Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μιλά με την καρδιά του στην Ομογένεια μέσω του «Εθνικού Κήρυκα»

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κ. Βαρθολομαίος (AP Photo/Lefteris Pitarakis)

Του Θεόδωρου Καλμούκου
20 Δεκεμβρίου 2019

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος σε αποκλειστική συνέντευξή του στον «Εθνικό Κήρυκα», ομιλεί για την Αρχιεπισκοπή Αμερικής, την Ομογένεια, την Ελληνική γλώσσα και Πολιτισμό, τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο, τον Αντώνη Διαματάρη, την Ορθόδοξη Εκκλησία ανά την Οικουμένη και πολλά άλλα.
Η συνέντευξη του Παναγιωτάτου έχει ως εξής:
«Εθνικός Κήρυξ»: Παναγιώτατε, ποιες είναι οι σκέψεις σας για την Αρχιεπισκοπή Αμερικής και συνωδά οι ευχές, οι ελπίδες και οι προσδοκίες σας γι’ αυτήν με τον νέον Αρχιεπίσκοπο κ. Ελπιδοφόρο; 
Οικουμενικός Πατριάρχης: Η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι η μεγάλη Επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου, με ακαταλύτους δεσμούς με την Μητέρα Εκκλησίαν. Ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος είναι σαρξ εκ της σαρκός του Φαναρίου, είναι γνήσιος φορεύς και εκφραστής του πνεύματός του, δυναμικός, εργατικός, μορφωμένος, πανεπιστημιακός καθηγητής θεολογίας, επικοινωνιακός, με ευαισθησίαν διά τας ποιμαντικάς ανάγκας των πιστών, με βαθείαν πίστιν και εμπιστοσύνην εις την πρόνοιαν του Θεού και με όραμα διά το μέλλον. Είναι αυθεντικώς παραδοσιακός και σύγχρονος άνθρωπος, ή ορθότερον: επειδή είναι παραδοσιακός είναι και πρωτοπόρος. Οι «συντηρητικοί» δεν κατανοούν το νόημα της παραδόσεως. Παραδοσιακότης δεν είναι στροφή εις το παρελθόν εν αναμονή μαγικών λύσεων, αλλά αξιοποίησις της πείρας του παρελθόντος διά την καλήν μαρτυρίαν εν τω εκάστοτε παρόντι. Ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος έδωκεν ήδη, εντός των πρώτων έξι μηνών της θητείας του, το στίγμα του. Αναμένομεν πολλά από αυτόν. Οικουμενικός Πατριάρχης: Η αποστολή της Εκκλησίας έχει αμετακινήτους άξονας: Αυτοί είναι η εξαγγελία του Ευαγγελίου, ο αγιασμός των πιστών και η λειτουργική ζωή, η διακονία του πλησίον και η βίωσις και διάσωσις των υψηλών πνευματικών αξιών του πολιτισμού της Ορθοδοξίας και της Ορθοδόξου ταυτότητος, η μαρτυρία της εν Χριστώ ελευθερίας εν τω συγχρόνω κόσμω. Ειδικώτερον διά τον εκκλησιαστικόν βίον εν Αμερική θεωρούμεν ότι ιδιαιτέρα έμφασις πρέπει να δοθεί εις την καλλιέργειαν και βίωσιν της γνησίας λειτουργικής παραδόσεως της Εκκλησίας -ο καθηγητής και Αρχων του Οικουμενικού Θρόνου Χρήστος Γιανναράς έγραψε κάποτε ότι «Μόνο σωστή λατρεία, τίποτε άλλο- θα ήταν έκρηξη πολιτιστική-, εις την ενοριακήν ζωήν και το κοινοτικόν ήθος, εις την ποιμαντικήν μέριμναν διά την νεολαίαν, εις την θεολογικήν παιδείαν και την εκπαίδευσιν γενικώτερον. Βεβαίως, διά μέσου όλων αυτών πρέπει να αναδεικνύεται και ο δεσμός των εν Αμερική παρουσιών και εκφράσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του ποιμνίου του με το Σεπτόν Κέντρον της Ορθοδοξίας, το οποίον διέσωσεν επί αιώνας και εκφράζει και σήμερον, ως παράδοσις Αγίων και Μαρτύρων της πίστεως, ως «άρχουσα και πάσχουσα» Εκκλησία, ως φύλαξ των οσίων και ιερών του Γένους, την αυθεντικότητα της Ορθοδόξου αυτοσυνειδησίας.


«Ε.Κ.»: Επειτα από 28 έτη στον Οικουμενικό Θρόνο, ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία και ανησυχία σας για την πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας όπως εμφανίζεται σήμερα, του Κόσμου εν γένει, και του Χριστιανισμού γενικότερα; 
Οικουμενικός Πατριάρχης: Από της ενάρξεως της Πατριαρχικής μας θητείας πρώτιστον μέλημά μας ήτο η ενότης της Ορθοδοξίας και η κοινή μαρτυρία των Ορθοδόξων Εκκλησιών εις τον σύγχρονον κόσμον. Θεωρούμεν την ενότητα αυτήν απαραίτητον προϋπόθεσιν και διά τον διάλογον με τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον και με τας άλλας θρησκείας, αλλά και με τον πολιτισμόν της εποχής μας. Η μαρτυρία της Εκκλησίας δίδεται πάντοτε μέσα εις εν ωρισμένον ιστορικόν και πολιτισμικόν πλαίσιον. Αυτό σήμερα χαρακτηρίζεται και καθορίζεται από μεγάλας αλλαγάς και προόδους εις τον χώρον της επιστήμης και της τεχνολογίας, των κοινωνικών σχέσεων και της κοινωνικής οργανώσεως, της πολιτικής και της οικονομίας. Ζώμεν μίαν ανατροπήν και μεταξίωσιν των αξιών, την αποθέωσιν των ατομικών δικαιωμάτων, τας πολιτισμικάς συγκρούσεις, τας μαζικάς μετακινήσεις πληθυσμών, τας εκρήξεις θρησκευτικού φονταμενταλισμού, την ανοικτήν και την δομικήν βίαν, την καταστροφήν του φυσικού περιβάλλοντος και την προϊούσαν κλιματικήν αλλαγήν. Εις αυτό το πλαίσιον καλούμεθα να είμεθα ορθόδοξοι χριστιανοί, να δίδωμεν λόγον «περί της εν ημίν ελπίδος». Προφανέστατα, η εσωστρέφεια και η αδιαφορία διά τον κόσμον δεν είναι η ορθή στάσις διά την Εκκλησίαν. Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ποτέ δεν παρημέλησεν, εν ονόματι της λειτουργικής ζωής και της πνευματικής αποστολής του, την φιλάνθρωπον μαρτυρίαν εν τω κόσμω, την διακονίαν και την αλληλεγγύην. Υπήρξε διαχρονικώς «διακονική Εκκλησία». Τον πολιτισμόν της αγάπης, της δικαιοσύνης και της ειρήνης οφείλει να εκπροσωπεί και σήμερον η Ορθοδοξία, πάντοτε εν αναφορά προς τον αιώνιον προορισμόν του ανθρώπου.
«Ε.Κ.»: Τι πιστεύετε για την Ομογένεια της Αμερικής; Τι είμαστε εμείς για σας; 
Οικουμενικός Πατριάρχης: Τρέφομεν μεγάλας προσδοκίας διά το μέλλον της Ομογενείας της Αμερικής, τας οποίας τροφοδοτεί ο δυναμισμός της εν τω παρόντι. Θεωρούμεν υψίστης σημασίας δι’ αυτήν, την διάσωσιν της Ορθοδόξου ταυτότητος, την ανάπτυξιν του αισθητηρίου διά την αξίαν της ελληνικής γλώσσης και της καταλυτικής συμβολής της εις τον πολιτισμόν, καθώς και την ακατάλυτον αναφοράν εις την Μητέρα Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως. Δι’ ημάς είσθε τα προσφιλέστατα πνευματικά τέκνα, διά τα οποία είμεθα υπερήφανοι και διά την κατά Θεόν προκοπήν των οποίων προσευχόμεθα εις τον Δοτήρα παντός αγαθού. Οπως είπεν ο Ιερώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος αμέσως μετά την εκλογήν του, «the Archdiocese of America is the pride of the Ecumenical Patriarchate». (Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι το καύχημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου). Προγευόμεθα της χαράς της επισκέψεώς μας πλησίον σας τον προσεχή Μάιον.

Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Αντώνης Διαματάρης με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο
στην Θρονική Γιορτή της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως.
 Φωτογραφία Οικουμενικό Πατριαρχείο/Νίκος Μαγγίνας.

«Ε.Κ.»: Εχετε κάποιο σχόλιο για τη θήτευση του κ. Αντώνη Διαματάρη στη θέση του Υφυπουργού Εξωτερικών για θέματα Απόδημου Ελληνισμού και Εκκλησιών της Διασποράς; Ποια η εμπειρία σας από τη συνεργασία σας κατά τους περασμένους μήνες.
Οικουμενικός Πατριάρχης: Ο κ. Διαματάρης δεν είναι ξένος ούτε εις ημάς προσωπικώς ούτε, βεβαίως, εις την Ομογένειαν. Είναι γέννημα – θρέμμα της Ελληνικής Διασποράς, γνωρίζει τα προβλήματα και τας προοπτικάς της και έχει εργασθεί επί μακρόν αποτελεσματικώς δι’ αυτήν. Ως Υφυπουργός Εξωτερικών διά Θέματα Αποδήμου Ελληνισμού έχει επισκεφθεί το Φανάριον και είχομεν πολύ ενδιαφέρουσαν ανταλλαγήν απόψεων και αρίστην συνεργασίαν. Οπου και αν μετέβη κατά την θητείαν του, αφήκεν θετικάς εντυπώσεις εις τους ομογενείς, έδειξε ζωηρόν ενδιαφέρον διά τα ζητήματα τα οποία τους απασχολούν. Είμεθα βέβαιοι ότι θα συνεχίσει να προσφέρει εις την Ομογένειαν πολυτίμους υπηρεσίας, με την γνώσιν και την πείραν του.

His Eminence Archbishop Elpidophoros of America with His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew
 in the Theological School of Halki. (Photo by Halki Theological School)

CONSTANTINOPLE. Ecumenical Patriarch Bartholomew offered an exclusive and significant interview to the National Herald, speaking about the Archdiocese of America, the Greeks in this country, the Greek language and culture, Archbishop Elpidophoros, Andonis Diamataris, the Orthodox Church throughout the world, and much more.
Here is the interview of His All-Holiness:
The National Herald: Your All-Holiness, what are your thoughts about the Archdiocese of America? Do your wishes, hopes and expectations for the Church here coincide with those for our new Archbishop Elpidophoros?
Ecumenical Patriarch: The Greek Orthodox Archdiocese of America is a large Eparchy of the Ecumenical Throne, with inviolable bonds to the Mother Church. Archbishop Elpidophoros is flesh from our flesh at the Phanar; he genuinely bears and expresses its spirit; he is dynamic, educated, a university professor of theology, accessible, with sensitivity to the pastoral needs of the faithful, with deep faith and trust in divine providence and with a vision for the future. He is authentically traditional and contemporary; or, perhaps more accurately, because he is traditional, he is also pioneering. “Conservatives” do not grasp the meaning of tradition. Traditionalism is not an inclination to the past in expectation of magical solutions; it involves gleaning from the experience of the past for the sake of offering a good witness in the present. Within the first six months of his tenure, Archbishop Elpidophoros has already established his mark. We certainly expect a great deal from him.
TNH: As the Archbishop par excellence, the Father of the local Church in America and our Patriarch, which areas of church life in America do you think require special attention and priority?
Ecumenical Patriarch: The mission of the Church has immovable pillars. These include the proclamation of the Gospel, the sanctification of the faithful, the liturgical life, the ministry of our neighbor, the experience and preservation of the noble spiritual values of Orthodox culture and Orthodox identity, as well as the witness of freedom in Christ in the contemporary world. More particularly, with regard to church life in America, we feel that special attention should be focused on cultivating and living the genuine liturgical tradition of the Church in parish life and community ethos. Professor Yannaras, an Archon of the Ecumenical Patriarchate, once wrote that “proper worship in and of itself was a cultural explosion.” The same applies to the pastoral concern for our youth, to theological education and education in general. Of course, through all these, it is also vital to promote the relationship of the institutions and expressions of the Ecumenical Patriarchate as well as its flock with the Sacred Center of Orthodoxy, which for centuries preserved and to this day expresses the authenticity of Orthodox self-consciousness as the tradition of the Saints and Martyrs of faith, as the Church that leads through suffering, and as the guardian of our People’s sacred values.
TNH: After 28 years on the Ecumenical Throne, what is your greatest concern and worry regarding the direction of the Orthodox Church today, of the world more broadly, and of Christianity in general?
Ecumenical Patriarch: From the outset of our Patriarchal tenure, our foremost concern was the unity of Orthodox and the common witness of the Orthodox Churches in the contemporary world. We consider this unity to be a necessary requirement both for dialogue with the rest of the Christian world and other religions, but also with the civilization of our age. The witness of the Church is always given within a specific historical and cultural context. Today, this is characterized and defined by immense changes and developments in the field of science and technology, social relations and social structures, as well as politics and economy. We are living an inversion and devaluation of values, an idolization of individual rights, cultural conflicts and mass migration of populations, an eruption of religious fundamentalism, public and domestic violence, the destruction of the natural environment along with its attendant climate change. It is in this context that we are called to be Orthodox Christians, to offer an account “for the hope that lies within us.” It is abundantly clear that introversion and indifference toward the world are not the proper attitude for the Church. The Ecumenical Patriarchate never ignored its charitable witness, service and solidarity with the world in the name of its liturgical life and spiritual mission. It has over the centuries been “a servant Church.” The Orthodox Church is also called to represent today the same culture of love, justice and peace, always in reference to the eternal destiny of humankind.
TNH: What do you believe about the Greek community in America? What are we for you
Ecumenical Patriarch: We nurture great hopes for the future of the Greek community in America, which are also dynamically nurtured in the present. We regard it supremely important for you to preserve the Orthodox identity, to cultivate a sense of the value and definitive contribution of the Greek language as well as the indissoluble connection with the Mother Church of Constantinople. For us, you are the dearly beloved spiritual children, of whom we are proud and for whose spiritual progress we pray to the Giver of every good thing. As His Eminence Archbishop Elpidophoros said immediately after his election, “the Archdiocese of America is the pride of the Ecumenical Patriarchate.” We already anticipate the joy of our visit among you next May.
TNH: Do you have any comment on the tenure of Mr. Andonis Diamataris as Deputy Minister of Foreign Affairs for matters pertaining to Greeks Abroad and Churches in the Diaspora? What has been your experience from your cooperation over the last months?
Ecumenical Patriarch: Mr. Diamataris is no stranger to us personally or, of course, to the Greeks abroad. He was born and raised in the Greek Diaspora; he knows its problems and perspectives; and he has worked long and efficiently in this capacity. As Deputy Minister of Foreign Affairs for matters pertaining to Greeks Abroad, he visited the Phanar and we had a very interesting exchange of opinions and excellent collaboration. Wherever he has traveled during his tenure, he has left positive impressions among the Greeks, manifesting a vivid interest in matters that concern them. We are certain that he will continue to offer his invaluable services to the Greek community through his knowledge and experience.