Είμαστε έτοιμοι; Σκέψεις και προβληματισμοί για το μέλλον (ελληνικά και αγγλικά)

Ο πρόσφατος κορωνοϊός επέφερε μια αφόρητη πίεση στα δημόσια συστήματα υγείας ανά τον κόσμο, προκαλώντας σωματικό και ψυχικό πόνο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Συγκλόνισε την παγκόσμια οικονομία, με αποτέλεσμα την αύξηση της ένδειας, η οποία με την σειρά της πυροδότησε έναν παγκόσμιο λιμό. Προκάλεσε αδάμαστο φόβο και παράνοια, πρωτοφανή πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική διαμάχη, υποδαύλισε τις αναταραχές, τους φόνους και την ενδοοικογενειακή βία. Και όλα όσα αναφέραμε επισκιάζονται από την αβεβαιότητα: «πότε θα τελειώσουν όλα αυτά;».

Ο επιδημιολόγος Michael T. Osterholm και ο συγγραφέας Mark Olshaker, στο κατατοπιστικό τους άρθρο «Chronicle of a Pandemic Foretold: Learning From the COVID-19 Failure — Before the Next Outbreak Arrives» [Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας πανδημίας: μαθαίνοντας από την αποτυχία που προκάλεσε ο COVID-19 – Προτού ξεσπάσει το δεύτερο κύμα της επιδημίας], που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Foreign Affairs, γράφουν τα εξής:

«Η παρούσα κρίση θα τελειώσει κάποια στιγμή, είτε όταν θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο, είτε όταν το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού αποκτήσει ανοσία (αν ποτέ είναι δυνατόν να αποκτήσουμε μια μόνιμη ανοσία), δηλαδή όταν θα έχουν νοσήσει περίπου τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού. Τίποτε από τα δύο δεν πρόκειται να συμβεί σύντομα, και στο μεταξύ, οι ανθρώπινες απώλειες και η οικονομική ζημία θα είναι τεράστιες».

Και συνεχίζουν: «Η παρούσα πανδημία δεν συγκρίνεται με τον επικείμενο «Μεγάλο Λοιμό» – προοπτική η οποία στοιχειώνει τους εφιάλτες των επιδημιολόγων και των εργαζομένων στη δημόσια υγεία σε όλο τον κόσμο. Η επόμενη πανδημία θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ένας καινούργιος ιός γρίπης με την ίδια καταστροφική επίδραση που είχε και ο ιός της ισπανικής γρίπης το 1918 – χρονιά κατά την οποία η πανδημία έκανε δυόμισι φορές τον γύρο του κόσμου σε διάστημα μεγαλύτερο τους ενός έτους, επανερχόμενη ξανά και ξανά, σκοτώνοντας περισσότερους ανθρώπους απ’ όσους εξαφάνισε ο αιματηρός και κτηνώδης Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, που προηγήθηκε.

Στην προσπάθειά μας να εξετάσουμε γιατί ο κόσμος βρίσκεται στην παρούσα κρίση, δεν μπορούμε να μιλήσουμε απλώς για υπευθυνότητα ή για μομφή εναντίον κάποιων. Έτσι όπως με διάφορους τρόπους προαναγγέλθηκε αυτή η πανδημία, το ίδιο θα συμβεί και με την επόμενη. Αν ο κόσμος δεν διδαχθεί από την αποτυχία του ώστε να προετοιμαστεί και να δράσει με την ταχύτητα, τις δεξιότητες και την πολιτική και κοινωνική δέσμευση που αρμόζουν στην περίσταση, τότε ο απολογισμός θα είναι μεγαλύτερος την επόμενη φορά. Ακριβώς επειδή ο Covid-19 είναι τρομακτικός, θα έπρεπε να λειτουργεί ως προειδοποίηση για το πόσο χειρότερη μπορεί να είναι μια μελλοντική πανδημία – και να αποτελεί κίνητρο ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για να περιορίσουμε το επόμενο κύμα επιδημίας, προτού να είναι πάλι αργά».

