Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΟΥΚΟΛΟ ΣΜΥΡΝΗΣ (ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ)

Του Αριστείδη Βικέτου 

Με μάτια υγρά από την άφατη συγκίνηση και σε κλίμα κατάνυξης απόγονοι προσφύγων της Σμύρνης και της Μικράς Ασίας, τα μέλη της τοπικής Ορθόδοξης Κοινότητας (Έλληνες και ξένοι), ομάδα του ΣΥΡΚΙ και πολλοί άλλοι παρακολούθησαν την Παρασκευή στην Σμύρνη την πρώτη, μετά από σχεδόν ένα αιώνα, Πατριαρχική Θεία Λειτουργία, με την ευκαιρία της μνήμης του Αγίου Βουκόλου, στον ομώνυμο ναό του, που ανακαινίστηκε από τον Δήμο και χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο. Η Θεία Λειτουργία καλύφθηκε από πολλά μέσα ενημέρωσης, τουρκικά και ξένα. 

Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη συλλειτούργησαν οι Μητροπολίτες Σικάγου Ιάκωβος, Κρήτης Ειρηναίος, Αρκαλοχωρίου Ανδρέας και Κορωνείας Παντελεήμων. Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Μητροπολίτες Ελβετίας Ιερεμίας, Τορόντο Σωτήριος, Σύμης Χρυσόστομος, Γορτύνης Μακάριος, Βελγίου Αθηναγόρας, Λέρου Παΐσιος και Κυδωνιών Αθηναγόρας, οι Επίσκοποι Αμορίου Νικηφόρος, Ηγούμενος της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Βλατάδων, και Έγρας Ιερώνυμος, εκ της Σερβικής Εκκλησίας. 

Επίσης, παρέστησαν μεταξύ άλλων ο Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος, ο πρέσβης της Ελλάδος στην Άγκυρα Κυριάκος Λουκάκης, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Σμύρνη Θεόδωρος Ν. Τσακίρης, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος μετέλαβε των Αχράντων Μυστηρίων, ο δήμαρχος Σμύρνης Αλί Κοτσάογλου, τον οποίο ευχαρίστησε ο Πατριάρχης για την ανακαίνιση του ναού, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Εκρέμ Ντερμιτάς, και ο πρόεδρος της Ένωσης Σμυρναίων Γιώργος Αρχοντάκης. 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του εξήρε την σημασία της ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων, ακόμα κι αν αυτοί πιστεύουν σε διαφορετικές θρησκείες. «Σε πολλά μέρη του πλανήτη, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί κι Εβραίοι ζουν αρμονικά. Η διαφορετικότητα στη θρησκεία είναι πλέον αποδεκτή σε πολλές χώρες. Εμείς είμαστε αυτοί που θα δώσουμε το παράδειγμα της καλής συνύπαρξης. Αυτό το παράδειγμα έδωσαν σήμερα και οι Σμυρνιοί που μας υποδέχτηκαν με τόση αγάπη και φροντίδα. Παρακαλούμε συνεχίστε να φροντίζετε και να μεριμνάτε για τις μικρές διαφορετικές κοινότητες και μειονότητες της Σμύρνης. Οι αδελφοί μας στην Κωνσταντινούπολη μας έχουν αγκαλιάσει και το ίδιο αποζητούμε κι εδώ», τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος. 

Ο κ. Βαρθολομαίος, αφού έκανε αναφορά στους Αγίους Βουκόλο και Πολύκαρπο, τόνισε ότι «η πολυπολιτισμική Σμύρνη αποτελεί διαχρονικό καστροφύλακα μνήμης και βιώσεως της σωτηριώδους διδασκαλίας και της Ορθοδόξου μαρτυρίας του ευσεβούς μας Γένους». Ο κ. Βαρθολομαίος χαρακτήρισε την Σμύρνη «πόλη της δημιουργίας και της ευημερίας, αλλά και του θρύλου και του πόνου, του σπαραγμού και της οδύνης». Σήμερα, τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος, «βρισκόμεθα ενώπιον των μαρτύρων και της μαρτυρίας». Και αν, κατά τον Σμυρναίο Σεφέρη, είπε, «κάθε απομεινάρι (στην Σμύρνη) περνάει απαρατήρητο», για μας, συνέχισε, τους κληρονόμους της μνήμης και της ιστορίας, κατά την Σμυρναίαν Ξανθίππη Αναστασιάδου, «το απομεινάρι αυτό χρειάζεται σεβασμό και ευαισθησία, προσεκτική επισήμανση και της τελευταίας πέτρας... κάθε άλλη αντιμετώπισις μοιάζει με ύβρι και βλασφημία». 

