________________________________________________________________________________________________________________________________________

ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ / ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ / ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΣ ΝΑΟΣ / ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ / ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΝ. ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ / ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ
________________________________________________________________________________________________________________________________________


10/31/2013

Ο ΓΕΡΩΝ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΑ


ΜΕΛΙΤΩΝΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΡΙΝΙΣΜΑΤΑ 
Λόγος κατὰ τὴν ἐκδήλωσιν συμπληρώσεως 100 ἐτῶν ἀπὸ τῆς 
γεννήσεως τοῦ Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος (1913-2013) 
(24-9-2013) 
ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 
"Μία ἀλήθεια παύει ὡς τοιαύτη, ὅταν 
πλείονες τοῦ ἑνὸς πιστεύουν εἰς αὐτήν". (Oscar Wilde) 
Παναγιώτατε, 
Σεβασμιώτατοι, 
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες, 
άγαπητοὶ ἀδελφοί, 
Ἀρκετὰ ἐκυκλοφόρησαν καὶ ἐγράφησαν κυρίως διὰ τὸ θεολογικόν, διοικητικόν, διεκκλησιαστικόν, ἐκκλησιαστικοπολιτικὸν καὶ ποιμαντικὸν ἔργον τοῦ μεγάλου τούτου Ἱεράρχου τοῦ Θρόνου1 καὶ πατρὸς πολλῶν τέκνων, στενοτέρων καὶ μή, τὰ πρῶτα τῶν ὁποίων ἀπεκάλει χαριτολογῶν "πρωτεύοντας". Πολλὰ ἐλέχθησαν περὶ αὐτοῦ, ὅμως τὸ πνεῦμα του πλανᾶται εἰσέτι εἰς τὴν Χαλκηδόνα καὶ γενικότερον εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ζωοποιεῖ ὅσους τουλάχιστον εἶχον τὴν εὐλογίαν νὰ τὸν γνωρίσουν καὶ νὰ τὸν ζήσουν. 
Ὁ ὁμιλῶν ἀπεφάσισε ὡς ἐκ τούτου νὰ ἀναλύσει –τρόπον τινὰ ὥς τι κενὸν– ὡρισμένα πορτραῖτα τοῦ Γέροντος τὰ ὁποῖα κοσμοῦν σήμερον κυρίως τὸ Μητροπολιτικὸν Μέγαρον Χαλκηδόνος, ὑπὸ τὸν τίτλον "Προσωπογραφίες τοῦ Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος". Τὴν εὐρυτέραν ὅμως εἰσήγησιν ταύτην, πρόκειται νὰ κάμει κατὰ τὴν ἡμερίδαν "Μελίτων Χατζῆς", ἡ ὁποία διοργανώνεται ὐπὸ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ καὶ τῆς Πατριαρχικῆς Τοῦ Γένους Μεγάλης Σχολῆς τὴν 20ὴν Νοεμβρίου τ.ἔ. Πάντως, εὐθὺς ἐξαρχῆς ἔπρεπε νὰ περιγράψει πως ὡρισμένας, πτυχὰς τῆς ἰδιωτικῆς του ζωῆς καὶ προσωπικότητος, διότι αὐταὶ ἀσφαλῶς ἀντικατοπτρίζονται καὶ εἰς τὰς προσωπογραφίας του. Καὶ τοῦτο διότι οἵα ἡ μορφή, τοιάδε καὶ ἡ ψυχή! Τοῦθ’ ὅπερ πράττει καὶ ἐνταῦθα. 
Ὁ Γέρων Χαλκηδόνος ἦτο προικισμένος μὲ πολλὰ φυσικὰ καὶ ἐπίκτητα χαρίσματα, ἔχων ὡς ἄνθρωπος καὶ ὡρισμένας ἀσφαλῶς ἀδυναμίας, τὰς ὁποίας διέσυραν ὡς συνήθως ψοφοδεεῖς τινες, οἱ ὁποῖοι ὅμως ἅμα τῇ ἐμφανίσει του ἔκυπτον φαρισαϊκῶς τὴν κεφαλήν. 


Μεταξὺ λοιπὸν ἄλλων εἶχεν καὶ τὸ χάρισμα τῆς ἑλκυστικῆς ἐπικοινωνίας. Αὐτὴν τὴν ἔζησαν καὶ τὰ τέκνα του, τὰ ὁποῖα τὸν συνόδευαν στὰς βεγγέρας τῶν πολλῶν φιλικῶν ἀρχοντικῶν ποὺ ἐπεσκέπτετο στὴν Πόλη –ἓν χαρακτηριστικὸν τῶν Ἀρχιερέων τοῦ Φαναρίου ἄγνωστον εἰς τὴν γείτονα, ὅπου ἐπικρατεῖ ἡ αὐτάρεσκος καὶ ναρκισσιστικὴ ὑαλοπυργολογία. Ἐκαθήμεθα τουτέστιν ἐπὶ ὥρας ὁλοκλήρους χωρὶς ἀχνιά καὶ τὸν ἀφουκραζόμασταν ἀπολαυστικῶς ἀφηγούμενον γοητευτικῶς ποικίλας ἐμπειρίας ἐκ τῆς πλουσίας καὶ πολυκυμάντου του ζωῆς –ὅπως ἀκριβῶς ἐδίδασκεν ὁ ἀείμνηστος καθηγ. Ι. Παναγιωτίδης εἰς τὴν Χάλκην, ἰδίως κατὰ τὰ τελευταῖα του, χωρὶς βιβλία καὶ σημειώσεις– ἐνῶ εἰς ἄλλας περιπτώσεις ταχέως ἐπήρχετο, καὶ εἰδικότερον κατὰ τὰς ἀηδιαστικὰς γυναικοπολυλογίας, ὁ ἀκουστικὸς κάματος, συνοδευόμενος ὑπὸ τῆς "ἱκεσίας" ἀπαλλαγῆς ἐκ τῆς βασάνου ταύτης. 
Ἀλλὰ καὶ ἡ συνήθεια αὕτη, εὑρίσκεται ἐντὸς τῆς Φαναριωτικῆς παραδόσεως τῆς Βασιλευούσης, ὡς ἐξάγεται καὶ ἐκ τῶν ὅσων ἀναφέρει ὁ Μ. Ι. Γεδεὼν2 περὶ τῆς παρουσίας Πατριαρχῶν εἰς τὰς διασκεδάσεις τῶν γάμων ἐπιφανῶν οἰκογενειῶν, κομιζόντων πλούσια δῶρα εἰς τοὺς νεονύμφους, καθὼς καὶ ἀρχιερέων εἰς διασκεδάσεις οἰκογενειακὰς τοῦ τριημέρου τοῦ Τριωδίου, ὡς ἐπίσης καὶ μοναχῶν συνοδευόντων τὰ τέκνα τῶν πλουσίων οἰκογενειῶν ἐν τῇ ἐξασκήσει τῶν θρησκευτικῶν των καθηκόντων. Εὐτυχῶς δέ, ὅτι τὰ τέκνα τοῦ Μελίτωνος, καὶ ὄχι μόνον, συνεχίζουν τὴν παράδοσιν ταύτην, διότι "ἄξιος οἰκτιρμῶν εἶναι ὁ μαθητὴς ποὺ δὲν ξεπερνᾶ τὸν δάσκαλό του" (L. Da Vinci). Τελευταίως πάντως ὑπάρχουν καὶ ὡρισμέναι κοινωνικαὶ ἐκδηλώσεις Μητροπολιτῶν τῆς γείτονος, κατακρινόμεναι ὑπὸ συντηρητικῶν3
Ἡ σπινθηροβόλος του ματιά διέγνω ἀμέσως τὸ "ποιός γιὰ ποῦ" καὶ ἀναλόγως ἐτοποθέτει τὰ διάφορα πρόσωπα κατὰ τὰ φυσικὰ καὶ ἐπίκτητά τους προσόντα εἰς τὰς θέσεις "κλειδιά", προετοιμάζων καὶ τὸ μέλλον τοῦ Θρόνου, ἔστω καὶ δι’ ἓν διάστημα. Τὸ διορατικόν του καὶ φιλόκαλον βλέμμα ἐντὸς τῆς συναφείας ταύτης, διέκρινε ἀμέσως καὶ τὰ ἀξιόλογα ἔργα τέχνης, τὰ ὁποῖα ἀπαντοῦσε εἰς τὰ καταστήματα φίλων του ἀρχαιοπωλῶν, ὅπως τοῦ συμπαθοῦς Nıyazi, ἐφαρμόζων ὅμως ἐδῶ τὴν γνωστὴν μέθοδον τοῦ "τήρει τοὺς τύπους καὶ κρύπτε τὸ φρόνημα", τ.ἔ. ἐπισημαίνων ἀκαριαίως πλὴν "περιφρονητικῶς" ταῦτα, καὶ μόνον κατὰ τὴν ἔξοδόν του ἐκ τοῦ καταστήματος ἐπερωτῶν τό: "πόσα γρόσια κοστίζει τοῦτο;". Ὁπότε κατὰ περίπτωσιν παρήγγειλε τοῦτο, ἐμπλουτίζων τὴν ἐξειδικευμένην του συλλογήν. 
Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν διαδικασίαν ἐξευρέσεως λύσεως εἰς δυσχερῆ ἐκκλησιαστικὰ προβλήματα κατὰ τὰς διορθοδόξους καὶ ἄλλας συναντήσεις, ὁ Γερομελίτων διαθέτων ὑπομονήν, σύνεσιν καὶ περίσκεψιν οὒ τὴν τυχοῦσαν, ἐχειρίζετο αὐτὰ μετὰ μαεστρίας ἐπιτυγχάνων νὰ "ὑπερπηδᾶ" ταῦτα, ἔστω καὶ προσωρινῶς –μὴ ὑπαρχούσης ἑτέρας λύσεως– καὶ χρησιμοποιῶν ποικίλας μεθόδους ἐν προκειμένῳ, ὡς τῆς ἀναβολῆς τοῦ θέματος ἐπὶ τῷ σκοπῷ "εὐρυτέρας μελέτης", τῆς πρὸς καιρὸν ἐξαφανίσεώς του, τοῦ ἐμποτισμοῦ τῶν συνομιλητῶν διὰ τοῦ ἐκχυλίσματος τῆς ἀμπέλου, δημητριακῶν καὶ ἑτέρων καρπῶν, ἀλλὰ καὶ τῆς σκληρᾶς καὶ ἀτέγκτου στάσεώς του πρὸς τὰ ἀδιαφιλονίκητα συμφέροντα καὶ ἀπαράγραπτα δικαιώματα τοῦ Θρόνου, ὁπότε ἰδίως οἱ χαχόλοι, συχνάκις μπλοφάροντες, ἀνέκρουον πρύμνην καὶ "δι’ ἄλλης ὁδοῦ ἀνεχώρουν εἰς τὴν χώραν αὐτῶν". Καὶ τοῦτο διότι γνωρίζων ἢ οὒ τοὺς συνομιλητάς του καὶ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφρούς, προσεπάθη μὲ τὸν τρόπον του νὰ τοὺς πλησιάσει, νὰ τοὺς κερδίσει, νὰ τοὺς ἐξευμενίσει, νὰ μαντέψει τὰς ἀδυναμίας καὶ ἐπιθυμίας των, διὰ νὰ τοὺς ἀντιμετωπίσει μὲ περιποιήσεις καὶ κάποιας "γευσιγνωστικὰς ἀπολαύσεις" προσεγμένας, μὲ κάποιο δῶρον, κάποιαν διάκρισιν, ἕνα δυνατὸν λόγον κλπ. 


Πόθεν ἐπήγαζαν ὅμως ὅλα αὐτά; Ἀπὸ τὸ DNA του, τὴν καταγωγήν του, τὴν μόρφωσίν του, τὰ ταξείδια του, τὰς ἐπικοινωνίας του μὲ πρόσωπα καὶ φίλους διαπρεπεῖς, άλλὰ καὶ ὄχι, τὰ "καζίκια" ποὺ "ἐγεύετο" διαχρονικῶς καὶ τὰ ὁποῖα τὸν "ἐσκλήρυναν" καὶ κυρίως τὰς ἐμπειρίας; Ἀσφαλῶς ἀπὸ ὅλα.
Ἰδιαζούσης δὲ γραφικότητος ἦτο ἡ συνδιαλλαγή του μετὰ τῶν λοιπῶν μελῶν τῆς "Φαναριωτικῆς Troica", καὶ δὴ μετὰ τοῦ μεγάλου ἁγίου Χαλδίας διὰ τῆς ἐντόνου καὶ ἐκφραστικῆς κινήσεως τῶν χειρῶν! 
Ὁ λόγος του ἦτο λακωνικός, ζῶν καὶ ἔχων παλμόν, λίαν προσεγμένος εἰς τὰς διατυπώσεις καὶ ἀνεφέρετο ἐπὶ οὐσιωδῶν θεμάτων, συγκλονίζων συχνάκις τοὺς πιστούς, καὶ πόρρω ἀπέχων τῆς συγχρόνου καὶ ἔν τισι εὐσεβιζούσης βαττολογίας εἰς τὰς ἀγορεύσεις καὶ πρωτοτυπῶν, διὸ καὶ αἱ "σφοδραὶ" ἐνίοτε ἀντιδράσεις ἀλλοτρίων κληρικῶν καὶ ὄχι μόνον, κατ’ αὐτοῦ4. Ἐπίσης στηριζόμενος εἰς τὴν ἐκκλησιαστικήν του πεῖραν, ἐλάμβανε αἰφνιδίως ἀποφάσεις, χειραγωγούμενος ὑπὸ τῆς πνοῆς τοῦ Ἁγίου καὶ Τελεταρχικοῦ Πνεύματος, καταπλήσσων –ὡς γνήσιος ἐκπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας καὶ οὐχὶ ὡς "ἐρασιτέχνης" τῆς ἱερωσύνης– τοὺς πάντας ὡς καὶ ἄλλοι ἡγέται, μὴ ἀποκλείων ὅμως καὶ τὰς ἐν συνδιαλλαγῇ τοιαύτας. 
Εἶχεν δὲ καὶ μίαν ἰδιαιτέραν διαδικασίαν ὑπαγορεύσεως σημαντικῶν ἐν πολλοῖς κειμένων, διακρινομένων διὰ τὴν σαφήνειαν, κομψότητα καὶ ἀρτιότητα. Συγκεκριμένως κατὰ τὰς νυκτερινὰς ὥρας ἐκάλει παρ’ αὐτῷ ἰδιαιτέρως τὸν ἅγιον Φιλαδελφείας καὶ ὄχι μόνον, καὶ ἐν μέσῳ τῆς καταλλήλου καὶ "νεφελώδους" ἀτμοσφαίρας ἀπέκτα ἰδιαιτέραν διαύγειαν καὶ ὡς νεο-Πυθία ὑπηγόρευε στεντορίᾳ τῇ φωνῇ τὰς σκέψεις καὶ τὰ ὁράματά του, ἀποθανατιζομένας εἰς κείμενα κλασσικά, ἀνεπανάληπτα καὶ συνταρακτικά. 
Ὁ Γέροντας ἦτο ὀλιγόφαγος, ἄκρως ἐπιλεκτικὸς καὶ ἄριστος γευσιγνώστης, δίδων ἀκόμη ὑποδείξεις καὶ ἐντολὰς καὶ εἰς τοὺς μαγείρους, οἱ ὁποῖοι ἡτοίμαζον τὰ τερψιλαρύγγια ἐδέσματα εἰς τὰς δεξιώσεις καὶ τὰ γεύματα ποὺ προσέφερε εἰς τὰ μέγαρά του εἰς πρόσωπα ἰδιαζόντως σημαντικά. 
Ἦτο εὐφυολόγος ἐξαίρετος, καὶ μὲ ἀπίθανον χιοῦμορ. Γνωστὰ τυγχάνουν εἰς τὸν στενὸν του κύκλον τὰ ἀνέκδοτά του μετὰ τοῦ Δαφνουσίας Γρηγορίου, τὰ γεγονότα κατὰ τὰ γεύματα εἰς τὸν διάδρομον τῆς παλαιᾶς Ἀρχιγραμματείας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ ἄλλα πολλά, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός. Ὅταν μετὰ τὴν "ἐκθειαστικὴν" ὁμιλίαν του εἰς ἐπίσκοπον, τὸν ὁποῖον ἐχειροτόνησεν, οὗτος ἐτόλμησε νὰ τοῦ εἴπη: "Γέροντα διατί μὲ ἐγυμνώσατε; Οὗτος ἀπήντησεν: Σὲ ἐνέδυσα"! 
Ὁ Γερομελίτων ἦτο ἀριστοκράτης κατὰ πάντα, ὡς "εἷς Ἄγγλος λόρδος", κομψὸς καὶ φίνος, ἐπηρεασθεὶς ἀσφαλῶς καὶ ἐκ τῆς ἐν Λονδίνῳ παραμονῆς του. Οὕτω ἀναφέρεται, ὅτι εὑρισκόμενός ποτε ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, ἠθέλησε νὰ ἀγοράσει κοστούμιόν τι, τὸ ὁποῖον μόλις τὸ ἐνεδύθη, τοῦτο ἐφήρμοσεν εἰς τὸ σῶμα του ἀριστοτεχνικῶς, ὁπότε ἔκπληκτος ὁ ὑπάλληλος τὸν ἠρώτησεν: Τί ἐπαγγέλεσθε Sir; Καὶ οὗτος ἀπήντησεν αὐθορμήτως: Ἠθοποιός, ὑπονοῶν ἀσφαλῶς τὸ "Ἅγιον Θέατρον" τ.ἔ. τὸν ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, (H. Sedlmayr). 


