ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΕΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ

Η Απολεσθείσα Ενότητα: 

Πρωτείο και Οικουμενικότητα1

Αρχιμ. Παντελεήμονος Μανουσάκη, 
Καθηγητού Φιλοσοφίας 

Όταν πριν δύο χρόνια ο τότε διευθυντής του περιοδικού Νέα Ευθύνη, Δημήτρης Αγγελής, μου ζήτησε να γράψω ένα μικρό κείμενο με θέμα Προκλήσεις για την Ορθόδοξη Εκκλησία στον 21ο Αιώνα (ένα τεύχος που φιλοξένησε κείμενα του Οικ. Πατριάρχου, του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, και άλλων κληρικών και στοχαστών) θεώρησα πως η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετώπιζε η Ορθοδοξία στα επόμενα χρόνια θα ήταν το πρωτεύον, όπως το ονόμασα, πρόβλημα του πρώτου2. Η εκτίμησή μου απεδείχθη προφητική. 

Η μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση της Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά την γνώμη μου είναι η ενότητά της. Άλλες έξωθεν προκλήσεις, απαιτήσεις των καιρών είτε γεωπολιτικές είτε θεωρητικές, δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπισθούν εφ᾽ όσον η Ορθόδοξος Εκκλησία αυτο-αποδυναμώνεται παραμένοντας ένα είδος θρησκευτικής Ομοσπονδίας υποθετικά ισοτίμων Εκκλησιών οι οποίες ομονοούν όχι για να ομολογήσουν αλλά φοβούμενες αλλήλους. Δυστυχώς, εμείς οι Ορθόδοξοι, στην προσπάθειά μας να παρουσιάσουμε μια αδυναμία σε προτέρημά μας, πιστέψαμε πως, σε αντίθεση με την συγκεντρωτική και πυραμιδοειδή δομή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, απολαμβάνουμε δήθεν μια πιό δημοκρατική (οριζοντίως δομημένη) εκκλησιολογία των κατά τόπους εθνικών Εκκλησιών. Αποφεύγουμε έτσι να ομολογήσουμε πως πίσω από αυτό το πρόσχημα κρύβεται η διάσπαση που επέφερε η άλογη ανακήρυξη αυτοκέφαλων Εκκλησιών με μοναδικό κριτήριο, αυτό της εθνικότητος και, συνακολούθως, αυτό της γλώσσας. Το ότι πρόκειται πραγματικά περί διάσπασης φάνηκε όταν η Ορθοδοξία ταξίδεψε μαζί με τους μεταναστεύοντες λαούς στην Δυτική Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία. Εκεί, διαφορετικές εθνικές εκδοχές της Ορθοδοξίας “συν-υπάρχουν” στην ίδια πόλη, διασπώντας την ευχαριστιακή ενότητα της κοινής ομολογίας των πιστών, υπό διαφορετικούς επισκόπους, χάριν του γλωσσικού ιδιώματός τους και της εθνικής καταγωγής τους. Πρόσφατο παράδειγμα ο ιεράρχης του Πατριαρχείου Αντιοχείας Σιλουανός, ο οποίος εξελέγη υπό τον τίτλον του Μπουένος Άϊρες, καίτοι εκεί ήδη εδρεύει κανονικός επίσκοπος, ο Μητροπολίτης Μπουένος Άϊρες Ταράσιος3. Όταν ο πρώτος παρευρέθη ως εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας στην πρόσφατη Σύναξη των Προκαθημένων (Μάρτιος 2014), και απαίτησε να αναγνωριστεί ως «ο Μπουένος Άϊρες», οι αξιώσεις του εξηνάγκασαν τον προεδρεύοντα της Συνάξεως Οικουμενικό Πατριάρχη να δώσει ad hoc μάθημα βασικών αρχών εκκλησιολογίας4. 

Στην διασπορά, αλλά όμως και στους διαλόγους, τους οποίους διεξάγουν από κοινού οι Ορθόδοξες Εκκλησίες με άλλες Χριστιανικές ομολογίες και άλλες Θρησκείες, φάνηκε πως τα προσχήματα της ενότητάς μας δεν επαρκούσαν για να δικαιολογήσουν την προφανή εκκλησιολογική ένδειά μας. Η κοινή λειτουργική πράξη (lex orandi), η κοινή δογματική ομολογία (lex credendi), η κοινή παράδοση των δύο αυτών πηγών, αλλά ακόμα και οι Διορθόδοξες σύνοδοι δεν επαρκούν για να φέρουν το επιθυμητό, δηλαδή, την ουσιαστική ενότητα της Εκκλησίας. Και αυτό γιατί πραγματική ενότητα μπορεί να διασφαλίσει μόνο ο επίσκοπος εκάστης εκκλησιολογικής δομής, δηλαδή, ο πρώτος. 

Όπως σε μία πόλη δεν θα θεωρούσαμε ποτέ αρκετή ούτε ικανή για να διασφαλίσει την ενότητα των μελών της Εκκλησίας την κοινή προσευχή τους ή την κοινή πίστη τους, παρά μόνον την επί το αυτό συμμετοχή τους στην ευχαριστιακή σύναξη της οποίας προΐσταται ο μόνος έχων το προνόμιο της προσφοράς της, δηλαδή, ο επίσκοπος, ή, αντ᾽ αυτού, ο υπό του επισκόπου και εξ ονόματος του επισκόπου ορισθείς πρεσβύτερος, έτσι και στο επαρχιακό (Μητροπολιτικό) επίπεδο, εγγυητής της ενότητας των τοπικών εκκλησιών είναι ο πρώτος των επισκόπων, ο Μητροπολίτης (κατά την αρχαία τάξι), ή ο Αρχιεπίσκοπος. Μέχρις εδώ, θεωρώ πως συμφωνούμε όλοι και αυτήν την εκκλησιολογική αρχή ομολογεί εν τοις πράγμασι η δομή των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Είναι στο επόμενο, και πιό σημαντικό, επίπεδο όπου φαίνεται το ότι είμαστε ανακόλουθοι και ασυνεπείς προς τις ίδιες μας εκκλησιολογικές αρχές. Διότι, ενώ θεωρούμε τον Πρώτο συνεκτικό στοιχείο της ενότητος της Εκκλησίας (τοπικής ή επαρχιακής) και συνάμα εγγυητή της ενότητός της, ενότητος την οποία φανερώνει και υποστασιοποιεί ο Πρώτος εν τω προσώπω του (και εδώ πρέπει να τονισθεί πως ο Πρώτος δεν μπορεί να είναι ένα απρόσωπο, διαπροσωπικό σύνολο ή μια αφηρημένη έννοια5), εντούτοις μόλις μεταφερθούμε στο οικουμενικό επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της Ορθοδόξου ανά την Οικουμένη Εκκλησίας είμαστε διατεθειμένοι να σκαρφιστούμε οποιαδήποτε άλλη εξυπνάδα η θεολογική μας κατάρτιση μας επιτρέπει αντί να φανούμε συνεπείς και να ομολογήσουμε την ανάγκη ύπαρξης και εκεί, ιδιαιτέρως εκεί, ενός Πρώτου, όχι απλώς ως συντονιστού των διορθοδόξων σχέσεων (όπως δεν είναι ο επίσκοπος συντονιστής των διαπροσωπικών σχέσεων της τοπικής εκκλησίας), όχι απλώς Πρώτου μεταξύ ίσων, (ούτε Πρώτος μεταξύ ίσων είναι ο επίσκοπος της τοπικής εκκλησίας), αλλά ενός Πρώτου εννοουμένου ακριβώς όπως εννοούμε τον Πρώτο της τοπικής και της επαρχιακής κοινότητος, δηλαδή, κατά την επιτυχημένη έκφραση του Σεβ. Μητροπολίτου Προύσης, ως Πρώτου άνευ ίσων6. 