Ο Πατριάρχης χαρακτήρισε την Θεία Λειτουργία στην Σμύρνη «ιστορική ώρα», κατά την οποία, επεσήμανε, «ἀξιούμεθα νὰ ἱερουργῶμεν τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου εἰς τὸν Ἱερὸν τοῦτον Ναὸν τοῦ Ἁγίου Βουκόλου». Ο κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στο μαρτύριο και την μαρτυρία των παλαιών Ρωμιών της Σμύρνης, λέγοντας: «Βλέπομεν τοὺς μὴ ὑπάρχοντας σήμερον δεκαὲξ Ναοὺς τῆς Σμύρνης, μὲ προεξάρχοντα τὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, καὶ τὸν μόνον διασωθέντα καὶ διατηρούμενον Ναὸν τοῦ Ἁγίου Βουκόλου, ἐν ᾧ ἐστῶτες δόξαν καὶ εὐχαριστίαν ἀναπέμπομεν τῷ Κυρίῳ. Εἶναι ἐμπρὸς εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς μας νοερῶς ἡ περίφημος Εὐαγγελικὴ Σχολή, τὸ Κεντρικὸν Παρθεναγωγεῖον, τὸ Νοσοκομεῖον τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τὸ Βρεφοκομεῖον καὶ τὸ Ὀρφανοτροφεῖον, οἱ περὶ τοὺς 150 φιλεκπαιδευτικοὶ Σύλλογοι, αἱ 200 καὶ πλέον Βιβλιοθῆκαι, αἱ 35 ὁμογενειακαὶ ἐφημερίδες καὶ τὰ περιοδικά, ἡ ἀθλητικὴ καὶ πολιτιστικὴ δραστηριότης τῶν «Πανιωνίου» καὶ «Ἀπόλλωνος» καὶ ἄλλων γυμναστικῶν συλλόγων τῆς Σμύρνης. Βλέπομεν ἐδῶ, εἰς τὴν παραλίαν, εἰς τὸ «Καὶ» τῆς Σμύρνης, τὸ «ἀρχοντικὸ» τοῦ Θεοδώρου Καπετανάκη, μὲ τοὺς τοίχους γεμάτους μὲ ἀρχαίας ἑλληνικὰς παραστάσεις καὶ μὲ τὰς εἰκόνας τῶν Ἁγίων τῆς Σμύρνης, μεταξὺ τῶν ὁποίων τοῦ Ἁγίου Βουκόλου καὶ τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου. Αὐτὰ ὅλα καὶ πολλὰ ἄλλα ἦσαν τὸ καύχημα καὶ ἡ ἀλήθεια τῆς Σμύρνης, «ἕνας θαυμάσιος κόσμος μὲ ὁράματα, δράση καὶ προοπτική», τὴν ἀπώλειαν τοῦ ὁποίου ἡ λαϊκὴ μοῦσα τῆς προσφυγιᾶς διὰ τῆς Σμυρναίας Ξανθίππης Ἀναστασιάδου διεκτραγωδεῖ καί, ἀλληγορικῶς καὶ πραγματικῶς, περιγράφει: "πᾶνε κι᾿ ἔρχονται καράβια φορτωμένα προσφυγιά, βάψαν τὰ πανιά τους μαῦρα, τὰ κατάρτιά τους μαβιά. Ποῦ νὰ βρίσκεται ὁ πατέρας ψάχνει ἡ μάννα γιὰ παιδιά, μᾶς ἐσκόρπισε ὁ ἀγέρας σ᾿ ἄλλη γῆ, σ᾿ ἄλλη στεριά"». Λέγοντας τα λόγια αυτά της Ξανθίππης Αναστασιάδου η φωνή του Πατριάρχη «πνίγηκε» από συγκίνηση. 

Ο κ. Βαρθολομαίος ευχαρίστησε το δήμαρχο Σμύρνης, Αλί Κοτζάογλου, ο οποίος ήταν παρών στην Θεία Λειτουργία, για τη διάσωση του ναού του Αγίου Βουκόλου και την ανακαίνισή του. Επίσης, αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία, που πήρε πριν ενάμισι χρόνο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο να επανασυστήσει την Ορθόδοξη κοινότητα Σμύρνης και να τοποθετήσει ιερατικό προϊστάμενο τον αρχιμανδρίτη Κύριλλο Συκή, ο οποίος, τόνισε ο κ. Βαρθολομαίος, με το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο υπό την πρόεδρο κ. Θεοδώρα Χατζούδη επιτελούν λειτουργικό και ευρύτερο εκκλησιαστικό έργο τόσο για τους εναπομείναντας ομογενείς και τους απογόνους τους, όσο και για άλλους Ορθοδόξους που βρίσκονται στην Σμύρνη. 

«Είμαστε εδώ στην Σμύρνη, λίγοι, αλλά και αμέτρητοι, αγωνιζόμαστε, παλεύουμε, ελπίζουμε, είμαστε μια συνέχεια, ή η συνέχεια...» τόνισε ο αρχιμανδρίτης Κύριλλος. Εκ μέρους της Ενώσεως Σμυρναίων προσφώνησε τον Παναγιώτατο ο σμυρναϊκής καταγωγής, πρεσβύτερος Πέτρος Μελιδώνης, ο οποίος τόνισε ότι τους Σμυρναίους δεύτερης και τρίτης γενεάς διακατέχει χαρά ανεκλάλητη και συγκίνηση αμέτρου μεγέθους, «ότι το χρόνων πολλών ποθούμενον, σήμερον γεγονός καθίσταται και το νόστιμο των προγόνων μας ήμαρ, ενδόξως πραγματούται επ’ ευκαιρία της Πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας». Επίσης, ο π. Πέτρος εξέφρασε τις ολόθερμες ευχαριστίες των Σμυρναίων προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον οποίο διαβεβαίωσε ότι δεν λησμονούν την Μητέρα Εκκλησία και δεν αντικαθιστούν την Μητέρα με μητριά. 

Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας έγινε η λιτάνευση της ανθοστόλιστης εικόνας των τριών μεγάλων Αγίων της Σμύρνης, Βουκόλου, Πολυκάρπου και Φωτεινής. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης φύτεψε στον προαύλιο χώρο του ναού μία μυρτιά και άναψε ένα καντήλι στο σημείο, που κατά την παράδοση ήταν ο τάφος του Αγίου Βουκόλου.