Ο Χριστός βασανιζόμενος τη Μεγάλη Παρασκευή από τον Χίτλερ

Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης  

Ι. Μητρόπολις Γερμανίας, Μόναχο

Μια μοναδική εικονογραφική παράσταση των Παθών του Κυρίου με αναφορά στο ναζιστικό καθεστώς, αποτυπώνεται στους εσωτερικούς τοίχους του παρεκκλησίου της Αγίας Αναστασίας, που βρίσκεται μέσα στο "Κοιμητήριο του Δάσους" στο Μόναχο. 

Το παρεκκλήσιο κτίστηκε το 1932 με εντολή και εξόδοις του Δήμου Μονάχου και η αγιογράφησή του ανετέθη στο διάσημο και πολυβραβευμένο ζωγράφο του Μονάχου, Μαξ Λάχερ (Max Lacher *1905 στο Μόναχο + 1986 στο Μόναχο). 

Ο ζωγράφος άρχισε την καριέρα του το 1930 και από τότε που αρνήθηκε να γίνει μέλος του κόμματος του Χίτλερ, άρχισαν τα βάσανά του. Το ναζιστικό καθεστώς δεν του επέτρεψε να αποδεχθεί τη θέση του καθηγητή στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Ως μέλος μιας αντιστασιακής οργάνωσης καταδικάστηκε ερήμην από ναζιστικό δικαστήριο σε θάνατο, μπόρεσε όμως να διαφύγει τη σύλληψή του και την εκτέλεσή του. Μετά το πέρας του πολέμου ανέπτυξε το πολυσχιδές ταλέντο του σε πολλές μορφές τέχνης, και μεταξύ των πολλών καλλιτεχνικών του δημιουργημάτων είναι και η αγιογράφηση του παρεκκλησίου της Αγίας Αναστασίας, μεταξύ των ετών 1946-1949.

Επηρεασμένος από τις θηριωδίες των ναζιστών και το Ολοκαύτωμα ενσωμάτωσε στη συγκεκριμένη εικονογράφηση, στα πάθη του Κυρίου, σκηνές όπου οι βασανιστές του Χριστού είναι ο ίδιος ο Χίτλερ και οι ναζιστές. Επειδή οι χιτλερικοί είχαν ως αγαπημένο τους χρώμα το καφέ, για το λόγο αυτό ζωγράφισε τους βασανιστές του Χριστού με ενδυμασία καφέ και μαύρου χρώματος. Επίσης σε μια παράσταση δείχνει τον Αδόλφο Χίτλερ να βασανίζει ο ίδιος προσωπικά τον Κύριο, στην πορεία του προς τον Γολγοθά. Το σκεπτικό του ζωγράφου ήταν ότι όλοι οι άνθρωποι - θύματα του Χίτλερ και του ναζισμού - έζησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το ίδιο δράμα, βασανιστήρια, πόνο, εξευτελισμό, ταπείνωση και θάνατο που υπέστη και ο δημιουργός τους Θεός. 

Το παρεκκλήσιο της Αγίας Αναστασίας παραμένει κλειστό στο κοινό και λειτουργείται μόνο μια φορά το χρόνο, την πρωτομαγιά. Ο Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης παρέστη στη φετινή ακολουθία στο παρεκκλήσιο, για δύο λόγους: 

α) Έχει ως προστάτιδα την Αγία Αναστασία. Στην Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας Χαλκιδικής έζησε επί πολλά έτη, ως ιεροσπουδαστής στην Εκκλησιαστική Σχολή και ως νεωκόρος στον Ναό της Μονής, όπου καθημερινά, εγένετο μάρτυς της ευωδίας των εκεί ευρισκομένων ιερών Λειψάνων της Αγίας Αναστασία και του Αγίου Θεωνά. β) ως επιτετραμμένος της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας για τα Βαυαρικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης, έχει άμεση πληροφόρηση και γνώση των όσων εκεί διαδραματίστηκαν. 

Δεν υπάρχει αλλού τέτοια εικονογράφηση των Παθών του Κυρίου σε εκκλησία, με τον Χίτλερ ως βασανιστή του Θεού και των ανθρώπων, ως κατ΄εικόνα του Θεού. Η έγκυρη και μεγάλης κυκλοφορίας γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung σε άρθρο της στις 30 Απριλίου / 1η Μαίου 2018 αναφέρεται στο παρεκκλήσιο της Αγίας Αναστασίας και στην εικονογράφηση των Παθών του Κυρίου, με τη θεματολογία των ναζιστών, με τον τίτλο: "Μνημείο κατά του πολέμου".  

Φωτογραφίες: Lehrer Christian