ΑΝΩΔΥΝΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ; (Ψηφιοποιήσεως ἀποκυήματα)

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Ἡ εἰκονικὴ πραγματικότητα ἀναμένεται νὰ 

μεταμορφώσει τὸν τρόπον ποὺ ἀναλώνουμε, 

ἐπικοινωνοῦμε καὶ ἐπιμορφωνόμαστε". 

Συχνάκις λέγεται, ὅτι ζῶμεν εἰς τὴν ψηφιακὴν ἐποχὴν καὶ μάλιστα εἰς τὴν ἀρχήν της. Πολλαὶ ἐκ τῶν χρησιμοποιουμένων εἰς τὴν οἰκίαν μας συσκευῶν εἶναι ψηφιακαί, ὅπως ἡ τῆς ἀναπαραγωγῆς δίσκων DVD ἢ CD, τὰ ψηφιακὰ θερμόμετρα, ὡρολόγια κ.ἄ. Ψηφιακὴ τεχνολογία εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία καταχωρεῖ, ἐπεξεργάζεται ἢ μεταφέρει δεδομένα μὲ ἀριθμητικὰ ψηφία ἢ εἰδικὰ συστήματα, ποὺ ἐμφανίζει πληροφορίες μὲ ψηφία (ἀριθμούς, γράμματα) ἐπὶ εἰδικῆς πλακός. Ἡ πολιτικὴ καὶ οἰκονομία ἐπιθυμοῦν μάλιστα, ὅπως αἱ ψηφιακαὶ τεχνολογίαι ἐπιταχυνθοῦν, λησμονοῦσαι ἢ ἀδιαφοροῦσαι λόγῳ οἰκονομικῶν συνήθως συμφερόντων, ὅλας τὰς ἠθικάς, καὶ ὄχι μόνον, ἐπιφυλάξεις. Καὶ τοῦτο ἠμπορεῖ νὰ ἀποβεῖ ἐπικίνδυνον διὰ τὸν ἄνθρωπον. 

Ἡ λέξις ψηφιακός (digital) δακτυλικός, παράγεται ἀπὸ τὴν λέξιν ψηφίον, ἡ ὁποία σημαίνει πετραδάκι ἢ χαλίκι. Καὶ τὸ ψηφιδωτὸν παράγεται ἀπὸ αὐτὴν, τὸ ὁποῖον κατασκευάζεται ἀπὸ ψηφίδες βαμμένας μὲ ποικίλον χρῶμα, φύλλον χρυσοῦ ἡ κάθε μία ἢ φυσικάς. 

Ὡς γνωστὸν δέ, οὐδεὶς ἀμφισβητεῖ τὰς ὠφελείας τῶν νέων τεχνολογιῶν. Καλύπτουν ἐπιφανείας ταχὺ Internet, ἠμποροῦν νὰ ἀνυψώσουν ἀξιολογικῶς τὰς χωρικὰς περιοχάς. Ψηφιακαὶ μηχαναὶ καθιστοῦν τὸν ἐργασιακὸν κόσμον καθαρότερον, ἡ τεχνητὴ εὐφυΐα ἠμπορεῖ νὰ εἶναι χρήσιμος εἰς τὴν ἰατρικὴν καὶ θεραπευτικήν. Αὐτόματα ὀχήματα θὰ μειώνουν τὰ δυστυχήματα. Μεγάλη θὰ εἶναι ἡ βοήθεια καὶ εἰς τὴν χρῆσιν τῶν βιβλίων καὶ τοῦ ἐπιστημονικοῦ ὑλικοῦ. Βασικὰ πλεονεκτήματα ποὺ προσφέρει εἶναι ἡ αὔξησις καὶ εὐκολία προσβάσεως εἰς τὸ πρωτότυπον ὑλικόν, ἡ ἀντιγραφὴ καὶ διανομή του ἄνευ περιορισμῶν χρονικῶν, τοπικῶν καὶ ἄλλων, καὶ ὑποβαθμίσεως τῆς ποιότητός του, καίτοι ἔχει ἐπιπτώσεις καὶ διὰ τὸ μέλλον τῶν βιβλίων. Ἀρκετοὶ μάλιστα ὁμιλοῦν διὰ τὸ τέλος τοῦ βιβλίου καὶ τῶν βιβλιοθηκῶν. Ὅμως τὸ βιβλίον ἔχει ἄλλον σύνδεσμον μὲ τὸν ἀναγνώστην, ἰδίως τῆς τέχνης. Τοῦτο πρέπει νὰ ξεφυλλίσει, νὰ τὸ ἐξετάσει καὶ αὐτὸ τοῦτο νὰ τὸ ἀγγίξει καὶ χαρεῖ. Ἄλλωστε καὶ ἡ ἔκδοσις συγχρόνων, ἀκριβῶν καὶ πολυτελῶν καὶ δυσχρήστων ἐκδόσεων δὲν σπανίζει καὶ κατὰ τὴν ἐποχήν μας. 

Ἐξ ἑτέρας ὅμως πλευρᾶς ἐμφανίζονται, αἱ ὠδῖναι τοῦ "νεοφανοῦς τοκετοῦ". Οἱ ἐπιστήμονες δηλονότι ἐπισημαίνουν ἤδη σημαντικὰς παρενεργείας τῆς ψηφιοποιήσεως τῆς οἰκονομίας, τῆς κοινωνίας καὶ ὄχι μόνον. Τί κρίμα δέ, τὸ ὅτι δὲν εἶναι δυνατὴ εἰσέτι ἡ γέννα ἐντὸς τοῦ ὕδατος ἢ διὰ τῆς καισαρικῆς, διὰ νὰ ἠμπορέσει ὁ ἰατρὸς νὰ κάμει τὴν ἄδειάν του κατὰ τὸ Σαββατοκύριακον καὶ καρπωθεῖ περισσότερα! 

