ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ (ΒΛΑΧ-ΣΑΡΑΪ) ΣΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Tο απόγευμα της 8ης Aυγούστου 2011, στον ιστορικό ναό της Παναγίας των Παλατίων στο Βλάχσαραϊ, ο οποίος είναι σε ερειπιώδη κατάσταση, τελέστηκε μετά από 40 χρόνια, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, η ακολουθία της Παρακλήσεως προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Η παράκληση τελέστηκε με πρωτοβουλία της κοινότητας Βλάχσαραϊ, η επιτροπή της οποίας καταβάλλει προσπάθειες για τη διατήρηση και τον καθαρισμό του ναού. Εφημέριος τότε ήταν ο Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη Αρχιμ. Νεκτάριος Σελαλμαζίδης, νυν Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος. 

Ο ναός της Παναγίας των Παλατίων ή Παναγία Παραμυθία έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία μιας και εκεί στεγάστηκε ο Πατριαρχικός Ναός το 1587 ενώ σ αυτόν το ναό ανακηρύχθηκε το αυτοκέφαλο της Ρωσικής Εκκλησίας (1589). Στο παρελθόν, εκεί τελούνταν επίσης και οι στέψεις των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας. 

Στο Φανάρι, κοντά στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, όλη η περιοχή και η εκκλησία επίσης ήταν κάποτε ιδιοκτησία των ηγεμόνων της Βλαχίας. Γύρω εκεί ήσαν χτισμένα τα παλάτια τους, τα «Σαράγια της Βλαχίας», γι΄ αυτό και η εκκλησία έγινε ευρύτερα γνωστή ως Βλαχ-Σαράϊ. Ο ναός υπέστη σοβαρές φθορές από πυρκαγιά τη δεκαετία του '70, η οποία και κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του. 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μετά την Παράκληση, στάθηκε στη σημασία τέτοιων πρωτοβουλιών δηλώνοντας τότε ότι "χρέος μας είναι να παραδώσουμε στη νεότερη γενιά τα κτίσματα των προγόνων μας". 

Στο γνωστό βιβλίο Εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη (Ισμήνη Καπάνταη, Νικόλαος Γκίνης, Κωνσταντίνος Στράτος), στην σχετική αναφορά για την Παναγία την Παραμυθία διατυπώνεται στο τέλος μια ευχή: "Φεύγοντας προς τον Κεράτιο κάνει κανείς την σκέψη ότι θα ήταν ευχής έργον να αναστηλωθεί εκ βάθρων το σεπτό αυτό ερείπιο". 

Φαίνεται πως επέστη ο καιρός για την αναστήλωση, χάρη στις άοκνες ενέργειες του δραστήριου ομογενή Λάκη Βίγκα, Άρχοντος Μ. Χαρτοφύλακος της Μ.τ.Χ.Ε. και Προέδρου της Εφοροεπιτροπής της Κοινότητος Βλαχ-Σαράϊ. 

Η Εφοροεπιτροπή υπέβαλε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στις 9 Ιουνίου, τα αρχιτεκτονικά σχέδια αποτύπωσης της εκ βάθρων αναστήλωσης του καταστραφέντος Ι. Ναού Παναγίας Παραμυθίας ύστερα από μακροχρόνια έρευνα και μελέτη ιστορικών αρχείων, φωτογραφιών παλαιοτέρων εποχών και επιτόπιων παραστάσεων. 

Η πολυετής αυτή προσπάθεια βοήθησε αποτελεσματικά στην τελική διαμόρφωση των αρχιτεκτονικών σχεδίων, τα οποία εκπονήθηκαν από το αρχιτεκτονικό γραφείο Artemel, υπό την καθοδήγηση του έγκριτου Καθηγητού και έμπειρου αρχιτέκτονα κ. Hüseyin Başçetinçelik. Οι στατικές μελέτες και η ευθύνη των γεωτρήσεων ανήκουν στον Καθηγητή του Πολυτεχνείου κ. Özkan İşler. 

Η Εφοροεπιτροπή ευχαριστεί θερμά τους κ.κ. Ακύλα Μήλα και Δημήτριο Παλαβίδη για το φωτογραφικό υλικό το οποίο έθεσαν στη διάθεσή της, καθώς και τον κ. Δημοσθένη Παϊκόπουλον, ο οποίος γεννήθηκε και ανατράφηκε εντός του κτίσματος του αποτεφρωθέντος Ιερού Ναού και ως εκ τούτου υπέδειξε τα όρια του και των πέριξ του ναού κτηρίων-κελλίων, όπου έμενε αυτός και η λευιτική οικογένεια του πατέρα του. 

Η Εφοροεπιτροπή εκφράζει, επίσης, την ευγνωμοσύνη της, προς τον επιχειρηματία κ. Αθανάσιον Λασκαρίδην, ο οποίος δώρισε στην Κοινότητα το ποσόν των 100.000€ προ διετίας, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε για τις παραπάνω ενέργειες. 

Να σημειώσουμε ότι η Εφοροεπιτροπή αποτελείται από τους: 

Παντελεήμων Βίγκας, Πρόεδρος 

Παύλος Μακρίδης, Αρχιτέκτων, Μέλος 

Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επιχειρηματίας, Μέλος
Παντελής Ιορδανίδης, Μέλος
Συμεών Φραντζελατζίογλου, Μέλος
Στέφανος Παριζιάνος, Μέλος
Νίκος Φενερλής, Μέλος. 

Παρών στην παρουσίαση των σχεδίων, που έγινε στην Αίθουσα του Θρόνου στο Φανάρι, ήταν και ο Επίσκοπος Συνάδων Διονύσιος, Επόπτης της Περιφερείας Φαναρίου - Κερατίου Κόλπου. Παρέστη, επίσης, και ο Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος.