Εορτασμός Τριών Ιεραρχών στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ)

Μαρία Χατζηαποστόλου 

Θεολόγος-Επιστημονική Συνεργάτις της ΟΑΚ 

Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης τίμησε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών με μια σεμνή εκδήλωση που έλαβε χώρα στη μεγάλη συνεδριακή αίθουσα της ΟΑΚ, έπειτα από το κάλεσμά της προς όλους τους εκπαιδευτικούς των επαρχιών Κισάμου και Σελίνου. 

Την εκδήλωση «άνοιξε» ο Γενικός Διευθυντής της ΟΑΚ κ. Κωνσταντίνος Ζορμπάς, αφού πρώτα εψάλη –μέσα σ’ ένα πανηγυρικό κλίμα– το Απολυτίκιο των Τριών Ιεραρχών και τόνισε πως, «Οι τρεις “μεγίστοι φωστήρες της τρισηλίου Θεότητος” Πατέρες της Εκκλησίας μας είναι από τις προνομιούχες πνευματικές μορφές της εκκλησιαστικής ιστορίας. Η περίοδος που έλαβε χώρα η διακονία τους περιγράφεται ως ο “χρυσούς αιών” της Εκκλησίας, κι αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στους εορταζομένους σήμερα Μέγα Βασίλειο Καισαρείας, Γρηγόριο τον Θεολόγο (δεύτερος μετά τον Ευαγγελιστήν Ιωάννην) και τον “χρυσούν την γλώτταν” Ιωάννην, το προσωνύμιον του οποίου καθιερώθηκε ως πλήρες υποκατάστατο του ονόματός του». Έτσι, ο κ. Ζορμπάς κατέληξε στο συμπέρασμα πως, «αντιλαμβανόμεθα ότι οι Εκπαιδευτικοί των Σχολείων μας χρειάζονται, εκτός των γνώσεων και της εμπειρίας τους, να κάνουν καθημερινές υπερβάσεις για να μπορούν να ανταποκριθούν στο χρέος και την αποστολή τους, προσφέροντας τα μέγιστα στην μαθητιώσα νεολαία του τόπου μας». 

Στη συνέχεια ο κ. Ζορμπάς, αφού συνεχάρη το νέο Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Μηλιαράκη, του έδωσε το βήμα, δίδοντάς του μ’ αυτόν τον τρόπο την ευκαιρία να τονίσει, πως Εκκλησία και Εκπαίδευση υπηρετούν την παιδεία και τον άνθρωπο ως έλλογο ον και πως το παράδειγμα των Τριών Ιεραρχών αποτελεί μήνυμα για τη σύγχρονη εποχή, καθώς μαρτυρά την πραγματική αξία που έχει η Εκπαίδευση που μπορεί να δώσει έμπνευση στους μαθητές, γεγονός που φανερώνει πως η Παιδεία είναι στην ουσία δρόμος απελευθέρωσης και όχι διαδικασία εξαναγκασμού. Γιατί, όπως υποστήριξε, οι Τρεις Ιεράρχες ήταν ταγμένοι στην υπηρεσία του ανθρώπου και όχι του συστήματος, καθώς οραματίστηκαν τη δημιουργία ανθρώπων αληθινών και όχι εξαρτημάτων της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. 

Έπειτα από το σύντομο χαιρετισμό του κ. Μηλιαράκη, ο κ. Ζορμπάς προέτρεψε πως, «θα πρέπει να μην μείνουμε απλώς στην αίγλη των τριών προσώπων, αλλά να βουτήξουμε στα λεπτά περιεχόμενα των λόγων τους». Ταυτοχρόνως, με εύστοχο τρόπο ο Γενικός Διευθυντής της ΟΑΚ τόνισε πως, «Για να απαντήσουμε στο ερώτημα “τι είδους παιδεία χρειαζόμαστε σήμερα” θα πρέπει να απαντήσουμε πρώτα στο ερώτημα “τι είδους κοινωνία επιθυμούμε να έχουμε αύριο”» και παρουσίασε τον κεντρικό ομιλητή της εκδήλωσης, Καθηγητή κ. Ιωάννη Φίλη, πρώην Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης, του οποίου το έργο εξήρε, τόσο για τον επιστημονικό, όσο και για τον ποιητικό του χαρακτήρα. 

Κατά την εξέλιξη της εκδήλωσης, ο κ. Φίλης, παίρνοντας το λόγο, ευχαρίστησε τον Γενικό Διευθυντή της ΟΑΚ κ. Κωνσταντίνο Ζορμπά για την τιμητική πρόσκληση και τόνισε πως η Εκπαίδευση είναι ένα ζήτημα πολύπλοκο και πολύπλευρο διότι, «η Παιδεία είναι ένα σύνολο πραγμάτων και “δεν μπαίνει σε κουτιά”». Πολύ εύστοχα ο κ. Φίλης έκανε λόγο για την ποιητική διάσταση της παιδείας και πως εκείνη απευθύνεται στον άνθρωπο ως ενιαία και όχι κατακερματισμένη οντότητα. Ακολούθως, όπως τόνισε, το συναίσθημα και η λογική συμβαδίζουν κι’ έτσι η Παιδεία απευθύνεται και στα δύο. Γι’ αυτό το λόγο –συν τοις άλλοις– οι Τρεις Ιεράρχες είχαν ευρύτατη κλασική παιδεία, γεγονός που τους βοήθησε να κατανοήσουν το βάθος της διανόησης. Στη συνέχεια της ομιλίας του ο κ. Φίλης έθεσε το ερώτημα: «Τι παιδεία θέλουμε;», μαρτυρώντας ταυτοχρόνως την παράχρηση της παιδείας από ανελεύθερα καθεστώτα, καθώς και τη διαστρεβλωμένη έννοια της επανάστασης, όταν εκείνη είναι υποκινούμενη, θυμίζοντας μας τη «χατζιδάκεια» αντίληψη περί εξουσίας. Όπως τόνισε ο κ. Φίλης, «Η απόλυτη ελευθερία αναιρεί την απόλυτη ισότητα» και η Παιδεία θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από αλτρουισμό, χωρίς ψευδείς «επαναστάσεις» και οιασδήποτε φύσεως ακρότητες. 

