Παραθέτουμε εδώ την μετάφραση στα ελληνικά, από το αγγλικό πρωτότυπο, της βαθυστόχαστης εισήγησης του Μητροπολίτου Γέροντος Περγάμου Ιωάννη (Ζηζιούλα) κατά την δεύτερη ημέρα του οικολογικού συνεδρίου HALKI SUMMIT IV, που διοργάνωσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο από 26-28 Ιανουαρίου 2021.
Την μετάφραση επιμελήθηκαν ο ομ. καθηγητής του ΑΠΘ Πέτρος Βασιλειάδης και ο Νικόλαος Δημητριάδης.
"Θα ήθελα να ξεκινήσω εκφράζοντας τις θερμότερες ευχαριστίες και τα συγχαρητήριά μου στους διοργανωτές αυτής της νέας Διάσκεψης Κορυφής της Χάλκης (Halki Summit IV), ιδιαίτερα τον π. Ιωάννη Χρυσαυγή και τους συνεργάτες του, οι οποίοι, με την ευλογία του Παντοδύναμου Θεού και του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, συνεχίζουν και διατηρούν ζωντανή την μακρά παράδοση των πρωτοβουλιών του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την προστασία του μοναδικού και αναντικατάστατου οίκου μας, της δημιουργίας του Θεού. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες βρίσκεται σήμερα η παγκόσμια κοινότητα εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19 μας διδάσκουν πολλά μαθήματα, ενώ διεξάγεται και ευρεία συζήτηση σχετικά με τις αιτίες και τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης. Επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ στα ακόλουθα τρία σημεία:
1. Η παρούσα πανδημία δεν είναι άσχετη με την οικολογική κρίση. Έχει επισημανθεί από ειδικούς της οικολογίας ότι η καταστροφή των δασών για την καλλιέργεια γης με σκοπό την αύξηση της παραγωγής τροφίμων έχει απελευθερώσει ιούς από το φυσικό τους περιβάλλον και τους έφερε σε επαφή με τον ανθρώπινο οργανισμό, που τώρα προσπαθεί να τους αντιμετωπίσει. Προειδοποιούμεθα, λοιπόν, ότι επιδημίες ή πανδημίες αυτού του είδους θα πρέπει να αναμένονται ακόμη και στο εγγύς μέλλον, όσο συνεχίζεται ο σημερινός τρόπος καλλιέργειας της γης και παραγωγής τροφίμων. Μαθαίνουμε, έτσι, δυστυχώς όχι θεωρητικά αλλά από προσωπική επώδυνη εμπειρία, ότι η απεριόριστη εκμετάλλευση της φύσης για χάρη της οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την ίδια την ανθρωπότητα. Η ανύψωση της οικονομικής ανάπτυξης στο υψηλότερο ιδανικό στις σύγχρονες κοινωνίες μας αναστατώνει την ειρηνική συνύπαρξη των διαφόρων φυσικών ειδών - μια συνύπαρξη που χτίστηκε από εκατομμύρια χρόνια φυσικής εξέλιξης. Μας υπενθυμίζει λοιπόν, δυστυχώς, με μεγάλο κόστος, ότι δεν είμαστε κύριοι και ιδιοκτήτες της φύσης, αλλά καλούμεθα από τον Θεό να την προστατεύομε και να την καλλιεργούμε σεβόμενοι τους νόμους και την ακεραιότητά της και τιμώντας τον Δημιουργό της.
2. Το δεύτερο μάθημα από την πανδημία έχει να κάνει με τα όρια της επιστήμης. Δεν είναι μόνο τα οικονομικά αλλά και οι φυσικές και ιατρικές επιστήμες που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη διαταραχή της σχέσης της ανθρωπότητας με τη φύση. Δεν αναφέρομαι σε εκτεταμένες και μη αποδεδειγμένες φήμες ότι ο κοροναϊός ήταν αποτέλεσμα εργαστηριακών πειραμάτων. Αυτό που έχω στο μυαλό μου είναι οι βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις στη φύση, που παραβιάζουν τα όρια των διαφόρων ειδών και απειλούν την ποικιλία τους και το δικαίωμά τους στην ύπαρξη. Η επιστήμη δίνει συχνά την εντύπωση ότι λειτουργεί ωσάν η υπόλοιπη φύση να υπάρχει απλώς για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ανθρωπότητας. Η παρούσα πανδημία μάς διδάσκει ότι ακόμη και ένα μικρό και σχεδόν αόρατο φυσικό στοιχείο μπορεί να αμφισβητήσει αυτήν την αντίληψη. Τα δικαιώματα και η δύναμη της επιστήμης έχουν τα όριά τους. Σε αυτό το σημείο εμφανίζεται το πιο δύσκολο μάθημα από την πανδημία.
Ακούγεται σήμερα από τους επιστήμονες ότι ο κοροναϊός σίγουρα θα ηττηθεί επειδή η επιστήμη διαθέτει τα μέσα για να το κάνει αυτό. Το εμβόλιο παρουσιάζεται ως λύση στο πρόβλημα. Τι γίνεται όμως μετά το εμβόλιο; Εάν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τη φύση με τον τρόπο που το κάνουμε, η ανθρωπότητα θα κληθεί ξανά να πληρώσει τον ίδιο υψηλό αριθμό εκατομμυρίων θανάτων και νέων οικονομικών κρίσεων. Η επιστήμη από μόνη της δεν μπορεί να το εμποδίσει να συμβεί. Μόνο η υγιής σχέση μας με τη φύση μπορεί να μας βοηθήσει να το αποφύγουμε. Και αυτό θα απαιτήσει ένα ήθος που προέρχεται από την πίστη ότι η φύση δεν είναι ιδιοκτησία μας. Η θρησκεία δεν μπορεί να θεωρηθεί περιττή χωρίς βαρύ κόστος.
3. Το τρίτο σημείο που εμφανίζεται ως μάθημα της πανδημίας αναφέρεται στη θρησκεία. Η πανδημία δεν αποκάλυψε τάσεις αυτάρκειας μόνο στην επιστήμη. Έδειξε επίσης την τάση της θρησκείας να αγνοεί την επιστήμη, και αυτό αποτελεί εξίσου σοβαρό πρόβλημα. Παρατηρούμε το φαινόμενο ενός μεγάλου αριθμού θρησκευόμενων πιστών, που αμφισβητούν και αγνοούν επιστημονικά δεδομένα και συμβουλές, που αρνούνται να φορούν μάσκες και να εμβολιαστούν, ενώ οι θεωρίες συνωμοσίας κατά της θρησκείας εξαπλώνονται και ευδοκιμούν σε όλο τον κόσμο. Από πού προέρχεται αυτή η αντι-επιστημονική υστερία, που κοστίζει ανθρώπινες ζωές; Αυτό είναι ένα ευρύτερο ζήτημα που οι κοινωνιολόγοι και οι ιστορικοί του πολιτισμού θα πρέπει να διερευνήσουν. Όσον αφορά τη θρησκεία, η πανδημία έφερε στην επιφάνεια μια μακροχρόνια ανάγκη για διάλογο μεταξύ θρησκείας και επιστήμης, ο οποίος θα βοηθούσε την κάθε πλευρά να εκτιμήσει τον ρόλο και τη σημασία της άλλης. Μια προσπάθεια για έναν τέτοιο διάλογο ξεκίνησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε σχέση με το οικολογικό πρόβλημα πριν από μερικά χρόνια με μια σειρά συμποσίων, κάτι που υπόσχεται να αποφέρει καρπούς. Η τρέχουσα πανδημία μάς διδάσκει ότι η θρησκεία πρέπει να σέβεται τα επιστημονικά ευρήματα και συμβουλές, και η επιστήμη πρέπει να μάθει ότι η αλήθεια και η ζωή δεν μπορούν να φυλακίζονται ή να εξαντλούνται στο επιστημονικό εργαστήριο.
Αγαπητοί φίλοι,
Ο άνθρωπος δεν μαθαίνει πάντα από κρίσεις και η τάση είναι συνήθως να επιστρέφουμε στις παλιές συνήθειες μόλις τελειώσει η κρίση. Αυτό που ελπίζουμε ότι θα μάθουμε από την παρούσα πανδημία είναι, μεταξύ άλλων, ότι το δίλημμα «οικονομία έναντι υγείας», το οποίο φαίνεται να απασχολεί και να βασανίζει τους πολιτικούς σε όλο τον κόσμο σήμερα, μη γνωρίζοντας σε ποια από τις δύο πλευρές πρέπει να δώσουν προτεραιότητα, σχετίζεται με το γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη έχει τόσο απολυτοποιηθεί στον πολιτισμό μας, ώστε οι άνθρωποι είναι απρόθυμοι και απροετοίμαστοι να μειώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, ακόμη και όταν διακυβεύεται η υγεία τους, πόσο μάλλον η επιβίωση του φυσικού μας περιβάλλοντος. Στην πραγματικότητα, η υγεία μας εξαρτάται πλέον από τα οικονομικά μας μεγέθη. Έτσι, μόλις φτάσει ο αναμενόμενος «μεσσίας» του εμβολίου - και είμαστε σίγουρα ευγνώμονες στην επιστήμη για αυτό - θα επισπεύσουμε την επιστροφή μας στις παλιές συνήθειες, μεγιστοποιώντας την οικονομική μας ευημερία εις βάρος της φύσης και ίσως και της υγείας μας. Και έπειτα, όταν έρχεται μια νέα επιδημία, θα αναζητήσουμε εκ νέου να έρθει ένα νέο εμβόλιο για να μας σώσει, μετατρέποντας έτσι την επιστήμη σε θρησκεία, και μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας. Αυτό φαίνεται τώρα να είναι μια προκαθορισμένη πορεία για το μέλλον, εκτός εάν μας διδάξει η παρούσα κρίση, ότι πρέπει να μετριάσουμε την απληστία και τον εγωκεντρισμό μας, που αποτελούν την ρίζα των προβλημάτων μας. Εκτός αν μάθουμε να αγαπάμε περισσότερο άλλες αξίες στη ζωή μας, τις οποίες η πανδημία έχει απομακρύνει από εμάς, όπως η προσωπική επαφή και η κοινωνία, οι αγαπητικές σχέσεις, που μετράνε περισσότερο από τα υλικά αγαθά, και ένα φυσικό περιβάλλον που μπορούμε να μοιραστούμε με τους άλλους και να το κληρονομήσουμε στα παιδιά μας. Είθε η παρούσα πανδημία να αποδειχθεί μια μεταμφιεσμένη ευλογία, ένας δάσκαλος για να μάθουμε αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο.
Σας ευχαριστώ".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου