ΕΝΑΣ ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΟΣ ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΞΕΜΠΟΥΚΑΡΕΙ

ὑπό Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Ἡ ἀλλαγή εἷναι γοητεία ζωογονοῦσα ἡμᾶς καί τήν φύσιν, ἐάν λόγῳ τῆς σπαταλώδους βιωτῆς μας δέν ἀλλάσσομε, ὁδηγούμεθα εἰς τήν καταστροφήν τοῦ κόσμου". 

Ὡς γνωστόν ἡ Εὐρῶπη και κόσμος εὐρίσκονται εἰς μίαν ἐπαναστατική, ἀλλά θαυμαστήν καί "σοφήν" ἀλλαγήν. 

Πανδημίαι, ἀλλαγή κλίματος μετά τῶν συνεπειῶν αὐτοῦ, κρίσις προσφύγων, ψηφιοποίησις, μᾶς ἀναγκάζουν νά σκεπτώμεθα πλέον διαφορετικῶς. Ἕνας νέος κόσμος, οὐχί ὁ "Νεόκοσμος" ἀνατέλλει, ἄσχετος, ἐν πολλοίς, πρός τόν παλαιόν. Παλαίποτε ἤδη τινές ἔλεγον: δέον νά καταστρέψωμεν1 αὐτόν καί νά ἐπανακτίσωμεν ἐκ τοῦ μηδενός τόν νέον. Ὁ πολιτισμός, ὅμως, τοῦ κόσμου τούτου ἐδημιουργήθη μέ αἷμα, τεραστίαν ἐργασίαν πνεύματος καί χειρός2 καί ἡμεῖς θά τόν μηδενίσωμεν, ἀφοῦ ἤδη κατεστρέψαμεν τήν φύσιν. Τοῦτο, βεβαίως, τουλάχιστον τμηματικῶς, δέν εἶναι πρωτόγνωρον (πρβλ. τά μνημεία τῆς ἀρχαιότητος) (C. Nixey). 

Ὁ S. Vatter ἐρευνᾶ τά χαίνοντα προβλήματα τά ὁποῖα πηγάζουν ἐκ τῶν ἰχνῶν τῆς τέχνης, ρομποτικῆς, βιονικῆς, τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν, τῆς πολιτικῆς καί φιλοσοφίας, τῶν Μ.Μ.Ε. καί τῆς θεολογιας εἰς τό ἔργον του: Exploractio Gott. Was unsere Gesellschaft heute Gebraucht. 

Πῶς ὅμως ἐμφανίζεται τό μέλλον ἡμῶν; Στατιστικῶς ὁδηγούμεθα πρός μίαν γενικήν καταστροφήν. Ἡ ἀνθρωπότης κρούει πρός τά ὅρια τῆς ἐξελίξεως αὐτῆς καί τῆς ἐπιβαρύνσεως τῆς φύσεως. Ὅμως ἡ πιστή ἐπιστήμων τῆς βιονικῆς I. C. Gebetshuber εἶναι πεπεισμένη ὅτι ὑπάρχουν πολλοί λόγοι διά νά βλέπει τίς τό θετικόν. Ἄλλωστε ἡ ἀνθρωπότης ἔχει διασχίσει ἕνα ἱκανόν δρόμον καί ἤδη καταδείξει, ὅτι δύναται νά ἐπιτελέσει σημαντικάς ἀλλαγάς. 

Μία ἐναλλαγή διά μίαν ἀπαλήν προσγείωσιν τῆς ἀνθρωπότητος εἰς τό μέλλον μέ ἕν παγκόσμιον ὑψηλόν βιοτικόν ἐπίπεδον, μίαν ἐλαφρῶς ἐπιστροφικήν ἀνάπτυξιν τοῦ πληθυσμοῦ, καί εἰς ἕνα ἀναπαυτικόν κόσμον, εἶναι τελείως δυνατή, ὡς φαίνεται εἰς τό βιβλίον της: Eine kurze Geschichte der Zukunft. 

Μέ τά παραπάνω προβλήματα συνδέεται ἀμέσως καί τό θέμα τοῦ καταναλωτισμοῦ καί τῆς ἐπαρκείας3, τό ὁποῖον ἐγνώρισαν καί οἱ πρόγονοι ἡμῶν γονείς καί παπποῦδες. Εἰς τήν αὐτάρκειαν μετά ἀπό μίαν σκληράν ἐργασίαν ἤρχετο ἡ εὐγνωμοσύνη καί ἱκανοποίηση. Αὕτη ὅμως δέν συμβιβάζεται μέ τήν καταναλωτικήν δυναμικήν τοῦ ἐμπορικοῦ κόσμου, ἡ ὁποία δημιουργεῖ διαρκῶς νέας ἐπιθυμίας. Χρειάζονται καταναλωταί ἀπλήστου χαρακτῆρος, ὅμως διαρκῶς νέα ἀποκτήματα καθιστοῦν τούτους εὐτυχεστέρους; Τί θά συνέβαινεν ἐάν παρητεῖτο τις ἀπό τό νά καταστρέψει τόν κόσμον καί νά σκεφθεί κατά νέον τρόπον; Μέ μίαν νέαν οἰκονομικήν τάξιν εἰς τήν ὁποίαν πάλιν ὅλοι θά συμμετέχωμεν καί θά εἴμεθα ἱκανοποιημένοι. Ἀνθρώπιναι σχέσεις καί ἐγγύτης πρός τήν φύσιν εἶναι ὁπωσδήποτε σπουδαιότερα ἀπό τήν ὑλικήν εὐμάρειαν (J. Gebauer). Publik Forum Extra, Genügsamkeit. Einfach gut leben. 

Σχετικῶς πρός τήν καταστροφήν τοῦ περιβάλλοντος, τῆς πανίδος καί χλωρίδος, δέoν νά σημειωθεί, ὅτι λόγῳ τῆς ἐλλείψεως τροφῆς καί διαμονῆς, κυρίως ὅμως τῆς χρήσεως φυτοφαρμάκων εἰς περιοχάς τινάς, ὅπως τῆς Γερμανίας, 22 εἴδη πτηνῶν ἀποδημητικῶν ἔχουν ἐκλείψει, ἐκτός ἀπό τήν καταστροφήν τῶν ἐντόμων, μικρῶν ζώων, ὡς σαυρῶν, βατράχων, χελωνῶν κ.ἄ. 

Τέλος, ἕν ἕτερον θέμα εἶναι: Ποία ἐνδιαφέροντα κρύπτονται ὄπισθεν τῆς εὐρέως διαδεδομένης ψηφιοποιήσεως εἰς τάς σχολάς. Πρόκειται φησίν νά μεταδοθεῖ "ἀποστατικῶς", κατά τάς πολιτικάς ἀρχάς, εἰς τά μελλοντικά τέκνα ὁ νεωτερισμός. Ἀλλά καί ἐνταῦθα διΐστανται αἱ γνῶμαι διδασκάλων διά τήν θεματολογίαν. Δέν ὑπάρχει προσπάθεια ἀρνήσεως τῆς νέας μορφῆς τῆς διδασκαλίας αὐτῆς γενικῶς.

Ἀλλά ποῖαι αἱ συνέπειαι ἐάν ἡ ψηφιοποίησις εἰσέλθει εἰς τά σχολεῖα, καθόσον τό κλασικόν μοντέλον διά τήν μόρφωσιν τῆς νεολαίας ἀναφερόμενον εἰς τήν γλῶσσαν καί προσωπικότητα ἑνός ἑκάστου παραθεωρεῖται.4 

Ἀντίθεσις δέν εἶναι διά τάς ὡραίας ὁμιλίας, ἡ δια τῆς φυγῆς εἰς ἑτέραν πραγματικότητα προσάραξις, ἀλλά διαπιστώσεις διά ἀνάπτυξιν παρ' αὐτάς (An Widersprüchen wachsen) (N. Copray). Μήπως θά "ξαναγεννηθεῖ" καί ὁ Χριστιανισμός; 

* * * 

1. A. Strotmann, Himmel und Erde werden vergehen, Publik Forum ἀριθμ. 20 (2019) 26-30. 

2. K. J. Kuschel, Das unbekannte Land, Publik Forum ἀριθμ. 5 (2020) 43-45. 

3. U. Scheffer, Pionerin des Umbruhs, Publik Forum ἀριθμ. 7 (2000) 18; N. Paech, Muss unser Lebens standard sinken?, Publik Forum ἀριθμ. 10 (2018) 26-27; R. Funk, Surfen oder Sein?, Publik Forum ἀριθμ. 9 (2016) 40-42. 

4. A. K. Religionslehrer - innen inITE, Künstliche Intelligenz oder kritische vernunft.