Η έκφραση «πρώτος άνευ ίσων» ξένισε τους περισσότερους αναγνώστες του βαρυσήμαντου αυτού κειμένου, αν και δεν εκφράζει παρά το αυτονόητο. Το κείμενο του αγ. Προύσης δεν χρήζει, βεβαίως, της ιδικής μας πενιχράς υποστήριξης. Πλην όμως, ο πρώτος, εφ’ εαυτής της εννοιολογικής σημασίας της λέξεως, αποκλείει την ισότητα μεταξύ άλλων. Δεν είναι «ο πρώτος» μονάδα άνευ αξίας ώστε να κατέχει ίση θέση εγγεγραμμένος εντός μιάς σειράς πραγμάτων, αλλά είναι επίθετο τακτικό, δηλωτικό, δηλαδή, τάξεως και ενδεικτικό θέσεως. Αν ο πρώτος είναι ίσος με τον δεύτερον, τότε δεν είναι πρώτος αλλά δεύτερος (και μάλιστα ένας δεύτερος δεύτερος), από την άλλη, αν δεν υπάρχει πρώτος δεν υπάρχει συνακόλουθα ούτε δεύτερος. Η ισότητα καταργεί ολόκληρη την τάξη. Άρα εξυπακούεται ότι κανείς πρώτος δεν είναι «μεταξύ ίσων,» αλλά ως πρώτος είναι πάντοτε και εξ ορισμού άνευ ίσων. Βραβεύεται ο πρωτεύσας αθλητής ως πρώτος και όχι ως ίσος με τους συναθλητές του (αν όλοι, όσοι αγωνίζονται σε ένα άθλημα, ήσαν ίσοι μεταξύ τους γιατί τότε δεν βραβεύονται όλοι και δεν λαμβάνουν πάντες το χρυσούν μετάλλιο;) Είναι άραγε τόσο δύσκολο να κατανοήσουμε ότι και μεταξύ των ιεραρχών απαιτείται ιεράρχηση; 

Ὡς πρὸς τὴν ἱερωσύνην των, βεβαίως, ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι εἶναι ἴσοι, ἀλλὰ δὲν εἶναι καὶ οὔτε δύνανται νὰ εἶναι ἴσοι ὡς ἐπίσκοποι συγκεκριμένων πόλεων. Οἱ ἱεροὶ κανόνες (ὡς ὁ 3ος τῆς Β´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ 28ος τῆς Δ’ καὶ ὁ 36ος τῆς Πενθέκτης) ἱεραρχοῦν τὰς πόλεις δίδοντες εἰς ἄλλας τὴν Μητροπολιτικὴν ἀξίαν καὶ εἰς ἄλλας τὴν Πατριαρχικήν. Μεταξὺ δὲ τῶν τελευταίων ἱεραρχοῦν καὶ πάλιν, δίδοντες εἰς ἄλλην τὰ πρωτεῖα, εἰς ἄλλην τὰ δευτερεῖα κ.ο.κ.. Δὲν εἶναι ὅλαι αἱ κατὰ τόπους Ἐκκλησίαι ἴσαι κατὰ τὴν τάξιν καὶ κατὰ τὴν ἀξίαν. Εἰς τὸν βαθμὸν καθ’ ὃν ἐπίσκοπός τις δὲν εἶναι ποτὲ ἀπολελυμένως ἐπίσκοπος ἀλλὰ προεστὼς τοπικῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ πάντοτε ἐπίσκοπος συγκεκριμένης πόλεως (τοῦθ’ ὅπερ ἀναπόσπαστον χαρακτηριστικὸν καὶ ὅρος τῆς ἐπισκοπικῆς χειροτονίας), τότε καὶ οἱ ἐπίσκοποι ἱεραρχοῦνται ἀναλόγως (ἤγουν, εἶναι διάφορος ἡ Μητροπολιτικὴ ἀξία τῆς Πατριαρχικῆς, καὶ πάλιν ἄλλη ἡ ἀξία τῶν πρεσβυγενῶν Πατριαρχείων, τῶν κατοχυρωμένων ὑπὸ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, καὶ ἄλλη τῶν νεωτέρων Πατριαρχεῖων). Εἰς μίαν τοιαύτην ἱεράρχησιν, εἶναι ἀδιανόητος ἡ μὴ ὕπαρξις πρώτου7. 

Μια τέτοια τάξη («τάξιν θεολογίας» κατά τον αγ. Γρηγόριο τον Θεολόγο) αντικατοπτρίζεται και στους αποστολικούς καταλόγους που μας διασώζουν τα Ιερά Ευαγγέλια: «Τῶν δὲ δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματά εἰσι ταῦτα· πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ» (Μθ. 10:2). Για τον λόγον αυτόν ως πρώτος της καθ’ όλου εκκλησίας αναγνωρίσθη ο Επίσκοπος Ρώμης. Μετά δε την διακοπή της κοινωνίας με την Ρώμη, το υπούργημα του πρωτείου ασκήθηκε απο την επόμενη αποστολική έδρα στην σειρά της Πενταρχίας, δηλαδή από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης. Όντως, η αρχαία ονομασία της Κωνσταντινουπόλεως ως Νέας Ρώμης λειτούργησε σχεδόν προφητικώς, αφού έμελλε να γίνει εκείνη η «Ρώμη» των Εκκλησιών της Ανατολής, επέπρωτο δηλαδή να εκπληρώσει τον ρόλο όχι μόνον της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά και της πρωτεύουσας εκκλησίας. Τούτο διαφάνηκε εναργέστερα από τα προνόμια τα οποία οι ιεροί κανόνες της Δευτέρας και Τετάρτης Οικουμενικής Συνόδου απέδωσαν στον Κωνσταντινουπόλεως και τα οποία μόνον ως αντίστοιχα με αυτά του Ρώμης θα μπορούσαν να συγκριθούν. 

Το γίγνεσθαι της Ιστορίας άλλαξε το γεωπολιτικό χάρτη του Ορθόδοξου κόσμου. Η ανάδειξη της Ρωσίας σε πολιτική δύναμη (πρώτα υπό την Τσαρική αυτοκρατορία και έπειτα ως Σοβιετική υπερδύναμη) δημιούργησε την προσδοκία ενός νέου κέντρου της Ορθοδοξίας με έδρα την Μόσχα. Ωστόσο, το Πατριαρχείο της Μόσχας ουδέποτε είχε ούτε διεθνικό ούτε διεθνή χαρακτήρα. Αντίθετα, ήτο πάντοτε δεμένο με την ιστορία και την μοίρα του Ρωσσικού λαού και επομένως δεν θα μπορούσε να διαδραματίσει τον ρόλου ενός «οικουμενικού» πατριαρχείου. Επιπλέον, η ένδυσις του Μητροπολίτου Μόσχας διά της πατριαρχικής τιμής και αξίας υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιερεμίου Β’ εγένετο υπό την ρήτρα πως ούτος, δηλαδή, ο Μόσχας, «ὡς κεφαλήν καὶ ἀρχήν ἔχῃ τὸν Ἀποστολικόν Θρόνον τῆς τοῦ Κωνσταντίνου πόλεως ὡς καὶ οἱ ἄλλοι Πατριάρχαι»8. Σαφώς εδώ διαφαίνεται η ύπαρξις πρώτου ανάμεσα και σε αυτά τα πρεσβυγενή πατριαρχεία, πολλώ δε μάλλον εις τα υπ’αυτού του Οικουμενικού Θρόνου προσφάτως ανυψωθέντα «πατριαρχεία.» Παρομοίως δε απευθύνεται ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γαβριήλ ο Γ’ προς τον Αλεξανδρείας Γεράσιμον ελέγχοντας τις υπό του τελευταίου εισαχθείσες λειτουργικές καινοτομίες και υπενθυμίζοντάς του ότι «παρὰ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου τὸ ποιητέον, ὅστις πρὸς τοῖς ἄλλοις προνόμιον κέκτηται διευθετεῖν καῖ ῥυθμίζειν τὸ ἀπανταχού χριστιανικόν πλήρωμα εἰς τὰ ὀρθὰ τῆς Ἐκκλησίας δόγματά τε καὶ διατάγματα καὶ τὰς ἐξ ἀρχῆς παραδόσεις καὶ ἐπιβλέπειν δριμύτερον ἐπὶ τοὺς παρεκτρεπομένους τῶν ἐκκλησιαστικῶν διατάξεων τε καί παραδόσεων.»9

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ως τίτλος, θεσμός, και εκκλησιαστική διακονία δεν μπορεί παρά να συνιστά για τον εκκοσμικευμένο άνθρωπο το εξής παράδοξο: αν «Οικουμενικός» τότε πώς «Κωνσταντινουπόλεως» και αν «Κωνσταντινουπόλεως» τότε πώς «Οικουμενικός»; Το παράδοξο, λοιπόν, φαίνεται να συνίσταται στην σύζευξη δύο, αλληλοαποκλειόμενων όπως θα προέτρεχε κανείς να διακηρύξει, προσδιορισμών: της οικουμενικότητας και της εντοπιότητας. Δίχως, όμως, την συγκεκριμενοποίηση της οικουμενικότητας (προσδιοριζόμενης στις γεωγραφικές και ιστορικές συντεταγμένες της πρωτεύουσας πόλεως της Χριστιανικής Οικουμένης) δεν θα μπορούσε κανείς να ελπίσει στην ταυτόχρονη υπέρβαση του συγκεκριμένου, και άρα στην διάσωση του διεθνικού και διαπολιτισμικού στοιχείου. Μια οικουμενικότητα που θα έμενε απροσδιόριστη δεν θα αποτελούσε παρά ου-τοπία. Από την άλλη, εντοπιότητα ανυπέρβατη και κλειστή δεν θα συνιστούσε παρά ασφυκτικό τοπικισμό. Θα μπορούσαμε, συνεπώς, να πούμε πως η διακονία του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ενσαρκώνει τη φιλοσοφική εκείνη αρχή που δεν αναγνωρίζει κάποια υπερβατικότητα (transcendence) δίχως τη συνακόλουθη ενθαδικότητα (immanence), και, τούμπαλιν, συνδέει άρρηκτα το ενθάδε με την εκστατική δυνατότητα της υπέρβασης. Έτσι, επομένως, ούτε Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως μπορεί ποτέ να υπάρξει που δε θα είναι Οικουμενικό, αλλά ούτε Οικουμενικό Πατριαρχείο θα μπορούσε να λέγεται αν δεν υποστασιοποιείτο συνάμα ως Κωνσταντινουπόλεως. 

Η ιστορική αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως είναι ακριβώς αυτός ο ρόλος: της διάσωσης, δηλαδή, και της διακήρυξης αυτού του παραδόξου, όπου διαβλέπει στο συγκεκριμένο το παγκόσμιο, στο άτομο το πλήρωμα, στον ένα την αξία των πολλών, ή μάλλον, κατά τον Kierkegaard, του άπειρου. Εδώ συναντάμε την αλήθεια της Ευαγγελικής αριθμητικής η οποία αντιστέκεται και προσβάλλει την λογική του κόσμου, της αριθμητικής, δηλαδή, που αναδεικνύει το ένα απωλεσθέν πρόβατο ίσο και ισάξιο, αν όχι και υπέρτερο, με τα άλλα εννενήντα εννέα (Ματθ. 18:12, Λουκ. 15:4). Για την Εκκλησία, όπως και για την αλήθεια, το πλήθος των αριθμών δεν δημιουργεί ισχύ, ούτε κατοχυρώνει δικαιώματα.10

Επειδή, λοιπόν, για διαφόρους λόγους, η Ορθόδοξος Εκκλησία δεν έχει ακόμα αποδεχτεί την διακονία ενός Πρώτου στο τρίτο και υψηλότερο επίπεδο της εκκλησιολογικής δομής της είναι καταδικασμένη να παραμείνει μια εκκλησία τοπική και επαρχιακή (αφού μέχρι εκεί φτάνουν οι δομές της). Πλήν όμως, οι σημερινές προκλήσεις δεν είναι προκλήσεις μόνον ή κυρίως προκλήσεις της ενορίας ή μιάς συγκεκριμένης επαρχιακής εκκλησίας, αλλά προβλήματα που αφορούν την Εκκλησία ως σύνολο, προβλήματα που άπτονται της ομολογίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν γένει. Σε αυτά τα προβλήματα η Ορθόδοξος Εκκλησία δεν μπορεί να πάρει θέση και δεν μπορεί να αρθρώσει λόγο, και δεν μπορεί να το κάνει αυτό διότι δεν έχει αντιμετωπίσει την εγγενή δομική αδυναμία της ελλείψεως ενός Πρώτου που θα διασφάλιζε την ενότητά της στο παγκόσμιο επίπεδο. 

Αν ποτέ στο οικουμενικό επίπεδο της δομής της Εκκλησίας γινόταν ανεκτή οποιαδήποτε απρόσωπη αρχή ή διαπροσωπικό όργανο ως υποκατάστατο του προσώπου του Πρώτου τότε, για λόγους συνέπειας, θα έπρεπε να επιτρέψουμε και στο τοπικό επίπεδο, αυτό των κατά τόπους επισκοπών, την ίδια ανεκτικότητα και άρα να απαλλαγούμε από τον βαθμό του επισκόπου, αφελώς ίσως πιστεύοντας, μάλλον δε και κακοδοξούντας, πως ένα συλλογικό όργανο—ίσως αυτό των πρεσβυτέρων, ίσων φυσικά μεταξύ τους—θα εξασφάλιζε σωτηριώδη ενότητα και άρα την ταυτότητα της Εκκλησίας. Καθίσταται, συνεπώς, αδιαμφισβήτητη αλήθεια πως η έννοια του Πρώτου, και μάλιστα ενός Πρώτου ενσαρκωμένου σε συγκεκριμένο πρόσωπο, είναι έννοια αναφαίρετη στην παράδοση και τη θεολογία της Εκκλησίας. 

