Η "ΚΑΣΣΙΑΝΗ" ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ - ΚΑΤΑΝΥΞΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑΞΙΑ

Κείμενο - φωτογραφίες του Γιάννη Γιγουρτσή
Φιλολόγου της Μεγάλης του Γένους Σχολής

Κατάνυξη και μοναξιά! Μεγάλη Τρίτη απόγευμα, ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης και το τροπάριο της Κασσιανής με την υπέροχη μουσική, τους ποιητικά υψηλούς στίχους και την ιστορία του ανολοκλήρωτου αυτοκρατορικού έρωτα που τη συνοδεύει, αποτελούν το αποκορύφωμα της βραδιάς και μια από τις κορυφαίες στιγμές της Μεγάλης Εβδομάδας. 

Η εκτέλεση του τροπαρίου, που είναι μακρύ και δύσκολο, αποτελεί συχνά μεγάλη φωνητική δοκιμασία για τους ψάλτες και μεγάλη απόλαυση για τους πιστούς, όταν η εκτέλεση είναι καλή και άρτια. Στον κορυφαίο ναό της Κωνσταντινούπολης, στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, πολλοί, περισσότερο ή λιγότερο πιστοί, πηγαίνουν για να απολαύσουν τις καλύτερες ψαλμωδίες της πόλης. Ο Άρχων Πρωτοψάλτης και ο Άρχων Λαμπαδάριος, αποτελούν τους θεματοφύλακες της συνέχειας και της τήρησης του περίφημου πατριαρχικού μουσικού ύφους.

Η εκτέλεση και η ακρόαση του τροπαρίου είναι κάθε φορά ξεχωριστή εμπειρία. Ντόπιος κόσμος Ρωμιοί, δεν έχουν μείνει πια πολλοί. Αυτό το ξέρουμε δα εδώ και καιρό. Και οι εκκλησίες που λειτουργούν συγχρόνως είναι πολλές Πού να πρωτοπάει κανείς.Το ένιωθες κάπως σαν χρέος να πηγαίνεις σε διαφορετική εκκλησία τις Κυριακές μα και τέτοιες μέρες εορταστικές. Μια στην κοντινή εκκλησία, την ενορία σου στα Ταταύλα, λίγο πιο πέρα στο Φερίκιοϊ ή στην ταπεινή μα ζεστή ενορία του Ντολάπντερε και στην φιλόξενη Ευαγγελίστρια του π. Δοσίθεου, μια στο Πέρα, στην εντυπωσιακή Αγία Τριάδα είτε στην Παναγία που φέρει μαζί της όλο το βάρος της Ρωμιοσύνης του Σταυροδρομίου, κάποτε στο Νιχώρι ή το Μέγα Ρεύμα, μα κάποιες φορές και στη εντυπωσιακή αρχόντισσα της Χαλκηδόνας, την Αγία Τριάδα, σπανιότερα στο πολυεθνοτικό κάποτε Κουζκουντζούκι ή στο Τσεγκέλκιοϊ με τις υπέροχες θέες της Πόλης και την κολοβωμένη εκκλησία του να σου σφίγγει την καρδιά. Όλο και κάπου έβρισκες να πας πάντως, για "να πιάσει τόπο" η παρουσία σου, συντροφιά στους ελάχιστους ντόπιους που θα έβρισκες να λειτουργούνται.

Για το Πατριαρχείο δεν ένιωθες πάντως ιδιαίτερη έγνοια. Κόσμο θα έχει σκεφτόσουν, και όντως είχε... Η παρουσία του Πατριάρχη, η λειτουργική τάξη και οι καλοί χοροί είναι πάντα ένα ισχυρό κίνητρο.σκεφτόσουν. Το Πατριαρχείο δε μένει μόνο του. Άκουγες βέβαια για παλιές δύσκολες εποχές, με ελάχιστο κόσμο,για τις πόρτες της αυλής που έκλειναν, για τους και απέξω που πετούσαν πέτρες στα παράθυρα και φώναζαν και άλλα πολλά, μα θεωρούσες πως αυτά έχουν τελειώσει ανεπιστρεπτί. Άλλωστε τώρα η ασφάλεια είναι ισχυρή, μέσα και έξω από΄το πατριαρχείο, επεισόδια δε γίνονται και τα πούλμαν από την Ελλάδα φέρνουν κόσμο που κάνει ουρές για να μπει στο Πατριαρχικό ναό και ειδικά την Μεγάλη Εβδομάδα. 

Μα ξαφνικά όλα αυτά σταμάτησαν, έτσι ξαφνικά όπως ξεκίνησαν. Τα πούλμαν δεν έρχονται, οι τουρίστες αποφεύγουν την Πόλη και ο φόβος, έστω και με άλλη μορφή, έχει επιστρέψει. 

Την Μεγάλη Τρίτη όλα έγιναν όπως πρέπει στον πατριαρχικό ναό. Οι χοροί, οι κληρικοί εκεί. Ο Πατριάρχης στο παραθρόνιο,,. στην θέση του. Όλα έγιναν σύμφωνα με την τάξη. Όλα όπως πάντα άρτια και σωστά. Μα αν κοιτούσες ένα γύρω δεν θα έβλεπες πάνω από λίγες δεκάδες ανθρώπους να παρακολουθούν ήσυχα και σιωπηλά την ακολουθία. Ανάμεσά τους κληρικοί της αυλής και κλητήρες, ο στενός δηλαδή κύκλος του πατριαρχικού οίκου. Διακριτικά παραέξω άνθρωποι της ασφάλειας μας χαιρετούσαν ευγενικά. Γνωριζόμαστε πια όλοι μεταξύ μας εδώ... Ηρεμία, κατάνυξη μα και μια αδιόρατη θλίψη να πλανιέται. Μαζί και πίστη για την σωτηρία, μια σωτηρία που έχει όψεις πολλές.

Φεύγοντας σκεφτόμουν τους στίχους της Κασσίας: 

"Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, 

ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ, 

κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, 

ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει.".