ΓΕΡΩΝ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ: "Μετά χορών και τυμπάνων..."

ΛΟΓΟΣ ΕΚΦΩΝΗΘΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗΝ

ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΕΝ Τῼ Ι. ΝΑῼ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΡΑΘΙΟΥ

ΤΗΣ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ

(15.8.2018)

ὑπὸ 

Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου

  

          Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

          Ἑορτάζομεν πάλιν σήμερον, εὐλογίᾳ Θεοῦ, τὴν μεγάλην Ἑορτὴν τῆς Θεομήτορος, τῆς μόνης παρηγορίας κατὰ τὰς μεγάλας καὶ ἐπανειλημμένας συμφοράς, αἱ ὁποῖαι πλήττουν ἀπὸ ἐτῶν τὴν πατρίδα μας, βεβαίως καὶ ἐξ αἰτίας ἡμῶν, ἀλλὰ κυρίως ἐκ τῶν προσπαθειῶν τῶν αἰωνίων ἐχθρῶν μας, οἱ ὁποῖοι ἐπιχειροῦν νὰ τὴν ἐξολοθρεύσουν, καὶ γενικότερον τὸν πλανήτην ὁλόκληρον.

Εἰς τὴν εἰκονογραφίαν τῆς Κοιμήσεως, ἡ Θεοτόκος παρίσταται ἐξηπλωμένη ἐπὶ πεποικιλμένου κραβάτου, ἔχουσα ἑκατέρωθεν τοὺς Ἀποστόλους (Ἀπόστολοι ἐκ περάτων...) καὶ Ἱεράρχας! Ἄνωθεν δὲ αὐτῆς εὑρίσκεται ἐντὸς δόξης ὁ Κύριος κρατῶν βρέφος: τὴν ἁγίαν ψυχήν της, τὴν ὁποίαν ἑτοιμάζονται νὰ παραλάβουν οἱ ἄνωθεν ἱστάμενοι ἄγγελοι. Εἰς τὸ μέσον τοῦ κραβάτου ἐμφανίζεται ὁ Ἰουδαῖος Ἰεφvωνίας, ἀμφισβητητὴς τοῦ θανάτου της, τοῦ ὁποίου καὶ ἀπεκόπη ἡ παλάμη ὅταν ἤγγιξεν τὸν κράβατον.

Καὶ ἐρχόμεθα εἰς τὸν περίφημον πρῶτον Εἰρμὸν τῶν Καταβασιῶν καὶ πάλιν: "Πεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ", τὸν ἀριστοτεχνικῶς λακωνικὸν ὑμνογραφικῆς Ποιότητος, ὁ ὁποῖος ἐξιστορεῖ τὰ διαγενόμενα τῆς Κοιμήσεως, ψάλλων: Πεποικιλμένη τῆ θείᾳ δόξῃ. Ἡ λέξις Δόξα δηλοῖ πνευματικὴν διάστασιν, ἀλλὰ καὶ εἰκονογραφικήν, σημαίνουσα τὸν εὐειδῆ φωτοστέφανον (Mandorla) τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος.

Πάντες συνεγάγετο. Ὅλοι ἔσπευσαν διὰ τὸ σπουδαῖον γεγονός, ὅμως οὐχὶ διὰ νὰ θρηνήσουν καὶ μοιρολογήσουν, ἀλλὰ πρὸς εὐφροσύνην, διὰ νὰ χαροῦν μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων. Μὲ χοροὺς καὶ νταούλια. Τί περίεργο;

Καὶ ἐδῶ εἰσερχόμεθα εἰς τὸ ἐξαίσιον  θέαμα τοῦ χοροῦ διὰ τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν καὶ τὸν Χριστιανισμόν, ὡς πηγὴν τῆς χαρᾶς. Ὁ μακαριστὸς Κ. Καλοκύρης, καθηγητὴς τῆς Χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας καὶ Τέχνης, συνέγραψε εἰδικὴν μελέτην περὶ αὐτοῦ.

