ΑΣΠΑΣΜΟΙ, ΘΩΠΕΙΑΙ, ΚΑΙ ΣΦΑΛΙΑΡΑΙ

Gustav Klimt, Το φιλί

(εἰς ἀνάμνησιν τοῦ Καρναβαλιοῦ Χαλκηδόνος) 

ὑπό Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

 "Da bin ich sehr intim, ich küsse alle Damen..." (Lehar) 

Πρός τί; Πρός ἐξισσορόπησιν; Ὄχι γενικῶς. 

Δέν εἶναι ἄγνωστον, ὅτι ὅταν χάσει κανείς κάτι, κατανοεῖ τήν ἀξίαν του. Οὕτω τώρα, πρό παντός, ὅτε οἱ ἄνθρωποι εὑρίσκονται εἰς ἀπόστασιν πρός ἀλλήλους, λόγῳ τῆς πανδημίας τοῦ κοροναϊοῦ, καί τῆς ψευτιᾶς, ἀντιλαμβάνονται αἰφνιδίως τό πόσον, σύν τοῖς ἄλλοις, ὑπαρξιακαί δι' αὐτούς τυγχάνουν αἱ ἐπαφαί: ἀσπασμοί, θωπεῖαι, περιπτύξεις, ἀλλά ἴσως καί χαστούκια!

A propos: Τά φιλιά1 εἰδολογικῶς δύνανται νά εἶναι κοινωνικά, χαιρετισμοί ἐπανενώσεως, φιλικά, ἐρωτικοῦ πάθους, γοητείας, σεβασμοῦ κ.ἄ., ὡς πρός τήν μορφήν τῆς χειρός, τοῦ ποδός (π.χ. τοῦ Πάπα), τῶν παρειῶν, τοῦ στόματος, τῆς γλώσσης κ.ἄ. 

Ὡς πρός τόν χαρακτῆρα, φιλολογικά, τῶν Μουσῶν (ἐννέα), τά γαλλικά, ἀγγλικά, ἀληθῆ, ψευδῆ, προδοτικά (τοῦ Ἰούδα), τυπικά, θερμά, ψυχρά (τοῦ ψυγείου), θεαματικά, μυστικά, μακρά, σύντομα, πρῶτα, ἅγια (φιλήματι ἁγίῳ), κ.ἄ. 

Τά χειροφιλήματα (ich küsse die Hand Madame), τά χηροφιλήματα καί τά χοιροφιλήματα, συνιστοῦν ἑτέραν κατηγορίαν δυσχερῆ εἰρωνικῶς τοῦ «μή μοῦ ἅπτου» (Ἰωάν. κ', 7). 

Ὁ F. Smidt, διευθυντής τοῦ Μουσείου Paula Moderson-Becker, κατενόησε τήν ἔλλειψιν ταύτην εἰς τό διάστημα τοῦ lockdown, κατά τόν Μάρτιον, ὅταν περιδιάβαζεν εἰς τό κενόν (horror vacui) καί ἀμπαρωμένον μουσεῖον του. Κατά τήν θέασιν τῶν ἐκθεμάτων ἔγινεν εἰς αὐτόν σαφές, ὅτι τά περισσότερα ἐξ αὐτῶν παριστοῦν αὐτήν τήν ἐπαφήν. Καί τοῦτο διότι καί ἡ τέχνη, ἡ ὁποία ἐμπνέεται ἀπό τά κοινωνικά δεδομένα, περιγράφει καί καταγράφει αὐτά. Οὕτω ὑπῆρχον ζεύγη τά ὁποῖα ἠσπάζοντο ἄλληλα, μητέρες θωπεύουσαι τά τέκνα των, ἰατρικαί ἐπαφαί (ἀντικοροναϊκαί, ἐννοεῖται). Ἐάν δέ δέν ὑπῆρχον ταῦτα, δέν θά ἦτο δυνατή καί ἡ ἔκθεσις. Καί τά ἑξήκοντα ἔργα, τά ἔκτιθέμενα εἰς τό Μουσεῖον τῆς Βρέμης, ὑπό τόν τίτλον: "ἐπαφή - πλησίασις εἰς μίαν οὐσιώδη ἀνάγκην", προήρχοντο ἀπό πολλούς αἰῶνας. Ὑπῆρχον, δηλαδή, πίνακες, γλυπτά, φωτογραφίαι καί, ὡς μή ὤφελε, χάριν τῆς συγχρονικότητος, video, μέ δημιουργήματα ἐξαίρετα τοῦ T. Riemenschneider, Macke, Kollwitz, κ.ἄ. Καί ἐδῶ πρέπει νά ἀναφερθοῦν ἰδιαιτέρως τά γοητευτικά ἔργα τοῦ μεγάλου Klimt, ὅπως τό πασίγνωστον "Der Kuss", καί ἄλλά παρόμοια, δημιουργήματα τοῦ Rodin, Dix, Beckmann, Manet, Renoir, Rops, Picasso, Chagall, κ.ἄ. 

