Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΟΜΙΛΙΑ 

ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ 

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ 

κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ 

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΝ 

ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 

(26 Ὀκτωβρίου 2013) 

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε, 

Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί, 

Ἐντιμότατε κύριε Δήμαρχε, 

Ἐντιμότατοι κύριοι Πρόεδρε καὶ μέλη τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου, 

Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, 

Βαθέως συγκεκινημένοι ἐδέχθημεν τὴν προσγενομένην εἰς τὴν ἡμετέραν Μετριότητα διπλῆν τιμήν, αὐτὴν τῆς ἀνακηρύξεως εἰς ἐπίτιμον δημότην τῆς μεγαλωνύμου πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης ἅμα δὲ καὶ τὴν τιμὴν τῆς ἀπονομῆς τοῦ χρυσοῦ μεταλλίου αὐτῆς. Τὴν συγκίνησιν ἡμῶν καθιστᾷ ἔτι μεγαλυτέραν ἡ λαμπρὰ καὶ ἐπίσημος διὰ τὴν πόλιν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ πολιούχου καὶ προστάτου αὐτῆς, τοῦ μυροχεύμονος καὶ τοῖς μύροις αὐτοῦ πληροῦντος πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, καὶ τῆς συμπιπτούσης ἑορτῆς τῆς ἀπελευθερώσεως αὐτῆς, ἡ ὁποία ἐπελέγη διὰ τὴν ἀπόδοσιν τῆς τοιαύτης τιμῆς εἰς ἡμᾶς. 

Τὸ ἀπονεμηθὲν χρυσοῦν κλειδίον τῆς πόλεως κατὰ τὴν πρώτην ἐπίσκεψιν, τὸ ἔτος 1997, τῆς ἡμετέρας Μετριότητος ὡς Πατριάρχου εἰς τὴν περίδοξον πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης, εἶχεν ἤδη συνδέσει ἡμᾶς μετὰ τῆς ἁγιοτόκου καὶ ἁγιοφρουρήτου πόλεώς σας, τὸν ὑφιστάμε-νον ὅμως αὐτὸν σύνδεσμον ὁλοκληροῖ ἡ ἀποδιδομένη σήμερον εἰς ἡμᾶς ὑψίστη τιμή. Ἀπὸ τῆς σήμερον εἴμεθα ὡς ἐπίτιμος δημότης τῆς Θεσσαλονίκης εἷς ἐξ ὑμῶν καὶ χαίρομεν διὰ τοῦτο μεγάλως καὶ ὑπερηφανευόμεθα καὶ εὐχαριστοῦμεν θερμῶς. 

Ἀντιλαμβανόμεθα βεβαίως τὴν τοιαύτην τιμὴν οὐχὶ μόνον ὡς προσωπικὴν ἀλλ᾽ ὡς ἀντανακλῶσαν εἰς τὸν ἱερώτατον θεσμὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τὸν ὁποῖον ἡμεῖς ἐκπροσωποῦμεν καὶ μετὰ τοῦ ὁποίου ἡ Θεσσαλονίκη ἀρρήκτως συνδέεται παλαιόθεν οὐχὶ μόνον κανονικῶς ἀλλὰ καὶ ἱστορικῶς καὶ οὐσιαστικῶς διὰ τῆς κοινῆς ἱστορικῆς πορείας πολλῶν αἰώνων καὶ διὰ τοῦ ἔργου καὶ τῆς προσφορᾶς πλείστων ὅσων σημαντικῶν προσωπικοτήτων κοινῶν καὶ διὰ τὰς δύο πόλεις, αὐτὴν καὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν. 

Ἤδη ἀπὸ τοῦ τετάρτου αἰῶνος λαμπρύνει τὸν θρόνον τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας εἷς Θεσσαλονικεύς, ὁ ἅγιος Παῦλος ὁ ὁμολογητής, ὁ συναγωνιστὴς καὶ συνόμιλος τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου. Καὶ ἡ Κωνσταντινούπολις ὅμως δὲν ὑστερεῖ. Προσφέρει εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, κλυδωνιζομένην καὶ αὐτὴν ὑπὸ τῆς Εἰκονομαχίας, ἕτερον ὁμολογητήν, τὸν ἅγιον ἀρχιεπίσκοπον αὐτῆς Ἰωσὴφ τὸν Στουδίτην, ἀδελφὸν τοῦ περιφήμου ἡγουμένου τῆς Μονῆς τοῦ Στουδίου. Θὰ ἀκολουθήσουν οἱ Θεσσαλονικεῖς αὐτάδελφοι ἅγιοι Κύριλλος καὶ Μεθόδιος, οἱ ὁποῖοι θὰ ἐπιλεγοῦν ὑπὸ τοῦ μεγάλου Πατριάρχου Φωτίου διὰ νὰ φωτίσουν τοὺς Σλαβικοὺς λαούς καὶ νὰ μεταλαμπαδεύσουν εἰς αὐτοὺς τὸν βυζαντινὸν πολιτισμὸν μετ᾽ ἀπολύτου σεβασμοῦ πρὸς τὴν ἰδιοπροσωπίαν αὐτῶν. 