Βεβαίως ὁ χορὸς εἶναι ἓν εὐρύτατον θέμα μὲ μεγάλην ποικιλίαν. Γεμίζει τὴν ζωήν, βελτιώνει τὴν μνήμην καὶ μάθησιν, ἐνδυναμώνει τὸ σῶμα, ἰσορροπεῖ τὴν ψυχήν. Εἶναι ἕνας κλάδος τῆς τέχνης, ὁ ὁποῖος διὰ τῶν κινήσεων τοῦ σώματος καὶ τῶν μελῶν του, προσπαθεῖ νὰ ἐκφράσει τὰ αἰσθήματα τῆς ψυχῆς, ὡς ὁ ζωγράφος διὰ τοῦ χρωστῆρος, ὁ μουσικὸς διὰ τῶν μουσικῶν ὀργάνων, ὁ συγγραφεὺς διὰ τῆς γραφῖδος κ.ἄ. Οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι ἔλεγον, ὅτι ὁ χορὸς εἶναι δῶρον τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον. Ὁ χορὸς ἔχει ποικίλα εἴδη: κοσμικός, θρησκευτικός, κλασικός, βραζιλιάνικος, λατινικός, ἱσπανικός, κουβανέζικος, ἀνατολίτικος (oriental), λαϊκός, δημοτικός, τῶν συγχρόνων παγοδρομιῶν κ.ἄ. Μορφολογικῶς δὲ νὰ εἶναι ἁρμονικὸς ἀλλὰ καὶ ἔξαλλος καὶ σπασμωδικός, ὅπως πολλοὶ σύγχρονοι.

Ἰδιαιτέραν ὁμάδα συνιστοῦν οἱ λαϊκοὶ χοροὶ τοπικοῦ χαρακτῆρος, μὲ τὰς ποικιλομόρφους καὶ πολυχρώμους ἐνδυμασίας καὶ τὰ λοιπὰ ἀξεσουάρ, οἱ ὁποῖοι καλλιεργοῦνται εὐρέως καὶ σήμερον ὑπὸ διαφόρων Λαογραφικῶν Συλλόγων, διατηρούντων τὰς πολιτισμικάς, ἐθνικὰς καὶ τοπικὰς παραδόσεις τοῦ λαοῦ μας καὶ ἄλλων, οἱ ὁποῖοι καίτοι κοσμικοί, συχνάκις ἐμπλέκονται μὲ θρησκευτικὰ μοτίβα καὶ δοξασίας, ὅπως εἰς τοὺς ἐξωτικοὺς χοροὺς τῶν Ἀφρικανῶν.

Τὸν χορὸν λοιπὸν τοῦτον ἐχρησιμοποίησεν καὶ ὁ Χριστιανισμός, ὅπως καὶ ἄλλα θρησκεύματα, ὡς ὁ Μωαμεθανισμός. Δείγματα αὐτοῦ ἀποτελοῦν ὁ χορὸς τοῦ Ἠσαΐου κατὰ τὰς χειροτονίας νέων κληρικῶν, κατὰ τὰς ὁποίας συχνάκις κλαίουσιν οἱ μάνες, καὶ εἰς τοὺς γάμους. Οἱ χορευταὶ ὑμνοῦν τὸν Κύριον ἐν ὑμνωδίᾳ καὶ χορῷ, προσπαθοῦντες νὰ πλησιάσουν οὕτω τὸ θεῖον.

Πιθανῶς δὲ κατ' ἐπίδρασιν αὐτῶν, ἐνεφανίσθησαν καὶ οἱ χορευταί (Sema) τῶν δερβίσηδων, τοῦ τάγματος τῶν Μεβλεβήδων τοῦ ἑλληνικῶν ριζῶν Mevlâna Celaladdin Rumi, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν ἰδιαιτέραν λευκὴν ἐνδυμασία των καὶ τὰς ὀξείας καλύπτρας, ἐστροβιλίζοντο μανιωδῶς μέχρι μεθέξεως ἐν χορῷ, ἔχοντες ἀνακεκταμένας τὰς χεῖρας πλαγίως καὶ τὰς παλάμας ἄνω καὶ κάτω (γῆν καὶ οὐρανόν), μετ' ἐνοργάνου μουσικῆς συνοδείας, καθὼς καὶ οἱ Ἀλεβῖτες (μικροχριστιανοί, Παυλικιανοί) εἰς τὰ Cemevi (οἶκους  συναθροίσεων).

Ἂς χορεύομεν λοιπὸν καὶ ἡμεῖς πρὸς ἁπάλυνσιν τῶν μαρτυρίων τῆς ζωῆς μας.

                                                  Χρόνια Πολλὰ