Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ ΕΝ Τῼ Ι. ΝΑῼ ΑΓ. ΤΙΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 

(18.5.2013) 

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"Μακρὺς ὁ λάκκος 

π’ ἄνοιξε καὶ κλεῖ τὸ γίγαντά μου" 

(Σολωμὸς) 

Σεβασμιώτατοι, σεβαστοὶ Πατέρες, Ἐξοχώτατοι, Ἐντιμολογιώτατοι, Ἐλλογιμώτατοι κ. Συνάδελφοι, Βρακοφόροι Τσολιάδες καὶ Τσολιάδισσες, 

Χαίρομαι ἰδιαιτέρως εὑρισκόμενος σήμερον εἰς τὴν λεβεντογένναν καὶ μαρτυρικὴν Κρήτην, τὴν προσφιλῆ αὐτὴν Ἐπαρχίαν τοῦ Θρόνου, μεταφέρων τὰς εὐχὰς καὶ εὐλογίας τῆς Α. Θ. Π., τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου εἰς τὴν ἡμερίδαν ταύτην, ἀφιερωμένην εἰς τὴν μνήμην τοῦ ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, ἐπὶ τῇ συμπληρώσει πεντήκοντα ἐτῶν ἀπὸ τῆς ἐπισκέψεως αὐτοῦ εἰς Κρήτην, ἐν συνδυασμῷ μὲ τὸ ἱστορικὸν γεγονὸς τῆς ἐπανακομιδῆς τῆς Τιμίας Κάρας τοῦ Ἀποστόλου Τίτου εἰς Ἡράκλειον. Τοῦ Ἁγίου τούτου ἐκ τοῦ βασιλικοῦ γένους τοῦ Μίνωος, τοῦ ἐθνικοῦ, ὁ ὁποῖος μετεστράφη εἰς τὸν Χριστιανισμόν, τοῦ μαθητοῦ καὶ συνοδοῦ τοῦ Παύλου, τοῦ "γνησίου τέκνου κατὰ τὴν κοινὴν πίστιν", τοῦ πρώτου Ἐπισκόπου τῆς πρωτευούσης τῆς νήσου Γορτύνης καὶ φωτιστοῦ τῆς Μεγαλονήσου, τοῦ ὁποίου ἡ κάρα ἐν τῷ πανσέπτῳ τούτῳ ναῷ τοῦ Ἁγ. Τίτου ἀποτεθησαύρισται, πλεῖστοι δὲ ναοὶ καὶ Ἐξωκκλήσια πρὸς τιμὴν αὐτοῦ κοσμοῦν ὀκτὼ Μητροπόλεις τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, πολλαὶ δὲ παραστάσεις του εὑρίσκονται εἰς δεκατρεῖς ναοὺς τῆς νήσου, μαρτυροῦσαι τὴν εὐλάβειαν τοῦ εὐσεβοῦς καὶ ἐνδόξου κρητικοῦ λαοῦ πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦτον. Πλουσία ἐπίσης ἡ περὶ αὐτοῦ ὑμνολογία. 

Εὐχαριστῶ τὸν ἀδελφὸν Ἀρχιεπίσκοπον ἅγιον Κρήτης κ. Εἰρηναῖον, τὴν Ἱερὰν Ἐπαρχιακὴν Σύνοδον καὶ τὰς Τοπικὰς Ἀρχὰς διὰ τὴν ἀγάπην των. Μίαν ἀγάπην, ἡ ὁποία κατέστη παροιμιώδης κατὰ τὰς πολλὰς ἐπισκέψεις τοῦ σεπτοῦ Προκαθημένου τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Γένους Βαρθολομαίου, εἰς τὴν ὡραίαν καὶ ἔνδοξον νῆσον Σας. 

Εὐχαριστῶ τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος μὲ ἠξίωσεν νὰ γνωρίσω πικοιλοτρόπως τρεῖς μεγάλους Πατριάρχας: Ἀθηναγόραν Α΄, Δημήτριον Α΄ καὶ Βαρθολομαῖον Α΄. Τρεῖς διαπρεπεῖς Προκαθημένους τῆς Ὀρθοδοξίας, ὀνόματι καὶ πράγματι Πρώτους, οἱ ὁποῖοι λαμπρύνουν σὰν φωτεινὰ ἄστρα τὴν νεότερην ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας μας, ἕκαστος τῶν ὁποίων κοσμεῖται μὲ ἓν ἰδιαίτερον χαρισματικὸν καὶ πολλάκις ἀντιθετικὸν χρῶμα καὶ μίαν ἀνεπανάληπτον προσωπικότητα: Μορφικῶς, ψυχικῶς, πνευματικῶς, λεκτικῶς, διοικητικῶς, ρηξικελεύθως καὶ ἄλλως. 

