ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΚΑΙ ΜΟΝΗ ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ

Του Πέτρου Βασιλειάδη

Ομότιμου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. 

Πέρασαν 10 χρόνια από την εποχή που δημόσια παρουσιάστηκε το πρόβλημα της Μονής Εσφιγμένου στη Θεσσαλονίκη. Δέκα χρόνια που τόσο εγώ, ως εκπρόσωπος τότε του Τμήματος Θεολογίας, όσο και ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος, ως εκπρόσωπος της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, υποστηρίζαμε τα δίκαια της κανονικής Μονής Εσφιγμένου, ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος μάλιστα διατράνωνε πως «το κράτος υπολογίζει το πολιτικό κόστος στη Μονή Εσφιγμένου» (τίτλος και της εφημερίδας "Μακεδονία").

Δέκα χρόνια τώρα η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις του δημοκρατικού τόξου έκαναν τα στραβά μάτια στην καταφανή ανομία των …Εξαρχείων του Αγίου Όρους. Έχω επανειλημμένα εκφράσει την θλίψη μου για την εσκεμμένη, απ' ότι φαίνεται, άρνηση της επίσημης Πολιτείας να τηρεί τους νόμους και να εφαρμόσει τις αποφάσεις της ελληνικής δικαιοσύνης, αλλά και του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους. Να παραδώσει δηλαδή τις κτιριακές εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου στην κανονική αδελφότητα. Αντ’ αυτού η ελληνική πολιτεία επέλεξε την…ασυλία στους παρανομούντες, σαν να μη συμβαίνει τίποτε.

Κύριοι πολιτικοί φορείς που υποστήριζαν με λόγια και με έργα τους σχισματικούς καταληψίες της μονής ήταν η εγκληματική οργάνωση «Χρυσή Αυγή», και οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες», ο αρχηγός της οποίας μάλιστα, Πάνος Καμμένος, επισκέφτηκε παράνομα το Άγιον Όρος για να στηρίξει για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους τους σχισματικούς. Για να μη αναφερθούμε και στους εκβιασμούς της ρωσικής εκκλησιαστικής προπαγάνδας με αντιπατριαρχικούς υπαινιγμούς ήδη από το 2006 (βλ. άρθρο του Σταύρου Τζίμα).

Δέκα χρόνια τώρα, απέναντι σ’ αυτήν την καραμπινάτη παρανομία ο Τύπος, συμπεριλαμβανομένου και του χαρακτηριζόμενου ως «σοβαρού» ή αλλιώς «συστημικού», επέλεξε την παραπλάνηση της κοινής γνώμης με ψευδείς ειδήσεις (fake news), κάτι που έντονα έχει προβληματίσει τους επαΐοντες, για το αν η διαστρέβλωση της αλήθειας είναι…επιδοτούμενη ή αφελής. Η αρχή για την έντεχνη μετατροπή της αλήθειας σε μετα-αλήθεια (post-truth), σε ψευδή ή παραμορφωμένη αλήθεια, που στην ουσία ισοδυναμεί με το ψεύδος (fake news), έγινε με το ΜΕGA το Δεκέμβριο του 2007 και την εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη "Πρωταγωνιστές", λίγους μόνο μήνες δηλαδή μετά την απόφαση  του Αγίου Όρους και του Οικουμενικού Πατριαρχείου να ανασυστήσουν την Μονή Εσφιγμένου. Συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια από τα περισσότερα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, ακόμη και του τότε Δημοσιογραφικού Συγκροτήματος Λαμπράκη (ΔΟΛ). Άλλωστε ο πρώην  διοικητής του Αγίου Όρους και κορυφαίο μέλος του ΔΟΛ Σταύρος Ψυχάρης, πεισματικά αρνιόταν να αναδείξει αντικειμενικά το ζήτημα, να επαναφέρει στην τάξη τους αμετανόητους σχισματικούς παλαιοημερολογίτες καταληψίες του Μεθοδίου. Στο χορό μπήκε αργότερα και ο ΑΝΤΕΝΝΑ, με το μονομερώς μεροληπτικό ρεπορτάζ του Vice. Για να κλείσει προς το παρόν ο κύκλος των fake news με τον ALPHA και την εκπομπή του «Αυτοψία», του παρουσιαστή του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του σταθμού Αντώνη Σρόιτερ. Πριν λίγα χρόνια μάλιστα και η δημόσια τηλεόραση, προφανώς με άνωθεν εντολή, ακύρωσε την προγραμματισμένη για την Μεγάλη Εβδομάδα παρουσίαση της βραβευμένης ταινίας Νίκου Αναγνωστόπουλου για το ζήτημα της Εσφιγμένου: "ΕΙ ΕΧΕΙΣ ΚΑΡΔΙΑΝ, ΔΥΝΑΣΑΙ ΣΩΘΗΝΑΙ".   