Στη συνέχεια και στα πλαίσια της δημιουργικής ομιλίας του, ο κ. Φίλης προχώρησε σε δύο προτάσεις για την Παιδεία: α) Το πρόσωπο να κατανοείται ως αρχή της και να έχει δημόσιο χαρακτήρα και β) Να είναι ουσιαστική και σφαιρική και όχι τυπική. Ο κ. Φίλης αναφέροντας, επίσης, τον παράγοντα του απρόβλεπτου τόνισε πως, «Ποτέ κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τους δρόμους της γνώσης» και πως «Η Παιδεία στη χώρα μας δεν χρειάζεται επαναστατική επέμβαση, αλλά διορθώσεις». 

Στην ίδια προοπτική, ο κ. Φίλης ομολόγησε την πίστη του σε μια Παιδεία που εκφράζει την ενότητα ανθρώπου και φύσης, που οδηγεί στη συμφιλίωση και που αντιμετωπίζει τη γνώση ως ενιαία. Πιο συγκεκριμένα ομολόγησε, «Την ακράδαντη πίστη σε μια παιδεία με ολιστικό χαρακτήρα και επιστημοσύνη που δεν καταλύει, αλλά ολοκληρώνει –παραφράζοντας τον Χριστό– και οδηγεί στο κατά φύσιν και όχι στο παρά φύσιν». Στη συζήτηση που ακολούθησε ο κ. Φίλης τόνισε την ανάγκη για στροφή προς μια ουμανιστική και ανθρωπιστική παιδεία, η οποία θα έχει ως βάση της την αρχαία ελληνική γλώσσα και φιλοσοφία και κυρίως θα έχει δικαίωμα στη δοκιμή και το σφάλμα, ώστε να βρεθεί ο αληθινός δρόμος. 

Στη συνέχεια της εκδήλωσης ο κ. Ζορμπάς τόνισε πως, «όλες οι προσπάθειές μας ξεκινούν από τον άνθρωπο και καταλήγουν στον άνθρωπο» κι’ έδωσε το λόγο στον κ. Παναγιώτη Σημαντηράκη, Αντιπεριφερειάρχη για θέματα Παιδείας και Πολιτισμού, ο οποίος χαρακτήρισε εμπεριστατωμένη την ομιλία του κ. Φίλη, κάνοντας αναφορά ταυτοχρόνως για «τα “γρανάζια” της κρατικής μηχανής που εμποδίζουν ορισμένες φορές το έργο των εκπαιδευτικών, καθώς και την επιβολή στερεοτύπων σε μια κοινωνία». 

Ακολούθως, ο λόγος δόθηκε στον Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Αλικιανού, του οποίου οι μαθητές κέρδισαν το Α΄ Πανελλήνιο Βραβείο, σε θέμα που αφορά την ευαισθησία και τη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων, πέρα από καταστάσεις που προκαλούν τον κοινωνικό ρατσισμό και ο οποίος τόνισε πως, «η Εκπαίδευση πρέπει να έχει ψυχή». 

Τέλος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ.κ. Αμφιλόχιος, στον χαιρετισμό του προς τους συμμετέχοντες της εκδήλωσης, εξέφρασε τις θερμές του ευχαριστίες προς τον κεντρικό ομιλητή κ. Φίλη, καθώς και τη χαρά του για την παρουσία των μαχόμενων εκπαιδευτικών στην εν λόγω εκδήλωση της ΟΑΚ. Όπως τόνισε ο Σεβασμιώτατος, η Εκπαίδευση είναι καλλιτεχνία και ο εκπαιδευτικός είναι ο καλλιτέχνης της ψυχής των παιδιών. Ο Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου θύμισε στους παρευρισκομένους τον ορισμό της παιδείας του Πλάτωνος και του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και τόνισε πως η Παιδεία είναι μυστήριο, γιατί σκοπός της είναι ο εξανθρωπισμός του ανθρώπου και η εκπαιδευτική προοπτική των Τριών Ιεραρχών είναι να καθαγιάσει τον άνθρωπο. 

Κατά τον κ.κ. Αμφιλόχιο, ο δάσκαλος πρέπει να διαθέτει δύναμη ψυχής, ώστε «να φτάσουμε λίγο ψηλότερα» κατά τα λόγια του ποιητή. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κατέληξε την ομιλία του με την ευχή, «η παρούσα εκδήλωση να αποτελέσει απαρχή για μια νέα εσωτερική αναζήτηση, αυτοκριτική και αυτοαξιολόγηση» και ανακοίνωσε επισήμως τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης τον προσεχή Ιούνιο, εξαγγέλλοντας ταυτοχρόνως την επερχόμενη συνάντηση του ιδίου, καθώς και του Γενικού Διευθυντή της ΟΑΚ κ. Κωνσταντίνου Ζορμπά, με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο Α΄, η οποία αφορά αυτό το μεγάλο και κοσμοϊστορικό γεγονός, που θα «επηρεάσει τον ορθόδοξο και όχι μόνο κόσμο» και που θα συμβεί έπειτα από δεκατρείς αιώνες, αποτελώντας μεγάλη ευλογία, πρόκληση και ιστορική ευθύνη για την ΟΑΚ.