Εἰς τὴν πνευματικὴν ταύτην ἅλυσιν τὴν συνδέουσαν τὰς δύο πόλεις ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ χρυσοῖ αὐτῆς κρίκοι, ἐν οἷς οἱ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ὁρμώμενοι ἀρχιεπίσκοποι Θεσσαλονίκης Εὐστάθιος, ὁ ἐξέχων φιλόλογος καὶ λόγιος, Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ φιλόσοφος καὶ ὑπέρμαχος τοῦ Ἡσυχασμοῦ, Συμεὼν ὁ μυσταγωγὸς καὶ μέγας ἑρμηνευτὴς τῆς θείας Λειτουργίας καὶ τῶν συμβόλων τῆς θείας Λατρείας, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐν Θεσσαλονίκῃ γεννηθέντες καὶ εἰς τὴν βασιλίδα τῶν Πόλεων διαπρέψαντες Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, ὁ ἀστρονόμος καὶ φιλόσοφος, καὶ οἱ Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως Ἰσίδωρος καὶ Φιλόθεος ὁ Κόκκινος, οἱ κλεΐσαντες τὸν Οἰκουμενικὸν Θρόνον ὁμοῦ μετὰ πλείστων ἄλλων κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ πολὺς μητροπολίτης Θεσσαλονίκης καὶ ἐν συνεχείᾳ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ´, ἀλλὰ καὶ ὁ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως καταγόμενος ἰδιοφυὴς μαθηματικὸς Κωνσταντῖνος Καραθεοδωρῆς, ἐκ τῶν θεμελιωτῶν τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Θεσσαλονίκης. 

Θεσσαλονίκη καὶ Κωνσταντινούπολις συνεπορεύθησαν ἐπὶ αἰῶνας ἡνωμέναι διὰ τῆς κοινῆς ἱστορίας, διὰ τοῦ κοινοῦ πολιτισμοῦ καὶ διὰ τῆς κοινῆς πίστεως, ἡ ὁποία καὶ τὰ μέγιστα συνέβαλεν οὐχὶ μόνον εἰς τὴν ἀνάπτυξιν καὶ ἐμβάθυνσιν τῶν μεταξὺ τῶν δύο πόλεων σχέσεων ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ὕπαρξιν κοινῶν ὁραματισμῶν. Ἱστορία, πολιτισμὸς καὶ πίστις ἀποτελοῦν τὰς τρεῖς συνιστώσας τοῦ προσώπου καὶ τῆς ταυτότητος τῶν δύο πόλεων, οὐχὶ ὡς ἀπολίθωμα τοῦ παρελθόντος ἀνῆκον εἰς τὰς προθήκας τῶν μουσείων ἀλλ᾽ ὡς ζῶσαν καὶ δρῶσαν πραγματικότητα συνεχίζουσαν καὶ σήμερον, παρὰ τὰς ἐπισυμβάσας ἐξελίξεις, νὰ ἐμπνέῃ καὶ νὰ καθοδηγῇ τοὺς ἀνθρώπους. Οὐδεὶς δύναται νὰ ἐξαλείψῃ τὴν ἱστορίαν, οὐδεὶς δύναται νὰ παραγνωρίσῃ τὴν πολιτιστικὴν προσφοράν, οὐδεὶς δύναται νὰ ἀγνοήσῃ τὴν πίστιν, οὐδεὶς ὅμως δύναται νὰ ἀμφισβητήσῃ καὶ τὸν οἰκουμενικὸν προσανατολισμὸν πάντων τούτων ὁ ὁποῖος τὰ χαρακτηρίζει. Ἡ ἱστορία δὲν ἐξαλείφεται, διότι εἶναι ταυτόσημος μὲ τὸ ὄνομά των. Ἡ πολιτιστικὴ προσφορά των δὲν παραγνωρίζεται, διότι «καὶ οἱ λίθοι κεκράξονται» περὶ αὐτῆς. Ἡ πίστις δὲν ἀγνοεῖται, διότι αὕτη ὑπῆρξε καὶ ὑπάρχει ἡ κινητήριος δύναμις τῶν ἀνθρώπων των, ἡ πηγὴ ἐμπνεύσεως τοῦ πολιτισμοῦ των, ἡ ἐνθαρρύνασα καὶ συντηρήσασα αὐτοὺς εἰς τὰς δυσχειμέρους στιγμὰς τῆς ἱστορίας αὐτῶν. Θεομητοροσκέπαστος ἡ Κωνσταντινούπολις, ἁγιοφρούρητος ἡ Θεσσαλονίκη. Ἡ παρουσία τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, διαρκὴς καὶ ἐμφανεστάτη, μαρτυρεῖται ὑπὸ πάντων ἀδιακρίτως καὶ καθορίζει τὴν πορείαν τῆς προσφιλεστάτης αὐτῷ πόλεως εἰς τὰς λεωφόρους τῆς ἱστορίας, χωρὶς ὅμως νὰ στερῇ τῆς προστασίας αὐτοῦ καὶ τὴν οἰκουμένην, ἡ ὁποία προσβλέπει πρὸς αὐτὸν ὡς «ὑπέρμαχον τῆς οἰκουμένης». Ἡ οἰκουμενικὴ αὐτοῦ τιμὴ προσδιορίζει καὶ τὸν οἰκουμενικὸν χαρακτῆρα τῆς πόλεως τοῦ Μυροβλύτου, ὁ ὁποῖος οὐδέποτε ἠλλοιώθη. Διὰ τοῦτο καὶ ἡ Θεσσαλονίκη δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ἀποτελῇ πόλον ἕλξεως δι' ἅπαντας καὶ σημεῖον ἀναφορᾶς διὰ πολλούς. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ προσελκύῃ διὰ τοῦ πλούτου τῶν πνευματικῶν θησαυρῶν της καὶ τοῦ κάλλους τῆς θέσεως καὶ τῆς φύσεώς της. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ἀναπαύῃ τοὺς πάντας διὰ τῆς φιλοξένου διαθέσεως καὶ εὐγενείας τῶν πολιτῶν αὐτῆς. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ προσφέρῃ φιλοφρόνως τὰ γενναιόδωρα αἰσθήματα τῆς καρδίας της εἰς ὅσους τὴν πλησιάζουν καὶ νὰ ἵσταται ἀρωγὸς ὅσων ἔχουν ἀνάγκην.