Σε όλες τις τηλεοπτικές εκπομπές ακολουθείτο η ίδια μορφή παρουσίασης, που εύλογα δημιουργεί τις υποψίες «επιδότησης», την οποία υπαινίχτηκα πιο πάνω. Η δημιουργία περιπετειωδών συνθηκών και η είσοδος με κατάλληλες βιντεοσκοπήσεις παρανόμως από τα χερσαία σύνορα. Το εφεύρημα είναι των καταληψιών, που δίνοντας εικονικά δραματικό χαρακτήρα στην πρόσβαση στην κατειλημμένη Μονή, στοχεύουν στην καλλιέργεια της εντύπωσης μόνιμης ταλαιπωρίας των καταληψιών και στην πρόκληση αντίστοιχης συμπάθειας, όπως πολύ σωστά, αλλά με παράπονο, παρατηρούν οι αγιορείτες μοναχοί της «κανονικής» αδελφότητας της Μονής. 

Είναι πραγματικά να απορεί κανείς με αυτήν τη συμπεριφορά της τέταρτης εξουσίας, και μάλιστα τη στιγμή που σύσσωμη η ακραία ζηλωτική φωνασκούσα αθεολόγητη μειοψηφία, άλλοτε με «αποτειχίσεις» - ακολουθώντας πιστά την τακτική των παλαιοημερολογιτών και των ανθρώπων του Μεθοδίου - και άλλοτε με απαράδεκτες ύβρεις κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη - συνεπικουρούντων μάλιστα και των χρυσαυγιτών - επιχειρούσε να αποδομήσει την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, την πλέον σοβαρή κίνηση σε ύψιστο συνοδικό επίπεδο της νεότερης Ορθοδοξίας. 

Δέκα χρόνια τώρα τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής, με δολοφονικές μάλιστα προθέσεις (βλ. και τη φωτογραφία του αιμόφυρτου ιερομονάχου Γαβριήλ της κανονικής μονής και την υποστήριξή τους μέχρι και πρόσφατα προς τους σχισματικούς καταληψίες των κτιρίων της μονής, αλλά και αντίστροφα την υποστηρίξη ανοιχτά από τον καταδικασθέντα σε κάθειρξη 20 ετών ψευτο - ηγούμενο Μεθόδιο. Η Χρυσή Αυγή μάλιστα κατέθετε επερωτήσεις τόσο στην Βουλή των Ελλήνων, όσο και στην  Ευρωβουλή, περί δήθεν διώξεων μοναχών,  μετείχε σε συλλαλητήρια που οργάνωναν οι καταληψίες του Μεθοδίου, και ο ίδιος μετείχε σε εκδηλώσεις των χρυσαυγιτών.

Τα σχετικά ρεπορτάζ για τις σχέσεις των δύο καταδικασθέντων πλέον (Χ.Α. και Μεθοδίου) για ευνόητους λόγους αποσύρθηκαν από τις επίσημες ιστοσελίδες της Χρυσής Αυγής («Γέροντας Μεθόδιος στην εκδήλωση της Χρυσής Αυγής» (14 Ιουλ 2018), «Ύψωσε το Εθνικό φρόνημα ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου» (7 Φεβ 2018), «H Χρυσή Αυγή στο πλευρό των διωκόμενων μοναχών της Ι. Μονής Εσφιγμένου» (1 Φεβ 2017),  «Αδιανόητη εξοντωτική ποινή 20ετούς κάθειρξης στον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου» (28 Ιαν 2017) κ.ά.

Η ιστορία πολύ σύντομα έχει ως εξής: Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 μπαίνουν στη Μονή Εσφιγμένου παλαιοημερολογίτες από την Πάτρα (μεταξύ των οποίων και ο Μεθόδιος) με απώτερο σκοπό την άλωση του Αγίου Όρους, προκειμένου να καταφέρουν ένα συντριπτικό πλήγμα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, που είχε αρχίσει μια προσπάθεια συμφιλίωσης μεταξύ των χριστιανών μέσω ενός ειλικρινούς και «επί ίσοις όροις» διαλόγου. Περί τα μέσα του ’70 τιμωρούνται οι επικεφαλής, και από το 1974 καμία πράξη διοίκησης (εκλογή, πρόσληψη μοναχών κλπ) δεν αναγνωρίζεται.

Επί διοίκησης Σταύρου Ψυχάρη γίνονται προσπάθειες συνεννόησης από την Ιερά  Κοινότητα  με τους μοναχούς, που είχαν ήδη κατορθώσει να προβούν στην ανάδειξη Μεθοδίου στην ηγουμενία, οι οποίες όμως  απέβησαν άκαρπες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα  την πλήρη αποκοπή της μονής, λόγω περαιτέρω σκλήρυνσης της στάσης της, όπως η παρεμπόδιση εισόδου σε αρμόδιες υπηρεσίες αρχαιολογίας κλπ.

Μετά την εκλογή του ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κάνει μια τελευταία, υπέρμετρα διαλλακτική, προσπάθεια, καλώντας τους να «επανέλθουν εις την κανονικήν τάξιν και στοργικήν αγκάλην της Μητρός Εκκλησίας, ης αναπόσπαστον κανονικόν τμήμα αποτελεί και η Ιερά (αυτών) Μετάνοια». Η απάντηση των εντός της Μονής υπήρξε αρνητική. Όλα αυτά αναφέρονται λεπτομερώς στη γνωμάτευση των Τρωϊάνου-Παπαστάθη-Καραγιαννακίδη,  και για τις νεότερες εξελίξεις στην επίσημη ιστοσελίδα της μονής. 

Από το 1999 σε έγγραφα του Πατριαρχείου η Μονή χαρακτηρίζεται ως «εν σχίσματι τελούσα», κάτι που το Δεκέμβριο του 2002 η Σύνοδος του Πατριαρχείου ομόφωνα κατέταξε την μονή και επίσημα σε κατάσταση σχίσματος. Ακολούθησε, επίσης με ομόφωνη απόφαση, η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, που διατάσσει την απέλασή τους από το Όρος, βάσει του Συντάγματος και του Καταστατικού του Αγίου Όρους.

Το 2003 εκδικάζεται στο Στ.Ε. αίτηση του Μεθοδίου περί ακυρώσεως της ανωτέρω ιεροκοινοτικής απόφασης, η οποία το 2005 απορρίπτεται. Σε ερώτηση μάλιστα δημοσιογράφου «τί θα κάνετε αν απορριφθεί η αίτηση ακύρωσης», ο Μεθόδιος είχε απαντήσει: «ό,τι μας πει η Παναγία», αλλά μετά την τελική απόρριψή της ανακοίνωσε: «προς λύπην του ΣτΕ δεν αποχωρούμεν από τη μονή!», αποδίδοντας προδήλως την ευθύνη στην Παναγία!

Το 2005 η Ιερά Κοινότητα διορίζει νέα αδελφότητα. Έκτοτε εκδίδονται διάφορες καταδικαστικές αποφάσεις από την Ελληνική δικαιοσύνη κατά του Μεθοδίου και των συνεργατών του για την παράνομη κατάληψη της Μονής.  Το τραγικό είναι ότι παρά τις επίμονες πιέσεις της  Μονής, του Αγίου Όρους και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δεν εκτελείται η απόφαση περί απελάσεώς τους. Και όλα αυτά παρά την εμπεριστατωμένη και αντικειμενική ανάλυση των πραγμάτων του προέδρου της εισαγγελίας πρωτοδικών Θεσσαλονίκη κ. Βασιλείου Φλωρίδη στην από 25/6/2008 έκθεσή του προς τις πολιτικές, εκκλησιαστικές και δικαστικές αρχές για τους εθνικούς κινδύνους που εμπεριέχει η διαιώνιση του προβλήματος.

Αρχές Ιουλίου του 2013 εκδίδεται νέα απόφαση ασφαλιστικών μέτρων για το αντιπροσωπείο (κονάκι) της Μονής στις Καρυές, από το οποίο εκτοξεύτηκαν οι μολότωφ, στην οποία ο Μεθόδιος αντιδρά με απειλές για ανατίναξη των πάντων, «Ορθοδοξία ή θάνατος» κλπ. Στις 29 Ιουλίου 2013, όταν έγινε απόπειρα εκτέλεσης από δικαστικό επιμελητή, με άνωθεν εντολή της πολιτείας η αστυνομία επιφυλάχτηκε  να συνδράμει στην εκτέλεσή της. 

Για τα γεγονότα αυτά τον Ιανουάριο 2017 καταδικάζεται ο Μεθόδιος σε 20ετή κάθειρξη. Ο Μεθόδιος διαδηλώνει ότι μόνο νεκρός θα βγει από τη Μονή. Για τρεις μήνες η  Αστυνομία δεν πάει να τον συλλάβει, παρά τα διαβήματα από την Ιερά Κοινότητα και την κανονική Μονή, που απλώς ζητούν από την πολιτεία, την μόνη βάσει του συντάγματος και του καταστατικού αρμόδια, εκτέλεση των αποφάσεων. Και λίγο αργότερα, αρχές Απριλίου, εισάγεται - κατά πρωτοφανή παραβίαση της πάγιας θέσης των δικαστηρίων - αίτηση αναστολής της εκτέλεσης της ποινής, χωρίς να έχει ακόμη καθαρογραφτεί η απόφαση, και με τον Μεθόδιο να αρνείται να παραδοθεί. Δίνεται έτσι η εντύπωση πως εσκεμμένα επιλέχτηκε αυτή η τακτική, αφού ο Μεθόδιος δεν παραδίδεται, η Πολιτεία βάσει του νόμου υποχρεούται να τον συλλάβει, αλλά και για να τον συλλάβει πρέπει να γίνει επέμβαση στη Μονή, άρα ας του δώσουμε κατά παράβαση της έννομης τάξης αναστολή για να μη ταλαιπωρούμαστε!

Στις 20 Απριλίου του 2017  μετά την απόφαση του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Θεσσαλονίκης, έγινε δεκτή η αίτηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής της 20ετούς κάθειρξης που είχε επιβληθεί στον ηγούμενο της παλαιάς αδελφότητας της Μονής Εσφιγμένου, για το επεισόδιο με τη ρίψη μολότοφ, τον Ιούλιο του 2013 κατά την προσπάθεια εκκένωσης του αντιπροσωπείου της Μονής, στις Καρυές Αγίου Όρους.

Όσο για τα αίτια και την πιθανή διαπλοκή μόνο υποθέσεις μπορεί κανείς να κάνει. Τα γεγονότα πάντως ασχολίαστα είναι τα εξής: Μια πρωτοβουλία προσέγγισης των καταληψιών επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖ-ΑΝΕΛ με σενάριο διοικητικής επανένταξης των καταληψιών με την Ιερά Κοινότητα, ώστε να επανέλθει η διοικητική και λειτουργική επικοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, απέτυχε παταγωδώς. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών και ο ψευτο-ηγούμενος Μεθόδιος. Ακόμη και εξαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επισκέφτηκε τη Μονή και συζήτησε με τους υπό απέλαση μοναχούς και τον Μεθόδιο τη δυνατότητα επιστροφής τους στην κανονική τάξη χωρίς επιτυχία, Η κίνηση αυτή, φυσικά, αφ’ ενός δεν απέφερε καρπούς, αφού οι καταληψίες αποδέχονταν την αποκατάσταση των σχέσεών τους με την αγιορείτικη κοινότητα μόνο σε διοικητικό επίπεδο αρνούμενοι πεισματικά να μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Στηρίχτηκε στην προχειρότητα και άγνοια των υπηρεσιακών παραγόντων του αρμόδιου Υπουργείου, αγνοώντας τις πάγιες θέσεις του Αγίου Όρους, στο οποίο αξίζουν συγχαρητήρια για την σταθερότητα που επέδειξε, δίνοντας έτσι την εντύπωση μια αριστερο-δέξιας, αλλά στην ουσία α-δέξιας σε εκκλησιαστικά ζητήματα, κυβέρνησης.

Αλλά επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή της Νέας Δημοκρατίας, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών επιχειρούσε να επαναφέρει την κατάσταση στη νομιμότητα, με τον υφυπουργό μάλιστα Κασίμη να ομολογεί ότι «η λύση του προβλήματος θα έχει μεγάλο πολιτικό κόστος», στο Άγιον Όρος κυκλοφορεί ευρύτατα η πληροφορία, ότι η μόνη απόπειρα επιβολής της τάξεως κατόπιν εισαγγελικής προτροπής με την μεταφορά στρατιωτικών μονάδων, όταν η κατάσταση είχε πλέον εκτραχυνθεί, απέτυχε αφού το άγημα διατάχτηκε από το γραφείο του πρωθυπουργού να επιστρέψει στην βάση του, 500 μέτρα πριν φτάσει στη Δάφνη. Η παρούσα κυβέρνηση αποκατέστησε την νομιμότητα στα Εξάρχεια. Θα πράξει το ίδιο και στα…Εξάρχεια του Αγίου Όρους; Ένα ερώτημα, η απάντηση του οποίου θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την αξιοπιστία της, αποδεικνύοντας ότι και η… «δεξιά του Κυρίου» τελικά είναι εξίσου α-δέξια σε εκκλησιαστικά ζητήματα.