Καὶ ἐδῶ δὲν πρόκειται, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἀναλωθεῖ τις εἰς τὸν βίον καὶ τὸ ἔργον αὐτῶν. Ἁπλῶς καὶ μόνον ὁ ὁμιλῶν ἐπιθυμεῖ νὰ περιορισθεῖ πως εἰς ὁρισμένα χαρακτηριστικά, τὰ ὁποῖα διέκρινον Ἀθηναγόραν τὸν πάνυ. Τί καὶ ἂν διάφοροι προσεπάθησαν νὰ διαμφισβητήσουν ἐνεργείας του τινὰς καὶ νὰ ἀμαυρώσουν τὴν μνήμην του. Πολλοὶ δὲν τὸν κατενόησαν. Τὸν παρερμήνευσαν. Ἂς μὴ λησμονῶμεν, ὅτι παντοῦ καὶ πάντοτε ἰσχύει τὸ errare humanum est καὶ ὅτι τὰ πάντα ἐπηρρεάζονται ἐκ τῆς ἐποχῆς των καὶ τοῦ περιβάλλοντός των. Ἂς προβάλωμεν τὰ πρωτόγνωρα τολμήματά του καὶ ὄχι μόνον τὰ κάποια λάθη του, καὶ ἂς ἀπαλλαγῶμεν ἀπὸ τὴν ζηλοτυπίαν καὶ "γκρίνιαν" ἡ ὁποία ἀνέκαθεν δηλητηριάζει τὴν πολύπλαγκτον φυλήν μας, ἀπότοκον τῆς "εὐτυχίας τῆς δυστυχίας" (Ν. Δήμου). Ἀθηναγόρας Α΄ ὑπῆρξε ὁ μέγας ὁραματιστὴς τῆς Χριστιανικῆς ἑνότητος, ὁ διαπρύσιος κήρυξ τοῦ διαλόγου καὶ τῆς καταλλαγῆς, τῆς εἰρήνης, ἀγάπης, δικαιοσύνης καὶ ἀνοχῆς, ἀλλὰ καὶ ὁ προάγγελος τοῦ τουρισμοῦ. Τί κι’ ἂν ὁ σπόρος ποὺ ἔσπειρε. λόγῳ ποικίλων αἰτίων, δὲν ἀπέδωσε πάντοτε τοὺς ἀναμενόμενους καρπούς. Τὸ ὄνομά του ἀνακαλεῖ στὴ μνήμη μας τοὺς προφήτας Ἀβραὰμ, Μωϋσῆ καὶ τὸν Μελχισεδέκ. Εἶχε τοὺς μαιάνδρους τῆς ποτάμιας γενειάδος, ποὺ ἀναδίδει βαλσαμικὸν ἄρωμα, τὴν χάλκινην θεϊκὴν αὐτὸ τοῦτο κορμοστασιάν, στὴν ὁποίαν χαρίζουν ἱερατικὸν μεγαλεῖον οἱ λειτουργικὲς κινήσεις, ἕνα βλέμμα μεγαλοόμματο καὶ καθηλωτικὸν ποὺ περιέβαλε τοὺς πάντας μὲ ἀπεριόριστον σεβασμόν, φρύδια "δίλοβα" τόξα βυζαντινῆς πύλης, ἀνοικτῆς στὸ ὁραματικὸ φῶς, δάκτυλα μακρὰ ἀριστοτεχνικὰ ποὺ "χόρευαν" κατὰ περίπτωσιν ἔντεχνα, δυὸ μπράτσα τὰ ὁποῖα ἁπλώνονταν καὶ ἀγκάλιαζαν ἐγκάρδια ἀφοπλίζοντας τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ ὅμως κυκλοφοροῦσε μ’ ἕνα ράσο σεμνὸ καὶ ἀκολουθοῦσε τὸ βίωμα Ἁγιορείτου Μοναχοῦ, ζώντας στὴν Κοσμούπολιν τῆς Νέας Ὑόρκης καὶ τῆς Βασιλεύουσας μέσα στὸ κελλί του. Ἦταν φτιαγμένος γιὰ πνευματικὸς ἀρχηγός, ὁ Ἡγέτης ποὺ γοήτευε καὶ συνάρπαζε. Εἶχε σπινθηροβόλον καὶ εὔστροφον πνευματικὴν εὐπάθειαν νὰ εἶναι ταυτόχρονα αἰώνιος καὶ ἐπίκαιρος, ὀρθόδοξος, παγχριστιανικὸς καὶ διαθρησκειακός. Ἦταν ἀπελευθερωμένος ἀπὸ δογματισμούς. Ἀγαποῦσε ὅλους καὶ τιμοῦσε. Ἔτσι ἔζησε ἧττες ἀτιμωτικές. Διότι ὡς γνωστόν, οἱ ἀσημότητες περνοῦν ἀνενόχλητες. Οἱ μετριότητες ἀπολαμβάνουν τὶς ζητωκραυγές. Οἱ πραγματικὰ μεγάλοι πίνουν τὸ κώνειον. Γι’ αὐτὸ ἀντάλλαξε θυσιαστικῶς τὴν ἄνεσιν καὶ τὴν ἐλευθερία τῆς Νέας Ὑόρκης μὲ τὴν στενὴν ἀτραπὸν τοῦ μαρτυρικοῦ Φαναρίου, φέρων εἰς αὐτὸ μίαν νέαν πνοὴν καὶ μίαν νέαν ἐποχήν, γενόμενος Νέο-Προμηθεὺς Δεσμώτης2 ὅπως καὶ οὐκ ὀλίγοι ἄλλοι. 

Αἰωνία του ἡ μνήμη 

Ὁ θεὸς μαζί Σας 

____________________________________ 

1- Κ. Καλογεράκη, Ἀρχιμ., Ἅγιος Ἀπόστολος Τίτος. Ἀκολουθίαι καὶ Ἁγιογραφικὰ κείμενα, Ἡράκλειον 2004. 

2- Δ. Τσάκωνα, Ἀθηναγόρας ὁ Οἰκουμενικὸς τῶν Νέων Ἰδεῶν, Ἀθῆναι 1976, 9-15.