Τοιοῦτος λοιπὸν ἔν τισιν ἦτο ὁ Χαλκηδόνος Μελίτων, μία μορφὴ ἐπιβλητική, σπανία καὶ ἀσύγκριτος –καίτοι ἤλλαξαν αἱ ἐποχαὶ καὶ τὰ πάντα– μὲ οὐκ ὀλίγους συγχρόνους. Εἷς ἀγωνιστὴς ἀτρόμητος, ἓν φωτεινὸν καὶ ἀξιομίμητον –δι’ ὅσους ἀσφαλῶς δύνανται– παράδειγμα εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς.

 Ἀναπαύου λοιπὸν "In pace" Γέροντα 
 _____________________________ 
1- Ἡ Ἐκδοτικὴ Ἐπιτροπή, Χαριστήρια εἰς τιμὴν τοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, Θεσσαλονίκη 1977. Ἀ. Παπᾶ, Ἡλιουπόλεως καὶ Θείρων (Χαλκηδόνος), Προσφωνήσεις κατὰ τὰ ὀνομαστήρια τοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος (1974-1990), Θεσσαλονίκη 1994, Β. Θ. Σταυρίδου, Ἐπισκοπικὴ Ἱστορία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, Θεσσαλονίκη 1996, 154-157. 
2- Μ. Ι. Γεδεών, Φανάριον καὶ αἱ περὶ αὐτὸ συνοικίαι, ἐν Κων/πόλει 1920, 2-3. 
3- Δ. Τάτση, Μητροπολῖται καὶ κοινωνικαὶ ἐκδηλώσεις, Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. 1988, 53 (2013) 1. 
4- Σύνδεσμος τῶν ἐν Ἀθήναις Μεγαλοσχολιτῶν, ἐκδ., Χαλκηδόνα. Μνήμη Μελίτωνος Χατζῆ Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος 1913-1989. (Μνῆμες τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς 3), Ἀθήνα 1999. Τὸ ὑλικὸν τοῦ τόμου τούτου συνέλεξε κυρίως ἐκ μαγνητοφωνήσεων καὶ ἄλλων ἐκδοθέντων καὶ μὴ κειμένων ὁ Φιλαδελφείας Μελίτων, εἶτα δὲ παρεδόθη εἰς τὸν Ἀ. Ἀνεστίδην (+), πρόεδρον τῆς Ἑταιρείας Μελέτης τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς καὶ διαπρεπῆ φιλόλογον καὶ φίλον, ὁ ὁποῖος καὶ τὸ ἐξέδωσεν χορηγίᾳ τοῦ Συνδέσμου τῶν ἐν Ἀθήναις Μεγαλοσχολιτῶν. Ἀργότερον δέ, κατὰ πληροφορίας τοῦ ἁγίου Φιλαδελφείας, εὑρέθησαν καὶ περὶ τοὺς εἴκοσι χειρογράφους λόγους τοῦ μακαρίτου Γέροντος, οἱ ὁποῖοι δὲν περιελήφθησαν εἰς τὴν ἔκδοσιν.
Σημ.: Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται εδώ - φωτοστιγμές του μακαριστού Γέροντος Μελίτωνος -  είναι από το αρχείο του Γέροντος Χαλκηδόνος Αθανασίου. 
Τις παραχώρησε στο Φως Φαναρίου για την συγκεκριμένη ανάρτηση και τον ευχαριστούμε πολύ!

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΑ


ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ κ.ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ 
ΟΜΙΛΙΑ 
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΣΠΕΡΑΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ 
ΤΟΥ ΠΟΛΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΟΣ 
ΕΠΙ Τῌ 100ετηρίδι ΑΠΟ ΤΗΣ ΓΕΝΝΑΣ ΑΥΤΟΥ 
(Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος, 24 Σεπτεμβρίου 2013) 
*** 
ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝ (1913-1989) 
Ο ΣΙΓΩΝ ΚΑΙ ΛΕΓΩΝ ΤΑ ΚΑΙΡΙΑ 
«Ἡ γυνή ὅταν τίκτῃ, λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὥρα αὐτῆς. Ὅταν δέ γεννήσῃ τό παιδίον, οὐκέτι μνημονεύει τῆς θλίψεως διά τήν χαράν ὅτι ἐγεννήθη ἄ ν θ ρ ω π ο ς εἰς τόν κόσμον» (Ἰωάν. 16,21).
Λαμβάνει ἡ ταπεινότης μου ὡς ἀφετηρίαν τούς λόγους τούτους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούς ὁποίους ἀφιερώνω καθηκόντως καί εὐσεβάστως εἰς τήν μακαριστήν Εὐδοξίαν, τό γένος Μπακοπούλου, καί εἰς τόν σύζυγον αὐτῆς, τόν ἐκ τῆς ἡρωοτόκου Ρούμελης καταγόμενον Νικόλαον Χατζῆν, οἱονεί ὡς μνημόσυνον καί εὐχαριστίαν διά τό ὅτι πρό 100 ἀκριβῶς ἐτῶν, σάν σήμερα, ἐχαρίτωσεν αὐτούς ὁ Θεός, ἵνα φέρωσιν ἄ ν θ ρ ω π ο ν εἰς τόν κόσμον – τόν ἄνθρωπον, εἰς τόν ὁποῖον ἀξιοχρέως ἀφιερώνεται ἡ παροῦσα ἑσπέρα, τῇ Ὑμετέρᾳ ἀγαθῇ καί εὐγνώμονι προνοίᾳ, Παναγιώτατε. Τόν ἄνθρωπον, εἰς τόν ὁποῖον ἐδόθη τό ὄνομα Σωτήριος, εἰς προδήλωσιν τῆς ἀφοσιώσεώς του εἰς τόν Σωτῆρα Χριστόν καί εἰς τό σωτηριῶδες ἔργον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, καί ἐν γένει τῆς Ἐκκλησίας. 
Εὐλογηθεῖσα μεγάλως ἵνα μαθητεύσῃ παρ’αὐτῷ καί ἡ ἐλαχιστότης μου καί νά διακονήσῃ τήν Ἐκκλησίαν ὑπό τήν σκιάν καί τάς φωτεινάς κατευθύνσεις αὐτοῦ «κατά τό μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. 4,7), ἐπί μίαν ἀκριβῶς δεκαετίαν (1974-1984), καταθέτω εὐλαβῶς ἀναμνήσεις, ἐμπειρίας καί σκέψεις τινάς, ὡς θυμίαμα βαθυτάτης εὐγνωμοσύνης καί εὐχαριστίας εἰς τήν σεπτήν προσωπικότητα καί ἱεράν μορφήν του. 
Παναγιώτατε Δέσποτα, 
Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα τῆς Θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας κύριε Ἀθανάσιε, 
Σεβασμιώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί, 
Ἐξοχώτατε κύριε Πρέσβυ, Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος, 
Πατέρες, ἀδελφοί καί τέκνα, 
Ὅταν μοι ἀνεκοινώσατε, Παναγιώτατε, τήν 4ην Αὐγούστου ἐ.ἔ. τήν ἀπόφασίν Σας νά εἶμαι εἷς ἐκ τῶν ὁμιλητῶν τῆς παρούσης συνάξεως μνήμης καί τιμῆς, ἀνεδίφησα εἰς τά ἡμερολόγια τά ὁποῖα ἐτηροῦσα καθ’ἑσπέραν, τάς μεταμεσονυκτίους ὥρας, καθ’ὅλα τά ἔτη τῆς ταπεινῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας μου ἐν Φαναρίῳ. Ἀνεδίφησα δέ ἅπαξ ἔτι καί εἰς τά «Χαλκηδόνια», τάς τύποις ἐκδοθείσας ὁμιλίας του, τάς περισσοτέρας τῶν ὁποίων ἀπομαγνηφώνησα, συνεκέντρωσα ἀπό διάφορα ἔντυπα καί ἰδιόχειρα κείμενά του καί ἐδακτυλογράφησα προσωπικά. Καί, τέλος, ἐμελέτησα ἅπαξ ἔτι καί τάς 16 (1974-1990) ἐμβριθεῖς καί ἀποκαλυπτικάς περιγραφάς-ἀναλύσεις τῆς προσωπικότητος τοῦ Γέροντα ὑπό τοῦ σεβαστοῦ μου Διδασκάλου νῦν Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Ἀθανασίου, δηλαδή τούς λόγους-προσλαλιάς κατά τά ὀνομαστήρια του, ἀφιερωμένες «Στό Λιοντάρι τοῦ Καταστένου», δηλαδή στόν Γέροντα, πού ἀπό μόνες θά ἤρκουν ἐν σμικρογραφίᾳ πάντοτε νά μᾶς παρουσιάσουν τόν μηδέποτε ἀπόντα Γέροντα Μελίτωνα. 
Ζητοῦσα, λοιπόν, τίτλο τῆς εὐχαριστιακῆς ἀφιερωματικῆς αὐτῆς μνήμης. Μοῦ τήν ἐνέπνευσεν ὁ Διδάσκαλος-Ἱεράρχης Ἀθανάσιος μέ τήν τελευταία στροφή τοῦ λόγου-ἐκκλήσεώς του πρός τόν ἀσθενοῦντα τότε Γέροντα τό 1986: «Σιώπα, λοιπόν, Γέροντα, καί δίδασκέ μας». Τήν ἀλήθεια αὐτή συνεπλήρωσα μέ τά ἰδικά μου βιώματα, ἀναμνήσεις καί ταπεινές ἐκτιμήσεις καί ἀξιολογήσεις τῆς ζωῆς καί τοῦ ἔργου τοῦ πνευματικοῦ μου πάππου. Καί ἔτσι θά σᾶς παρουσιάσω ἀπόψε τόν Γέροντα ὅπως τόν αἰσθάνομαι «σιγῶντα καί λέγοντα τά καίρια». Καί προσθέτω «λέγοντα τά μέγιστα καί τά οὐσιώδη» καί τότε καί σήμερα καί αὔριο εἰς τούς ἀναζητοῦντας μορφάς πνευματικάς τῆς ἀξίας καί τοῦ μεγέθους τοῦ ἰδικοῦ του. 
Θά ὁμιλήσω, λοιπόν, σήμερα ἐμπειρικά καί καρδιακά, συναισθηματικά, προσωπικά,ἀληθινά ὅμως, προσπαθῶντας νά κατοχυρώσω ὅσα ἔζησα κοντά στόν Γέροντα καί μέ ἰδικές του κυρίως καταγραφές. Τόν Γέροντα Μελίτωνα, τόν ὁποῖον, κατ’ἀρχἠν, ἀπό Θεοῦ, ζητούσαμε παιδιά νά συναντήσουμε, μέ τόν ἀδελφό ἅγιο Σεβαστείας κύριο Δημήτριο, στούς δρόμους τῆς Χαλκηδόνος, ἀπό τήν Ἁγία Εὐφημία μέχρι τήν Ἁγία Τριάδα, στά στενοσόκακα τότε, τό βροχερό ἀπόγευμα τοῦ Νοεμβρίου 1971, ὅταν ἔκλεισε ἡ Θεολογική Σχολή τῆς Χάλκης καί ζητούσαμε κάποιο φῶς γιά νά συνεχίσουμε τίς σπουδές μας. Δέν μπορέσαμε νά τόν συναντήσουμε τό ἀπόγευμα ἐκεῖνο καί ἀπελπισμένοι φύγαμε. Μᾶς ἀγκάλιασε ὅμως ἀμφοτέρους ἀργότερα ἡ πατρική στοργή του καί διδαχθήκαμε ἀμφότεροι πολλά ἀπό τό ἀνέσπερο φῶς του. 
*** 
Εἰς τήν κατά Χάλκην Ἱεράν Θεολογικήν Σχολήν σοφοί καί θεόφρονες διδάσκαλοι ἐδίδαξαν εἰς τόν μακαριστόν Ἱεράρχην Μελίτωνα τό ἦθος καί τό ἔθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τά Γράμματα τά ἱερά. Τό θέμα τῆς διατριβῆς του «Θεοπνευστία τῶν Ἁγίων Γραφῶν» φανερώνει ἤδη ἐκεῖνο, τό ὁποῖον ὑπῆρξεν ἔκτοτε κύριον γνώρισμα τοῦ προσώπου του, ἤτοι τήν ἐπί στερεῶν ἁγιογραφικῶν καί ἁγιοπατερικῶν βάσεων στηριζομένην σκέψιν καί ἔκφρασιν καί ἐκκλησιαστικήν πορείαν του. 
Εἶχεν, ἐξ ἑτέρου, τό σπάνιον καί μέγα προνόμιον νά πορευθῇ ἐκ νεότητός του εἰς τό πλευρόν καί ὑπό τήν εὔνοιαν κατ’ἀρχάς τοῦ διαπρεποῦς καί τόσον ἀδικηθέντος ἀργότερον Χαλκηδόνος Μαξίμου, ὁ ὁποῖος διέγνωσε καί ἀξιοποίησε τήν ποικιλίαν τῶν χαρισμάτων τοῦ Διακόνου Μελίτωνος πρός τό συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας. 
 Ἐκεῖνος δέ ὑπῆρξε ὄχι μόνον ἄξιος τῆς τοιαύτης δικαίας διακρίσεως καί στοργῆς καί προσοχῆς τοῦ μετέπειτα Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Μαξίμου τοῦ Ε΄, ἀλλά καί πρότυπον ὑπακοῆς καί ἀφοσιώσεως, ἐργατικότητος καί προσφορᾶς. 
Εἶχε πλήρη ἐμπιστοσύνην εἰς τήν χριστιανικήν διαλεκτικήν τοῦ Σταυροῦ, τήν ἀκαταμάχητον. Διά τοῦτο ἦτο ἄγνωστος εἰς αὐτόν ἡ ἀσύνετος δειλία, γνωστή δ’ ὅμως ἡ μετά συνέσεως θυσιαστική αὐταπάρνησις, «ἡ ἐνίοτε ἀθέατος εἰς τούς πολλούς, ἀλλ’ἐνεργός ὑπέρ τῶν πολλῶν» (Ὁμιλία κατά τήν χειροτονίαν τοῦ Τράλλεων Γερμανοῦ (νῦν Τρανουπόλεως) εἰς τόν Ἱ. Ναόν Παναγίας Σταυροδρομίου, 14 Ἰανουαρίου 1973, Χαλκηδόνια, σελ. 96). 
Ἀκολουθῶν τήν ἀρχαίαν συμβουλήν, διῆγε «σιγῶν ὅπου δεῖ καί λέγων τά καίρια» (Αἰσχύλος), ὡς καί προσωπικῶς διεκήρυττεν: «...ἡ σιωπή εἶναι συμπάρεδρος κάθε μεγάλης ἀξίας τῆς ζωῆς. Ἡ σιωπή τῆς ἁγιότητος, ἡ σιωπή τῆς σοφίας, ἡ σιωπή τῆς γενναιότητος, ἡ σιωπή τῆς καρτερίας, ἡ σιωπή τῆς ἀγάπης καί ἡ σιωπή τῆς θυσίας... ἡ σιωπή φρουρεῖ τήν θύραν τοῦ Ἁγίου, τήν ἀγρυπνίαν τοῦ σοφοῦ, τήν ἀπόφασιν τοῦ ἀληθινοῦ μάρτυρος...εἶναι ἡ σιωπή τῆς αἰωνιότητος» (Χαλκηδόνια, σελ.452) 
Ὁ λόγος του, προφορικός καί γραπτός, καίτοι πεποικιλμένος συνήθως δι’εἰκόνων, παραστάσεων, συμβόλων, παραβολῶν, ἦτο λιτός καί ἀδρός, πυκνός πλήν σαφής, παραινετικός, ἀλλά καί κατηγορηματικός, εὔστροφος ἀλλ’ ἄνευ περιστροφῶν, πατρικός καί διδακτικός, λόγος παρρησίας καί συγχρόνως παρακλήσεως, συνετῆς αὐθεντίας καί διαλλακτικῆς συναινέσεως, -ποτέ ἀπόλυτος κατά τό «κυνικόν» τῶν ἀδαῶν «ἀποφασίζομεν καί διατάσσομεν»-, λόγος ἀγαπητικῆς καί εἰρηνευτικῆς ἀναστροφῆς, δηλαδή λόγος εὐαγγελικός φαναριωτικῆς ἐκφορᾶς.