Θα πρέπει λοιπόν να θέσουμε το εξής ερώτημα: διδαχθήκαμε κάτι από αυτή την πανδημία ώστε να μπορέσουμε μελλοντικά να διακονήσουμε καλύτερα τους αδελφούς και τις αδελφές μας; Μπορούμε τώρα πια να διακρίνουμε καλύτερα τί είμαστε ως Σώμα Χριστού, όταν ο «φυσιολογικός» τρόπος ύπαρξής μας έχει διαταραχθεί; Επωφεληθήκαμε από αυτή την ευκαιρία για να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ πίστης και επιστημονικής κοινότητας ώστε να μπορέσουμε να συνεργαστούμε εποικοδομητικά στο μέλλον; Καθώς ο κορωνοϊός συνεχίζει να προσβάλλει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, εμείς τι κάνουμε για να ενισχύσουμε τη διακονία μας προς τους ανθρώπους που υποφέρουν και θρηνούν από τις επιπτώσεις του; Ποια ποιμαντική φροντίδα προσφέρουμε στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, σε όλους τους εργαζόμενους στον χώρο της υγείας, καθώς και τους κληρικούς, στους ανθρώπους που ζουν μόνοι και απομονωμένοι, στους ανθρώπους των οποίων έχει διαταραχθεί η οικογενειακή ισορροπία; Εκτός από την παροχή τροφής και υλικών αγαθών, πώς διακονούμε τις πνευματικές ανάγκες όσων έχουν καταστραφεί οικονομικά; Τί ακριβώς κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τη θρησκευτική παράνοια που μας κυρίευσε όλη αυτή τη γεμάτη φόβο χρονική περίοδο; Όλα αυτά τα ερωτήματα καταλήγουν στο τελικό και κρίσιμο ερώτημα: θα είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τον επικείμενο «Μεγάλο Λοιμό», ο οποίος, με επιστημονική βεβαιότητα, θα έρθει;

Οι προκλήσεις είναι τεράστιες. Στην προσπάθειά μας να αντεπεξέλθουμε σε αυτές, είναι φυσικό οι περισσότεροι άνθρωποι να συνεχίζουν να μεριμνούν πρωτίστως για τα δικά τους συμφέροντα, τα παρόντα και τα μελλοντικά. Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε πως ένας κόσμος στον οποίο έχει χαθεί η ενότητα μεταξύ των ανθρώπων και κυριαρχεί ο ατομικισμός, ένας κόσμος χωρίς κοινό σκοπό, είναι ένας κόσμος που θα έχει πολλά προβλήματα. Η αλήθεια είναι πως, αν δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις ποιμαντικές προκλήσεις που βρίσκονται ενώπιόν μας, εμείς ως Εκκλησία δεν θα είμαστε ικανοί να συμβάλουμε στην τόσο αναγκαία ενότητα της ανθρωπότητας. Επομένως, το ερώτημα που τίθεται δεν είναι μόνο αν είμαστε έτοιμοι να πράξουμε αναλόγως αλλά αν θέλουμε να ενεργήσουμε με αυτόν τον τρόπο. Είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του Χριστού: «ποίμαινε τα πρόβατά μου»;

Δεν υπάρχουν οριστικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, έτσι όπως δεν υπάρχουν και ξεκάθαρες λύσεις για τα περίπλοκα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω. Οι αντικρουόμενες πλευρές της ανθρώπινης φύσης διαμορφώνουν ποικίλα είδη εσωτερικής έντασης, τα οποία με τη σειρά τους διαμορφώνουν τις απόψεις και τις ιδέες αναφορικά με το πώς αυτή η ανθρώπινη τραγωδία μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Για να μπορέσουμε να ενισχύσουμε το σθένος και τις αντοχές μας εν μέσω της πανδημίας και για να καταφέρουμε να στρέψουμε το βλέμμα μας προς το μέλλον, οφείλουμε να συζητήσουμε τις εσωτερικές μας ανησυχίες και την περιπλοκότητα των επικείμενων προβλημάτων, εντός ενός δικτύου συνεργασίας και αλληλοβοήθειας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την αβεβαιότητα και την επικινδυνότητα που ελλοχεύουν στην έλλειψη προνοητικότητας η οποία βρίσκεται ενώπιόν μας. 