Μιᾶς τοιαύτης πόλεως μὲ ἀξιοθαύμαστον παρελθὸν καὶ ἀξιοζήλευτον μέλλον οἱ πάντες θὰ ἐπεδίωκον νὰ εἶναι δημόται• ἡμεῖς ἔχομεν ἀπὸ σήμερον αὐτὴν τὴν μεγίστην τιμήν. Καὶ διὰ τοῦτο ἐπιθυμοῦμεν νὰ ἐκφράσωμεν διὰ μίαν εἰσέτι φορὰν τὰς ὁλοκαρδίους εὐχαριστίας ἡμῶν πρὸς τὸν ἐντιμότατον Δήμαρχον τῆς Θεσσαλονίκης κύριον Ἰωάννην Μπουτάρην, τὸν Πρόεδρον καὶ τὸ περὶ αὐτὸν Δημοτικὸν Συμβούλιον. Παρακαλοῦμεν δὲ τὸν κ. Δήμαρχον ὅπως διαβιβάσῃ πρὸς ἅπαντας τοὺς Θεσσαλονικεῖς καὶ ἀπὸ τῆς σήμερον συνδημότας ἡμῶν τὴν εὐχαριστίαν μας διὰ τὴν θερμὴν ὑποδοχὴν τὴν ὁποίαν μᾶς ἐπεφύλαξαν κατὰ τὰς ἡμέρας τῆς ἐπισκέψεως καὶ παραμονῆς ἡμῶν εἰς τὴν πόλιν καὶ διὰ τὰς εἰλικρινεῖς καὶ αὐθορμήτους ἐκδηλώσεις σεβασμοῦ καὶ τιμῆς πρὸς ἡμᾶς. Ἀνταποδί-δομεν ὁλοψύχως εἰς τὸν σεβασμόν των τὴν ἀγάπην καὶ τὴν στοργὴν τῆς Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ ἐπιδαψιλεύομεν ὑμῖν διὰ τὴν προσγενομένην τιμὴν τὴν πατρικὴν καὶ Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐλογίαν. Εὐχόμεθα δὲ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νὰ καθοδηγῇ πάντας ὑμᾶς εἰς ἔργα ἀντάξια τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ ὀνόματος τῆς Θεσσαλονίκης, εἰς ἔργα εἰρήνης καὶ προόδου διασφαλίζοντα τὴν ἐλευθερίαν καὶ ἀγαστὴν συνεργασίαν μετὰ πάντων διὰ τὴν εὐημερίαν τῶν ἀνθρώπων.