ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΟΥ

Ρεπορτάζ - φωτογραφίες: Νικόλαος Μαγγίνας

Για τα δύσκολα και δίσεκτα χρόνια στην Ίμβρο και στην αναγκαστική φυγή των Ρωμηών κατοίκων της αναφέρθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην προσφώνησή του κατά τη χειροτονία εις διάκονον του Ιμβρίου Αστερίου Οκουμούση, την οποία τέλεσε ο ίδιος κατα τη διάρκεια της Πατριαρχικής και Συνοδικής Θείας Λειτουργίας στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου στο Πέραν, προχθές Κυριακή 21 Νοεμβρίου.

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, με βαθειά συγκίνηση αλλά και παρρησία, επεσήμανε ότι το γεγονός της ομαδικής φυγής από το πολύπαθο νησί ήταν ενέργεια «σχεδιασμένη άνωθεν» με την οποία επιτεύχθηκε μία βαθμιαία διάλυση και συρρίκνωση στην παιδεία και στην οικονομία της Ρωμέϊκης Κοινότητας.

Ο νέος κληρικός θα διακονήσει την Ιερά Μητρόπολη Ίμβρου και Τενέδου στο χωριό των Αγίων Θεοδώρων Ίμβρου, όπου μέχρι πριν από λίγο καιρό λειτουργούσε ο αείμνηστος πατέρας του π. Γεώργιος καθώς και ο παππούς του π. Αστέριος παλαιότερα. Κατά τη Θεία Λειτουργία παρέστησαν Ιεράρχες και οι Πρόξενοι της Ελλάδος στην Πόλη Νικόλαος Σαπουντζής και Αθανάσιος Αστρακάς, άρχοντες του Οικουμενικού Θρόνου, παράγοντες της Ομογένειας, καθηγητές και μαθητές των Λυκείων Ζωγραφείου και Ζαππείου, εκπρόσωποι των Ιμβριακών σωματείων Αθήνας και Θεσσαλονίκης και πλήθος προσκυνητών τόσο από την Πόλη όσο και από την Ελλάδα και άλλες χώρες.

Ο Πατριάρχης απηύθυνε στον νεοχειροτονηθέντα τους εξής πατρικούς λόγους:

Ἀγαπητέ Ἀστέριε, τέκνον ἡμῶν ἐν Κυρίῳ,

Εἶναι ἀφορμή χαρᾶς καί συγκινήσεως διά τήν ἡμετέραν Μετριότητα ἡ τέλεσις σήμερον τῆς χειροτονίας σου εἰς Διάκονον ἰδίαις ἡμῶν χερσίν, ὄχι μόνον διότι θά ἀναλάβῃς προσεχῶς καθήκοντα ἱερέως εἰς τό ἀγαπημένο μας χωριό τῶν Ἁγίων Θεοδώρων εἰς τήν ἰδιαιτέραν πατρίδα μας Ἴμβρον, ἀλλά καί διότι ἡ οἰκογένειά σου καί τό ὄνομά σου ἐπαναφέρουν ἡμᾶς εἰς τά ὡραῖα παιδικά καί ἐφηβικά χρόνια μας ἐκεῖ, ὅταν ἦτο ἱερεύς τοῦ χωριοῦ μας ὁ ἀείμνηστος πάππος σου π. Ἀστέριος, τοῦ ὁποίου τό ὄνομα φέρεις καί τόν ὁποῖον διεδέχθη ὁ υἱός του καί πατήρ σου π. Γεώργιος πού αἰφνιδίως μετέστη πρό τινων ἑβδομάδων ἐκ τῶν προσκαίρων εἰς τά αἰώνια.

Ἡ Ἴμβρος τότε, πρό τοῦ 1964, ἦτο ἀκόμη ἄθικτος καί ἀνεπηρέαστος ἀπό τά σκληρά καί ἄδικα μέτρα πού ἐλήφθησαν διά τήν διάλυσιν τοῦ ρωμαίηκου πληθυσμοῦ της καί ἐζούσαμεν ἐν πτωχείᾳ μέν ἀλλά μέ εἰρήνην, μέ ἑλληνικήν παιδείαν εἰς τά σχολεῖα μας, μέ πιστότητα εἰς τά ἀπό αἰώνων ἤθη καί ἔθιμά μας, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦσαν καί οἱ λεγόμενες μοναχολειτουργιές εἴτε εἰς τούς ναούς τοῦ χωριοῦ μας εἴτε εἰς τά ἀπειράριθμα ἐξωκκλήσια κοντά ἤ καί μακρυά ἀπό αὐτό, πού ἦσαν τρανή ἀπόδειξις τῆς εὐσεβείας τῶν συμπατριωτῶν μας.

Εἰς αὐτές τίς ἰδιωτικές λειτουργίες, ἀλλά καί εἰς τίς ἄλλες, τίς τακτές κατά τάς Κυριακάς καί τάς Ἑορτάς εἰς τόν Ἅγιον Γεώργιον καί ἀραιότερα εἰς τήν κάτω Ἐκκλησίαν τῆς Παναγίας, μέσα εἰς τό χωριό μας, ὁ τότε νεαρός Δημήτριος Ἀρχοντώνης ἦτο ὁ ἀπαραίτητος συνοδός καί βοηθός τοῦ μακαριστοῦ π. Ἀστερίου καί εἰς τό Ἱερόν Βῆμα καί εἰς τό ἀναλόγιον μέ τά πολύ ὀλίγα πού ἐγνώριζε νά ψάλλῃ. Μεγάλη εὐλογία καί μεγάλη ἐμπειρία.

Αὐτό τό ὁποῖον κυρίως ἐμάθομεν ἀπό τόν σεβάσμιον ἐκεῖνον ἱερέα μας ἦτο ἡ εὐσέβεια καί ἡ πιστότης εἰς τό καθῆκον. Εἰς τήν ὑπερτεσσαρακονταετῆ διακονίαν του ὁ π. Ἀστέριος οὐδέποτε ἀπουσίασεν, οὐδέποτε παρέλειψεν Ὄρθρον ἤ Ἑσπερινόν, οὐδένα τῶν συγχωριανῶν του ἐπίκρανεν ἤ ἠδίκησεν ἠθελημένως. Ἦτο ὑπόδειγμα πιστοῦ οἰκονόμου τῆς χάριτος, τύπος καί ὑπογραμμός ἱερέως τοῦ χωριοῦ.

Ὁ ἀείμνηστος πατέρας σου π. Γεώργιος συνέχισεν ἐπίσης μέ πιστότητα καί ἀφοσίωσιν εἰς τό καθῆκον τήν παράδοσιν τοῦ πατρός του, ὅμως σέ δύσκολα καί δίσεκτα χρόνια διά τούς Ἁγίους Θεοδώρους καί δι’ ὁλόκληρο τό νησί μας καί τήν γειτονικήν Τένεδον. Μέ ὀλίγους χριστιανούς λόγῳ τῆς ἀναγκαστικῆς ὁμαδικῆς φυγῆς τῶν πολλῶν, μετά τήν ἄνωθεν σχεδιασθεῖσαν καί ἐφαρμοσθεῖσαν διάλυσιν καί συρρίκνωσιν, χωρίς σχολεῖα, χωρίς παιδιά, μέ ἀπαλλοτριωμένα τά κτήματά μας ‒ καί ὅλα τά ’σκιαζε ἡ φοβέρα. Ὅμως, ὁ π. Γεώργιος καί οἱ ὀλίγοι ἐναπομείναντες ἐφύλαξαν τίς Θερμοπύλες, ἄντεξαν, ὑπέφεραν τόν καύσωνα τῆς ἡμέρας καί τό ψύχος τῆς νυκτός· καί τώρα ὑποφώσκουν καλύτερες ἡμέρες, ἡ νοσταλγία ἐνίκησε τόν φόβον, ἐπιστρέφουν ἀρκετοί συμπατριῶται μας, ἐπισκευάζουν τά σπίτια τους, πνέει ἄνεμος κάποιας αἰσιοδοξίας καί ἐλπίδος διά τό μέλλον. Εἴθε νά μή διαψευσθοῦν οἱ ἐλπίδες μας καί νά μήν ὁμιλοῦμε καί εἰς τό μέλλον διά «τό λαμπερό τό χτές καί τό θαμπό τό σήμερα», κατά τόν ποιητήν.

Καί σύ, ἀγαπητέ Ὑποδιάκονε Ἀστέριε, καλεῖσαι τώρα νά παραλάβῃς τήν σκυτάλην, νά γίνῃς ὁ ἱερεύς τοῦ χωριοῦ μας, νά ἁγιάζῃς μέ τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας τούς ὀλίγους κατοίκους του, νά κτυπᾷς τήν καμπάνα, νά φέγγῃ ἡ ἀκοίμητος κανδήλα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, νά δίνῃς θάρρος καί πίστιν εἰς τούς ἐνορίτας σου, κάτω ἀπό τάς ὁδηγίας καί μέ τήν στοργήν καί τήν ὑποστήριξιν τοῦ ἀξίου ποιμενάρχου μας ἀδελφοῦ ἁγίου Ἴμβρου καί Τενέδου κ. Κυρίλλου.

Μιμήσου, λοιπόν, τό παράδειγμα τοῦ π. Ἀστερίου καί τοῦ π. Γεωργίου. Ἄξιος!