Αρνείται και η Τουρκία την οικουμενικότητα του Πατριάρχου αλλά η άρνησή της είναι έμμεση ανακήρυξη, διότι αν η οικουμενικότητα του Πατριάρχου ήταν απλό γράμμα, ψιλός τίτλος θα το αναγνώριζε διότι δεν θα κόστιζε, τώρα όμως που κοστίζει (έχοντας συνέπειες που κανείς αντιλαμβάνεται) δυσκολεύεται να την αναγνωρίσει. Ούτε όμως η Ελλάδα, η οποία τύποις αναγνωρίζει την Οικουμενικότητα του Πατριάρχου, δεν αισθάνεται άνετα με ό,τι ο τίτλος συνεπάγεται. Και από πότε; Από την ανακήρυξη του έθνους-κράτους. Διότι είναι ίδιον των ανθρωπίνων καταστάσεων, είναι, δηλαδή, ανθρώπινο τα σχήματα του κόσμου τούτου να φοβούνται ότι τους θυμίζει πως παρέρχονται (Α Κορ. 7:31). Η οικουμενικότητα σημαίνει κάτι το υπερεθνικό και αυτό είναι κάτι που μας υπερβαίνει και στον βαθμό που μας ξεπερνά κάτι που μας απειλεί. Ο υπερεθνικός χαρακτήρας της οικουμενικότητας δεν είναι σημείο της ιστορίας, όπου η ανάγκη της επιβίωσης μας οδηγεί στην συσπείρωση γύρω από τέτοιους πυρήνες ταυτότητας όπως η εντοπιότητα και το έθνος. Η οικουμενικότητα, όπως και το πρωτείο (και να που οι δύο τούτες έννοιες συνδέονται) είναι σημεία των εσχάτων και όχι των καιρών. Το να μπορέσει να τα αποδεχθεί κανείς απαιτείται το θάρρος της αυθυπέρβασης. 

Θεωρείται ο περι πρωτείου λόγος ως αγών εγωϊστικός. Τουναντίον. Η άρνησις του πρωτείου είναι εγωϊστική, διότι αρνούμαι να αναγνωρίσω τον άλλον ως πρώτον εξ αιτίας της παράλογης επιθυμίας μου να είμαστε όλοι πρώτοι, να είμαι και εγώ πρώτος (ιδού η αλήθεια του primus inter pares). Και αφού δεν μπορώ και εγώ να είμαι πρώτος τότε δεν επιτρέπω ούτε στον άλλον το πρωτείο. Δεν του το αναγνωρίζω, όχι γιατί με κόπτει ο εγωϊσμός του άλλου—μην τυχόν και γίνει εκείνος εγωϊστής—όσο με νοιάζει μην πληγωθεί ο δικός μου εγωϊσμός. Αυτή είναι η πραγματική αιτία στην διαμάχη περί του πρώτου.

_____________________________________

1 Ευχαριστώ τους συναδέλφους μου αρχιμ. Δωρόθεον Κιούσην και αρχιμ. Αθηναγόραν Σουπουρτζήν για την συμβολή τους στην ανάπτυξη των ιστορικών και κανονικών παραμέτρων την έννοιας του πρωτείου, όπως εκτίθενται συνοπτικά στο παρόν άρθρο. Τα όποια λάθη είναι φυσικά δική μου ευθύνη. 

2 Παντελεήμων Μανουσάκης, “Το Πρωτεύον Πρόβλημα του Πρώτου” Νέα Ευθύνη, τ. 15 (Ιανουάριος 2013), σελ. 65-67. 

3 Τούτο δεν είναι παράξενο αν σκεφτεί κανείς ότι κατά την Θεία Λειτουργία που ετελέσθη στο Αντιοχειανό Καθεδρικό Ναό στο Brooklyn της Νέας Υόρκης (Αγ. Νικόλαος) την Κυριακή, 21 Οκτωβρίου 2012, ο Πατριάρχης Ιγνάτιος φημίστηκε ως “the most reverend and most holy Father, Patriarch of Antioch, the Great City of God. Syria, Cilicia, Arabia, Mesopotamia and all the East. Europe, the Americas, Australia, New Zealand, the Philippines and all the West. Father of Fathers, Shepherd of Shepherds, master of masters, and Thirteenth of the Holy Apostles…” Η εισπήδηση στις κανονικές δικαιοδοσίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου αλλά και ο σφετερισμός της παραδοσιακής φήμης του Πατριάρχου Αλεξανδρείας υποδηλώνουν πάγια πολιτική και πρακτική του Πατριαρχείου Αντιοχείας (το οποίο διεμαρτυρήθη εντόνως για το ανακύψαν θέμα του Κατάρ έναντι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων). 

4 www.amen.gr/article17146

5 Έχω αναλύσει αλλού το επιχείρημα αυτό, βλ. το άρθρο μου “Primacy and Ecclesiology: The State of the Question” in Orthodox Constructions of the West, επιμέλεια Αριστοτέλης Παπανικολάου και Γεώργιος Δημακόπουλος (New York: Fordham University Press, 2013), σελ. 229-239. 

6 Ελπιδοφόρου Λαμπρυνιάδου, Μητροπολίτου Προύσης, Primus sine Paribus: Απάντησις εις το περί πρωτείου κείμενον του Πατριαρχείου Μόσχας, www.patriarchate.org/documents/primus-sine-paribus-elpidophoros-lambriniadis 

7 Ibid. 

8 Συνοδικός Τόμος (Χρυσόβουλλον) του 1590, Πατριαρχικά Έγγραφα, τομ. Γ, επιμέλεια αρχιμ. Καλλινίκου Δελικανή (Κωνσταντινούπολις, Πατριαρχικόν Τυπογραφείον, 1905), σελ. 25. 

9 Συνοδικό Γράμμα του 1702, Πατριαρχικά Έγγραφα, op. cit., τομ. Β, σελ. 15. 

10 Βλ. σχετικώς το άρθρο μου (στα αγγλικά) “The Primacy of Constantinople” στο www.amen.gr/article16063 (29 Νοεμβρίου 2013).

Η Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, συνοδευόμενος ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Νέας Ἰερσέης κ. Εὐαγγέλου, ἐκήρυξε τήν ἔναρξιν τῆς ἐν τῇ Ζαππείῳ Σχολῇ διοργανουμένης ἐκθέσεως ζωγραφικῆς, μέ θέμα: «Ἡ Θεσσαλονίκη τῶν Ζωγράφων-Ἡ Θεσσαλονίκη τῶν Ποιητῶν», ὁμιλήσας καταλλήλως. 

* * * 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης ἐχοροστάτησεν ἐν τῷ Π. Πατριαρχικῷ Ναῷ κατά: 

α) τήν Θείαν Λειτουργίαν τῶν Προηγιασμένων Δώρων τῆς Παρασκευῆς, 28ης Μαρτίου, μετά τήν ἀπόλυσιν τῆς ὁποίας ἀνέγνω Τρισάγιον ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Γέροντος Ἐφέσου κυροῦ Χρυσοστόμου. 

Παρέστη συμπροσευχόμενος πολυμελής ὅμιλος φοιτητῶν ἐκ τῆς Σχολῆς Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Βελιγραδίου, πρός οὕς ἀπηύθυνε λόγους πατρικῆς στοργῆς καί εὐλογίας. 

β) τήν Ἱεράν Ἀκολουθίαν τῆς Δ´ Στάσεως τῶν Χαιρετισμῶν πρός τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον, τό ἑσπέρας τῆς ἰδίας, καθ’ἥν παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οἱ Σεβ. Μητροπολῖται Νέας Ἰερσέης κ. Εὐάγγελος, Ρούσσης κ. Ναούμ καί Κυδωνιῶν κ. Ἀθηναγόρας, ὅμιλοι προσκυνητῶν ἐκ τῆς ἐν Ξάνθῃ ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Θεοφάνους, Ἐπισκόπου Περιθεωρίου, καί ἐκ Θεσσαλονίκης, καθώς καί ὅμιλοι Καθηγητῶν καί μαθητῶν ἐκ τοῦ Λυκείου Σουφλίου καί τοῦ 4ου Λυκείου Κοζάνης, τούς ὁποίους ὁ Παναγιώτατος καλωσώρισεν εἰς τάς αὐλάς τῆς Μητρός Ἐκκλησίας. 

Τόν θεῖον λόγον ἐκήρυξεν ὁ Πανοσιολ. Τριτεύων κ. Θεόδωρος. 

* * * 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, παρέστη συμπροσευχόμενος ἀπό τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τοῦ Π. Πατριαρχικοῦ Ναοῦ, κατά: 

α) τόν Μ. Ἑσπερινόν τοῦ Σαββάτου, 29ης Μαρτίου, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Νέας Ἰερσέης κ. Εὐαγγέλου, καθ’ ὅν παρέστησαν συμπροσευχόμενοι ὅμιλοι Καθηγητῶν, Διδασκάλων καί μαθητῶν ἐκ τοῦ 1ου Γυμνασίου Ἄρτης, τοῦ 1ου Πειραματικοῦ Λυκείου Ἀθηνῶν, τοῦ 2ου Δημοτικοῦ Σχολείου Πυλαίας Θεσσαλονίκης, τοῦ 3ου Γυμνασίου Παλλήνης Ἀττικῆς, τοῦ 34ου καί τοῦ 40ου Δημοτικῶν Σχολείων Θεσσαλονίκης, πρός οὕς ὁ Πατριάρχης, μετά τό τέλος τοῦ Ἑσπερινοῦ, ὡμίλησε πατρικῶς. 

β) τήν Θείαν Λειτουργίαν τῆς Κυριακῆς, 30ῆς Μαρτίου, καθ’ ἥν ἐτελέσθη ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Νέας Ἰερσέης κ. Εὐαγγέλου, ἡ εἰς Διάκονον χειροτονία τοῦ Ἐλλογ. κ. Γεωργίου Tomczewski, Θεολόγου, ἐξ Ἡνωμένων Πολιτειῶν τῆς Ἀμερικῆς, μετονομασθέντος εἰς Φιλόθεον. Τόν θεῖον λόγον ἐκήρυξεν ὁ Πανοσιολ. Μ. Ἀρχιμανδρίτης κ. Βησσαρίων. 

Ἐκκλησιάσθησαν οἱ Σεβ. Μητροπολῖται Θεοδωρουπόλεως κ. Γερμανός, Καλλιουπόλεως καί Μαδύτου κ. Στέφανος, Προύσης κ. Ἐλπιδοφόρος καί Κυδωνιῶν κ. Ἀθηναγόρας, ὅμιλος προσκυνητῶν ἐκ τῆς ἐνορίας Ἁγίας Σοφίας Ψυχικοῦ Ἀθηνῶν, ὑπό τήν ἡγεσίαν τῶν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτου κ. Ἰωαννικίου Κουλιανοπούλου καί Ἐντιμ. κ. Παντελεήμονος Ξυριδάκη, Δημάρχου Φιλοθέης-Ψυχικοῦ, ὅμιλος μαθητῶν ἐκ τοῦ 2ου Γυμνασίου Ἐλευσῖνος, ὑπό τήν ἡγεσίαν τοῦ Αἰδεσιμολ. κ. Ἀντωνίου Καλιγέρη, ὅμιλος μαθητῶν ἐκ τοῦ 1ου Δημοτικοῦ Σχολείου Σουφλίου καί τοῦ 2ου Δημοτικοῦ Σχολείου Ν. Μουδανίων, οἱ γονεῖς τοῦ νεοχειροτονηθέντος Ἐντιμ. κ. Στέφανος καί Εὐγεν. κ. Φλώρα, συγγενεῖς αὐτοῦ καί ἄλλοι προσκυνηταί. 

Μετά τήν ἀπόλυσιν ὁ Παναγιώτατος ὡμίλησε πρός τούς ἐκκλησιασθέντας καί διένειμε τό ἀντίδωρον.

Ἐπηκολούθησε δεξίωσις ἐν τῇ Αἰθούσῃ τοῦ Θρόνου, καθ’ἥν ὡμίλησαν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ἰερσέης κ. Εὐάγγελος, παρουσιάσας τῇ Α. Θ. Παναγιότητι, τῷ Πατριάρχῃ, τόν νεοχειροτονηθέντα Διάκονον, ὁ ὁποῖος καί ὑπέβαλεν Αὐτῷ τήν εὐγνωμοσύνην του διά καταλλήλου ὁμιλίας, καί ὁ Πατριάρχης, εὐλογήσας πατρικῶς τόν νέον Κληρικόν καί συγχαρείς τούς παρισταμένους οἰκείους καί συμπολίτας αὐτοῦ. Ἐν συνεχείᾳ, παρετέθη γεῦμα ἐν τῷ ἐν Θεραπείοις ἑστιατορίῳ Kıyı, εὐλογηθέν ὑπό τοῦ Πατριάρχου. 

* * * 

Ἡ Α.Θ.Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης μετέβη τήν Κυριακήν, 30ήν Μαρτίου, εἰς τό πλησίον τοῦ Πατριαρχείου ἐκλογικόν κέντρον καί ἔκαμε χρῆσιν τῆς ψήφου Αὐτοῦ διά τήν ἀνάδειξιν τῶν δημοτικῶν Ἀρχόντων τῆς Πόλεως. 

* * * 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐχοροστάτησεν ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ Ἁγίου Φωκᾶ Μεσαχώρου, κατά τόν Κατανυκτικόν Ἑσπερινόν τῆς αὐτῆς ἡμέρας, καθ’ ὅν τόν Θεῖον Λόγον ἐκήρυξεν ὁ Ἱερολ. Ἀρχιδιάκονος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Χαλκηδόνος κ. Σμάραγδος Καραγιαννίδης. 

* * * 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐδέξατο εἰς ἀκρόασιν: 

- Τόν Σεβ. Μητροπολίτην Σασίμων κ. Γεννάδιον, μετά τῶν Ἐντιμ. κ.κ. Κωνσταντίνου Σανταλτζίδου, Προέδρου τῆς Ἐκκλησιατικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Κοινότητος Δώδεκα Ἀποστόλων Φερίκιοϊ, καί Σπυρίδωνος Μπούρτζη, Ἀντιπροέδρου αὐτῆς. 

- Τόν Σεβ. Μητροπολίτην Νέας Ἰερσέης κ. Εὐάγγελον, μεθ’ ὁμίλου προσκυνητῶν. 

- Τόν Σεβ. Μητροπολίτην Ρούσσης κ. Ναούμ, ἐκ τῆς Ἐκκλησίας Βουλγαρίας, συνοδευόμενον ὑπό τοῦ Ἱερολ. Διακόνου κ. Ἰωάννου Κίλε, τοῦ Ἐντιμολ. Ἄρχοντος Μ. Πρωτεκδίκου κ. Δημητρίου Ἀθανάσωφ καί τοῦ Ἐντιμ. κ. Boris Strahilov. 

- Τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κ. Μακάριον Γρινιεζάκην, Διευθυντήν τοῦ Γραφείου Τύπου τῆς Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης. 

- Τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην κ. Ἰωαννίκιον Κουλιανόπουλον, μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Παντελεήμονος Ξυριδάκη, Δημάρχου Φιλοθέης-Ψυχικοῦ, καί τῆς Εὐγεν. συζύγου αὐτοῦ. 

- Τήν Ἐξοχ. κ. Τσαμπίκαν Ἰ. Ἰατρίδου, Βουλευτήν Δωδεκαννήσου τοῦ Κόμματος «Ἀνεξάρτητοι Ἕλληνες». 

- Τούς Μουσικολ. κ. Νικόλαον-Σταμάτιον Κίσσαν, Πρόεδρον τοῦ ἐν Ἀθήναις Συλλόγου Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως, καί Γεώργιον Κιοσέογλου, Γενικόν Γραμματέα αὐτοῦ. 