Εἶχεν ἀποδεχθῆ ἐνδομύχως καί ἐβίωνεν ἐμπειρικῶς, ὅτι διά τόν χριστιανόν καί μάλιστα διά τόν Φαναριώτην κληρικόν «δέν ὑπάρχουν λαμπηδών καί ἀγαλλίασις Ἀναστάσεως χωρίς Θαβώρ καί χωρίς Γολγοθᾶν» (Προσφώνησις κατά τήν χειροτονίαν τοῦ Μελιτηνῆς Ἰωακείμ (νῦν Μητροπολίτου Νικομηδείας), Πατριαρχικός Ναός, 23 Σεπτεμβρίου 1973, Χαλκηδόνια, σελ. 105). Βιώσας τοῦτο ἐντόνως ἐν γνώσει καί ἐπιγνώσει τῆς διαχρονικῆς πορείας τῆς Μητρός Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, καί μάλιστα πορείας ἐξόχως μαρτυρικῆς ἐπί τῶν ἰδίων αὐτοῦ ἡμερῶν, ἐγνώριζε καλῶς ὅτι ἡ ἰδιότης τοῦ κληρικοῦ καί δή τοῦ Φαναριώτου Ἐπισκόπου, καί μάλιστα τοῦ συμβούλου τοῦ Πατριάρχου, ὡς ἦτο ὁ τιμώμενος, ὁ σοφός, διορατικός καί μετά συνέσεως ρηξικέλευθος παραστάτης καί σύμβουλος τοῦ ἀλήστου μνήμης Πατριάρχου τῆς σεμνότητος καί τῆς ἀγάπης Δημητρίου καί ἐν μέρει καί τοῦ προκατόχου αὐτοῦ, τοῦ παρά τούς ἐνδοιασμούς τῆς περιόδου τῆς Πατριαρχικῆς του ἐκλογῆς ἀναδείξαντος αὐτόν εἰς τήν συνέχειαν διά τό ἅγιον συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, ἀποτελεῖ ὅλως ἰδιάζον προνόμιον ὑψηλόφρονος ἀντιλήψεως καί εὐγενείας, δηλαδή προνόμιον ἰδιαζούσης ἀποστολῆς καί εὐθύνης. Διότι, συνήθως τά «λάθη» τά «φορτώνονται» οἱ σύμβουλοι καί ποτέ οἱ ἔχοντες τόν πρῶτον λόγον τῆς εὐθύνης, μένοντες πάντοτε, ἐκ προπατορικῆς καταβολῆς, εἰς τό λεγόμενον «ἀπυρόβλητον», διό καί συνήθως ἀδικοῦνται καί καταδιώκονται οἱ σύμβουλοι, ὡς ἐβίωσεν ἐμπειρικά καί ὁ ἴδιος ὁ Χαλκηδόνος Μελίτων εἰς πολλάς περιπτώσεις τῆς μακρᾶς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας του, ὡς εἶναι εἰς θέσιν νά γνωρίζῃ ὁ ὁμιλῶν. Καί ὁ μακαριστός ἔλεγε ὅτι «τό δάκρυον τῶν συκοφαντουμένων» (Ἐκκλ. 4,1) ἐπιστρέφει ἐπί τόν συκοφάντην. Ὁ Μελίτων Χατζῆς ἐγεύθη τό ποτήριον τῆς «συκοφαντίας»...., πικρόν πλήν ἀνίσχυρον νά μετριάσῃ τήν μέχρις ἐσχάτης πνοῆς ἀφοσίωσίν του εἰς τόν Θρόνον καί τήν τοῦ Χριστοῦ ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν, διό καί ἔγραφεν ὁ ἴδιος τό 1977 εἰς τόν Ἀμερικῆς Ἰάκωβον «...ἡ συκοφαντία εἶναι ἡ δύναμις τῶν δειλῶν καί ἡ ἐκδίκησις τῶν ἀνάνδρων» (Γράμμα πρός τόν Ἀμερικῆς Ἰάκωβον, 5 Δεκεμβρίου 1977). 
 Ἐπιτραπήτω δέ εἰς τήν ἐλαχιστότητά μου νά ἀναφέρῃ, ἐν τῷ σημείῳ τούτῳ, ὅτι ὁ πολιός ποιμήν τῶν Χαλκηδονίων Μελίτων ἐγνώριζε τόν ἐκ τῆς ἰδιότητος καί προνομίας ταύτης τοῦ «συμβούλου» «θανατηφόρον πειρασμόν τοῦ ναρκισσισμοῦ», ὡς ἔγραφεν ὁ ἴδιος. Ἐγνώριζεν ἀκόμη ὅτι «κάθε ἐξουσία εἶναι εὔθραυστος, ἀλλά καλύπτεται μέ χρυσόν, δι’αὐτό εἶναι γυμνή ἡ ἔνδεια...», διό καί δέν ἔπαυε νά ἐξαίρῃ «τό μέλαν τριβώνιον, ἐκ τῆς βιώσεως τοῦ ὁποίου μόνον κυοφορεῖται ἡ πνευματική ἀναστάσιμος λαμπρότης καί ἐκφαίνονται ἡ δόξα καί ἡ βασιλεία τοῦ Κυρίου» ἡμῶν ( Χαλκηδόνια, ἔνθ. ἀν. σελ. 463 καί 105). 
Ἡ πορεία τοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ὡς ἐκκλησιαστικῆς, διορθοδόξου καί διαχριστιανικῆς, καί παγκοσμίου ἐμβελείας προσωπικότητος, ὑπῆρξε μία συνεχής δ ι α κ ο ν ί α καί ὁ ἴδιος δ ι ά κ ο ν ο ς. Γνωρίζω βιωματικά, ὅτι ἐκεῖνος ὑπηγόρευε εἰς ἡμᾶς τούς νεωτέρους ἐκθέσεις Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν, Πατριαρχικά Γράμματα, Πατριαρχικάς ἐγκυκλίους, Πατριαρχικούς λόγους, ἁπλῶς ἐπιστολάς καί κείμενα καί κατήρχετο καί μέχρι τῆς τελευταίας λεπτομερείας τῆς διακονίας. Τό προσωπικόν ἀρχεῖον τοῦ ὁμιλοῦντος γέμει κειμένων ὑπαγορευθέντων ὑπό τοῦ τιμωμένου Ἱεράρχου, πολλάκις ἀπό πρωϊας μέχρι τῶν μεταμεσονυκτίων ὡρῶν. Τήν διακονίαν τήν ἐδίδασκεν ἔργοις καί λόγοις, θεωρίᾳ καί πράξει, καί προέτρεπε τούς ἐπιγενομένους: «νά μείνῃς διάκονος εἰς ὅλην σου τήν ζωήν...διάκονος τοῦ Κυρίου καί τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι τό μεγαλύτερον ἀξίωμα καί τό μεγαλύτερον προνόμιον» (Ὁμιλία κατά τήν εἰς διάκονον χειροτονίαν τοῦ Δημητρίου Κομματᾶ (νῦν Μητροπολίτου Σεβαστείας) ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ Ἁγίας Εὐφημίας Χαλκηδόνος, 14 Ἰουλίου 1974, Χαλκηδόνια, σελ. 112). 
Ἡ διακονία τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος, τόσον ἐν τῇ Πατριαρχικῇ Αὐλῇ, ὅσον καί ἐν ταῖς λαχούσαις αὐτῷ Ἐπαρχίαις Ἴμβρου καί Τενέδου, Ἡλιουπόλεως καί Θείρων καί Χαλκηδόνος, ἡ συνοδική συνοδοιπορία, αἱ ἀποστολαί καί ἀναστροφαί ὑψηλῆς πατριαρχικῆς, διορθοδόξου, οἰκουμενικῆς, ἐνίοτε καί πολιτικῆς εὐθύνης, φέρουν γνωρίσματα μοναδικότητος, εὐθυκρισίας, σώφρονος τόλμης, ἀνοχῆς, ἀνεξικακίας, ἀλλά καί ἐπιβλητικῆς ἀποτελεσματικότητος, ἀκριβέστερον εἰπεῖν, γνωρίσματα ἡγετικοῦ χειρισμοῦ κρίσεων καί εὐκαιριῶν, διακρίσεως τῶν πνευμάτων, εὐκρινοῦς ἀναγνώσεως τῶν σημείων τῶν καιρῶν: «ἀκούετωσαν ταῦτα οἱ ἀνίδεοι, οἱ ἀρνούμενοι τήν σπουδαιότητα τῆς ἱστορίας καί τῆς συνεχείας αὐτῆς, διά τήν σύγχρονον ζωήν καί τό χρέος μας νά συνεχίσωμεν» (Χαληδόνια, ἔνθ. ἄν. σελ. 111). Ἐν ἄλλοις λόγοις, ἔφερε «στίγματα» καί «γνωρίσματα» πλουσίων δωρεῶν καί χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 
Ὑπῆρξε συντελεστής καί ὑπηρέτης μεγάλων, ἱστορικῶν ἀληθῶς, διά τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως γεγονότων, ἰδίως ἐπί τῆς περιόδου τῶν Πατριαρχῶν Ἀθηναγόρου καί Δημητρίου. Γεγονότων πρωτοφανῶν καί συγκλονιστικῶν διά σύμπασαν τήν Ὀρθοδοξίαν καί τήν ὅλην τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν. Ἐγνώριζε τό δυσχερές τοῦ ἐν γένει οἰκουμενικοῦ ἐγχειρήματος, ἰδιαιτέρως δέ ἐκεῖνο τῶν Θεολογικῶν Διαλόγων. Ἐγνώριζε ὅμως καί τήν δυναμικήν τῶν ἁρμάτων, διά τῶν ὁποίων συνίστα νά πορευθοῦν οἱ Ὀρθόδοξοι πρός τόν κοινόν ἀγῶνα τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν ὄψει τῶν μεγάλων προκλήσεων τῶν καιρῶν μας. Νά πορευθοῦν ἐν ὁμοψυχίᾳ, ὁμονοίᾳ καί κοινῇ εύθύνῃ πρός τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον, διά τήν ὁποίαν ὁ ἴδιος μεγάλως ἐκοπίασεν. Ἄς μοῦ ἐπιτραπῇ ἡ ἀναφορά εἰς τήν ἀλησμόνητον ἑσπέραν τῆς συνεργασίας του ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ ἐν Χαλκηδόνι τόν Νοέμβριον τοῦ 1977 μέ τόν τότε Μητροπολίτην Λένιγκραντ ἀείμνηστον Νικόδημον, κατά τήν ὁποίαν μετά σκληράς καί τοῦτ’αὐτό δραματικάς ἑκατέρωθεν ἐν συνέσει συνομιλίας ἔταμον οἱ δύο νέας ὁδούς κοινῆς συνεργασίας καί συμπορεύσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας. Καί μέ τήν πανορθόδοξον αὐτήν συνεργασίαν καί ἑνότητα, ἡ ὁποία ἀπετέλει τότε ἀποκλειστικόν ἐπίτευγμα τοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ἐπορεύθησαν οἱ Ὀρθόδοξοι πρός τόν κοινόν ἀγῶνα, πέραν τῶν πολλῶν ἄλλων, καί ὑπέρ τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς ἑνότητος τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, ὅταν καί ὅπως Ἐκεῖνος ἤθελεν εὐδοκήσει: Τά πανίσχυρα αὐτά «ὅπλα» τοῦ Μελίτωνος ὀνομάζονται ἀγάπη, σύνεσις, ταπεινοφροσύνη, ὑπομονή, ἀναγνώρισις τῆς ἀξίας τοῦ ἑτέρου καί μή παράβλεψις αὐτῆς, ἀντιθέτως «ἐκμετάλλευσις», ἄς ἐπιτραπῇ ἡ ἔκφρασις, τῆς ἀξίας καί τῶν προσόντων τῶν ἑτέρων, τῶν ἑτέρων οἱ ὁποῖοι φαινομενικῶς, ἄν μή καί ἐσωτερικῶς, διέκειντο οὐχί φίλα πρός αὐτόν. Τά «ὅπλα» αὐτά, ἄν συνδυασθοῦν μέ τήν ἁγίαν Φαναριωτικήν κληρονομίαν μας πίστεως καί παραδόσεως, παρουσιάζουν ἀνάγλυφον, φρονῶ, τήν προσωπικότητά του. Ὁ Μελίτων ἠγωνίσθη καί ἔπεισε. Προσωπικά μορφάς ὡς τοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος, ὅσον ἀφορᾷ εἰς τόν χειρισμόν ὑποθέσεων καί εἰς τήν χρῆσιν τοῦ ἕλληνος λόγου καί τῆς γραφίδος, πολυταλάντους καί ἐχούσας λόγον ἐπί παντός τοῦ ἐπιστητοῦ, ἐκ μέν τῆς «χαρτίνης» ἱστορίας τῶν κωδίκων τοῦ Πατριαρχείου ἀναφέρω τούς Πατριάρχας Φώτιον τόν Β΄ καί Μάξιμον τόν Ε΄, ἐκ δέ τῶν νεωτέρων τούς Ἀρχιεπισκόπους Ἀμερικῆς Ἰάκωβον καί Αὐστραλίας Στυλιανόν, τόν Μητροπολίτην Σάρδεων Μάξιμον καί ἑτέρους τινάς λίαν ἐλαχίστους,Ἱεράρχας, σύγχρονον Ἁγιορειτικήν πνευματικήν μορφήν, κληρικούς καί λαϊκόν, εὐαρίθμους ἐπαναλαμβάνω, -οἱ ὁποῖοι διέκριναν τήν ταπεινότητά μου- καί τούς ὁποίους διέκρινα ἐν σεβασμῷ, ἀγάπῃ καί τιμῇ, μέ τούς ὁποίους συνειργάσθην κατά τήν 40ετῆ ἐκκλησιαστικήν καί πνευματικήν μου διακονίαν καί τῶν ὁποίων τό ἦθος, τό πνεῦμα καί τήν ὅλην βιοτήν καί τά προσόντα καλῶς γνωρίζω, τιμῶ καί ἀναγνωρίζω ἐν εὐλαβείᾳ καί εὐγνωμοσύνῃ. 
Διό καί οὐδείς φρονῶ, ὅτι θά διανοηθῇ ποτέ καί θά τολμήσῃ νά συγγράψῃ τήν ἐκκλησιαστικήν ἱστορίαν τῆς ἐποχῆς τοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος, τῆς ἑκατονταετίας πού πέρασε, ὑποβαθμίζων ἤ καί ἀντιπαρερχόμενος τό σεπτόν πρόσωπον καί τήν μεγίστην αὐτοῦ προσφοράν. 
Τό ἔργον καί ἡ διακονία τοῦ Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος Χατζῆ ἀσφαλῶς καί δέν περιγράφεται εἰς τά πλαίσια μιᾶς ὁμιλίας. Χρειάζεται ὁλόκληρος πραγματεία, ἄν ὄχι πραγματεῖαι πολλαί καί ποικίλαι. Τά ὅσα ἐβίωσεν ὁ ὁμιλῶν ἐμπειρικά κατά τό σύντομον σχετικά διάστημα τῆς παρ’ αὐτῷ δεκαετοῦς διακονίας του, ἀλλά καί κατά τά δίσεκτα 5,5 χρόνια τοῦ πειρασμοῦ τῆς ἀσθενείας του, ἄν εὐδοκήσῃ ὁ Κύριος τοῦ ἐλέους καί τῶν οἰκτιρμῶν καί πάσης παρακλήσεως, διά τῆς Χάριτός Του, θά περιγραφοῦν καί θά καταγραφοῦν μελλοντικῶς βάσει τῶν τηρηθέντων ἡμερολογιακῶν καταγραφῶν ὑπό τοῦ ὁμιλοῦντος, ἀλλά καί τῶν ἐμπιστευθέντων αὐτῷ ὑπό τοῦ Γέροντος εὐαισθήτων καί ἀπορρήτων ἐν πολλοῖς προσωπικῶν ἀρχειακῶν ἐγγράφων. 
Ἀλλά ἐλέχθησαν ἀρκετά ὑπό τῆς ἐλαχιστότητός μου. Γι’αὐτό καί ἀφοῦ μοῦ ἐπιτραπῇ ἀπόψε μιά εὐχαριστία καρδιακή πρός τήν ἱεράν μορφήν τοῦ Γέροντος, ἐπιθυμῶν εἰς ἐκεῖνον πλέον νά δώσω τόν λόγον. Νά μᾶς μιλήσῃ ἐκεῖνος ζωντανά, εὔγλωττα, ἀληθινά, θεόπνευστα, εὐαγγελικά, καρδιακά καί νά μᾶς δώσῃ τό μήνυμα. Νά μᾶς μιλήσῃ ἀπό τό «ἐν εἰρήνῃ» τοῦ τάφου του, ὅπου ἀναπαύεται τό γεηρόν του σκῆνος στόν Ἅγιο Ἰγνάτιο τῆς Χαλκηδόνος, «ἐν σιγῇ» ἀπόψε, ἀλλά καί ἀπό τά κείμενά του καί τίς προσωπικές τοῦ ὁμιλοῦντος σημειώσεις, καί νά μᾶς ἐπισημάνῃ ὁ ἴδιος τά ἰδιαιτέρως ἐπίκαιρα κατά τήν σημερινή ἐποχή! Νά μᾶς ὁμιλήσῃ, ἤτοι, «σιγῶν καί λέγων τά καίρια»:
Ὁ Γέροντας μᾶς «φέρνει σήμερα ὅλον αὐτόν τόν κόσμο τῶν ἀναμνήσεων γιά νά τόν ἁγιάσῃ....Κι’ὅλο τό Νησί (ὅλοι μας οἱ παρόντες καί οἱ ἀπόντες σήμερα) λειτουργημένοι, ἀπ’τά βουνά, τίς λαγκαδιές καί τούς κάμπους» ἐλθόντες ἐπί τήν ἡλίου δύσιν, τοῦ ἐπαναλαμβάνουμε τήν δική του εὐχή μαζί μέ τίς μαννάδες τότε τῆς Ἴμβρου προς τά ξενητευόμενα παιδιά τους: «Ὥρα σας καλή»! «Ὥρα σου καλή, Γέροντα, πλησίον τοῦ Κυρίου σου»! Ἀναπαύου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι ἐκοπίασες καί ἠγάπησες πολύ. 
Τόν ἀκούω καί τώρα στίς κατ’ ἰδίαν συνεργασίες νά λέγῃ θωπευτικά σέ στιγμές ἀτελειῶν καί λαθῶν μου προσωπικά: «παιδί μου, ἕνας πατέρας καλύπτει, ποτέ δέν ἀποκαλύπτει». Καί ἀκόμη τόν θεωρῶ, ὅταν μᾶς ἔβλεπε στενοχωρημένους καί κλαμμένους ἀπό πάντοτε δικαίας καί ἐπικοδομητικάς παρατηρήσεις του νά παίρνῃ τήν καρδιά μας μέ τό χαρακτηριστικό καί ἀληθινό: «ἔ, ἡμεῖς οἱ μεγάλοι λέμε καί ἕνα λόγο παραπάνω». 
Μέ τά μάτια τῆς καρδιᾶς μου εἶναι σάν νά τόν ἀκούω καί τώρα στόν Ἱερό Ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ρόδου νά ἀπευθύνεται τήν 1η Νοεμβρίου 1964 πρός τό ἐκπροσωποῦν τήν Ἑνιαία Ὀρθοδοξία σῶμα: «...Δέν εἶναι ἡ Ἐκκλησία ἁπλῶς ἕνα γεγονός τῆς ἱστορίας, δέν εἶναι ἁπλῶς καί μόνον ἕνας θεσμός θεοΐδρυτος μέν, ἀλλά στατικός...δέν εἶναι ἕνας νεκρός κανών πίστεως καί βίου. Εἶναι πλέον τούτων. Εἶναι τό δυναμικόν τῆς ἱστορίας. Εἶναι ζωή. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ζωή....»
Τόν φαντάζομαι στόν Μητροπολιτικό Ναό τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Παναγίας Ἴμβρου τήν 31ην Δεκεμβρίου 1950, μέ τό ἀναμμένο κερί στό Χέρι νά λαμβάνῃ τά ἠνία τῆς ποιμαντορίας: «...λύω τόν ἰμάντα τῶν ὑποδημάτων μου καί ἐν φόβῳ Θεοῦ δρασκελίζω τό ἐνδότερον τοῦ καταπετάσματος, ὅπου ἡ φλεγομένη καί μή καιομένη βάτος, καί μέ τό λέντιον εἰς τήν μέσην εἰσέρχομαι εἰς τό ἄχραντον μυστήριον τῆς ἁγίας διακονίας τῶν ψυχῶν σας...ἔρχομαι πρός τήν κάθε ψυχήν, τήν μοναδικήν, τήν ἀναντικατάστατον, διότι διά τόν καθένα ἰδιαιτέρως ὑπάρχει ἕνα μήνυμα τοῦ Θεοῦ, ὅτι μᾶς ἠγάπησε, μᾶς ἀγαπᾷ καί μᾶς ἠγάπησε τόσον, ὥστε τόν μονογενῆ Υἱόν Αὐτοῦ ἔδωκε «ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ’ἔχει ζωήν αἰώνιον»...εἰς τό σημεῖον τοῦτο εὑρίσκεται τό κέντρον, ὅλη ἡ οὐσία, ὅλο τό βάρος καί ἡ σπουδαιότης τῆς ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας...» 
Τόν βλέπω νοερά ἰδιαιτέρως ἀπόψε, ὅπως ἐκεῖνο τό ἀπόγευμα τῆς 30ῆς Ὀκτωβρίου 1966, εἰς τόν Ἱερόν τοῦτον Καθεδρικόν Ναόν τῆς Παναγίας Τριάδος τῆς Χαλκηδόνος νἀ ἐξομολογῆται: «...οἱ ὀλίγοι ἐκράτησαν τήν ὑπερτάτην ὥραν τοῦ Χρέους. Πολλάκις οἱ ἀδύνατοι καί οἱ μόνοι, ὡς ἀγνοούμενοι, κατέβαλον τό βαρύ τίμημα τῶν σφαλμάτων, τῶν φιλοδοξιῶν καί τῶν εὐθυνῶν ὑπολογισμῶν καί ἐξάλλων λόγων καί ἔργων ἄλλων, ἐστερημένων τῆς πλήρους θεωρίας τοῦ ὅλου δράματος...ὀλίγοι ἐβάστασαν σταυρούς ὑπέρ τῶν πολλῶν, καί ὅτι εἷς ἐσταυρώθη ὑπέρ πάντων, ὁ ἐπί πάντων Χριστός, ὁ Ἀναστάς ἀπό τῶν νεκρῶν.....». 
Τόν παρακολουθῶ νά προτρέπῃ νέον πρεσβύτερον τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, τήν Ὑμετέραν Θειοτάτην Παναγιότητα, «καθισταμένην» τήν 19ην Ὀκτωβρίου 1969 «οἰκονόμον τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί τῶν ἄλλων μυστηρίων τοῦ Θεοῦ», εἰς τό Ναϊδριον τῆς Ἁγίας Τριάδος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Χάλκης: «.... Ἔρχεσαι νά λάβῃς τήν χάριν. Αὐτή εἶναι τό κύριον. Αὐτή εἶναι ἡ ἀποφασίζουσα εἰς τό τέλος. Ἀλλά διά νά γίνῃ αὐτό, πρέπει νά κενωθῇς, διά νά δοθῇ τόπος εἰς τήν Χάριν. Ἡ ἁμαρτία καί ἡ κακία εἶναι πολύμορφος, ἀλλά ἡ ρίζα τῆς ἁμαρτίας καί τῆς κακίας εἶναι τό «ἐγώ» ἡμῶν, ἡ φιλαυτία, ἡ ἰδιοτέλεια, ἡ ὑπερηφανία, καί δή ἡ πνευματική ὑπερηφανία. Φυλάξου ἀπό τούτων. Κενώθητι. Ταπεινώθητι. Καί κυρίως δός θέσιν τῇ Θείᾳ Χάριτι...». 
Τόν θωρῶ στήν Ἁγία Εὐφημία τῆς Χαλκηδόνος τήν 14ην Ἰουλίου 1974 νά ἀποφαίνεται καί νά προβλέπῃ ὅτι «ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», διά τήν προπαρασκευήν τῆς ὁποίας, ὡς ἐλέχθη, εἰς τόσους κόπους καί θυσίας ὑπεβλήθη, «θά ἔχῃ νά διατυπώσῃ εἰς γλῶσσαν σύγχρονον καί εἰς ὅρους καί κανόνας κατανοητούς εἰς τόν σύγχρονον νοῦν, τό Δόγμα τῆς Χαλκηδόνος» καί πατρικῶς νά προτρέπῃ χειροτονούμενον εἰς Διάκονον νέον τότε «ἱερολοχίτην» τῆς Ἐκκλησίας (τόν νῦν Μητροπολίτην Σεβαστείας Δημήτριον): «...ἔσο μύστης τοῦ Θεανδρικοῦ Μυστηρίου, λάτρευε τόν Κύριόν σου, ὁ Ὁποῖος εἶναι καί ἄνθρωπος, καί προσπάθησε νά θεωθῇς καί νά θεώσῃς τούς ἄλλους, διά νά συναντήσῃς ἐν τῷ Θεανδρικῷ Μυστηρίῳ τόν Κύριόν σου.Αὐτός εἴη πάντοτε μετά σοῦ». 
Τόν βλέπω νοερά στήν μεγάλη Αἴθουσα τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τήν 15ην Μαρτίου 1984, ὀλίγον πρό τῆς ἀσθενείας του, κατά τό «κύκνειον ἆσμά» του, νά ἀναφέρεται εἰς τόν Ὅρον τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος καί νά δογματίζῃ μέ τούς θεφόρους Πατέρας της, βιῶν τό θαῦμα τῆς πολιούχου Χαλκηδόνος Ἁγίας Εὐφημίας: «... ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἔχει δίκαιον: ὁ ρασιοναλιστικός Θεός πλείστου τῆς μετα-Καρτεσιανῆς φιλοσοφίας εἶναι πράγματι νεκρός. Ἀλλ’ ὁ Ὅρος τῆς Χαλκηδόνος, καθώς δίδει θέσιν εἰς τήν ἀποφατικήν διάστασιν, ἀναφέρεται καί φέρει ὄχι εἰς τόν Θεόν τῶν φιλοσόφων, ἀλλ’ εἰς τόν ζῶντα Θεόν, τόν γνωστόν ὑπό τῶν Ἁγίων διά τῆς ἀμέσου ἐμπειρίας. Ὄχι εἰς τόν Θεόν πού εἶναι μία διανοητική ὑπόθεσις, ἀλλ’ εἰς τόν Θεόν πού ὡμίλησε πρός τόν Μωϋσῆν ἀπό τήν φλεγομένην βάτον, λέγων «Ἐγώ εἰμί ὁ ὤν» (Ἐξοδ. 3,14), τόν Θεόν πού συνάπτει μέ τόν ἄνθρωπον τόν προσωπικόν διάλογον «τοῦ Ἐγώ καί τοῦ Σύ». «Αὐτός ὁ Θεός τῆς ζώσης πίστεως, περί τοῦ ὁποίου μαρτυρεῖ ἡ Χαλκηδόνιος πίστις, παραμένει πάντοτε σύγχρονος: Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» ( Ὁ Ὅρος Πίστεως τῆς Χαλκηδόνος, Χαλκηδόνια, σσ.212-213).

