ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΕΦΕΡΗ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ –Του Α. ΒΙΚΕΤΟΥ 

Mε την απαγγελία του ποιήματος «Στροφή» του νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη άρχισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος την ομιλία του, με την οποία κήρυξε την έναρξη των εργασιών του τριήμερου μαθητικού συνεδρίου «Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ, ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ», το οποίο οργανώνεται στην Κωνσταντινούπολη από το εκεί Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης. 

Ο Πατριάρχης έκλεισε την ομιλία απαγγέλλοντας το ποίημα «Αλληλεγγύη» και τόνισε ότι η αναφορά στον συγκεκριμένο λογοτέχνη είναι επίκαιρη και μπορεί να προσφέρει διδάγματα ζωής, ακόμη και για την παρούσα θρυλούμενη κρίση, «διότι έζησε σε μια τραγική περίοδο και βίωσε την φρίκη δύο Παγκοσμίων πολέμων». Ο κ. Βαρθολομαίος στην ομιλία του εξήρε την προσφορά του Γ. Σεφέρη στα ελληνικά γράμματα και επεσήμανε ότι «δεν είναι προφανώς τυχαίο το γεγονός ότι γεννήθηκε στην κοσμοπολίτικη Σμύρνη». 

Ο Σεφέρης, υπογράμμισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, «υπήρξε τρόπον τινά πολίτης της οικουμένης». Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε το θέμα «Η Κωνσταντινούπολη του Γ. Σεφέρη- Περιδιάβαση στην Μονή της Χώρας», το οποίο παρουσίασαν μαθητές του Ζωγραφείου. 

Ο διευθυντής του Ζωγραφείου, Γιάννης Δερμιτζόγλου, χαρακτήρισε το συνέδριο «γιορτή» του Γιώργου Σεφέρη, επισημαίνοντας ότι πραγματοποιείται 114 μετά τη γέννησή του στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, 51 χρόνια μετά την ύψιστης σημασίας τιμητική διάκριση, το βραβείο Νόμπελ, και 63 μετά το τελευταίο του ταξίδι στην Πόλη. 

Η Άσπα Χασιώτη, γενική διευθύντρια Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, είπε στον χαιρετισμό της ότι ο Σεφέρης ήταν λόγιος, ακριβολόγος, με βαθιά αίσθηση της ιστορίας και επίγνωση του ρόλου του ποιητή, ακάματος εργάτης της γλώσσας, από την πρώτη του εμφάνιση με τη συλλογή «Στροφή» (1931) ως το νεωτερικό Μυθιστόρημα (1935), τα κατοπινά Ημερολόγια Καταστρώματος (1940-1955) και τα ερμητικά «Τρία Κρυφά Ποιήματα (1966)». 

Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΟΥ ΣΕΦΕΡΗ 

Ξεχωριστή παρουσία στο συνέδριο αποτελεί η κ. Άννα Λόντου, κόρη από τον πρώτο γάμο της γυναίκας του Σεφέρη, Μαρώς, η οποία μίλησε με θέμα: «Ο Γ. Σεφέρης, όπως τον γνώρισα». Η κ. Λόντου είπε ότι θυμάται ακόμη την αγάπη και στοργή του Σεφέρη, ο οποίος την δίδαξε πολλά. «Τον ενοχλούσε η προσποίηση, η επιτήδευση και η κολακεία», ανέφερε και τόνισε ότι και ως διπλωμάτης και ως ποιητής «στεκόταν σαν βράχος». 

Στο συνέδριο, εκτός από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, συμμετέχουν άλλα 14 σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Χανιά, Βόλο, Πόλη και για πρώτη φορά φέτος από την Ομογένεια της Αμερικής, καθώς καθηγητές Πανεπιστημίων. Σε συζήτηση για το έργο του Σεφέρη θα συμμετάσχει μεταξύ άλλων ο κορυφαίος νεοελληνιστής καθηγητής της Οξφόρδης, Peter Mackridge.

Ο ΔΙΠΛΩΜΑΤΗΣ ΣΕΦΕΡΗΣ 

Για τον διπλωμάτη Γ. Σεφέρη μίλησε χθες στο συνέδριο ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Γιώργος Γεωργής. Η ομιλία του επικεντρώθηκε στην θητεία (1948-1951) του Γ. Σεφέρη ως συμβούλου της πρεσβείας της Ελλάδος στην Άγκυρα. Ο κ. Γεωργής ανάμεσα σε άλλα επεσήμανε: «η ιδιομορφία αυτής της θέσης, βρισκόταν στην Τουρκία, που ήταν πατρίδα του και ξένη χώρα μαζί και κυρίως οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια στη Σμύρνη, του δημιουργούσαν βαθύ προβληματισμό. Οι πληγές από την καταστροφή του ’22 ήταν ακόμη νωπές, δεν ήθελε να τις αγγίζει. Θεώρησε τη θητεία του στην Άγκυρα ως ένα σταθμό και απέφυγε οποιαδήποτε εμπλοκή ή κρίση για την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία». 

Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, πρέσβης Νίκος Ματθιουδάκης, παρουσίασε τις απόψεις του Σεφέρη σε καίρια θέματα, όπως η παράδοση, και ευχήθηκε η ελληνική ποίηση και λογοτεχνία να εξακολουθήσει την ποιοτική παραγωγή της, ώστε αυτά τα συνέδρια στην Κωνσταντινούπολη να συνεχίσουν να έχουν και στο πολύ μακρινό μέλλον αντικείμενο μελέτης. 

Ο εκπρόσωπος Μειονοτήτων στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων και Εκπρόσωπος Ιδρυτή Ζωγραφείου Λυκείου, Λάκης Βίγκας, επεσήμανε ότι με το συνέδριο «ο Σεφέρης ξαναγίνεται δικός μας, γιατί ίσως ξεχάσαμε ότι ήταν ένας από μας». Ο Σεφέρης είχε πάντοτε «προ οφθαλμών του το ψηφιδωτό της Ρωμιοσύνης», τόνισε ο κ. Βίγκας. 

ΣΤΙΣ ΒΛΑΧΕΡΝΕΣ 

Το ξεχωριστό προνόμιο να παρακολουθήσουν την Τρίτη στάση των χαιρετισμών, την οποία ανέγνωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην «γρηγορούσα παρηγορία της Ρωμιοσύνης», την Παναγία των Βλαχερνών, είχαν μαθητές και καθηγητές, που συμμετέχουν στο συνέδριο. Συμπροσευχήθηκαν και έψαλαν το αγαπημένο ποίημα της Ορθοδοξίας, όπως είπε ο κ. Βαρθολομαίος, το «Τη υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια…» στον χώρο, όπου ψάλθηκε για πρώτη φορά το 626 μ.Χ. Η συγκίνηση, που κατέλαβε όλους βλέποντας και ακούγοντας τον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας να αναγιγνώσκει τους χαιρετισμούς μπροστά στο εικόνισμα της Θεοτόκου, δεν περιγράφεται με λόγια. Οι μαθητές του χαρακτήρισαν την εμπειρία μοναδική. 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε για το ιστορικό της Παναγίας των Βλαχερνών και το αγίασμα, που βρίσκονται κοντά στα βυζαντινά ανάκτορα του Πορφυρογέννητου και επικαλέστηκε την ρήση του αείμνηστου Πατριάρχη Αθηναγόρα: «περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να μην κλαίς». Οι γενναίοι αντέχουν, αγωνίζονται, επιβιώνουν και δοξάσουν την Ρωμιοσύνη και την Χριστιανοσύνη, υπογράμμισε ο κ. Βαρθολομαίος. 

Εξάλλου, ο υπογραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου, διάκονος Ιωακείμ, κηρύσσοντας τον θείο λόγο, ανέφερε «σήμερα γινόμαστε όλοι Κόντογλου και Σεφέρηδες, ποιητές και λύρες του Θείου Πνεύματος για να εξωτερικεύσουμε την ευγνωμοσύνη μας και την αγάπη μας προς την Παναγία, μητέρα του Θεού». 

Μετά τις Βλαχέρνες οι μαθητές επισκέφθηκαν δύο μνημεία της Πόλης, που αγαπούσε ο Σεφέρης, την Μονή της Χώρας και την Μονή Παντοκράτορος. Η Μονή της Χώρας, γνωστή σήμερα ως Kariye Müzesi), υπήρξε ελληνικό χριστιανικό μοναστήρι, που μετατράπηκε από τους Οθωμανούς σε τζαμί κατά το 16ο αιώνα. Από το 1958 λειτουργεί ως μουσείο. Η μονή του Παντοκράτορα είναι, μετά την Αγία Σοφία η πιο εντυπωσιακή των σωζόμενων βυζαντινών εκκλησιών σήμερα είναι γνωστή ως Zeyrek Camii).