- Τούς Ἐντιμ. κ.κ. Erkam Tufan, Ἀντιπρόεδρον τοῦ Ἱδρύματος Δημοσιογράφων καί Συγγραφέων Τουρκίας, καί Kudret Altındağ, Γενικόν Γραμματέα αὐτοῦ. 

- Τόν Ἐλλογ. κ. Γρηγόριον Σιουρούνην, Καθηγητήν Πανεπιστημίου, μετά τοῦ ἐξαδέλφου αὐτοῦ Ἐντιμ. κ. Γρηγορίου Σιουρούνη, Σχεδιαστοῦ, ἐξ Ἀθηνῶν.

Η Δ' ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟΝ Ι. ΝΑΟ ΑΓΙΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΦΕΡΙΚΙΟΪ

Παρασκευὴ 28 Μαρτίου 2014, περὶ τὶς 5 τὸ ἀπόγευμα, χοροστατοῦντος τοῦ Ἀρχιερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Περιφερείας Ταταούλων, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σασίμων κ.κ. Γενναδίου, ἐτελέσθη μετὰ σεμνότητος καὶ ἱεροπρεπείας εἰς τὸν Ἱ.Ν. Ἁγίων Δώδεκα Ἀποστόλων Φερίκιοϊ τὸ Μικρὸν Ἀπόδειπνον μετὰ τῆς Δ΄ Στάσεως τῶν Χαιρετισμῶν πρὸς τὴν Θεοτόκον.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην έκθεση για τις απελάσεις τoυ 1964 από την Πόλη (ΦΩΤΟ)

Κωνσταντινούπολη, ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα 

Ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, στο 1964, όταν σελίδες πίκρας, εξορίας και ξεριζωμού προστέθηκαν γι’ άλλη μια φορά στο μεγάλο βιβλίο της ιστορίας της ρωμηοσύνης της Πόλης, πραγματοποιούν οι επισκέπτες της εξαιρετικά σημαντικής έκθεσης, «20 ΔΟΛΑΡΙΑ 20 ΚΙΛΑ: Μια απ’ τις μεγαλύτερες ιστορίες εξορίας στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας», που εδώ και μερικές ημέρες άνοιξε τις πύλες της στην Κωνσταντινούπολη. 

Την έκθεση, που φιλοξενείται στον εκθεσιακό χώρο Tütün deposu στην περιοχή του Γαλατά, επισκέφθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, συνοδευόμενος από τους Μητροπολίτες Ξάνθης και Περιθωρίου Παντελεήμονα και Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμονα καθώς και τα μέλη της Πατριαρχικής Αυλής. 

Μέσα από το φωτογραφικό υλικό της έκθεσης και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής αποτυπώνονται οι απελάσεις των Ελλήνων υπηκόων από την Κωνσταντινούπολη, πριν 50 χρόνια, καθώς και το ζοφερό κλίμα που επικράτησε μετά από την απόφαση των Tουρκικών Αρχών. Οι απελάσεις αυτές αποτελούν σταθμό στην ιστορία της Ομογένειας καθώς της προκάλεσαν μεγάλη «αιμορραγία», ενώ η συρρίκνωση ήδη είχε αρχίσει σχεδόν 10 χρόνια νωρίτερα με το Κυπριακό και τα Σεπτεμβριανά του 1955. 

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εμφανώς συγκινημένος αντικρίζοντας το δράμα της Ρωμιοσύνης της Πόλης, συνεχάρη θερμά τους διοργανωτές της εκθέσεως. Απευθυνόμενος στους παρόντες καταδίκασε τις σκοπιμότητες, στο βωμό των οποίων θυσιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και μάλιστα των μειονοτήτων και οδηγούνται οι λαοί στον ξεριζωμό από τις προαιώνιες εστίες τους. 

Να σημειωθεί ότι η έκθεση θα παραταθεί κατά μια εβδομάδα λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος του κοινού. Αργότερα δε θα μεταφερθεί στην Άγκυρα και στην Αθήνα. Η έκθεση πραγματοποιείται υπό τη διεύθυνση και το συντονισμό του Τουρκικού Συλλόγου Ανεξάρτητης Έρευνας, Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΒΑΒΙΛ), με στρατηγικό εταίρο την Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών, επιστημονικό σύμβουλο τον συγγραφέα κ.Rıdvan Akar και την αρωγή άλλων συνεργατών.

ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΙΣ ΒΛΑΧΕΡΝΕΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος χοροστάτησε το πρωί της Παρασκευής 21 Μαρτίου 2014, ως είθισται, στην Ακολουθία της Γ' Στάσης των Χαιρετισμών προς την Υπεραγία Θεοτόκο στον Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, κοντά στο Φανάρι. 

Ηταν στην Παναγία των Βλαχερνών που το 626 μ.Χ εψάλη από τους Βυζαντινούς για πρώτη φορά ο Ακάθιστος Ύμνος ως ευχαριστήριος ύμνος για τη σωτηρία της Πόλεως από τους Αβάρους. 

Στην Ακολουθία παρέστησαν συμπροσευχόμενοι ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος και οι λοιποί Αρχιερείς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πλήθος πιστών από την Πόλη και την Ελλάδα είχαν κατακλύσει από νωρίς το Ναό όπου βρίσκεται και το περίφημο Αγίασμα.

Ανάμεσά τους οι μαθητές από τα 15 δημόσια και ιδιωτικά σχολεία από την Ελλάδα, την Κύπρο και για πρώτη φορά από την Ομογένεια της Αμερικής και οι καθηγητές που συμμετείχαν στο μαθητικό συνέδριο «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ, ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», το οποίο διοργανώθηκε από τις 20-22 Μαρτίου από το Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης.

 

Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο επισκέφθηκε ο επικεφαλής του Προεκλογικού Αγώνα για τις Ευρωεκλογές της ΝΔ Μανώλης Κεφαλογιάννης στην Κωνσταντινούπολη. 

Κατά την διάρκεια της επίσκεψης ο Μ. Κεφαλογιάννης μετέφερε τον χαιρετισμό, τον σεβασμό και την αγάπη του έλληνα Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά διαβεβαιώνοντας τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη για την αμέριστη συμπαράσταση του Πρωθυπουργού και του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας για το οικουμενικό έργο και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει αναλάβει διεθνώς. 

Η συνάντηση έγινε σε εγκάρδιο κλίμα, παρουσία του Σεβασμιότατου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου και του Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγενίου οι οποίοι συμμετέχουν στην Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Ο Μανώλης Κεφαλογιάννης άκουσε με συγκίνηση τον Παναγιώτατο να μιλά για τη προσπάθεια του Πατριαρχείου να διατηρήσει ζωντανό τον Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό στην Βασιλεύουσα, μέσα από πολλές δυσκολίες, τις πρωτοβουλίες του Οικουμενικού μας Πατριάρχη για την Παγκόσμια ειρήνη και την καταλλαγή απέναντι στον Θρησκευτικό φανατισμό, την προστασία του Περιβάλλοντος και την Οικολογία.

ΕΝΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ

Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Μέθεξις”, ένας σημαντικός τόμος του πρώην διευθυντή Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης Αλέξανδρου Κ. Παπαδερού. 

Φέρει τον τίτλο “Με τον Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίον επί τραχείας οδού” και υπότιτλο "Τα της γενέσεως της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης - Τεκμήρια". 

Η έκδοση αυτή, εντυπωσιακή και σε μέγεθος (656 σελίδες μεγάλου σχήματος), καλύπτει ένα κενό, καθώς μας παρουσιάζει τα τεκμήρια από τη γένεση του οράματος για την ίδρυση της Ακαδημίας μέχρι και την έναρξη λειτουργίας της. 

Δημοσιεύουμε στη συνέχεια την σχετική συγχαρητήριο επιστολή του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ειρηναίου προς τον συγγραφέα Αλέξανδρο Παπαδερό. 

ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΣΤΗΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ

ΠΡΟΣΛΑΛΙΑ 

ΕΠΙ Τῌ ΑΠΟΝΟΜῌ ΟΦΦΙΚΙΟΥ 

ΕΙΣ ΤΗΝ κ. Ε. ΜΕΓΑ 

ΕΝ Τῼ ΚΑΘΕΔΡΙΚῼ Ι. ΝΑῼ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 

(23. 3. 2014) 

ὑπὸ Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

Ἀξιότιμος κ. Ἐλισάβετ Μέγα, 

Εὑρίσκομαι χάριτι Θείᾳ ἀπὸ τοῦ ἔτους 1972, τοῦτ’ ἔστιν ἐπὶ τεσσαράκοντα καὶ δύο ἔτη, εἰς τὴν Ἱ. ταύτην τῆς τῶν Μεγαρέων χώρας Μητρόπολιν, ἀρχικῶς ὡς βοηθὸς Ἐπίσκοπος τοῦ Γέροντος Μελίτωνος καὶ εἶτα ὡς Μητροπολίτης.
Κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο πολλὰ καὶ ποικίλα "ἦλθον, εἶδον καὶ ἤκουσα". Εὐχάριστα καὶ δυσάρεστα, εὐτράπελα καὶ στοχαστικά, ἀνθρώπινα καὶ βοσκηματώδη! Οὕτως καὶ σήμερον, κατὰ τὴν μεγάλην ἑορτὴν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, ἡ Ἱ. Μητρόπολις Χαλκηδόνος χαίρεται, διότι ἀπεφάσισε νὰ Σᾶς τιμήσει ἀπονέμουσα τὸ Ὀφφίκιον τῆς Ἀρχοντίσσης αὐτῆς. Καὶ τοῦτο διὰ τὰς ὑπηρεσίας Σας εἰς τὴν Φιλόπτωχον Ἀδελφότητα, τῆς ὁποίας διατελέσατε Πρόεδρος ἐπὶ εἰκοσαετίαν. Τοιουτοτρόπως ἐμπλουτίζετε τὴν ἅλυσιν τῶν Ἱερειῶν τῆς Εὐποιΐας τοῦ πάλαι ποτὲ χώρου τοῦ Κάλχαντος.
Ἡδέως δὲ καὶ μετὰ συγκινήσεως ἰδιαιτέρας ἀναπολοῦμεν καὶ τὰς ἀριστοκρατικὰς ἐκδηλώσεις τῆς Ἀδελφότητος εἰς τὰ λαμπρὰ κέντρα τῆς Χαλκηδόνος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, αἱ ὁποῖαι διοργανώνοντο ὡς ἄριστα κατὰ τὰς διαφόρους περιστάσεις ὑφ’ Ὑμῶν. Ἐκδηλώσεις μὲ κυρίας καὶ κυρίους, ἀστράπτοντας μὲ τὰς φίνας ἐνδυμασίας των καὶ τὰ μεθυστικὰ ἀρώματα. Ἔκτοτε ὅμως ἤλλαξαν πολλὰ καὶ ἀλλάσσουν ἰλιγγιωδῶς: Αἱ συνθῆκαι, αἱ δυνατότητες, αἱ ἀνθρώπιναι σχέσεις, τὸ πληθυσμιακὸν καὶ πολιτισμικὸν ἐπίπεδον, τὸ χρῶμα καὶ ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς πατρίου ἡμῶν γῆς. Ὡρισμένα ἐλπιδοφόρα καὶ πολλὰ ὄχι. Ἤλλαξαν οἱ ἄνθρωποι, ἤλλαξαν καὶ οἱ καιροί. Ἓν ὅμως τὸ ἄληστον, τὸ ὅτι ὁ μὴ ἔχων παρελθὸν καὶ μὴ τιμῶν τοῦτο, δὲν ἠμπορεῖ νὰ ἐλπίζει εἴς τι μέλλον.
Δὲν ὑπάρχει δὲ ἀμφιβολία, ὅτι τὴν στιγμὴν ταύτην ἀγάλλονται καὶ δύο μακαρίαι ψυχαὶ διὰ τὸ εὐφρόσυνον γεγονὸς τοῦτο: Τοῦ πεφιλημένου συμβίου Σας Πολυχρόνους, καὶ τοῦ ἁγίου Ἡρακλείας Φωτίου, ὁ ὁποῖος μὲ πολλὴν ἀγάπην Σᾶς περιέβαλλεν ἐπὶ ἔτη πολλά. Αἰωνία αὐτῶν ἡ μνήμη!
Εὐχόμεθα πρὸς Ὑμᾶς ὑγείαν καὶ μακροημέρευσιν, διὰ νὰ συνεχίζετε νὰ κοσμεῖτε τὴν ἐν ἱκανοῖς προοδευτικὴν Κοινότητα τῆς ἐσχάτης Ἀσιανῆς Θεοσώστου ἡμῶν Ἐπαρχίας.
Διότι ὁ ὅρος τῆς Ἀρχοντίσσης δὲν ἀναφέρεται μόνον εἰς τὸ ἔργον καὶ τὴν προσφοράν, ἀλλὰ πρωτίστως εἰς τὸ ἦθος καὶ τοὺς τρόπους. 
Θερμὰ συγχαρητήρια.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΩΝ ΜΑΓΙΑΣ ΣΤΗ ΓΟΥΑΤΕΜΑΛΑ

Ι. Μητρόπολις Μεξικού

Εθελοντής Ιερέας με την ευλογία του Σεβ. Μητροπολίτου Κεντρικής Αμερικής κ. Αθηναγόρα αναλαμβάνει Ιεραποστολικό έργο στην Γουατεμάλα

Από την Κυριακή 16 Μαρτίου – Δεύτερη Κυριακή των Νηστειών -η Ιερά Μητρόπολις Κεντρικής Αμερικής έχει την τιμή να φιλοξενεί στην Μητρόπολη στην πόλη του Μεξικού και να συλλειτουργεί με τον πατέρα Δαβίδ. Αμερικανικής καταγωγής, ο οποίος βλέποντας το έργο που επιτελεί η Μητρόπολης αλλά και το όραμα του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Αθηναγόρα, αποφάσισε να βοηθήσει το έργο αυτό τις ημέρες της Σαρακοστής της Μεγάλης Εβδομάδος και όλη την περίοδο του Πάσχα. Ήταν μια απόφαση που πήρε με την πρεσβυτέρα εθελοντικά να συμμετέχουν με αυτόν τον τρόπο στην προσπάθεια του Σεβ. κ. Αθηναγόρα να προβάλλει την Ορθή Δόξα στην Κεντρική Αμερική. Παίρνοντας την ευλογία του Μητροπολίτη Αθηναγόρα, θα υπηρετήσουν την Ιερά Μητρόπολη για τρεις μήνες στην Γουατεμάλα και στην περιοχή Γουακάτε – στα χωριά των Μάγιας . 