Τόν ἀκροῶμαι καί αὐτή τήν στιγμή ἐκστατικός περιγράφοντα τήν 30ήν Νοεμβρίου 1970 εἰς τόν Πατριαρχικόν Ναόν τοῦ Φαναρίου καί βιωματικά ἀποφαινόμενο: «Αὐτό τό Φανάριον...εἶναι μία ἔννοια. Συμβολίζει τήν ἱκανότητα τῆς ζωῆς νά ὑπερβαίνῃ τόν χαλασμόν, τήν δυνατότητα τῆς ἐπιβιώσεως ἐν τῇ συνυπάρξει. Τό Φανάριον εἶναι ἡ τέχνη τοῦ νά ἐξάγῃ τις ἐκ τῶν χειρίστων δεδομένων τό ἄριστον δυνατόν. Τό Φανάριον εἶναι φορεύς ὑψίστων ἀξιῶν. Εἶναι ὑπομονή. Εἶναι σιωπή. Εἶναι εὐγένεια. Ἡ εὐγένεια τῶν παλαιῶν...Φύλαξ τοῦ θησαυροῦ τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν πίστεως καί τῆς ἱερᾶς παραδόσεως τῆς Ἀνατολῆς, ἐπενδεδυμένης τάς ἄλλας παραδόσεις τοῦ Γένους, ὅμως φύλαξ ἐνεργός καί δυναμικός....Τό Φανάριον εἶναι μία σχολή...» Τόν βλέπω τόν Γέροντα εἰς τόν Πατριαρχικό Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τήν 11ην Μαρτίου 1973 νά ἀποφαίνεται: «....αἱ μαρτυρίαι πληρώνονται ἀκριβά. Τοῦ Στεφάνου ἐπληρώθη μέ λιθοβολισμόν. Ἔτσι εἶναι πάντοτε εἰς τά στενά τῶν συνόρων μεταξύ ἀνθρώπων καί ἰδεῶν, ἀνθρώπων καί Θεοῦ, ὅπου φυλάσσουν φύλακες καί διάκονοι καί μάρτυρες....Καί τό τελευταῖο στεφάνι τοῦ Στεφάνου εἶναι ὁ «ἀκραῖος λόγος» πρός τούς λιθοβολοῦντας «Κύριε, μή στήσῃς αὐτοῖς τήν ἁμαρτίαν ταύτην». Καί ἔμελλεν ὁ Πρωτομάρτυς καί Ἀρχιδάκονος Στέφανος, τήν 18ην ἀπογευματινήν, τῆς 27ης Δεκεμβρίου τοῦ 1989, ἡμέρα τῆς μνήμης του, νά τόν «στεφανώσῃ», παρόντων τῶν τότε Μητροπολίτου Μελιτηνῆς Ἰωακείμ καί τοῦ ὁμιλοῦντος, ἐνῷ μᾶς ἔσφιγγε τό χέρι, πλησίον τοῦ Κυρίου του, τόν Ὁποῖον διά τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Του διηκόνησε τόσον πιστά καί ἀφωσιωμένα διά βίου.
Παναγιώτατε, 
«Ἐάν ἴδῃς συνετόν ὄρθριζε πρός αὐτόν» (Σοφ. Σειρ. 6,36). Καί ἡ ἰδική μας γενεά, ἡμεῖς τά παιδιά του, εἴδαμε καί βιώσαμε ἀληθῶς «συνετόν», τόν Γέροντα, καί ὠρθρίσαμε καί ὀρθρίζουμε καί ἀπόψε καί πάντοτε πρός αὐτόν, τό φωτεινό παράδειγμά του, τήν ἱερά προφητική μορφή του, προτρέπουσαν καί ἀπόψε, 24 Σεπτεμβρίου 2013, στήν Ἁγία Τριάδα Χαλκηδόνος, ὅπως τήν ἑσπέρα τῆς 14ης Ἀπριλίου 1967 στόν Ἅγιο Μηνᾶ Ἡρακλείου Κρήτης, μέ τήν φωνήν του «σιγῶσαν καί λέγουσαν τά καίρια»: «Ἐν μέσῳ τοιαύτης συγχύσεως πραγμάτων ἄς ἀντιστῶμεν εἰς τόν πειρασμόν τοῦ εὐκόλου λόγου καί ἄς εἰσέλθωμεν εἰς τόν χῶρον τῆς σιωπῆς, διά νά ἀκούσωμεν τήν φωνήν τοῦ Θεοῦ, τήν φωνήν τῆς συνειδήσεώς μας, τήν φωνήν τῆς ἱστορίας, τῶν παθημάτων μας καί τῶν σφαλμάτων τοῦ παρελθόντος καί νά ἀκροασθῶμεν τά βήματα τῶν ἐπερχομένων...». 
Γέροντα, 
Τώρα, λοιπόν, πού ὅλα τελείωσαν, καί ἐλύθη γιά σένα «ἡ παροῦσα πανήγυρις», σοῦ μιλῶ, κατακλείοντας, μέ τούς στίχους ἑνός ποιητοῦ, πού κι’αὐτός, σάν καί σένα, ὁμιλεῖ ἀλληγορικά καί πού μέ ἐλάχιστα λόγια λέγει τά μέγιστα καί τά οὐσιώδη: 
«Σήκω σῶμα μου, ἀδύναμο μου σῶμα, 
Ἀγωνιστήκαμε ἀρκετά..... 
Σήκω ἀδύναμο μου σῶμα 
χλωμό, παγωμένο σάν χιόνι 
λευκό σάν κρεββατιοῦ σεντόνι καί φύγε... 
Μή βιαστείς νά ζεσταθῇς ξανά. 
Μεῖνε παγωμένο. 
Πιές ὅλο τό πικρό ποτῆρι 
ἀνάπνευσε τόν ψυχρό θάνατο 
ὅπου νἆναι φθάνει ὁ Χριστός 
καί ἡ ὥρα τῆς ἀνάστασης τοῦ αἵματος καί τῆς πνοῆς μας». 
Αἰωνία σου ἡ μνήμη ἀλησμόνητε καί ἀνεπανάληπτε Γέροντα! Καλή ἀντάμωσι ἔνθα οὐκ ἐστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλά ζωή ἀτελεύτητος» ἐν τῷ φωτί Κυρίου, ἤ ἐν τῷ πυρί τῆς κρίσεως, κατά τά ἔργα τοῦ καθενός μας. Ἀμήν.

