ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ ΣΤΗΝ Ε' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ (1913-1989)

Τῌ Ε’ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ 

Χριστιανοί Ἀθηναῖοι, 

Ἐκφράζω τήν χαράν μου, διότι πρόφρονι προσκλήσει τοῦ Μακ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Σεραφείμ ἔχω σήμερον τό προνόμιον κατά τήν σύντομον αὐτήν διέλευσή μου ἀπό τάς Ἀθήνας νά συμπροσευχηθῶ μαζί σας, νά σᾶς μεταδώσω τήν στοργήν τῆς Μητρός σας Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τήν Πατριαρχικήν εὐλογίαν καί νά σᾶς ὁμιλήσω ἐπί τῆς σημερινῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς. 

Ἡ δόξα καί ἡ ἰσχύς ἔχουν πολλούς ἐραστάς, πολλούς κόλακας, πολλούς διεκδικητάς πάσης ἀποκλίσεως. Εἶναι πολύ ρεαλιστικός, ἀνθρώπινος ὁ κανών αὐτός. Μέσα σ' αὐτόν τόν κανόνα δύο ἄνθρωποι ἠθέλησαν νά τοποθετήσουν καί τήν κλίμακα τῶν ἀξιῶν τοῦ Θεοῦ. Οἱ δύο ἄνθρωποι αὐτοί εἶναι ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, οἱ υἱοί Ζεβεδαίου, πού ἐζήτησαν ἀπό τόν Χριστόν ὁ ἕνας τήν δεξιάν καί ὁ ἄλλος τήν ἀριστεράν τῆς δόξης καί τῆς ἰσχύος. 

Ἀδελφοί μου, τό ἐπεισόδιον πού μᾶς διηγεῖται σήμερα ὁ Εὐαγγελιστής, φαίνεται ὅτι συνέβη λίγο μετά τήν Μεταμόρφωση, βέβαια, πρό τοῦ Πάθους. Ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, μαζί μέ τόν Πέτρο, ἐστάθηκαν μάρτυρες τῆς Μεταμορφώσεως. Εἶδαν, καθώς ἠδύνατο τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ καί τήν λάμψη της. Εἶδαν τήν ἑτέραν μορφήν τοῦ Θεανθρώπου, τήν Θείαν. Τί ἦταν αὐτό τό θέαμα τῆς Μεταμορφώσεως; Κανείς ἀπό τούς τρεῖς μάρτυρες δέν μπόρεσε ποτέ νά τό περιγράψῃ, διότι φυσικά ἀνήκει στήν κατηγορία τῶν ἀπεριγράπτων. Μόνον ὁ Πέτρος μᾶς ἀφῆκε μία ὠχρή ἀντανάκλαση μέσα σ' ἐκεῖνον τόν περίφημο λόγο του πού εἶπε πρός τόν Κύριο: 

Καλά θά ἦταν νά μέναμε γιά πάντα ἐδῶ, ἐπάνω στό Θαβώρ, νά κάμναμε τρεῖς σκηνές, μιά γιά σένα, μιά γιά τόν Μωυσῆ καί μιά γιά τόν Ἠλία, νά σκηκώναμε δηλαδή τίς δύο Διαθῆκες, ὅλη τή θεία Οἰκονομία γιά τή δημιουργία, καθώς παίρνει αὐτή, ἐδῶ ἐπάνω, μέσα σ'αὐτή τή λάμψη, τήν ἐσχατολογική ἔκφραση τῆς μακαριότητος καί μεῖς, ἀρκεῖ νά βλέπαμε καί νά ζούσαμε αὐτήν τήν κατάσταση, χωρίς σκηνή στό ὕπαιθρο, κάτω ἀπ' ὅλους τούς ἀνέμους, κάτω ἀπό τόν κατώτερο ἥλιο, ἤ ἀπό τήν καταιγίδα, ἀρκεῖ νά εἴμασταν κοντά στό ὕπατο ἀγαθό. 