Αναμφισβήτητα η ιστορική απόφαση της Ελληνικής δικαιοσύνης να εξαλειφθεί η γάγγραινα του Ναζισμού αποτελεί καμπή στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου. Θα παραμείνει όμως ημιτελής αν τα παρακλάδια του παραμείνουν ανέπαφα στον εκκλησιαστικό χώρο. Αν δηλαδή τα τάγματα εφόδου παραμείνουν παραμένουν ανέπαφα στο Άγιον Όρος, και οι τελεσίδικες αποφάσεις της δικαιοσύνης για τις καταλήψεις των κτιρίων της Μονής υπό την καθοδήγηση του ψευτο-ηγουμένου Μεθοδίου δεν εκτελεστούν. Ας σταματήσουν τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου να αλληλοκατηγορούνται και να προσπαθούν να πιστωθούν την απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης και ας επικεντρωθούν στην εξολόθρευση του ναζιστικού μορφώματα σε έναν χώρο, αν όχι ιερότερο του κοινοβουλίου, τουλάχιστον εξίσου σημαντικό.

Αν μη τι άλλο είναι πλέον καιρός να εισακουστεί η κραυγή αγωνίας του κανονικού ηγουμένου της Μονής Εσφιγμένου αρχ. Βαρθολομαίου και να αποκατασταθεί επί τέλους η κανονική τάξη στον ευαίσθητο χώρο του Αγίου Όρους, η ευθύνη της οποίας ανήκει στην Ελληνική πολιτεία:

«Χαιρετίζουμε με ανακούφιση την σημερινή απόφαση της Δικαιοσύνης για την Χρυσή Αυγή. Αυτοί οι άνθρωποι στηρίζουν τους καταληψίες κτηρίων της Μονής μας, οικονομικά και δυναμικά. Αυτοί προπηλάκισαν τον μακαριστό Γέροντά μας, ρίχνοντάς του σπρέι στο πρόσωπο και θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή του. Αυτοί όπλισαν τα χέρια των καταληψιών και τους εκπαίδευσαν, χρησιμοποιώντας βία στους πατέρες μας, εκτοξεύοντας βόμβες μολότωφ και εκρηκτικούς μηχανισμούς εναντίον αστυνομικών. Αυτοί οι άνθρωποι ενίσχυαν με μπράβους και ανθρώπους της νύχτας τους καταληψίες, φιλοξενώντας τους μέσα στο μοναστήρι μας, μετατρέποντάς το σε άντρο παρανόμων. Εύχομαι ο σεβασμός στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης να είναι καθολικός, ώστε να επανέλθει η έννοια της ασφάλειας και της δικαιοσύνης σε όλους τους Έλληνες πολίτες. Ελπίζουμε σύντομα να νιώσουμε κι εμείς, ως μονή Εσφιγμένου και ως Άγιο Όρος, την ίδια δικαίωση με την εκτέλεση των τελεσίδικων αποφάσεων της Ελληνικής Δικαιοσύνης. 

Ή τουλάχιστον, ας εγκύψει με αποφασιστικότητα στο σχόλιο του κορυφαίου συνταγματολόγου της χώρας και πρώην αντιπροέδρου της ελληνικής κυβέρνησης καθ. Ευάγγελου Βενιζέλου, μου είχε την καλοσύνη να μου καταθέσει εγγράφως: «Η κατάληψη του κτιρίου της Μονής Εσφιγμένου πλήττει βάναυσα και την εκκλησιαστική τάξη και το νομικό καθεστώς του Αγίου Όρους και την ελληνική έννομη τάξη. Η αδυναμία εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων πρέπει να μας προβληματίζει όλους. Η καταγγελόμενη στήριξη από την «Xρυσή Aυγή» εντείνει τη ποινική διάσταση της υπόθεσης και ακυρώνει κάθε δήθεν θεολογικό ή εκκλησιολογικό επιχείρημα. Τα όργανα της Πολιτείας (της Ελληνικής και της Αγιωνύμου) οφείλουν να ενεργήσουν ώστε να πάψει να ασκείται βία επί θεσμών και μνημείων. Η εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων δεν συνιστά ούτε πρόκληση ούτε βία. Υπάρχουν πρακτικοί τρόποι. Συνιστά σεβασμό της δημοκρατικής νομιμότητας, του κράτους δικαίου. Μέσα στο οποίο λειτουργούν οι θρησκευτικοί θεσμοί και το Άγιο Όρος ως ιδιαίτερο καθεστώς με τις επιμέρους νομικές του οντότητες που υπάγονται όλες στην ελληνική έννομη τάξη".