10/30/2013

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ (ΒΙΝΤΕΟ)


ΙΕΡΑ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ 
Ημερίδα για τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα 
Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, 19-10-2013 
Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης -  Ο Αθηναγόρας στο Άγιον Όρος
Αποσπάσματα ομιλίας Δρος Αλεξ. Κ. Παπαδερού 
Ευσεβάστως εκφράζω ευχαριστίες προς Υμάς, Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Κρήτης κ. Ειρηναίε και προς τους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς, τους συναποτελούντες την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της αποστολικής Εκκλησίας μας της Κρήτης, 
- για την απόφασή Σας, να πραγματοποιηθεί η παρούσα Ημερίδα στην Ορθόδοξο Ακαδημία, 
- για την τιμή, να βρίσκομαι και πάλι σε αυτό το οικείον σε μένα βήμα, καθώς και - για την αποδοχή από τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Σεβασμ. Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιον της παράκλησής μου, αντί του ενδιαφέροντος θέματος, που μου είχε προταθεί να αναπτύξω, να γίνει σήμερα μια έστω και συνοπτική αναφορά στη σχέση του μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα προς την Ακαδημία, που δημιουργήθηκε επί της Πατριαρχίας του, εγκαινίσθηκε πριν από 45 χρόνια, την Κυριακή, 13 Οκτωβρίου 1968, και έκαμε τα πρώτα βήματά της με την ευλογία του. Θα τον δούμε εν δράσει, σε μια από τις πιο λαμπρές στιγμές της πατριαρχίας του. 
Πρώτα, λοιπόν, ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης. 
1η Νοεμβρίου 1948: Ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Αθηναγόρας εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης. Ήταν εκείνη η στιγμή της Ιστορίας, κατά την οποίαν ο θάνατος εόρταζε ακόμη τον μέγιστο παγκόσμιο θρίαμβό του, ο Ελληνισμός συνέχιζε να αιμορραγεί, ο κατακερματισμένος Χριστιανισμός αναζητούσε γέφυρες για υπέρβαση των χασμάτων και ο γεννημένος στη Δύση υλισμός συνέχιζε να εφαρμόζει, πρώτα και κυρίως στο σώμα της Ορθοδοξίας και με τρόπο μαρτυρικό, το σχέδιο για τη μεταμόρφωση ενός κόσμου χωρίς Θεό. Ήταν τότε, λέγω, που στην παγωνιά του ψυχρού πολέμου, η Πρόνοιά Του έθεσε στο πηδάλιο της Ορθοδοξίας τον έμπειρο και γενναίο οιακοστρόφο Αθηναγόρα. 
Περίπου 10 χρόνια αργότερα η ίδια φιλάνθρωπος Πρόνοια του Θεού ανέδειξε τον Αρχιμανδρίτη Ειρηναίον σε Επίσκοπον Κισάμου και Σελίνου τον Δεκέμβριο του 1957. 
Η εκλογή του Πατριάρχου σήμανε την απαρχή αναστοχασμού και ανασύνταξης της Ορθοδοξίας. Το νέο τούτο κλίμα ήταν εύκρατο προς άσκηση από τον νέο Επίσκοπο δράσεων 
- για την πνευματική ανασυγκρότηση της τοπικής Εκκλησίας σε περίοδο ραγδαίας εκκοσμίκευσης και αποστασιοποίησης ιδίως μέρους της διανόησης από τα χριστιανικά ριζώματα της ύπαρξης του Γένους, 
- για τη θεραπεία τραυμάτων που είχε προκαλέσει η βάρβαρη, ανθρωποβόρος ναζιστική κατοχή, εν μέρει και ο εμφύλιος, 
- για την αντιμετώπιση της κυρίαρχης τότε φτώχειας, 
- για την προαγωγή των νέων ανθρώπων, την προστασία του γερόντων, την ανάδειξη των δημιουργικών χαρισμάτων της γυναίκας και τη συλλογική αξιοποίησή της στη ζωή της Εκκλησίας και της κοινωνίας. 
Επρόκειτο για ιδέες και τολμήματα, που έτειναν προς στόχους υπέρβασης αυτονοήτων, ενίοτε και πέραν του λογικά ανθρωπίνως εφικτού. 
Η ένταξη του μακαριστού Ειρηναίου στην ομάδα που αντιπροσώπευσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Τρίτη Γενική Συνέλευση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών το 1961 στην Ινδία και η εκλογή του από τη Συνέλευση στην Επιτροπή του Συμβουλίου για ζητήματα Ιεραποστολής, δηλώνουν σαφώς, ότι είχε στο μεταξύ αποκτήσει την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση του Πατριάρχου και γενικότερα του Οικουμενικού Θρόνου. 
Η δική μου επικοινωνία με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα και με Ιεράρχες του Πατριαρχείου στο εξωτερικό άρχισε την περίοδο που ήμουν στη Γερμανία για μεταπτυχιακές σπουδές, εργασία και διδασκαλία στη Θεολογική και κυρίως στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του ΜΑΙΝΖ (δηλαδή κατά τα έτη 1958 μέχρι 1964). 
Θα αναφέρω ενδεικτικά μόνον έναν από τους πολλούς λόγους, για τους οποίους άρχισε η επικοινωνία εκείνη. Επρόκειτο για το κατ’ ουσίαν αποίμαντον των χιλιάδων Ελλήνων, που κατέφθαναν τότε στη Γερμανία, στο Βέλγιο και άλλες χώρες προς αναζήτηση εργασίας. Αν δεν κάνω λάθος, την εποχή εκείνη η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων, με έδρα το Λονδίνο, είχε την πνευματική ευθύνη για τους Ορθοδόξους σε ολόκληρη η Δυτική Ευρώπη. Πήρα λοιπόν το θάρρος και έγραψα κάποιες σκέψεις πρώτα στον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων, τον διακεκριμένο θεολόγο και ποιμενάρχη Αθηναγόρα (Καβαδά). 
Εκείνο που απετέλεσε τότε την αφορμή της τόλμης μου, να διατυπώσω κάποιες σκέψεις, ήταν το ότι οι ποιμαντικές ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου πλήθους των Ελληνορθοδόξων και άλλων ομοδόξων στη Δύση δεν ήταν πλέον δυνατόν να υπηρετηθούν αποτελεσματικά μόνον από το Λονδίνο. Για το πρόβλημα τούτο αναφέρθηκα τελικά στον μακαριστό Πατριάρχη Αθηναγόρα, όπως και για άλλα ζητήματα της αρμοδιότητας και των ενδιαφερόντων του Πατριαρχείου. 
Έτσι, λίγο-πολύ, είχαν οι σχέσεις, όταν τέθηκε το θέμα για τη δημιουργία στη χώρα μας μιας Ακαδημίας του νέου τύπου των εκκλησιαστικών Ιδρυμάτων, που εμφανίσθηκαν στη Δυτική Ευρώπη αμέσως μετά το τέλος του πολέμου και επεδίωκαν την προσέγγιση των μεγάλων πνευματικών και κοινωνικών προβλημάτων με την πλατωνική μέθοδο του δ ι α λ ό γ ο υ και υπό το φως του Ευαγγελίου. Μιας Ακαδημίας, εννοείται, προσαρμοσμένης στα καθ’ ημάς. Ένα τέτοιο εγχείρημα προϋπέθετε απάντηση σε ένα βασικό ερώτημα και σε τρία παρεπόμενα και διόλου λιγότερο βασικά βεβαίως: Θέλουμε πράγματι να επιχειρήσουμε κάτι τέτοιο; Αυτό ήταν το πρώτο ερώτημα. Αν ΝΑΙ, τότε ΠΩΣ, ΠΟΥ και ΤΙ ακριβώς; 
Στο πρώτο ερώτημα ο στοιχειώδης ρεαλισμός, εκτιμώντας τα δεδομένα του τόπου μας των χρόνων εκείνων, έβλεπε με ειρωνικό σαρκασμό αυτή την ιδέα: Ως αχνό όραμα, φευγαλέο όνειρο, από αυτά που δεν επιβιώνουν υπό το φως της αυγής. Και όμως: Με επιστολή του της 11ης Ιανουαρίου 1961, που λαμβάνω στη Γερμανία, ο διδάσκαλος και πνευματικός μου πατέρας Επίσκοπος Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίος, λέγει το καθοριστικό ΝΑΙ, παρά τις ασάφειες που αφήνει προς διευκρίνιση. Γράφει: «Τα σχέδιά σου με την Ακαδημία... τα βρίσκω καλά και απαραίτητα. Είναι και δικές μου σκέψεις....». 
Το Π Ω Σ θα επιτευχθεί η μετατροπή του ονείρου σε πραγματικότητα, με ποιά χρήματα, με ποιές διαδικασίες και όλα τα σχετικά, ανατίθενται στους δικούς μου αδύνατους ώμους, καθώς ο Επίσκοπος, με άλλο γράμμα του, με είχε τιμήσει ήδη με υψηλή ιδιότητα: Με είχε διορίσει Πρόεδρο του «επαιτικού Τάγματος» της Επισκοπής στην Ευρώπη, εξηγώντας πως είναι σύμφωνο με το πνεύμα του Ευαγγελίου, το να διακονάσαι για τους άλλους! Στις 12 Μαΐου 1961 συμπληρώνει την εντολή: «Υιοθετώ απολύτως τας αυτού ενεργείας σου. ...να προχωρήσης, με την ευχή μου, και να αποτελειώσης οριστικώς τας αποφάσεις μας περί της Ακαδημίας.» 
Έτσι αρχίζει μια μακρά, κοινή πορεία επί τραχείας οδού! Δεν πρόκειται να σας ταλαιπωρήσω με αναλυτική απάντηση στο Π Ω Σ της προσπάθειας. Πως δηλαδή εξασφαλίσαμε τα χρήματα για την ανέγερση των πρώτων κτηριακών εγκαταστάσεων, τον εξοπλισμό τους και τις δαπάνες λειτουργίας της Ακαδημίας για τα πρώτα τρία χρόνια. 
Χορηγός ήταν η Ευαγγελική Κεντρική Υπηρεσία Βοήθειας για Ανάπτυξη. Πρόεδρός της ήταν τότε ο Επίσκοπος Hermann Kunst. Στη συμπάθειά του προς την Ορθοδοξία πολλά οφείλουν επίσης το Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών στη Θεσσαλονίκη και το Ορθόδοξο Κέντρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Σαμπεζύ της Γενεύης, που, όπως και η Ακαδημία μας, δημιουργήθηκαν περίπου ταυτόχρονα επί πατριαρχίας του μακαριστού Αθηναγόρα. 
Η αίτησή μας υποβλήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1962. 
Πέρασε από «χίλια μύρια κύματα», ώσπου να εγκριθεί τον Οκτώβριο του 1964. 
(Σύνοψη επομένου τμήματος της ομιλίας): 
Μέχρι τότε ούτε ο Αθηναγόρας, ούτε άλλοι γνώριζαν τα των σχεδίων για την Ακαδημία, πλην του Κρήτης Ευγενίου και του τότε Νομάρχη Χανίων. Υπήρχε αμφίπλευρου ενδιαφέροντος συμφωνία για αποφυγή άκαιρης δημοσιοποίησης των σχεδίων μας. Οι χορηγοί, δηλ. η γερμανική πλευρά, είχε τους δικούς της λόγους• μεταξύ άλλων δεν ήθελαν να ερμηνευθεί η τυχόν χορηγία τους ως είδος επανόρθωσης πολεμικών καταστροφών-θέμα που παραμένει ακόμη και σήμερα διαφιλονικούμενο.
Από την πλευρά του Σεβασμιωτάτου Ειρηναίου και τη δική μου το ενδιαφέρον για μη άκαιρη γνωστοποίηση του σχεδίου αφορούσε κυρίως στην αποφυγή μιας υ π ό σ χ ε σ η ς, που δεν θα μπορούσαμε να εκπληρώσουμε τελικά, εάν δεν θα ενέκριναν την αίτησή μας. Η δέσμευση του απορρήτου τερματίσθηκε όταν εγκρίθηκε επιτέλους η αίτησή μας τον Οκτώβριο του 1964, όπως είπαμε. 
Αρχές Φεβρουαρίου του 1965 ανέλαβε τις εργασίες του το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, μέλος του οποίου Ινστιτούτου είχα εκλεγεί. Λίγους μήνες αργότερα αρχίσαμε την ανέγερση της Ακαδημίας. Μέχρι την απόλυσή μου από τη Χούντα τον Ιούλιο του 1967, το κύριο βάρος για τις οικοδομικές εργασίες έφερε ο Σεβασμ. Ειρηναίος. 
Με την πολιτική αλλαγή της 21ης Απριλίου 1967 προέκυψε το δυσχερέστατο ερώτημα, κατά πόσον έπρεπε να αρχίσει τη λειτουργία της η Ακαδημία, με κίνδυνο, να φθαρεί το κύριον έργο της, δηλαδή η καλλιέργεια του δ ι α λ ό γ ο υ υπό την πίεση του δικτατορικού μ ο ν ό λ ο γ ο υ. 
Εδώ περίπου βρίσκονται οι απαρχές της ουσιαστικής επικοινωνίας μας με τον Πατριάρχη και γενικότερα με το Φανάρι, όσον αφορά στο θέμα της Ακαδημίας. Το ΤΙ της Ακαδημίας, ΤΙ θέλουμε να επιδιώξουμε με αυτό το Ίδρυμα και ΤΙ μπορούμε να κάνουμε υπό τις νέες πολιτικές συνθήκες στη Χώρα υπήρξε το κύριο αντικείμενο συζήτησής μου με τον μακαριστό Γέροντα Μητροπολίτη Χαλκηδόνος Μελίτωνα στην Αθήνα, κατά την επιστροφή του από την Κρήτη. Είχαμε ορίσει τη συνάντησή μας την Παρασκευή, 21η Απριλίου 1967. Είπαμε όσα υπαγόρευε η μοιραία εκείνη ημέρα και συμφωνήσαμε να συνεχισθεί η συζήτηση σε πρώτη ευκαιρία στο Φανάρι. 