Ἐνταῦθα, βεβαίως, πρωτίστως δέον ὅπως μνημονευθῇ τό αἰώνιον σύμπλεγμα τῆς Θεοτόκου μετά τοῦ Κυρίου, ὑπό τούς ποικίλους αὐτοῦ εἰκονογραφικούς τύπους, ὡς ἡ Γλυκοφιλοῦσα, ἡ Φοβερά Προστασία, ἡ Ἐλεοῦσα, ἡ Γαλακτοτροφοῦσα, ἡ Ἄκρα Ταπείνωσις, ἡ Χώρα τοῦ Ἀχωρήτου, κ.ἄ. 

Εἰς τήν συλλογήν ὅμως τῆς ἐκθέσεως ὑπῆρχον καί ἀνεπιθύμητα καί σκοτεινά ἔργα τῆς ἐπαφῆς, ὅπως ἕν ἐντός τοῦ ὑπερπληθοῦς ὑπογείου μετρό τοῦ Τόκιο, ὅπου οἱ ἄνθρωποι εἶναι στιβαγμένοι ὡσάν σαρδέλλαι ἤ ἕτερον τῆς M. Abramovic (video), ὅπου μέ τόν σύντροφόν της ἀλληλοσφαλιαρίζονται. "Κύριε ἐλέησον"!2 

Ἐνταῦθα δέον νά προστεθῇ τελικῶς, τό ὅτι καί τά ζῶα, ἰδίως τά θήλεα, ἐπιδεικνύουν, σχεδόν τά ἴδια συναισθήματα τῆς ἀγάπης, παίζουν, γλύπτονται, ὀσφραίνονται οὐχί μόνον μεταξύ των, ἀλλά καί μετά τῶν ἀνθρώπων. Τοῦτο ὅμως, δέν ἀποκλείει καί τήν ἐπιθετικότητα μεταξύ των καί πρός τόν ἄνθρωπον, κυρίως διά λόγους ἐπιβιώσεως, τροφῆς κ.λπ. καί οὐχί ὡς οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἐπιτίθενται ἄνευ τῶν λόγων τούτων, τουθ' ὅπερ ἀκριβῶς δέν πρέπει νά μιμούμεθα. 

"Ἀγαπᾶτε (τοίνυν) ἀλλήλους" (Ἰωάν. ιε', 17), 

καί παρά τόν κοροναϊόν! 

Καί μάθετε ἐπιτέλους τουλάχιστον νά συγχωρῆτε! 

Καλή Σαρακοστή! 

* * * 

1. O. F. Best, Der Kuss. Eine Biographie, Φρανκφούρτη Μ, 1988. 

2. ___, "Von Küssen, Liebkosungen, und Ohrfeigen," Publik Forum, ἀριθμ. 2 (2020) 55.