Οὕτως εἶναι γνωστόν, ὅτι ἡ ρομποτοποίησις τοῦ ἐργατικοῦ κόσμου δημιουργεῖ κοινωνικὰ προβλήματα. Ὅταν δηλονότι μηχαναὶ ἐκτελοῦν "συμβουλευτικὰς συνομιλίας"!, ἀναλαμβάνουν γεγονότα διοικήσεως, ὅταν κατευθύνουν αἱ ἴδιαι τὴν βιομηχανίαν, ὅταν ἀντικαθιστοῦν τὸν ἄνθρωπον, τότε μειοῦνται αἱ θέσεις ἐργασίας, ἐνῶ αὐξάνονται τὰ κέρδη τῶν ἐπιχειρήσεων! 

Κατόπιν, μεγάλη εἶναι ἡ κατανάλωσις ρεύματος ὑπὸ τῶν ψηφιακῶν τεχνολογιῶν. Μία μοναδικὴ ζήτησις τοῦ διαδικτύου, καταναλίσκει τόσην ἐνέργειαν ὅσον μία λυχνία ἕνδεκα Watt Led, ἡ ὁποία καίει ἕξη λεπτά. Τὸ αὐτὸ ἰσχύει καὶ διὰ τὰ αὐτόματα ὀχήματα μὲ τὰ διάφορα ἐξαρτήματά των, κάμερας, ραντάρ, συστήματα GPS κ.ἄ. διὰ μίαν ἀσφαλῆ πορείαν. Εἰς μίαν διαρκῆ λειτουργίαν τὰ συστήματα αὐτὰ καταναλίσκουν μέχρι τεσσαράκοντα Gigabyte ἡμερησίως. Μόνον δύο ἑκατομμύρια ὀχήματα θὰ παρήγαγον τὴν ἰδίαν ποσότητα ἀριθμῶν ὅπως τὸ ἥμισυ τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ κόσμου. Τότε μήπως χρειαζόμεθα πάλιν κάρβουνον ἢ ἀτομικὴν ἐνέργειαν; 

Ἐπίσης ἔχουν λησμονηθεῖ ἢ παραθεωροῦνται αἱ συνέπειαι ὑγείας ὡς π.χ. εἰς τὴν κινητὴν τηλεφωνίαν καὶ τὸ διαδίκτυον (διαταραχαὶ τῆς ὁράσεως λόγῳ τῆς ἀκτινοβολίας, μυοσκελετικαὶ παθήσεις, κακώσεις τοῦ αὐχένος κ.ἄ.). Ἐπὶ ἓν διάστημα συνεζητεῖτο ἐντόνως ἡ φόρτισις τῶν μικρῶν καὶ μεγάλων μεταλλίνων κεραιῶν καὶ τῶν τηλεφώνων αὐτῆς. Εἰς ὁρισμένας δὲ περιοχὰς αὐταὶ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ τοὺς οἰκιστικοὺς χώρους, καθ' ὅτι αἱ ἀκτῖνες των ἐθεωροῦντο ὡς "πιθανῶς καρκινογόνοι", ἢ τὰς συνήθροιζον εἰς ἕνα τεράστιον πύργον, σύμβολον "ἀλαζονικόν" τῆς τεχνολογίας, ὡς εἰς τὴν Çamlica (Πευκία). Ὅμως οὐδεμία συζήτησις γίνεται διὰ τὰς συνεπείας τῶν ἀκτίνων ὑψηλῆς συχνότητος, ἢ διὰ τὴν ἀξίαν τῶν ὁρίων, καὶ τοῦτο λόγῳ ἐλλείψεως χρόνου! Ἐνταῦθα δέον νὰ προστεθῶσιν καὶ αἱ ψυχικαὶ διαταραχαὶ τὰς ὁποίας προκαλοῦν οἱ κακόβουλοι Hacker καὶ οἱ ὑπ' αὐτῶν εἰσχωροῦντες εἰς τὰ συστήματα δαιμονικοὶ ἰοί. 

Τέλος, προκειμένης τῆς ἀξιολογήσεως τῆς ψηφιοποιήσεως εἰς τὸν τομέα τῆς βιβλιοθηκονομίας καὶ τῶν χειρογράφων, δέον νὰ συγκρίνωμεν τὸ κόστος καὶ τὰ ὀφέλη αὐτῆς. Πρέπει δῆλα δὴ νὰ συνυπολογισθεῖ ἡ διαχείρησις τοῦ πρωτοτύπου ὑλικοῦ, τὸ δικαίωμα πνευματικῆς ἰδιοκτησίας, τὸ κόστος τῶν μηχανημάτων, ὁ ἔλεγχος τῆς ποιότητος παραγωγῆς, ἡ ἐπεξεργασία τοῦ ὑλικοῦ, ἡ καταλογογράφησις τοῦ ἔργου κ.ἄ. Καὶ τοῦτο φαίνεται νὰ εἶναι ἀρκετὰ μεγάλον, εἰς σύγκρισιν μὲ τὴν ἔντυπον μορφήν του. 

Πῶς τελικῶς δὲν θὰ πληγεῖ ἡ ἱκανότης τοῦ ἀνταγωνισμοῦ λόγῳ τῶν μεγάλων τούτων ἐμποδίων τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ περιβάλλοντος, τοῦτο εἶναι ἄλλη ὑπόθεσις1. 

_____________________________________________________________ 

 1- W. Kessler, Digitalisierung ohne Skrupel, Publik-Forum 24 (2018) 10.