Λοιπόν, μιά ἐξασφάλιση, μέσα σ' αὐτή τήν κατάσταση τῆς ἀπεριγράπτου εὐδαιμονίας γιά τό μέλλον, ἔζησαν ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, οἱ υἱοί Ζεβεδαίου. Ἕνα εἶδος Ι.Κ.Α. αἰωνιότητος. Τούς ἐνδιέφερε πολύ ἡ αὔριον, τό μέλλον καί ἤθελαν εἴτε εἰς τήν δεξιάν εἴτε εἰς τήν ἀριστεράν, ὁπωσδήποτε μιά θέση κοντά στή δόξα καί στή δύναμη. Καί ἡ αἴτηση γιά τήν ἔνταξή τους σ' αὐτό τό Ι.Κ.Α. πότε ὑποβάλλεται; Πότε ζητεῖται ἡ ἐξασφάλιση τοῦ μέλλοντός των; Σάν εἶδος τραγικῆς εἰρωνείας, ἡ αἴτηση ὑποβάλλεται τήν στιγμήν πού αὐτός ὁ Θεός τοῦ Θαβώρ πρόκειται νά διηγηθῇ στούς δώδεκα τό δικό του μέλλον, "τά μέλλοντα αὐτῷ συμβαίνει". 

Καί τί εἶναι, ἀδελφοί μου, αὐτά τά μέλλοντα συμβαίνειν; Τί εἶναι τό μέλλον τοῦ Χριστοῦ Σωτῆρος, τοῦ Πατρός τοῦ μέλλοντος αἰῶνος; Εἶναι ἀνάβασις καί ἀνασφάλεια. Οἱ δύο αὐτές ὑπαρξιακές καταστάσεις συνάπτονται ἀπόλυτα μέ τόν εἱρμό τοῦ παραδόξου. 

Δέν ὑπάρχει ἄνοδος στήν κλίμακα τῶν Χριστιανικῶν ἀξιῶν, συνδυασμένη μέ οἱοδήποτε Ι.Κ.Α.. Καλά ἡ ἀνάβασις, ἡ ἀνάβασις εἰς τά Ἱεροσόλυμα. Ποῖα τά ἐπακόλουθα; Κάτι ἐπέκεινα τῆς ἀνασφαλείας. Παράδοσις τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου στούς Ἀρχιερεῖς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, κάτι σάν ἐμᾶς, στούς Γραμματεῖς, δηλαδή τούς σοφούς, τούς θεολόγους, τούς νομικούς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, κάτι σάν ἐμᾶς. Καί μετά τήν παράδοση σ' αὐτά τά χέρια τί ἀπογίνεται ὁ Θεός; Τί τόν περιμένει; Κατάκριση καί θάνατος. 

Μέχρις αὐτοῦ τοῦ σημείου μᾶς ἔδωσε ἐλευθερία καί ἐξουσία ὁ Θεός, μέχρι νά τόν κατακρίνουμε καί νά τόν θανατώσουμε. Καί καλά ὁ θάνατος, καλά ἕνας θάνατος χωρίς πολλές διατυπώσεις, ἀλλά ὄχι. Οἱ ἄνθρωποι, ἐμεῖς, οἱ ἀρχιερεῖς, καί οἱ σοφοί, ξέρουμε νά θανατώνουμε τό Θεό, ὅπως τοῦ ἀξίζει: "καί ἰδού παραδώσουσιν αὐτόν τοῖς Ἔνθεσι". Δηλαδή εἴμεθα ἱκανοί νά τόν προδώσωμεν Ἐκεῖνον καί νά τόν παραδώσωμεν στούς ἀπίστους. Καλά θά ἦταν ἐπί τέλους, νά ἔφτανε αὐτό. Οἱ διατυπώσεις ὅμως συνεχίζονται. Ἀκολουθεῖ ὅλη ἡ κλίμακα τῆς ἀνθρωπίνης ἐφευρετικότητος. Ἐμπαιγμός, μαστίγωση καί φτύσιμο τοῦ Θεοῦ κατά πρόσωπον, πράγματα χειρότερα ἀπό τό θάνατο. Ὁ ἀργός θάνατος! Ὅμως, ὁ τέτοιου εἴδους θάνατος, εἶναι θάνατος μόνον κατά τήν ἀντίληψη τῶν δημίων, τῶν θανατούντων. Ὁ ἔτσι θανατούμενος τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται! 