Η Συντονιστική Επιτροπή του «Πατριαρχικού Δικτύου»

July 5, 2020 

Are we ready?

Thoughts and concerns regarding the future

The novel coronavirus has brought an overwhelming strain on public health systems throughout the world, causing physical and emotional pain to millions. It has jolted the world’s economy, bringing on poverty and sparking a global hunger crisis. It has aroused untamable fear and paranoia, causing unprecedented political, social and religious contention, together with rioting, killings, and domestic violence. What overshadows all of this is the uncertainty of when it will all end.

Epidemiologist Michael T. Osterholm and writer Mark Olshaker, in their informative article Chronicle of a Pandemic Foretold: Learning From the COVID-19 Failure—Before the Next Outbreak Arrives, published in the periodical “Foreign Affairs”, write:

“ The current crisis will eventually end, either when a vaccine is available or when enough of the global population has developed immunity (if lasting immunity is even possible), which would likely require some two-thirds of the total population to become infected. Neither of those ends will come quickly, and the human and economic costs in the meantime will be enormous. “

And they continue: “This pandemic is probably not “the Big One,” the prospect of which haunts the nightmares of epidemiologists and public health officials everywhere. The next pandemic will most likely be a novel influenza virus with the same devastating impact as the pandemic of 1918, which circled the globe two and a half times over the course of more than a year, in recurring waves, killing many more people than the brutal and bloody war that preceded it.

Examining why the [the world is] in this current crisis is thus not simply a matter of accountability or assigning blame. Just as this pandemic was in many ways foretold, the next one will be, as well. If the world doesn’t learn the right lessons from its failure to prepare and act on them with the speed, resources, and political and societal commitment they deserve, the toll next time could be considerably steeper. Terrible as it is, Covid-19 should serve as a warning of how much worse a pandemic could be—and spur the necessary action to contain an outbreak before it is again too late.”

The question we must ask is if we have learned anything from this pandemic to better minister to our fellow brothers and sisters in the future? Are we now able to better distinguish what we are as the Body of Christ when our “normal” way of existence has been disrupted? Did we take this opportunity to close the gap between Faith and the Community of Science to work together in the future? As Covid-19 continues to assault the people of the world, what are we doing  to enrich our ministries in caring for those that are suffering and those that grieve from its consequences; for the medical and health care professionals and clergy; for the lonely and isolated; for those have encountered family turmoil? Other than providing food and material goods, how are we ministering to the spiritual needs of those that are now economically deprived? What have we done to deal with the religious paranoia that seems to have lorded over us during this period of fear? All these questions bring us to the final and most critical question: will we be ready to face “the Big One” that, with scientific surety, will definitely come?   

These challenges are immense. In attempting to deal with them, it is natural that most people will continue to first consider their own interests, both now and in the future.  But we need to realize that a world that is disunited and self-centered, with no common purpose, is a world that will invite many problems. The reality is that if we are not ready to face the pastoral challenges that lay before us, we as a Church will be not be able contribute to the unity of Mankind that is so much needed. Thus, the question is not only if we are ready to do so. The question is: are we are willing to do so?  Are we ready and willing to answer to Christ’s call: “pastor my flock”?  

There are no definite answers to these questions, just as there are no clear solutions to the complex problems stated above. The contradicting aspects of human nature form various kinds of inner tensions that in turn, form various perspectives in how human tragedy should and can be dealt with. In order to enhance resilience amid this pandemic and begin to look toward the future, we must begin to discuss our internal contingencies and the complexities of the problems at hand within a network of cooperation and sharing. It is only in this manner that we will be able to face the unknown and dangerous unpredictabilities that are before us. 

The Steering Committee of the “Patriarchal Network”