ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗ ΤΟΥ ΜΑΪΣΤΟΡΟΣ

Προσωπογραφία του Ιωάννου Κουκουζέλη από Αγιορειτικό χειρόφραφο του 1815
(Πηγή: Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής, "Χειρόγραφα Εκκλησιαστικής Μουσικής 1453-1820",
έκδοση Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1980).

Τη πρώτη του μηνός Οκτωβρίου ο Όσιος Iωάννης ο ψάλτης, ο καλούμενος Kουκουζέλης, ο εν τοις ορίοις της εν τω Άθω Mεγίστης Λαύρας ασκήσας, εν ειρήνη τελειούται. 

Tη Mητρί και νυν του Θεού ψάλλεις άνω, 

Συν τοις αΰλοις ω Iωάννη μάκαρ. 

Aπό τους μεγαλύτερους εκκλησιαστικούς μουσικούς του Βυζαντίου, αλλά και όλης, γενικά της νεώτερης εποχής. Πρώιμη χρονολογημένη μνεία (1309) σε Σιναϊτικό χειρόγραφο. Κατά την παράδοση, έζησε και έδρασε στο βυζαντινό θέμα της Βουλγαρίας και, αργότερα, στο Άγιον Όρος. Το έργο του, μεγάλο σε όγκο και σπουδαιότητα, έχει σημαδέψει την εξέλιξη της εκκλησιαστικής μουσικής, στη θεωρία και στην πράξη, σε όλα τα μετέπειτα κι ως τα νεώτερα χρόνια. Η παρουσία του στα χειρόγραφα, ιδίως στα παλαιότερα, είναι καθολική. Στό όνομά του φέρονται Oίκοι του Ακαθίστου, στίχοι Καλοφωνικοί, στίχοι από τα Ανοιξαντάρια, τους Πολυελέους και το Μακάριος ανήρ, Χερουβικά, Κοινωνικά, Κρατήματα, πολυάριθμα Θεοτοκία, και, κυρίως μαθήματα του Στιχηραρίου, και πολλά άλλα. Oρισμένα από τα μέλη του, όπως το Άνωθεν οι προφήται, έχουν επιβιώσει ως τις ημέρες μας.

Στα «Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία» που εκδόθηκαν από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, σε επιμέλεια Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή και είναι ζωντανές ηχογραφήσεις, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως στον Πατριαρχικό Ναό, και σε ορισμένους άλλους Ενοριακούς της ευρύτερης Κωνσταντινούπολης, το τελευταίο, 15ο cd, περιλαμβάνει μια εξαιρετική ηχογράφηση. 

Η Χορωδία του Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν στην Γαλλική Ένωση / Union Française. Μια συναυλία του 1963, την οποία διευθύνει ο μακαριστός Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας. 

Παραθέτουμε εδώ το Άνωθεν οι προφήται, ήχος βαρύς, Ιωάννου Κουκουζέλη (το συντετμημένο Κωνσταντίνου πρωτοψάλτου). Πρόκειται πραγματικά για ιστορική ηχογράφηση.

Το Άνωθεν οι προφήται σε χφ του έτους 1453,
γραμμένο ένα μόλις μήνα μετά την Άλωση