Αὐτός πού σᾶς ὁμιλεῖ αὐτή τή στιγμή, δέν ἔχει καμμιά ἄλλη ἀξίωση, παρά νά σᾶς ἑρμηνεύσῃ πιστά τήν ἀλήθεια καί δέν ἔχει καμμιά εἰδικότητα, εἶναι ἁπλῶς εἰδήμων του Γολγοθᾶ. Ἀπό τήν περιοχή του προέρχεται καί ἀπό τῆς θέσεως του αὐτῆς συνομιλεῖ σήμερα μέ τούς υἱούς Ζεβεδαίου. 

Συγγνώμη, παρεσύρθην, δέν εἶναι ὁ ὁμιλῶν πού συνομιλεῖ, ἐγώ εἶμαι ὁ ἑρμηνεύων. Ὁ μεγάλος συνομιλητής τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Ἰωάννου, ὁ συνομιλητής τοῦ κόσμου τούτου, εἶναι Ἐκεῖνος πού ἀνεβαίνει στό Γολγοθᾶ, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός. 

Καί τί εἶναι τό περιεχόμενο αὐτῆς τῆς περίφημης συνομιλίας ὀλίγον πρό τοῦ πάθους, τῆς συνομιλίας στήν ὁποίαν ἀνακεφαλαιώνεται ὅλο τό μυστήριον τῆς ἀνθρωπίνης περιπετείας; 

Θά κάνω μία μικρή παρένθεση γιά τήν ποσότητα τῆς ἀποδόσεως τῆς Εὐαγγελικῆς διηγήσεως, τοῦ ἐπεισοδίου. Ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος, διηγούμενος τό ἴδιο ἐπεισόδιο, λέγει ὅτι ἡ αἴτησις Ἰακώβου καί Ἰωάννου, τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου, δέν ὑπεβλήθη ἀμέσως ὑπ' αὐτῶν στόν Κύριον, ἀλλ' ὅτι οἱ δύο μαθηταί, μετά πολλῆς ἀνθρωπίνης περισκέψεως καί ἔχοντες ὑπ' ὄψει των ὅτι πολλά ἰσχύει ἡ δέησις μητρός πρός εὐμένειαν Δεσπότου, ἐχρησιμοποίησαν τήν μητέρα τους, τήν καλήν κυρία Σαλώμη Ζεβεδαίου. Βέβαια, αὐτό εἶναι λεπτομέρεια, ὅμως χαρακτηριστική, χαρακτηριστική τῶν ἀνθρωπίνων μεθόδων νά χρησιμοποιοῦν τούς κυρίους καί τάς κυρίας Ζεβεδαίου, γιά νά πείσουν τόν Θεόν παραπλανῶντας τον. 