Οδοδείκτης ο Αθηναγόρας 
Δεν θα ήταν άστοχο να λεχθεί, ότι στην πραγματικότητα η προβληματική για το ΤΙ της Ακαδημίας, που είχε τεθεί εξ αρχής ως πρώτο ζητούμενο και ήταν αντικείμενο 4 Εκθέσεών μου, που είχαν υποβληθεί στον Επίσκοπο και σε γερμανικές Υπηρεσίες, ήταν ένα σύνολο προβληματισμών, στους οποίους μετείχε, ωσεί παρών και προπορευόμενος, ο Πατριάρχης Αθηναγόρας. Προσωπικά οφείλω να ομολογήσω και το πράττω σήμερα ευχαρίστως, ότι με τις δικές του υψιπετείς ανατάσεις αναπτέρωνε τα χαμηλοφτερουγίσματα των δικών μου οραματισμών. 
Ας δούμε το καίριο τούτο θέμα σαφέστερα. Ως εκ περισσού, νομίζω, πρέπει να λεχθεί, ότι ο αγώνας για τη δημιουργία της Ακαδημίας δεν αφορούσε μόνο στην εξεύρεση των χρημάτων για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, την ανέγερση, τον εξοπλισμό της και τα πρώτα έξοδα λειτουργίας της. Προηγήθηκε και συνεχίσθηκε παράλληλα προς αυτόν τον αγώνα η μελέτη για τη φύση και την αποστολή του Ιδρύματος και για τον προσφορότερο τρόπο εντελέστερης εκπλήρωσης της αποστολής αυτής. Έπρεπε να τεθούν ξεκάθαροι στόχοι. Να ορισθούν προτεραιότητες. Να μελετηθεί με κάθε λεπτομέρεια ο κατά περίπτωση ενδεδειγμένος τρόπος εφαρμογής. Να αναζητηθούν συνεργάτες και πλείστα άλλα. Πράγματα διόλου εύκολα για ένα έργο, που δεν είχε να μάθει κάτι από παρόμοιό του στον ορθόδοξο χώρο και που δεν έπρεπε να είναι απλή μίμηση ξένων προτύπων. 
Με τον Σεβασμ. Ειρηναίο, λοιπόν, τον τότε Πρωτοσύγκελλόν του και νυν Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ. Ειρηναίον και μικρό αριθμό συνεργατών, ανταλλάσσαμε απόψεις προφορικά η γραπτώς για τα ζητήματα αυτά. Και ήταν αυτονόητη η μετά πολλής προσοχής παρακολούθηση του εν γένει γίγνεσθαι στο Φανάρι, με τη δημιουργική έμπνευση και τους γενναίους δρασκελισμούς του Αθηναγόρα, που έδιδαν σαφή και ασφαλή απάντηση σε αρκετούς από τους προβληματισμούς μας εκείνους. 
Αυτά και πολύ περισσότερον η πολυτρόπως εκδηλούμενη αγωνία και ο αγώνας του Πατριάρχη, που ατένιζε στα βάθη των πραγμάτων και των καιρών και μοχθούσε ακαταπαύστως 
- για την ανακαίνιση και την ενότητα της Ορθοδοξίας, όπως διαδηλώθηκε με ποικίλα Γράμματα και Μηνύματά του, με πορείες και δράσεις του, μάλιστα δε με τις Πανορθόδοξες Διασκέψεις και τα συνακόλουθα σχετικά,
- η πρωτοβουλία και μέριμνα του Οικουμενικού Θρόνου προς ενεργό συμμετοχή όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και των εν Ευρώπη στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών, η επί ανανεωμένων παλαιφάτων κανονικών και εκκλησιολογικών βάσεων ανάληψη νέων σχέσεων με την Εκκλησία της Πρεσβυτέρας Ρώμης και με άλλες χριστιανικές παραδόσεις, 
- οι προσπάθειες για ειρηνική συνύπαρξη των θρησκευμάτων, για υπέρβαση προαιωνίων, αλλά και νεωτέρων φραγμάτων μεταξύ των λαών, για την ειρήνη του σύμπαντος κόσμου, αυτά, λέγω, και πολλά άλλα πνευματικά αθλήματα και τολμήματα του Οικουμενικού Πατριάρχου λειτούργησαν ως πραγματικός, φωτεινός οδοδείκτης για ορισμένους από τους προγραμματισμούς και τις μετέπειτα δραστηριότητες της Ακαδημίας.
Άλλωστε, προγραμματίζοντας τη φύση και την αποστολή του Ιδρύματος, πως μπορούσες να αγνοήσεις τη φωνή, την προτροπή, την αξίωση του πρώτου της Ορθοδοξίας, όταν μάλιστα εκφράζεται ευθέως σε προσωπικό επίπεδο; Παράδειγμα: Είχε προχωρήσει η ανέγερση της Ακαδημίας, όταν έστειλα επιστολή στον Παναγιώτατον. Δυστυχώς δεν βρέθηκε αντίγραφό της. Μπορούμε όμως να συμπεράνουμε τουλάχιστον το πνεύμα της επιστολής εκείνης από την απάντηση του Πατριάρχου, με ημερομηνία 4 Απριλίου 1967. Έγραφε, μεταξύ άλλων: «...εὐχαριστοῦμεν... ἰδιαιτέρως διά τήν ὑψηλήν ἀντίληψιν ἐπί τῆς ἑνότητος τῶν Ἁγίων τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησιῶν,... Τά τελευταῖα μεγάλα Ἐκκλησιαστικά γεγονότα ἀποτελοῦσι κλεῖδας διά τήν ἀναζήτησιν τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς Χριστιανικῆς ἑνότητος. Δημιουργοῦσι δυνατότητας πρακτικῶς ἀνεξαντλήτους. Χαράττουσι κατά Προφητικόν τρόπον τόν δρόμον, τόν ὁποῖον Ἀνατολή καί Δύσις ὀφείλουσι νά ἀκολουθήσωσι διά νά ἀνταποκριθῶσιν εἰς τήν ἔκκλησιν τοῦ Κυρίου, ὅπως ἐπιστρέψωσιν εἰς τήν κοινήν πίστιν καί συνείδησιν, ὅτι εἴμεθα μέλη τῆς αὐτῆς πίστεως καί ὀπαδοί τοῦ αὐτοῦ Χριστοῦ. Πρός τήν κατεύθυνσιν ταύτην, ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ἐπέπεσεν ἐπί τῶν τέκνων αὐτοῦ φωτίζουσα τάς διανοίας καί θερμαίνουσα τάς καρδίας αὐτῶν. Ἡ Οἰκουμενική Κίνησις προχωρεῖ καί οὐδέν δύναται ἀναστεῖλαι αὐτήν. Ἐξ ἄλλου, διερχόμεθα ἡμέρας μεγάλας καί πᾶς Ὀρθόδοξος Χριστιανός, καί δή Θεολόγος, θεματοφύλαξ τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, βοηθεῖ τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ, ἥτις σήμερον ἀκούει τήν ἄνωθεν φωνήν ζητοῦσαν τάξιν Προφητῶν, καί οὐ μόνον προβλεπόντων καί προλεγόντων τά μέλλοντα γενέσθαι ἀσφαλῶς, ἀλλά καί θαρραλέως προετοιμαζόντων τήν ἔλευσιν αὐτῶν, ἐν χρόνῳ, κατά τήν εὐδοκίαν τοῦ Κυρίου.» 
Έχοντας υπόψη όλα αυτά και τις ευλογίες που μας διεβίβασε ο Πατριάρχης κατά τα Εγκαίνια της Ακαδημίας με τον Αντιπρόσωπόν του Σεβασμ. πρώην (και πάλι μετέπειτα) Αρχιεπίσκοπον Αυστραλίας Ιεζεκιήλ, μπορούμε να ομολογήσουμε ευγνωμόνως, ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας υπήρξε πράγματι πολύτιμος οδοδείκτης προς βασικές κατευθύνσεις και προτεραιότητες της Ακαδημίας, ιδίως όσον αφορά στα διορθόδοξα και διαχριστιανικά ζητήματα. Αυτό κυρίως είναι που επιτρέπει, ακριβέστερα επιβάλλει στην Ορθόδοξο Ακαδημία μας αφ’ ενός να σέβεται αναλόγως και διαπαντός τη μνήμη του και αφ’ ετέρου να τηρεί την από τότε χαραχθείσα γραμμή πλεύσεως όσον αφορά στα ζητήματα αυτά, δηλαδή να ακολουθεί την επ’ αυτών των ζητημάτων γραμμή της Μητρός Εκκλησίας, στα πλαίσια της ιδιάζουσας αποστολής της, που είναι η διασφάλιση του ελεύθερου και υπεύθυνου διαλόγου. Άλλωστε, ἡ σχέση του Ιδρύματος προς τον Οικουμενικό Θρόνο και τον εκάστοτε Προκαθήμενον αυτού και της όλης Ορθοδοξίας έχει ορισθεί σαφώς στην Πράξη των Ιδρυτών για τη σύσταση της Ακαδημίας και ουδείς ποτέ θα θελήσει βεβαίως να αγνοήσει τα γεγραμμένα. Τα προς τον Πατριάρχη Αθηναγόρα αισθήματά μας συνοψίζονται στο ΨΗΦΙΣΜΑ της 7ης Ιουλίου 1972, με την ανάγνωση του οποίου θα ήθελα να κλείσω το πρώτο και κύριο μέρος της εισήγησής μου: 
Ψ Η Φ Ι Σ Μ Α 
Το Διοικητικόν Συμβούλιον της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, πληροφορηθέν εν βαθυτάτη συγκινήσει την εις Κύριον εκδημίαν του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Κυρού Αθηναγόρα Α΄, όστις εβάστασεν καρτερικώς και γενναίως εν καιροίς χαλεποίς τον Σταυρόν της πίστεως και του Γένους, εποίμανε στιβαρώς την Μεγάλην του Χριστού Εκκλησίαν και, ως Πρωθιεράρχης της Ορθοδοξίας, εκοπίασε μεγάλως και δημιουργικώς υπέρ της ανακαινίσεως και ανασυντάξεως αυτής, ώστε να καταστή ἡ παρουσία και ἡ μαρτυρία αυτής ενεργός εν τω διαχριστιανικώ διαλόγω της αγάπης και εν τη ζωή και τη πορεία του συγχρόνου κόσμου, δια δε της πατρικής συμπαραστάσεως Αυτού συνέβαλε σημαντικώς εις την εδραίωσιν και την προκοπήν της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, αποφασίζει όπως: ........ 


Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας στο Άγιον Όρος 
Και τώρα μια σύντομη συνάντησή μας με τον Πατριάρχη στο Άγιον Όρος. Προηγουμένως δυο λόγια για την Ορθοδοξία στη γερμανική Τηλεόραση. 
Το 1962 ιδρύθηκε ο μεγάλος κρατικός τηλεοπτικός σταθμός Zweites Deutsches Fernsehen (ZDF), δηλαδή η 2η Γερμ. Τηλεόραση, με έδρα το Μάιντς. Πρώτος Γεν. Διευθυντής εκλέχθηκε ο Karl Holzamer, Καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του ΜΑΙΝΖ. Στο Ανώτερο Σεμινάριο Φιλοσοφίας που διηύθυνε, είχαμε επιτύχει να εγγραφούμε 17 σπουδαστές από τη Γερμανία και άλλες χώρες. 
Ήρθε ο Καθηγητής για τελευταία συνεδρία και αποχαιρετισμό. Η συγκίνηση μεγάλη. Μας λέγει: Θα ήθελα να με συνοδεύσετε στο νέο μου Γραφείο… Περπατήσαμε ως κάτω στην πόλη, όπου ήταν τα πρώτα Γραφεία της νεοσύστατης Τηλεόρασης. Καθώς συζητούσαμε γύρω του όρθιοι διακόπτει απότομα τη συζήτηση και λέγει: Για μια στιγμή: Δεν έχω ακόμη κανένα συνεργάτη• δεν έρχεσθε σεις, να αποτελέσετε το πρώτο επιτελείο μου; Κοίταξε γύρω και άρχισε να μοιράζει αρμοδιότητες. Ήρθε η σειρά μου. Λέγει: Εσύ είσαι Ορθόδοξος - αρμοδιότητά σου είναι ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ! Έτσι απλά, αυθόρμητα, ανεπαίσθητα θα έλεγε κανείς, άνοιξε για την Ορθοδοξία ένα μεγάλο τηλεοπτικό παράθυρο. 
Με τη νέα αυτή ιδιότητα του Επιστημονικού Συμβούλου μίλησα μερικές φορές από τον τηλεοπτικό αυτό Σταθμό για διορθόδοξα και οικουμενικά θέματα. Χάρη στην ίδια ιδιότητα εισηγήθηκα, καλύψαμε και προβλήθηκαν ιστορικά γεγονότα, όπως η απόδοση της Τιμίας Κάρας του Απ. Ανδρέα στην Εκκλησία της Πάτρας, η Γ΄ Πανορθόδοξος Διάσκεψη στη Ρόδο (1-15 Νοεμβρίου 1964) κ.ά. Κορυφαίο γεγονός τότε ήταν βέβαια η συνάντηση Πάπα και Πατριάρχη στα Ιεροσόλυμα. 
Στα εξαίρετα οικουμενικά συμβάντα των χρόνων εκείνων εξέχουσα θέση επρόκειτο να καταλάβει η Χιλιετηρίδα του Αγίου Όρους. Στο Μήνυμά του την Κυριακή της Ορθοδοξίας του 1963, με το οποίον ο Πατριάρχης Αθηναγόρας κήρυξε την έναρξη του εορτασμού, προέβλεπεν επ’ ελπίδι πως η χιλιετηρίδα θα αποτελέσει για κάθε αγωνιζόμενο χριστιανό «κλῆσιν εἰς στροφήν πρός ἑαυτόν καί ψυχικήν περισυλλογήν, εἰς ἀφοσίωσιν πρός τόν Θεόν καί τόν νόμον τοῦ Θεοῦ, εἰς ἀνασύνδεσιν ἐν τῇ πίστει καί τῇ ἀγάπῃ τῶν φύσει συγγενῶν καί οἰκείων, εἰς ἄρσιν τῆς λυπηρᾶς διαιρέσεως, δι’ ἥν βλασφημεῖται τό πανάγιον τοῦ Κυρίου ὄνομα ἐν τοῖς ἔθνεσι.» 
Εισηγήθηκα λοιπόν αρμοδίως, ότι ο μεγάλος Τηλεοπτικός Σταθμός της Γερμανίας δεν μπορούσε να αντιπαρέλθει ένα τέτοιο ιστορικό γεγονός. 
Όταν όμως φθάσαμε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1963 με το συνεργείο της τηλεόρασης, πληροφορηθήκαμε ότι η Ι. Κοινότητα του Αγ. Όρους δεν επιτρέπει τηλεοπτικές λήψεις. Απελπιστική η αμηχανία μας! Απευθύνθηκα στον μακαριστό Αθηναγόρα και ο δρόμος άνοιξε πάραυτα. 
Στην ταινία που ετοιμάσαμε δόθηκε ο τίτλος: TAUSEND JAHRE ATHOS-Χίλια χρόνια Άθως. Περιλαμβάνει επιλεκτικά στιγμιότυπα και ερμηνευτικά σχόλια για τον εορτασμό, πληροφορίες για την Ιστορία του Αγ. Όρους, την οργάνωση, τη ζωή, την πνευματικότητα και την εν γένει ιδιοπροσωπία της μοναστικής αδελφότητας, καθώς και στιγμιότυπα από ι. Μονές που επισκεφθήκαμε, συνοδεύοντες τον Πατριάρχη Ρουμανίας Ιουστινιανό. 
Το τεκμήριο αυτό, που, ως μοναδικό, θεωρείται ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, προβλήθηκε στη Γερμανία δυό φορές. Προβλήθηκε και αλλού. Προκάλεσε θαυμασμό για τα γενόμενα στις τελετές. Έδωσε όμως αφορμή και για δυσάρεστα. 
Δύο συμβάντα: 
Ο Πατριάρχης των Σέρβων Γερμανός ήθελε να δει την ταινία. Ειδοποίησα ότι επιστρέφοντας οδικώς στην Ελλάδα, θα μπορούσα να σταματήσω προς τούτο στο Βελιγράδι στις 11. Απριλίου 1964. Σε μεγάλη αίθουσα είχαν συγκεντρωθεί αργά το απόγευμα ο Πατριάρχης, τα μέλη της Ι. Συνόδου και άλλοι πολλοί. Τον καιρό εκείνο έλεγαν πως υπήρχε κάποια ψυχρότητα μεταξύ Βελιγραδίου και Κωνσταντινουπόλεως. Αρχίζει η προβολή. Εμφανίζεται ο Αθηναγόρας με το επιβλητικό παράστημά του. Ο Πατριάρχης των Σέρβων πετάγεται όρθιος σαν από ελατήριο. Αμέσως τον ακολουθούν οι πολλοί. Τρόμαξα, νομίζοντας πως ήταν κίνηση αποστροφής. Η καρδιά μου όμως επανήλθε γρήγορα στους ρυθμούς της, καθώς είδα τον Πατριάρχη να κάνει βαθιά υπόκλιση σχεδόν ως κάτω στο δάπεδο, και τους άλλους να τον μιμούνται. Αυτός ήταν ο Αθηναγόρας! Δεν λησμονούνται τέτοια βιώματα της ενότητας των Ορθοδόξων. 
Δεύτερον, το αποτρόπαιον: Στο Άγιον Όρος μού είχε ζητήσει ο Πατριάρχης να στείλω στην Πόλη ένα αντίγραφο της ταινίας. Έστειλα. Προβλήθηκε σε διάφορες ενορίες και σχολεία. Δυστυχώς οι Τούρκοι διέστρεψαν και συκοφάντησαν την ταινία. Προπαγανδίζει, έλεγαν, μέσα στην Πόλη τη δόξα του Βυζαντίου και τη Μεγάλη Ιδέα. Και άρχισαν τα γνωστά εναντίον του Πατριαρχείου.
Διαμαρτυρήθηκα τότε έντονα στο Υπ. Εξωτερικών της Γερμανίας, επισημαίνοντας ότι αυτή είναι γερμανική ταινία και επομένως, αν είχαν κάποιες ενστάσεις οι Τούρκοι, αυτές αφορούσαν στη Γερμανία και σε κανέναν άλλον. Ζήτησα παρέμβαση και της Τηλεόρασης. Πράγματι, έγιναν τα αναγκαία και οι διώξεις με επίκληση την ταινία σταμάτησαν. 
Όμως ένα από τα κακά είχε δυστυχώς συντελεσθεί: Την 21η Απριλίου 1964 απελάθηκαν ο Πρωτοσύγκελος του Πατριαρχείου Μητροπολίτης Σελευκείας Αιμιλιανός και ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Ιάκωβος. Νομίζω ότι ταλαιπωρήθηκαν και άλλοι άνθρωποι τότε.Όσον αφορά στον Ιάκωβον: Ακολούθησαν γεγονότα, που εύκολα μπορούν να παρασύρουν σε πιθανώς αυθαίρετους συνειρμούς και συσχετισμούς με την ταινία: Ο Ιάκωβος εκλέχθηκε Μητροπολίτης Γερμανίας, σκοτώθηκε σε τροχαίο ατύχημα, τον διαδέχθηκε ο δικός μας Επίσκοπος Ειρηναίος! 
Δημοσιεύουμε συνέχεια το βίντεο που περιλαμβάνει ολόκληρη της Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης για τον μακαριστό Πατριάρχη Αθηναγόρα.

 

10/28/2013

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΜΕΛΙΤΩΝΑ ΣΤΗΝ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑ


"ΑΠΟ-ΛΗΘΗ-ΩΣΙΣ" ΜΝΗΜΗΣ 
ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 
"Ἡ μνήμη εἶναι τὸ θησαυροφυλάκιον καὶ ἡ διάσωσις τῶν πάντων". 
(Κικέρων) 
Εἰσηγήσει τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου τὴν 24ην Σεπτεμβρίου τ.ἔ. διοργανώθη εἰς τὸν Καθεδρικὸν Ἱ. Ναὸν Ἁγίας Τριάδος Χαλκηδόνος ἐκδήλωσις ἐπὶ τῇ 100ῇ ἐπετείῳ ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ μακαριστοῦ καὶ διαπρεποῦς Ἱεράρχου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, τοῦ κλεΐσαντος τὴν Ἱ. Μητρόπολιν Χαλκηδόνος καὶ οὐχὶ μόνον, καὶ γενικότερον τὸν Θρόνον. 
Αὕτη ἤρχισεν μὲ τὸν Ἑσπερινὸν εἰς τὸν μεγαλοπρεπῆ τοῦτον ναόν, χοροστατούσης τῆς Α.Θ.Π., μετὰ τὸ τέλος τοῦ ὁποίου ἐγένοντο εἰδικαὶ περὶ τοῦ Γέροντος Ὁμιλίαι ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου, τοῦ εὐλαβῶς ὑποσημειωμένου ὑπὸ τὸν τίτλον: "Μελιτώνια βιογραφικὰ ρινήματα" καὶ τοῦ ἁγίου Φιλαδελφείας ὑπὸ τὸν τίτλον: "Ὁ σιγῶν καὶ λέγων τὰ καίρια", ἁπάντων πνευματικῶν τέκνων τοῦ Γερομελίτωνος, οἱ ὁποῖοι εἶχον τὸ προνόμιον νὰ τὸν βιώσουν ἐκ τοῦ σύνεγγις καὶ νὰ διδαχθῶσιν πολλὰ ἐξ αὐτοῦ. 
Οὕτω οἱ ὁμιληταὶ εἶχον τὴν δυνατότητα νὰ πλησιάσουν τὸν πολιὸν πατέρα των ἀπὸ ποικίλας ὄψεις καὶ προοπτικὰς καὶ νὰ περιγράψουν πως, ἔστω καὶ συντόμως, καίρια σημεῖα τῆς πολυσχιδοῦς καὶ ἀνεπαναλήπτου προσωπικότητος, καθὼς καὶ τοῦ ποικίλου καὶ σημαντικοῦ ποιμαντικοῦ, διορθοδόξου, διαχριστιανικοῦ καὶ διαθρησκειακοῦ του ἔργου. Βλέπει δέ τις καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν ταύτην, πόσον εὐχερὲς καὶ εὐχάριστον εἶναι νὰ ἀντλεῖ ἐκ μιᾶς πλουσίας καὶ ἀνεξαντλήτου πηγῆς καὶ οὐχὶ ἐκ μιᾶς εἰς ἀποξήρανσιν καὶ ἀποτελμάτωσιν εὑρισκομένης. 
Παρίσταντο Ἱεράρχαι, κληρικοὶ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως καὶ τοῦ ἐξωτερικοῦ, οἱ "τὰ πρῶτα φέροντες" τῆς Χαλκηδόνος καὶ τῆς ὁμογενείας καὶ πολλοὶ ἐκπαιδευτικοί, ὡς γνωστὸν ἰδιαιτέρως εὐεργετηθέντες ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου, φίλοι καὶ ἴσως μή, αὐτοῦ. 
Μετὰ τὸν Ἑσπερινὸν ὑπῆρχεν πλουσία δεξίωσις εἰς τὴν κοινοτικὴν αἴθουσαν, τὸ δὲ ἑσπέρας δεῖπνον εἰς τὸ ἐν τῷ Μοδίῳ Deniz Külübü, διὰ τὴν Συντονιστικὴν Ἐπιτροπὴν Χαλκηδόνος, ἡ ὁποία μὲ ἀγάπην περιβάλλει τὴν Ἱ. Μητρόπολιν, εἰς τὸ ὁποῖον παρεκάθησεν προσκληθεὶς μεταξὺ ἄλλων καὶ ὁ νομάρχης τῆς Χαλκηδόνος B. Kurubal. 
Ἐντύπωσιν πάντως ἐνεποίησεν ἡ σιγὴ τοῦ ἐγχωρίου καὶ μὴ τύπου καὶ οὐχὶ μόνον, ἠθελημένη ἢ οὔ, καὶ οὐχὶ πρωτόγνωρος, περὶ τὴν σεμνὴν ταύτην καὶ ὀφειλετικὴν ἐκδήλωσιν, ἐνῶ συνήθως προβάλλονται συχνάκις γεγονότα ὅλως ἀσήμαντα, περιθωριακὰ καὶ δῆθεν πολιτισμικά. Ἢ μήπως καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον τεκμαίρεται ἡ κιβδηλότης τῶν διαφημιζομένων "πραγματικῶν" αἰσθημάτων; 
Ἀναπαύου ἐν εἰρήνῃ πολυσέβαστε Γέροντα

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΣΤΗΝ ΙΜΒΡΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ


ΟΜΙΛΙΑ 
ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ 
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ 
κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ 
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ 
ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΜΒΡΙΑΚΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ 
(26 Ὀκτωβρίου 2013) 
Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε καὶ λοιποί ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Ἐξοχώτατοι,
Ἐντιμότατε κύριε Πρόεδρε τῆς Ἰμβριακῆς Ἑνώσεως Μακεδονίας - Θρᾴκης,
Φίλτατοι συμπατριῶται Ἴμβριοι,
Ἀδελφοί, Πατέρες καὶ Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Μὲ ἀνεκλάλητον χαρὰν εὑρισκόμεθα κατὰ τὴν ἑόρτιον καὶ εὐφρόσυνον αὐτὴν ἡμέραν ἐν τῷ μέσῳ ὑμῶν τῶν μελῶν τῆς Ἰμβριακῆς Ἑνώσεως Μακεδονίας καὶ Θρᾴκης καὶ πολὺ ἀγαπητῶν συμπατριωτῶν μας. Τὴν χαράν μας ἐπαυξάνει τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ συνάντησίς μας πραγματοποιεῖται εἰς τὸ Πνευματικὸν Κέντρον τῆς Ἰμβριακῆς Ἑνώσεως Θεσσαλονίκης, τὸν θεμέλιον λίθον τοῦ ὁποίου εἴχαμε καταθέσει κατὰ τὴν πρὸ ἐτῶν ἐπίσκεψίν μας ἐδῶ καὶ τὸ ὁποῖον ἤδη ἀπὸ ἐτῶν λειτουργεῖ ὡς ἑστία πατρικὴ καὶ οἰκογενειακή, κάτω ἀπὸ τὴν σκέπην τῆς ὁποίας φυλάσσονται κειμήλια καὶ ἀναμνήσεις, πόθοι καὶ ἐλπίδες, καὶ μεταδίδονται εἰς τοὺς νεωτέρους ἤθη καὶ ἔθιμα τοῦ τόπου μας, τῆς Ἴμβρου μας, τὴν ὁποίαν τόσον πολὺ ἀγαποῦμε καὶ λατρεύουμε ὅλοι οἱ Ἴμβριοι, ὁπουδήποτε καὶ ἐὰν ζοῦμε, ὁπουδήποτε τῆς γῆς καὶ ἄν εὑρισκώμεθα. 
Σᾶς συγχαίρομεν ἐκ βάθους καρδίας διότι διατηρεῖτε αὐτὸν τὸν ἰσχυρὸν σύνδεσμον τῆς ἀγάπης πρὸς τὴν γενέθλιον γῆν, τὴν ὡραίαν νῆσον μας, εἰς τὴν καρδίαν σας καὶ συντηρεῖτε τὴν νοσταλγίαν διὰ τὴν πατρίδα, νοσταλγίαν ἡ ὁποία εὑρίσκει διέξοδον εἰς τὰς ἐπισκέψεις σας εἰς τὴν Ἴμβρον μὲ κάθε εὐκαιρίαν. Χαίρομεν διότι αἱ ἐπισκέψεις σας γίνονται ὁλοὲν καὶ συχνότεραι καὶ ὁλοὲν καὶ περισσότεροι συμπατριῶται μας ὄχι μόνον ἐξ Ἑλλάδος ἀλλὰ καὶ ἐξ Εὐρώπης καὶ Ἀμερικῆς καὶ Αὐστραλίας ἐπισκέπτονται τὴν Ἴμβρον, μερικοὶ ἐκ τῶν ὁποίων ἐπιστρέφουν εἰς αὐτὴν ὁριστικῶς ὅπως ὁ Ὀδυσσεὺς εἰς τὴν Ἰθάκην. 


Τὸ γεγονὸς τοῦτο, παρὰ τὰς δυσχερεῖς συνθήκας αἱ ὁποῖαι ἐπεκράτησαν καὶ ἐπικρατοῦν κατὰ τὰς τελευταίας δεκαετίας καὶ τὰς ὁποίας ὅλοι γνωρίζομεν, μᾶς χαροποιεῖ ὅλως ἰδιαιτέρως διότι δίδει νέαν ζωὴν καὶ ἐλπίδα διὰ τὸ μέλλον τῆς Ἴμβρου μας. Τὴν ἐλπίδα αὐτὴν ἀναπτερώνει καὶ ἡ ἀνακαίνισις καὶ λειτουργία πολλῶν ἐκ τῶν ἐν Ἴμβρῳ ἱερῶν ναῶν καὶ παρεκκλησίων μὲ τὴν συνδρομὴν καὶ χορηγίαν Ἰμβρίων καὶ φίλων τῆς Ἴμβρου καὶ μὲ τὴν διαρκῆ μέριμναν τοῦ Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ Ἁγίου Ἴμβρου καὶ Τενέδου, ὁ ὁποῖος νύκτα καὶ ἡμέραν ἀγωνίζεται, ἐν συνεργασίᾳ μετὰ τῶν Ἰμβριακῶν Ἑνώσεων καὶ τῶν ἁρμοδίων φορέων, διὰ τὴν ἐπίλυσιν τῶν χρονιζόντων αἰτημάτων τῶν Ἰμβρίων, συγχρόνως δὲ καὶ διὰ τὰς ἀνάγκας τῶν ἐν Ἴμβρῳ καὶ Τενέδῳ διαβιούντων συμπατριωτῶν μας. 
Κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη εἴχαμε καὶ ἡμεῖς πολλάκις τὴν χαρὰν νὰ συναντῶμεν ἀρκετοὺς ἀπὸ σᾶς εἰς τὴν προσφιλῆ καὶ πολύπαθη Ἴμβρον μας καὶ νὰ συνεορτάζωμεν μαζὶ τὴν ἑορτὴν τῆς ἀποδόσεως τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εἰς τὸν ναὸν τῆς Παναγίας εἰς τοὺς Ἁγίους Θεοδώρους, νὰ ἐπισκεπτώμεθα ἱεροὺς ναοὺς καὶ ἐξωκκλήσια, νὰ ἀπολαμβάνωμεν τὴν ἀγαλλίασιν τὴν ὁποίαν προσφέρουν αἱ ἀναμνήσεις τοῦ παρελθόντος καὶ τῶν προσώπων, ἐπανερχόμεναι ζωηραί, ὅταν εὑρίσκεται κανεὶς εἰς τὸν τόπον τῶν παιδικῶν καὶ νεανικῶν αὐτοῦ χρόνων, εἰς τὸν τόπον ἐκ τοῦ ὁποίου ἤρχισε τὴν πορείαν του καὶ ἐκ τοῦ ὁποίου διὰ ποικίλους ὁ καθεὶς λόγους ἀπεμακρύνθη, καὶ αἰσθάνεται καὶ πάλιν τὴν θέρμην τῆς παρουσίας προσώπων οἰκείων καὶ ἠγαπημένων. 
Καὶ ἡμεῖς τὴν ᾐσθάνθημεν πολλάκις, ἀξιωθέντες νὰ ἑορτάσωμεν τὴν συμπλήρωσιν πεντηκονταετίας ἀπὸ τῆς εἰσόδου μας εἰς τὸν ἱερὸν κλῆρον, ὑποδεχθέντες κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος τὸν ἀδελφὸν Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κύριον Ἱερώνυμον, ὅλως ἰδιαιτέρως ὅμως τελέσαντες ἐφέτος κατανυκτικῶς τὰς ἀκολουθίας τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Ἑβδομάδος καὶ ἑορτάσαντες πανηγυρικῶς τὴν λαμπροφόρον Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου διὰ πρώτην φορὰν μετὰ πολλὰ ἔτη εἰς τὴν Ἴμβρον. Ἡ χαρὰ δὲ καὶ ἡ συγκίνησίς μας ἐγένετο μεγαλυτέρα διὰ τῆς παρουσίας πολυαρίθμων συμπατριωτῶν μας, οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν εἰς τὴν Ἴμβρον διὰ νὰ συνεορτάσωμεν «τὴν κλητὴν καὶ ἁγίαν ἡμέραν» τοῦ Πάσχα καὶ νὰ ψάλωμεν «καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι» τῆς πατρίδος κειμένοις καὶ προσδοκῶσιν ἀνάστασιν νεκρῶν τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη». 


Ἰδιαιτέραν συγκίνησιν ἐζήσαμεν ὅμως καὶ κατὰ τὴν πρόσφατον ἐπίσκεψίν μας τελέσαντες τὸν ἁγιασμὸν ἐπὶ τῇ ἐπαναλειτουργίᾳ τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου τῶν Ἁγίων Θεοδώρων, τὸ ὁποῖον μετὰ διακοπὴν ἀρκετῶν δεκαετιῶν λειτουργεῖ καὶ πάλιν μὲ ὀλίγους μαθητάς, ἡ παρουσία τῶν ὁποίων προοιωνίζεται καλὴν συνέχειαν καὶ μᾶς γεμίζει ὅλους μὲ χρηστὰς ἐλπίδας καὶ προσδοκίας ὅτι ἡ ζωὴ τῆς Ἴμβρου μας θὰ συνεχισθῇ καὶ ὁ πολιτισμός μας καὶ οἱ ἀξίες μας καὶ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμά μας καὶ οἱ παραδόσεις μας θὰ ἔχουν καὶ ἐκεῖ συνέχεια, ὅπως ἔχουν καὶ ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ παντοῦ ὅπου γῆς εὑρίσκονται Ἴμβριοι. Διότι οἱ Ἴμβριοι δὲν ξεχνοῦμε ποτὲ τὴν πατρίδα μας καὶ τὰς παραδόσεις μας. Τὶς ζοῦμε καὶ ζοῦμε μὲ αὐτὰς καὶ τὰς μεταλαμπαδεύομεν καὶ εἰς τὰς νεωτέρας γενεάς. Καὶ ὅ,τι ζῇ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ σβύσῃ, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴ προοδεύσῃ. Αὐτὸ ἐλπίζομεν καὶ πιστεύομεν ἡμεῖς καὶ διὰ τοῦτο ἀγωνιζόμεθα μὲ ὅλας μας τὰς δυνάμεις, ὅπως καὶ σεῖς ἐδῶ εἰς τὴν Ἰμβριακὴν Ἕνωσιν Μακεδονίας καὶ Θρᾴκης καὶ οἱ Ἴμβριοι ἁπανταχοῦ τῆς γῆς. 
Δι᾿ αὐτὸ καὶ συγχαίρομεν πατρικῶς τὸν Πρόεδρον καὶ τὸ Διοικητικὸν Συμβούλιον τῆς Ἰμβριακῆς Ἑνώσεως Μακεδονίας καὶ Θρᾴκης καὶ πάντας τοὺς ἐργαζομένους εἰς τὸ Πολιτιστικὸν Κέντρον τῆς Ἑνώσεως, ἀλλὰ καὶ ὅλους τοὺς ἐργαζομένους εἰς τοὺς κατὰ τόπους Συλλόγους Ἰμβρίων καὶ Τενεδίων διὰ τὸ σπουδαιότατον καὶ ὠφελιμώτατον ἔργον τὸ ὁποῖον ἐπιτελεῖτε καὶ τοῦ ὁποίου τοὺς γλυκεῖς καρποὺς ἤδη γευόμεθα βλέποντες τοὺς νέους μας, οἱ ὁποῖοι ἔχουν γεννηθῆ μακρὰν τῆς γλυκείας νήσου τῆς Ἴμβρου νὰ τὴν ἀγαποῦν καὶ νὰ τὴν ἐπισκέπτωνται μετὰ πόθου καὶ νόστου, ὡρισμένοι δὲ ἐξ αὐτῶν νὰ σκέπτωνται καὶ τὴν μόνιμον ἐγκατάστασίν των ἐν τῇ νήσῳ, γεγονὸς τὸ ὁποῖον θὰ βελτιώσῃ τὴν ἐπικρατοῦσαν ἐκεῖ κατάστασιν. 


Ὡς Πατριάρχης ἀλλὰ καὶ ὡς συμπατριώτης σας εὐχαριστοῦμεν θερμότατα ὅλους διὰ τὴν προσφοράν σας καὶ σᾶς συγχαίρομεν καὶ πάλιν καὶ πολλάκις, εὐχόμενοι ὅπως ὁ Κύριος ἐπευλογῇ τὸ ἔργον σας καὶ σᾶς ἐνισχύῃ πρὸς εὐόδωσιν αὐτοῦ, ἀπονέμομεν δὲ μὲ πολλὴν στοργὴν καὶ ἀγάπην εἰς ὅλους σας, προσφιλεῖς συμπατριῶται, τὴν πατρικὴν καὶ Πατριαρχικήν μας εὐλογίαν.


Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


ΟΜΙΛΙΑ 
ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ 
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ 
κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ 
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΝ 
ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 
(26 Ὀκτωβρίου 2013) 
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κύριε Ἄνθιμε, 
Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί, 
Ἐντιμότατε κύριε Δήμαρχε, 
Ἐντιμότατοι κύριοι Πρόεδρε καὶ μέλη τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου, 
Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, 
Βαθέως συγκεκινημένοι ἐδέχθημεν τὴν προσγενομένην εἰς τὴν ἡμετέραν Μετριότητα διπλῆν τιμήν, αὐτὴν τῆς ἀνακηρύξεως εἰς ἐπίτιμον δημότην τῆς μεγαλωνύμου πόλεως τῆς Θεσσαλονίκης ἅμα δὲ καὶ τὴν τιμὴν τῆς ἀπονομῆς τοῦ χρυσοῦ μεταλλίου αὐτῆς. Τὴν συγκίνησιν ἡμῶν καθιστᾷ ἔτι μεγαλυτέραν ἡ λαμπρὰ καὶ ἐπίσημος διὰ τὴν πόλιν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ πολιούχου καὶ προστάτου αὐτῆς, τοῦ μυροχεύμονος καὶ τοῖς μύροις αὐτοῦ πληροῦντος πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, καὶ τῆς συμπιπτούσης ἑορτῆς τῆς ἀπελευθερώσεως αὐτῆς, ἡ ὁποία ἐπελέγη διὰ τὴν ἀπόδοσιν τῆς τοιαύτης τιμῆς εἰς ἡμᾶς. 
Τὸ ἀπονεμηθὲν χρυσοῦν κλειδίον τῆς πόλεως κατὰ τὴν πρώτην ἐπίσκεψιν, τὸ ἔτος 1997, τῆς ἡμετέρας Μετριότητος ὡς Πατριάρχου εἰς τὴν περίδοξον πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης, εἶχεν ἤδη συνδέσει ἡμᾶς μετὰ τῆς ἁγιοτόκου καὶ ἁγιοφρουρήτου πόλεώς σας, τὸν ὑφιστάμε-νον ὅμως αὐτὸν σύνδεσμον ὁλοκληροῖ ἡ ἀποδιδομένη σήμερον εἰς ἡμᾶς ὑψίστη τιμή. Ἀπὸ τῆς σήμερον εἴμεθα ὡς ἐπίτιμος δημότης τῆς Θεσσαλονίκης εἷς ἐξ ὑμῶν καὶ χαίρομεν διὰ τοῦτο μεγάλως καὶ ὑπερηφανευόμεθα καὶ εὐχαριστοῦμεν θερμῶς. 


Ἀντιλαμβανόμεθα βεβαίως τὴν τοιαύτην τιμὴν οὐχὶ μόνον ὡς προσωπικὴν ἀλλ᾽ ὡς ἀντανακλῶσαν εἰς τὸν ἱερώτατον θεσμὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τὸν ὁποῖον ἡμεῖς ἐκπροσωποῦμεν καὶ μετὰ τοῦ ὁποίου ἡ Θεσσαλονίκη ἀρρήκτως συνδέεται παλαιόθεν οὐχὶ μόνον κανονικῶς ἀλλὰ καὶ ἱστορικῶς καὶ οὐσιαστικῶς διὰ τῆς κοινῆς ἱστορικῆς πορείας πολλῶν αἰώνων καὶ διὰ τοῦ ἔργου καὶ τῆς προσφορᾶς πλείστων ὅσων σημαντικῶν προσωπικοτήτων κοινῶν καὶ διὰ τὰς δύο πόλεις, αὐτὴν καὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν. 
Ἤδη ἀπὸ τοῦ τετάρτου αἰῶνος λαμπρύνει τὸν θρόνον τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας εἷς Θεσσαλονικεύς, ὁ ἅγιος Παῦλος ὁ ὁμολογητής, ὁ συναγωνιστὴς καὶ συνόμιλος τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου. Καὶ ἡ Κωνσταντινούπολις ὅμως δὲν ὑστερεῖ. Προσφέρει εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, κλυδωνιζομένην καὶ αὐτὴν ὑπὸ τῆς Εἰκονομαχίας, ἕτερον ὁμολογητήν, τὸν ἅγιον ἀρχιεπίσκοπον αὐτῆς Ἰωσὴφ τὸν Στουδίτην, ἀδελφὸν τοῦ περιφήμου ἡγουμένου τῆς Μονῆς τοῦ Στουδίου. Θὰ ἀκολουθήσουν οἱ Θεσσαλονικεῖς αὐτάδελφοι ἅγιοι Κύριλλος καὶ Μεθόδιος, οἱ ὁποῖοι θὰ ἐπιλεγοῦν ὑπὸ τοῦ μεγάλου Πατριάρχου Φωτίου διὰ νὰ φωτίσουν τοὺς Σλαβικοὺς λαούς καὶ νὰ μεταλαμπαδεύσουν εἰς αὐτοὺς τὸν βυζαντινὸν πολιτισμὸν μετ᾽ ἀπολύτου σεβασμοῦ πρὸς τὴν ἰδιοπροσωπίαν αὐτῶν. 
Εἰς τὴν πνευματικὴν ταύτην ἅλυσιν τὴν συνδέουσαν τὰς δύο πόλεις ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ χρυσοῖ αὐτῆς κρίκοι, ἐν οἷς οἱ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ὁρμώμενοι ἀρχιεπίσκοποι Θεσσαλονίκης Εὐστάθιος, ὁ ἐξέχων φιλόλογος καὶ λόγιος, Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ φιλόσοφος καὶ ὑπέρμαχος τοῦ Ἡσυχασμοῦ, Συμεὼν ὁ μυσταγωγὸς καὶ μέγας ἑρμηνευτὴς τῆς θείας Λειτουργίας καὶ τῶν συμβόλων τῆς θείας Λατρείας, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐν Θεσσαλονίκῃ γεννηθέντες καὶ εἰς τὴν βασιλίδα τῶν Πόλεων διαπρέψαντες Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, ὁ ἀστρονόμος καὶ φιλόσοφος, καὶ οἱ Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως Ἰσίδωρος καὶ Φιλόθεος ὁ Κόκκινος, οἱ κλεΐσαντες τὸν Οἰκουμενικὸν Θρόνον ὁμοῦ μετὰ πλείστων ἄλλων κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ πολὺς μητροπολίτης Θεσσαλονίκης καὶ ἐν συνεχείᾳ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ´, ἀλλὰ καὶ ὁ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως καταγόμενος ἰδιοφυὴς μαθηματικὸς Κωνσταντῖνος Καραθεοδωρῆς, ἐκ τῶν θεμελιωτῶν τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Θεσσαλονίκης. 


Θεσσαλονίκη καὶ Κωνσταντινούπολις συνεπορεύθησαν ἐπὶ αἰῶνας ἡνωμέναι διὰ τῆς κοινῆς ἱστορίας, διὰ τοῦ κοινοῦ πολιτισμοῦ καὶ διὰ τῆς κοινῆς πίστεως, ἡ ὁποία καὶ τὰ μέγιστα συνέβαλεν οὐχὶ μόνον εἰς τὴν ἀνάπτυξιν καὶ ἐμβάθυνσιν τῶν μεταξὺ τῶν δύο πόλεων σχέσεων ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ὕπαρξιν κοινῶν ὁραματισμῶν. Ἱστορία, πολιτισμὸς καὶ πίστις ἀποτελοῦν τὰς τρεῖς συνιστώσας τοῦ προσώπου καὶ τῆς ταυτότητος τῶν δύο πόλεων, οὐχὶ ὡς ἀπολίθωμα τοῦ παρελθόντος ἀνῆκον εἰς τὰς προθήκας τῶν μουσείων ἀλλ᾽ ὡς ζῶσαν καὶ δρῶσαν πραγματικότητα συνεχίζουσαν καὶ σήμερον, παρὰ τὰς ἐπισυμβάσας ἐξελίξεις, νὰ ἐμπνέῃ καὶ νὰ καθοδηγῇ τοὺς ἀνθρώπους. Οὐδεὶς δύναται νὰ ἐξαλείψῃ τὴν ἱστορίαν, οὐδεὶς δύναται νὰ παραγνωρίσῃ τὴν πολιτιστικὴν προσφοράν, οὐδεὶς δύναται νὰ ἀγνοήσῃ τὴν πίστιν, οὐδεὶς ὅμως δύναται νὰ ἀμφισβητήσῃ καὶ τὸν οἰκουμενικὸν προσανατολισμὸν πάντων τούτων ὁ ὁποῖος τὰ χαρακτηρίζει. Ἡ ἱστορία δὲν ἐξαλείφεται, διότι εἶναι ταυτόσημος μὲ τὸ ὄνομά των. Ἡ πολιτιστικὴ προσφορά των δὲν παραγνωρίζεται, διότι «καὶ οἱ λίθοι κεκράξονται» περὶ αὐτῆς. Ἡ πίστις δὲν ἀγνοεῖται, διότι αὕτη ὑπῆρξε καὶ ὑπάρχει ἡ κινητήριος δύναμις τῶν ἀνθρώπων των, ἡ πηγὴ ἐμπνεύσεως τοῦ πολιτισμοῦ των, ἡ ἐνθαρρύνασα καὶ συντηρήσασα αὐτοὺς εἰς τὰς δυσχειμέρους στιγμὰς τῆς ἱστορίας αὐτῶν. Θεομητοροσκέπαστος ἡ Κωνσταντινούπολις, ἁγιοφρούρητος ἡ Θεσσαλονίκη. Ἡ παρουσία τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, διαρκὴς καὶ ἐμφανεστάτη, μαρτυρεῖται ὑπὸ πάντων ἀδιακρίτως καὶ καθορίζει τὴν πορείαν τῆς προσφιλεστάτης αὐτῷ πόλεως εἰς τὰς λεωφόρους τῆς ἱστορίας, χωρὶς ὅμως νὰ στερῇ τῆς προστασίας αὐτοῦ καὶ τὴν οἰκουμένην, ἡ ὁποία προσβλέπει πρὸς αὐτὸν ὡς «ὑπέρμαχον τῆς οἰκουμένης». Ἡ οἰκουμενικὴ αὐτοῦ τιμὴ προσδιορίζει καὶ τὸν οἰκουμενικὸν χαρακτῆρα τῆς πόλεως τοῦ Μυροβλύτου, ὁ ὁποῖος οὐδέποτε ἠλλοιώθη. Διὰ τοῦτο καὶ ἡ Θεσσαλονίκη δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ἀποτελῇ πόλον ἕλξεως δι' ἅπαντας καὶ σημεῖον ἀναφορᾶς διὰ πολλούς. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ προσελκύῃ διὰ τοῦ πλούτου τῶν πνευματικῶν θησαυρῶν της καὶ τοῦ κάλλους τῆς θέσεως καὶ τῆς φύσεώς της. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ ἀναπαύῃ τοὺς πάντας διὰ τῆς φιλοξένου διαθέσεως καὶ εὐγενείας τῶν πολιτῶν αὐτῆς. Δὲν ἔπαυσε ποτὲ νὰ προσφέρῃ φιλοφρόνως τὰ γενναιόδωρα αἰσθήματα τῆς καρδίας της εἰς ὅσους τὴν πλησιάζουν καὶ νὰ ἵσταται ἀρωγὸς ὅσων ἔχουν ἀνάγκην.


Μιᾶς τοιαύτης πόλεως μὲ ἀξιοθαύμαστον παρελθὸν καὶ ἀξιοζήλευτον μέλλον οἱ πάντες θὰ ἐπεδίωκον νὰ εἶναι δημόται• ἡμεῖς ἔχομεν ἀπὸ σήμερον αὐτὴν τὴν μεγίστην τιμήν. Καὶ διὰ τοῦτο ἐπιθυμοῦμεν νὰ ἐκφράσωμεν διὰ μίαν εἰσέτι φορὰν τὰς ὁλοκαρδίους εὐχαριστίας ἡμῶν πρὸς τὸν ἐντιμότατον Δήμαρχον τῆς Θεσσαλονίκης κύριον Ἰωάννην Μπουτάρην, τὸν Πρόεδρον καὶ τὸ περὶ αὐτὸν Δημοτικὸν Συμβούλιον. Παρακαλοῦμεν δὲ τὸν κ. Δήμαρχον ὅπως διαβιβάσῃ πρὸς ἅπαντας τοὺς Θεσσαλονικεῖς καὶ ἀπὸ τῆς σήμερον συνδημότας ἡμῶν τὴν εὐχαριστίαν μας διὰ τὴν θερμὴν ὑποδοχὴν τὴν ὁποίαν μᾶς ἐπεφύλαξαν κατὰ τὰς ἡμέρας τῆς ἐπισκέψεως καὶ παραμονῆς ἡμῶν εἰς τὴν πόλιν καὶ διὰ τὰς εἰλικρινεῖς καὶ αὐθορμήτους ἐκδηλώσεις σεβασμοῦ καὶ τιμῆς πρὸς ἡμᾶς. Ἀνταποδί-δομεν ὁλοψύχως εἰς τὸν σεβασμόν των τὴν ἀγάπην καὶ τὴν στοργὴν τῆς Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ ἐπιδαψιλεύομεν ὑμῖν διὰ τὴν προσγενομένην τιμὴν τὴν πατρικὴν καὶ Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐλογίαν. Εὐχόμεθα δὲ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νὰ καθοδηγῇ πάντας ὑμᾶς εἰς ἔργα ἀντάξια τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ ὀνόματος τῆς Θεσσαλονίκης, εἰς ἔργα εἰρήνης καὶ προόδου διασφαλίζοντα τὴν ἐλευθερίαν καὶ ἀγαστὴν συνεργασίαν μετὰ πάντων διὰ τὴν εὐημερίαν τῶν ἀνθρώπων.


Related Posts with Thumbnails