετεχόντων. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του θα πραγματοποιηθούν εισηγήσεις από διακεκριμένους επιστήμονες και μαθητές, συζητήσεις, τοποθετήσεις, μουσικές παραστάσεις και θεατρικά δρώμενα για τις θεματικές ενότητες:
Ο Ίωνας ποιητής, Η «αίσθηση της Ιστορίας» στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Μυθιστόρημα του Γ. Σεφέρη, Παρελθόν και παρόν στον Γ. Σεφέρη, Μύθοι και μορφές στην ποίηση του Γ. Σεφέρη, Γ. Σεφέρης: Γλώσσα και σάτιρα, Μορφή και περιεχόμενο στην ποίηση του Σεφέρη, Από το Ημερολόγιο Καταστρώματος, Β΄ στο Ημερολόγιο Καταστρώματος, Γ΄, Ο Σεφέρης ως μεταφρασεολόγος και μεταφραστής, Ο ποιητικός λόγος του Σεφέρη και οι νέοι σήμερα, Η μελοποιημένη ποίηση του Σεφέρη, Σεφέρης εν πλω.
Στο συνέδριο συμμετέχουν 15 σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) καθώς και περισσότεροι από 150 μαθητές και εκπαιδευτικοί, από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Χανιά, Βόλο, Λευκωσία, από την Πόλη και για πρώτη φορά φέτος από την Ομογένεια της Αμερικής.
Την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου με θέμα «Ο Γ. Σεφέρης όπως τον γνώρισα» πραγματοποίησε η Άννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη, η οποία και παραχώρησε για το συνέδριο τα αγαπημένα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή (το χαρακτηριστικό καπέλο του, το μπαστούνι του και τις πίπες του).
Στις 21 Μαρτίου, τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη θα απαγγείλουν εκλεκτοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών σε έξι γλώσσες (ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά και αρμενικά). Μεταξύ άλλων θα απαγγείλουν και δύο σημαντικές Ελληνίδες ηθοποιοί, η Μαρίνα Ψάλτη και η Κατερίνα Λέχου.
Μελοποιημένα ποιήματα του Γ. Σεφέρη θα ερμηνεύσει ο δημοφιλής ερμηνευτής Βασίλης Λέκκας, ενώ μελοποιημένη ποίηση του νομπελίστα ποιητή θα παίξει στο πιάνο η μουσικός-πιανίστα Μάρω Θεοδωράκη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μαθητικό Συνέδριο στην Πόλη διοργανώνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Στην προηγούμενη διοργάνωση το θέμα του συνεδρίου ήταν «150 χρόνια Κ. Π. Καβάφης», ενώ το πρώτο συνέδριο διοργανώθηκε τον Μάρτιο του 2012 και είχε θέμα «100+1 χρόνια Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου