Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ ΤΟΥ

Φωτογραφία: Νικόλαος Μαγγίνας

Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου 

κατά τόν Μ. Ἑσπερινόν τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς 

(Φανάριον, 29 Φεβρουαρίου 2020) 

* * * 

Ἱερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί, εὐλαβεῖς προσκυνηταί, ἀγαπητοί φίλοι, τέκνα προσφιλῆ,

Χρόνια τώρα τά Σαββατόβραδα χοροστατοῦμεν εἰς τόν πάνσεπτον Πατριαρχικόν Ναόν μας, τό κέντρον τοῦ Ἱεροῦ μας Κέντρου, καί ἐγκαινιάζομεν τήν Κυριακήν, τήν ἡμέραν τῆς Ἀναστάσεως, ἀπό τήν ὁποίαν ἡ Πασχάλιος χαρά διαχέεται διηνεκῶς εἰς σύνολον τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας. 

Σήμερα ὅμως αὐτός ὁ Μέγας Ἑσπερινός δέν εἶναι διά τόν Πατριάρχην λειτουργικόν μόνον καθῆκον, ἀπαίτησις τοῦ Τυπικοῦ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἀλλά ἀνάγκη ψυχική. Χοροστατοῦμεν καί προσευχόμεθα, διά νά εὐχαριστήσουμε καί νά δοξολογήσουμε τόν Κύριον καί Πατέρα τῶν Φώτων, ἐκ τοῦ Ὁποίου πᾶσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον. Νά Τοῦ προσφέρουμε τά ἰδικά Του ἐκ τῶν ἰδικῶν Του. Διότι ὅλα εἶναι ἰδικά Του: Τό δῶρον τῆς ζωῆς πρίν ἀπό 80 χρόνια. Ἡ Ἴμβρος ὡς γενέτειρα καί ἰδιαιτέρα πατρίς. Τά ὄμορφα παιδικά χρόνια εἰς τήν ἐρατεινήν νῆσον. Τά πρῶτα γράμματα ἐκεῖ καί τά ὕστερα ἐδῶ, εἰς τήν Πόλιν τῶν πόλεων, ἐπί ἑπταετίαν εἰς τήν Χαλκίτιδα Θεολογικήν Σχολήν, καί ἐπί πέντε ἔτη εἰς Εὐρωπαϊκά πανεπιστήμια. Οἱ σοφοί διδάσκαλοί μας. Οἱ χειροτονίες εἰς τήν Ἴμβρον, εἰς τήν Χάλκην καί ἐδῶ εἰς τό Φανάρι. Ἡ πολυετής θητεία εἰς τήν Ἱεράν Σύνοδον, εἰς αὐτό τό ὑπερπανεπιστήμιον, εἰς αὐτήν τήν Ἀνωτάτην Ἀκαδημίαν. Ὁ στοργικός Γέροντας Μελίτων πού παρέλαβε τόν σήμερον ἑορτάζοντα ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων εἰς τήν παιπαλόεσσαν καί τόν παρέδωσεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν Μητροπολίτην Φιλαδελφείας. Ὅλα εἶναι δωρεές τοῦ Οὐρανίου Πατρός. Ὅλα εἶναι ἰδικά Του, δι᾽ αὐτό καί οὐδέποτε ἐκαυχήθη ὁ ὁμιλῶν ὡς «μή λαβών», γνωρίζων ὅτι οὐδέν ἔχει ὅ οὐκ ἔλαβε.

Καί μετά, ἡ μακρά Πατριαρχία, εἰς διαδοχήν τοῦ σεμνοῦ, ταπεινοῦ, καλοῦ κἀγαθοῦ Πατριάρχου Δημητρίου τοῦ ἀπό Ἴμβρου καί Τενέδου, τόν ὁποῖον μέ προθυμίαν, υἱϊκήν στοργήν καί εὐγνωμοσύνην διηκονήσαμεν καθ᾽ ὅλην τήν εἰκοσαετῆ Πατριαρχείαν του. Ἄς ἀναπαύεται εἰς τούς οὐρανίους λειμῶνας μετά τῶν ἁγίων καί τῶν δικαίων, διότι ἅγιος καί δίκαιος ὑπῆρξε καί ὁ ἴδιος, εἰς ὅλην του τήν ζωήν. Ἀνεξίκακος καί ἀνεπιτήδευτος. Γνήσιος, αὐθεντικός καί ἀτόφιος. Καί ὁ ὁμιλῶν καί ὅλοι ἄς ἔχουμε τήν εὐχήν του. Ἡ μακρά, λοιπόν, Πατριαρχία μας. Μέ τόσες εὐλογίες! Ἄς ἐπιτραπῇ νά ἀναφέρωμεν μερικούς σταθμούς ἐκ τῆς περιπετειώδους ἐξελίξεως καί πορείας της. Ὑπῆρξε – καί εἶναι – διαρκής ἡ εὐγνωμοσύνη πρός τόν οὕτω τά καθ᾽ ἡμᾶς οἰκονομήσαντα Κύριον τῆς δόξης: Διά τό ὁμόφωνον τῆς ἐκλογῆς. Διά τό γεγονός ὅτι ἀμφότεροι οἱ γεννήτορες ἡμῶν ηὐμοίρησαν νά ἰδοῦν τήν μεγάλην δι᾽ αὐτούς ἡμέραν ἐκείνην. Διά τήν ἁρμονικήν συνεργασίαν μέ τούς κατά καιρούς ἀδελφούς καί συνεργούς Ἱεράρχας. Διά τάς ἀπ᾽ ἀρχῆς καθιερωθείσας Συνάξεις τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἀλλά καί δι᾽ ἐκείνας τῆς σεβασμίας Ἱεραρχίας τοῦ Θρόνου. Διά τήν συνέχισιν τῆς προετοιμασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου καί τελικῶς τήν πραγματοποίησίν της ἐν Κρήτῃ πρό τετραετίας περίπου. Διά τάς ἐπισκέψεις ἡμῶν εἰς ὅλας σχεδόν τάς ἀδελφάς Αὐτοκεφάλους Ἐκκλησίας καί εἰς τάς πλείστας τῶν Ἐπαρχιῶν τοῦ Θρόνου. Διά τήν συμμετοχήν εἰς πλεῖστα συνέδρια ποικίλου περιεχομένου, μέ πλέον πρόσφατα τά τοῦ Davos καί τοῦ Abu Dhabi, ὅπου πάντοτε προσεπαθήσαμεν νά κάμωμεν ἀκουστήν τήν φωνήν τῆς Ὀρθοδοξίας καί νά δώσωμεν τήν μαρτυρίαν τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Ἀκόμη, διά τήν διεύρυνσιν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, μέ τήν δυνατότητα συμμετοχῆς καί προσφορᾶς εἰς τό ἔργον τῆς διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν ἐν ἐνεργείᾳ Ἱεραρχῶν τῆς πρωτοθρόνου ἡμῶν Ἐκκλησίας. Διά τήν ἐκλογήν καί ἀνάδειξιν πλειάδος ἐκλεκτῶν ἀρχιερέων κοσμούντων καί διακονούντων τήν Ἐκκλησίαν ἀπό διαφόρων διοικητικῶν, ἀκαδημαϊκῶν καί ἄλλων ἐπάλξεων, διά τούς ὁποίους σεμνύνεται ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία. Διά τήν ἐνσυνείδητον καί πρόθυμον προώθησιν τῶν διαχριστιανικῶν καί διαθρησκειακῶν διαλόγων, ἀποτελούντων συμβολήν εἰς τήν παγκόσμιον εἰρήνην, καταλλαγήν καί ἀλληλεγγύην. Διά τήν ἵδρυσιν νέων ἐπαρχιῶν τοῦ Θρόνου. Διά τά πολλά εὐλαβικά προσκυνήματα καί κατανυκτικά τρισάγια εἰς ἐσβεσμένας λυχνίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης μετά μίαν ὁλόκληρον ἑκατονταετίαν ἀναγκαστικῆς σιωπῆς. Διά τήν συμβολήν εἰς τήν ἀνάπτυξιν οἰκολογικῆς συνειδήσεως, τοσοῦτον ἀναγκαίας, ἐάν κρίνωμεν ἀπό τήν μαστίζουσαν σήμερον τήν ἀνθρωπότητα σχετικήν κρίσιν καί τήν λίαν ἐπικίνδυνον κλιματικήν ἀλλαγήν. Διά τόν γόνιμον διάλογον μέ τόν σύγχρονον κόσμον καί τήν καλήν μαρτυρίαν τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ἐνώπιον τῶν σημείων τῶν καιρῶν, μαρτυρίαν ἐμπιστοσύνης εἰς τήν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί εἰς τήν δύναμιν τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου. 

Δοξάζομεν τόν Θεόν καί διά τό αὐτοκέφαλον τῆς Οὐκρανίας, τό ὁποῖον ἀποκατέστησεν εἰς τήν κανονικότητα ἑκατομμύρια ταλανιζομένων Ὀρθοδόξων πιστῶν, ἐπικαιροποίησε τήν πρωτόθρονον εὐθύνην, καί ἀνέδειξε τά ἀπαράγραπτα δίκαια τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τά συνοδικῶς κατωχυρωμένα καί ἐν μακρᾷ πρακτικῇ αἰώνων μεμαρτυρημένα καί καθηγιασμένα.

Ἠρχίσαμεν τήν ἐνδεικτικήν αὐτήν ἀπαρίθμησιν σταθμῶν τινων τῆς Πατριαρχικῆς ἡμῶν πορείας, λέγοντες: «Ὑπῆρξε – καί εἶναι – διαρκής ἡ εὐγνωμοσύνη πρός τόν οὕτω τά καθ᾽ ἡμᾶς οἰκονομήσαντα Κύριον τῆς δόξης…» διά πάσας τάς φανεράς καί ἀφανεῖς εὐεργεσίας τάς εἰς ἡμᾶς γεγενημένας. Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν! Δόξα Αὐτῷ καί διά τά λυπηρά, ὅσα ἐδοκιμάσαμεν κατά τήν τελευταίαν τριακονταετίαν. Ὄχι διά τά ἐκ ψευδαδέλφων προελθόντα· αὐτά τά ἀντιπαρερχόμεθα, διότι σήμερον εἶναι εὐφρόσυνος ἡ ἡμέρα. Ἐννοοῦμεν τάς ἰδικάς μας ἐλλείψεις καί παραλείψεις, τάς ἀποτυχίας, τά σφάλματα, τά ἐξ ἀγνοίας, ἀπειρίας, ὑπερτιμήσεως τῶν ὑφισταμένων δυνατοτήτων – τά λυπηρά, τά ὁποῖα ἐπιδικάζομεν ἀποκλειστικῶς καί μόνον εἰς τόν ἑαυτόν μας. Δοξάζομεν τόν Θεόν διότι τά ἐπέτρεψε διά νά μη ὑπεραιρώμεθα καί νομίζωμεν ὅτι κατέχομεν τό ἀλάθητον. Οὐδείς ἀναμάρτητος καί τέλειος εἰ μή εἷς, ὁ Θεός. Καί, φυσικά, οὐδείς ἀναντικατάστατος. Ἡμεῖς θά συνεχίσωμεν «τό κατά δύναμιν καί Θεῷ φίλον», καί μετά τήν συμπλήρωσιν, ἀκριβῶς σήμερον, ὀγδοηκονταετίας ζωῆς καί προσφορᾶς εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος, ἐφ᾽ ὅσον χρόνον θά εὐδοκήσῃ Ἐκεῖνος νά ἀνέχεται ἡμᾶς καί τά ταπεινά ἔργα τῶν χειρῶν μας. Καί ὕστερον, Ἐκεῖνος καί πάλιν θά ἀναδείξῃ τόν διάδοχον, τόν ἐκλεκτόν Του, διά νά παραλάβῃ τήν σκυτάλην καί νά συνεχίζεται ἀδιακόπως ἡ πνευματική αὐτή σκυταλοδρομία ἀπό Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου μέχρι τῆς συντελείας τῶν αἰώνων, ὅτε καί θά εἶναι τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός. Τῆς Ἐκκλησίας, καί πύλαι ᾍδου οὐ κατισχύσουσι. Καί ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἐδῶ εἰς τήν Μητρόπολιν τοῦ Γένους, θά ἐπιβιώσῃ μέχρι τότε, μέ τήν χάριν τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος τήν διετήρησε μέχρι σήμερον, καίπερ διαβαίνουσαν έν μέσῳ παγίδων πολλῶν. 

Ἀδελφοί καί τέκνα, 

Θερμότατα σᾶς εὐχαριστοῦμεν διά τήν ὁλοπρόθυμον συμμετοχήν σας εἰς τήν χαράν τοῦ Πατριάρχου κατά τήν σημερινήν ἡμέραν – σταθμόν εἰς τήν ἐπίγειον ζωήν του. Διά τάς προσευχάς σας ὑπέρ αὐτοῦ. Διά τήν ἀγάπην σας δι᾽ αὐτόν, ἡ ὁποία καί ὡδήγησε τήν ἑσπέραν ταύτην τά βήματά σας εἰς «τό ἀστραπόμορφο Φανάρι, τό ὁποῖον γνωρίζει νά ὁμιλῇ διά τῆς σιωπῆς τήν γλῶσσα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ἡ ἀνταπόδοσις τῆς ἀγάπης σας θά εἶναι ἡ πρός τόν Κύριον ἱκεσία μας νά σᾶς τηρῇ ἐν τῇ ἀγάπῃ Του καί νά σᾶς χαρίζῃ πᾶν ἐφετόν καί καταθύμιον. 

Ἀλληλέγγυοι, ὁμονοοῦντες, «ποτέ ἀπό τό χρέος μή κινοῦντες», θά συνεχίσωμεν τόν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, συσπειρωμένοι περί τό πάνσεπτον τοῦτο Κέντρον, ἀφορῶντες εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχηγόν καί τελειωτήν Ἰησοῦν «Κεφάλαιον Ἑορτῆς, μνήμη Θεοῦ», ἔλεγε Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Αὐτόν τόν Θεόν τῶν πατέρων ἡμῶν μνημονεύοντες, Τόν εὐγνωμονοῦμεν κατά πάντα καί διά πάντα καί οὕτω κατακλείομεν τό κεφάλαιον τῆς παρούσης Ἑορτῆς.