Προμηθεύτηκαν βιβλία λειτουργικά στα ισπανικά και ότι άλλο χρειάζεται για το ιεραποστολικό τους έργο. Ο Πατήρ Δαβίδ μαζί με την Πρεσβυτέρα έχουν τρία παιδιά και κατά καιρούς έχουν υπηρετήσει ιεραποστολικό έργο στην Κίνα, την Αφρική και τώρα την Γουατεμάλα 

Η Μητρόπολη Μεξικού εύχεται και προσεύχεται για τον Πατέρα Δαβίδ και την Πρεσβυτέρα, να έχουν μια γόνιμη Σαρακοστή και Άγιον Πάσχα. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό το γεγονός ότι έρχονται πατέρες να υπηρετήσουν αφιλοκερδώς το ιεραποστολικό έργο της Μητροπόλεως. Αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για πολλούς Ιερείς της Εκκλησίας μας. Συγχρόνως με την νηστεία μεταδίδουμε και την πίστη στον Τριαδικό μας Θεό, σε νέους λαούς, κατ' εντολή του Χριστού μαθητεύσατε πάντα τα έθνη.

Υποψήφιοι δήμαρχοι του HDP στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο

Κωνσταντινούπολη, ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα 

Υποψήφιοι δήμαρχοι του HDP στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο 

Τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο επισκέφθηκαν, εν όψει των επικείμενων δημοτικών εκλογών στην Τουρκία, υποψήφιοι δήμαρχοι του κόμματος HDP, οι οποίοι είναι κυρίως κουρδικής καταγωγής, προκειμένου να τον ενημερώσουν για το πρόγραμμά τους. 

Σύνθημα του κόμματός τους είναι «Η ΠΟΛΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΣΟΥ», το οποίο αναγράφεται σε τέσσερις γλώσσες, τουρκικά, αρμενικά, ελληνικά και συριακά, και παροτρύνουν τους πολίτες να ψηφίσουν «HDP ΓΙΑ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ». 

Στη συνάντηση παρέστησαν ο υποψήφιος δήμαρχος του μητροπολιτικού δήμου της Πόλεως Sırrı Süreyya Önder, γνωστός συγγραφέας, ηθοποιός και πολιτευτής και μέχρι τώρα βουλευτής του κουρδικού κόμματος BDP, η υποψήφια δήμαρχος Μακροχωρίου (Βakırkoy) Nivart Bakırcıoğlu, ο δήμαρχος Σισλί Kenan Yenice και η υποψήφια δήμαρχος των Πριγκηποννήσων Kayus Gavriilof, καθώς και δημοτικοί σύμβουλοι αρμενικής και ρωμαίικης καταγωγής. 

Οι υποψήφιοι αναφέρθηκαν στις θέσεις τους που διαπνέονται, όπως είπαν, από τα θεμελιώδη δικαιώματα της ισότητας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της συμμετοχής σε μια κοινωνία χωρίς φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων. Ζήτησαν δε τις ευχές του Πατριάρχου για την ευόδωση των προσπαθειών τους. 

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος τους ευχήθηκε επιτυχία στο έργο τους και στις προσπάθειές τους για το καλό του κοινωνικού συνόλου. Οι υποψήφιοι δήμαρχοι πληροφορηθέντες τα γεγονότα του βανδαλισμού του Αγιάσματος της Αγίας Παρασκευής Καζλίτσεσμε, το μεσημέρι της περασμένης Κυριακής, εξέφρασαν προς τον Πατριάρχη την έκπληξη, την απορία, την αντίθεση και τη λύπη τους για το θλιβερό συμβάν, υποσχόμενοι τη διερεύνηση της υποθέσεως. Εμφανίστηκαν ωστόσο κατηγορηματικοί πως οι υπαίτιοι δεν μπορεί να ανήκουν στις τάξεις των οπαδών του κόμματός τους ενώ δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο να πρόκειται για προβοκάτσια.

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΝΑΡΙ (27 Μαρτίου 2014)

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ 

Ἐκκλησιαστικαί Εἰδήσεις 

Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐδέξατο εἰς ἀκρόασιν: 

-Τούς Σεβ. Μητροπολίτας Ξάνθης κ. Παντελεήμονα, Γαλλίας κ. Ἐμμανουήλ καί Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς κ. Παντελεήμονα. 

- Τούς Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτας κ. Δαβίδ Τζιουμᾶκαν, Γεν. Ἀρχιερατικόν Ἐπίτροπον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, καί κ. Δημήτριον Χάνδακαν. 

- Τόν Θεοφιλ. Λουθηρανόν Ἐπίσκοπον Sør-Hâlogaland κ. 

- Tor Berger Jørgensen, ἐκ Νορβηγίας, μεθ̉ ὁμίλου προσκυνητῶν. 

- Τόν Ἐντιμολ. κ. Γεώργιον Σαρόγλου, Ἄρχοντα Μαΐστορα τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μ. Ἐκκλησίας, μετά τῆς συζύγου αὐτοῦ Εὐγεν. κ. Ἀγγελικῆς, ἐξ Ξάνθης. 

- Τόν Ἐλλογ. Δρα κ. Mustafa Farsakoğlu, Δήμαρχον Πριγκηποννήσων, ἀποχαιρετίσαντα Αὐτόν ἐπί τῇ λήξει τῆς θητείας του. 

- Τόν Ἐντιμ. κ. Hasan Hayri İnönü, ὑποψήφιον Δήμαρχον Σισλῆ τοῦ CHP, μετά συνεργατῶν αὐτοῦ.

- Τόν Ἐλλογ. κ. Francesco d’Andria, Καθηγητήν - Ἀρχαιολόγον, ἐξ Ἰταλίας, μετά τοῦ Ἐντιμ. κ. Cafer Sait Okray, Στελέχους τοῦ ἐνταῦθα Ἱδρύματος Marmara. 

- Τάς Εὐγενεστάτας κυρίας Μαγδαληνήν Δάμδα καί Παναγιώταν Μούτσου - Ναλμπαντίδου, ἐκ Θεσσαλονίκης. 

* * * 

Τό ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης, 27ης Μαρτίου, ἡ Α. Θ. Παναγιότης ὁ Πατριάρχης, συνοδευόμενος ὑπό κληρικῶν τῆς Πατριαρχικῆς Αὐλῆς, ἐπεσκέφθη τήν ἐν Γαλατᾷ ἔκθεσιν, «20 Δολλάρια, 20 Κιλά», ἔχουσαν ὡς θέμα τάς ἀπελάσεις τῶν Ἑλλήνων ἐκ τῆς Πόλεως τό ἔτος 1964.

ΤΡΙΣΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ ΠΡΟΠΟΔΩΝ ΤΑΤΑΟΥΛΩΝ

Στον περικαλλή Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Προπόδων Τατούλων, τελέστηκε πανηγυρική Τρισαρχιερατική Θεία Λειτουργία ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στεφάνου και συνιερουργούντων των Σεβ. Μητροπολιτών Προύσης Ελπιδοφόρου και Κυδωνιών Αθηναγόρου. 

Από την Τρισαρχιερατική Θ. Λειτουργία είναι οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε εδώ. 

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΦΕΡΙΚΙΟΪ

Με ήθος ευχαριστιακό και κατά Τάξιν, γιορτάστηκε σήμερα η μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στον Ι. Ναό Αγίων Αποστόλων της Κοινότητος Φερίκιοϊ.

Την Θεία Λειτουργία τέλεσε ο εφημέριος Αρχιμανδρίτης Πρόδρομος Αναστασιάδης και συμπροσευχόμενος στο Ιερό Βήμα ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Μελίτων. 

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε εδώ είναι του θεολόγου Απόστολου Ντόβα.