Καί τώρα, ἀδελφοί μου, ἔρχομαι στό προκείμενο, γιατί πρέπει νά τελειώνω καί δέν πρέπει νά σᾶς κουράσω. Ἔρχομαι στήν ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ στό αἴτημα τῶν ἀνθρώπων πού ζητοῦν ὁπωσδήποτε μιά θέση πλάϊ στή δόξα καί τήν ἰσχύ. Ὁ ἕνας δεξιά καί ὁ ἄλλος ἀριστερά. Ἐσεῖς πού εἴτε τό λέγετε καθαρά, εἴτε μέ πονηριά τό κρύβετε, ὅμως οὕτως ἤ ἄλλως ζητεῖτε καί ἐκζητεῖτε μ' ὅλες τίς ἐπιδιώξεις σας μιά κάποια θέση πολύ κοντά στή δόξα, ἀδιάφορο δεξιά ἤ ἀριστερά, ἀντέχετε νά πιῆτε τό κώνειο σάν τό Σωκράτη. Νά πιῆτε τό δικό μου ποτήριο, ἀντέχετε στό ζεματιστό νερό τῆς Βαπτίσεως. Ὁ Ἄνθρωπος εὔκολα λέγει μπορῶ τά πάντα, ἀρκεῖ νά φτάσῃ στό στόχο του, νά ἐξασφαλίσῃ μιά θέση πλάϊ στή δόξα. Ἔτσι ἀπήντησαν καί οἱ δύο υἱοί Ζεβεδαίου: Δυνάμεθα. 

Καί τώρα, ἡ τελευταία ρήση τοῦ Κυρίου καί ἡ κλεῖδα τοῦ μυστηρίου τοῦ παραδόξου, ἡ λύση τοῦ δράματος. Σάν νά ἔλεγε ὁ Χριστός σάν καρδιογνώστης: Γνωρίζω τό ἐλατήριο τῆς τόλμης σας. Ἐδῶ σᾶς θέλω: Καί ἄν ἀκόμη μπορεῖτε νά ἀνεβῆτε τόν Γολγοθᾶ μαζί μου, ὅμως χωρίς νά ἔχετε τό πνεῦμα τοῦ Γολγοθᾶ, δέν σᾶς ὠφελεῖ. Ἀντέχετε στά περαιτέρω. Στό μεγάλο πνεῦμα τῆς ὑποθέσεως τοῦ Γολγοθᾶ, ἀντέχετε νά εἶσθε τελευταῖοι, ἔσχατοι, νά μή περιμένετε κανένα πρωτεῖο, νά εἶσθε δοῦλοι τῆς ἐλευθερίας, πραγματικά ἐλεύθεροι ἄνθρωποι, τότε εἶσθε προωρισμένοι εἴτε ἀπό τά δεξιά, εἴτε ἀπό τά ἀριστερά, νά μέ πλησιάσετε στήν ὥρα τῆς δόξης μου, γιατί ἐγώ ὁ ἴδιος δέν ἦλθα νά ζητήσω ἀπό κανένα νά μέ ὑπηρετήσῃ, νά μέ διακονήσῃ, ἀλλά ἦλθα νά δουλέψω στούς ἀνθρώπους καί νά δώσω ὅ,τι ἔχω, ἀκόμη καί τήν ψυχή μου σάν λύτρα γιά τούς κάθε εἴδους πειρατάς τοῦ ἀνθρώπου, λύτρον ἀντί πολλῶν. 

Καί τό συμπέρασμα, ὁ ἐπίλογος, αὐτά, Χριστιανοί Ἀθηναῖοι, εἶναι δικά σας. Δέν σᾶς τά ὑπαγορεύει ὁ ἄμβων. Ὁ ἄμβων σήμερα ὁμιλεῖ ἐν τῇ ἐλευθερίᾳ τοῦ Χριστοῦ. Τό μόνο πού μπορῶ νά σᾶς πῶ, ὡς τέλος, εἶναι ὅτι σᾶς φέρνω τό μήνυμα τῆς μητρός σας Μεγάλης Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο συνοψίζεται εἰς τοῦτο: Ὅτι ἀντέχει, ὅτι εἶναι διάκονος καί δοῦλος, καί εἶναι λύτρον ἀντί πολλῶν. 

Ἐλέχθη, ἐν τῷ I. Μητροπολιτικῷ Ναῷ τῶν Ἀθηνῶν, τῇ 11ῃ Ἀπριλίου 1976.