«Αφκιαστο κι αστόλιστο του Χάρου δε σε δίνω»

Σχόλιο του A.H. Διαματάρη 

12 Φεβρουαρίου, 2020 

Από χρόνια όταν επισκέπτομαι κάποιο οίκημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Πόλη, εντυπωσιάζομαι με την καθαριότητα, την περιποίηση, την αρχοντική κατάσταση στην οποία το διατηρούν. Λες και ο χρόνος δεν κύλησε από πάνω του. 

Κι αυτό άσχετα αν το κτίριο είναι ένας ιερός ναός, ένα σχολείο, ένα νεκροταφείο. Κι άσχετα αν το οίκημα κατοικείται ή όχι. Τα διατηρούν σε άριστη κατάσταση. 

Επαναλαμβάνω πως εκπέμπουν μια υπερηφάνεια. Οτι η νοοτροπία αυτή εκπέμπει μια αρχοντιά με βαθιές ρίζες, ανά τους αιώνες. 

Πρόκειται για μια παράδοση που διατηρούν σαν κόρη οφθαλμού, κάτι ανάλογο με τις εκκλησιαστικές και άλλες παραδόσεις τους. 

Αφορμή για τα παραπάνω παίρνω από την ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου – δες «Εθνικός Κήρυξ» 10 Φεβρουαρίου – στην κηδεία του τελευταίου Σχολάρχη της Σχολής της Χάλκης Σταυρουπόλεως Μάξιμο που ρίχνει ακόμα περισσότερο φως, στην αξιοθαύμαστη προσήλωσή τους στην αρχοντική αυτή παράδοση. 

Είπε: 

«Εις τον Σταυρουπόλεως Μάξιμον έλαχε ο οδυνηρός κλήρος να δει την αναστολήν της λειτουργίας της Σχολής επί των ημερών του, αλλά και μετά το κλείσιμο της Σχολής εφρόντιζε πάντοτε να την έχει ευπρεπή, ευπαρουσίαστον. Και χρησιμοποιούσε ένα απόσπασμα από τον Παλαμά που έλεγε, ‘Αφκιαστο κι αστόλιστο του Χάρου δε σε δίνω’». 

Φκιάζουν, λοιπόν, στολίζουν, τα πάντα, κάθε τι που τους ανήκει, σφίγγουν τα δόντια και παλεύουν, αυτοί οι σχετικά λίγοι που απόμειναν, στην περίπτωση που τα ζητήσει ο Χάρος. 

Τι σπουδαίο δίδαγμα, για όλους μας και για όλα; 

Και το δίδαγμα δεν είναι άλλο από το να έχουμε, αγάπη, υπερηφάνεια, μεράκι για ό,τι έχουμε, για ό,τι κάνουμε. 

Και ας μου επιτραπεί να πω ότι το δίδαγμα, την σοφία αυτή θα πρέπει να την ενστερνιστούμε και εμείς στις ΗΠΑ, για τα δικά μας ιδρύματα. 

Στην ίδια ομιλία του, ο Πατριάρχης μας είπε και κάτι άλλο συγκλονιστικό. Κάτι που δεν είναι συνηθισμένο για τους Φαναριώτες και γενικά τους Ελληνες της Πόλης, αλλά ίσως όχι πλήρως κατανοητό από εμάς τους άλλους, ιδίως τους Ελληνοαμερικανούς που ζούμε ελεύθεροι, που δεν είχαμε την τραγική ιστορική διαδρομή των Ελλήνων της Τουρκίας. 

Είπε: «Οταν πήγα για πρώτη φορά ως Πατριάρχης εκεί – σσ. στην Αθήνα – το 1999, πήγα και έκανα τρισάγια και στον τάφο του προκατόχου μου Κωνσταντίνου Στ’ και στον τάφο του Σχολάρχου μας, και είχα την ευλογία του Θεού αμφοτέρους να τους φέρω εδώ που είναι ο τόπος που τους αρμόζει, ο τόπος εις τον οποίον ανήκουν, ο τόπος εις τον οποίον ανήκουμε όλοι μας. Είναι η γη των πατέρων μας, αιματοποτισμένη. Μόνο σε αυτήν την γη θα βρούμε αιωνία ανάπαυση. Αιωνία αυτού η μνήμη. Καλή Ανάσταση». 

Ετσι ακριβώς: Είναι «τόπος εις τον οποίον ανήκουμε όλοι μας. Είναι η γη των πατέρων μας, αιματοποτισμένη. Μόνο σε αυτήν την γη θα βρούμε αιωνία ανάπαυση». 

Μόνο όσοι κατάγονται από την Πόλη, από τον Πόντο, την Ιωνία, μόνο όσοι γνωρίζουν για το πόνο, το αίμα, τη γενοκτονία στην οποία υποβλήθηκαν, όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά γιατί ήταν Ελληνες χριστιανοί μόνο αυτοί μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνουν τα γενναία, τα ιστορικά αυτά λόγια του Πατριάρχη. 

*«Αφκιαστο κι αστόλιστο του Χάρου δε σε δίνω», Κ. Παλαμάς