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε προς το εκκλησίασμα και για την εορτή των Εισοδίων και την μεγαλώνυμη Κοινότητα Σταυροδρομίου ως ακολούθως:

Παράδοσιν τῶν πατέρων ἡμῶν εὐσεβῆ συνεχίζοντες προσήλθομεν σήμερον, ἐπί τῇ ἑορτῇ τῶν παναγίων Εἰσοδίων τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, εἰς τόν Καθεδρικόν ἡμῶν τοῦτον Ναόν, ὁμοῦ μετά τῶν σεβασμίων μελῶν τῆς περί ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου καί ἄλλων ἀδελφῶν Ἱεραρχῶν, συρρεύσαντος δέ πλήθους πιστῶν μετά τῶν προκρίτων αὐτῶν, καί διά πάντα ταῦτα δοξολογοῦμεν τό ἅγιον ὄνομα τοῦ Θεοῦ τῶν πατέρων ἡμῶν καί προσκυνοῦμεν ἐν εὐλαβείᾳ καί τιμῇ τήν Πάναγνον Μητέρα αὐτοῦ τε καί ἡμῶν.

Τά Εἰσόδιά της, τά ὁποῖα σήμερον ἑορτάζομεν, δέν ἀναφέρονται εἰς τά Εὐαγγέλια παρά μόνον εἰς τό Πρωτευαγγέλιον τοῦ Ἰακώβου. Μόνον ἡ Ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καταγράφεται ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις.

Ἡ Ἑορτή τῶν Εἰσοδίων εἶναι ἀπό τάς ἀρχαιοτέρας, καθώς ἑωρτάζετο κατά τούς πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ ὑπό τῆς Ἁγίας Ἑλένης καί μνημονεύεται ὑπό τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Νύσσης. Εἶναι μία ἑορτή πού μᾶς προετοιμάζει διά τήν ἐπερχομένην μεγάλην ἑορτήν τῶν Χριστουγέννων καί τήν ἐξ αὐτῆς χαράν ὁλοκλήρου τοῦ Χριστιανικοῦ κόσμου.

Ἡ σημερινή ἑορτή σηματοδοτεῖ τήν ὁλοκληρωτικήν ἀφιέρωσιν τῆς Παναγίας εἰς τόν ναόν, εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων, καθώς ἐπίσης καί τήν ἑτοιμότητά της νά ὑπηρετήσῃ τόν Θεόν ἀποκλειστικῶς ὡς ἡ Μήτηρ αὐτοῦ.

Ὅθεν, ἡ Παναγία εἶναι ἡ εἰκών ὅλων ἡμῶν τῶν κληρικῶν πού ἐκλήθημεν νά εἰσερχώμεθα εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων καί νά διακονῶμεν τόν Θεόν καθημερινῶς. Εἰσέρχομαι δέ εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων σημαίνει εἰσέρχομαι εἰς τό βάθος τῶν μυστηρίων καί τῆς προσευχῆς, ἱστάμενος πρόσωπον πρός πρόσωπον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Ἀνατρέχοντες εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ Ναοῦ τούτου τῶν Εἰσοδίων πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τά μέρη ταῦτα, τά ὁποῖα ὑπήγοντο διοικητικῶς εἰς τόν Γαλατᾶν καί ἐκκλησιαστικῶς εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Παναγίας Καφφατιανῆς, περί τά μέσα τοῦ 18^ου αἰῶνος ὁ πληθυσμός τῶν ὀρθοδόξων ἐπυκνώθη (διά «τό πυκνόν τοῦ τότε ἐν γένει συνοικισμοῦ», ὁμιλεῖ γράμμα τοῦ Πατριάρχου Τιμοθέου τῆς ἐποχῆς ἐκείνης), δι’αὐτό καί αἱ δυνάμεις αἱ συνάψασαι τήν Συνθήκην Εἰρήνης ἐν Küçük Kaynarca τό ἔτος 1774 συνεφώνησαν νά οἰκοδομηθῇ ἐδῶ νέος ναός, ὁ ὁποῖος καί ὡλοκληρώθη τό θέρος τοῦ 1804. Διά τήν διοίκησιν τοῦ ναοῦ ὁ Πατριάρχης Καλλίνικος μέ τήν περί αὐτόν Ἱεράν Σύνοδον ἐξέδωκε τόν Ὀκτώβριον τοῦ ἔτους ἐκείνου σιγιλλιῶδες γράμμα, τό ὁποῖον ἀπήλλαξεν αὐτόν παντός φόρου πρός τό πατριαρχικόν ταμεῖον καί καθώρισεν ἄρθρα, τά ὁποῖα ὁμιλοῦν διά τήν κανονικήν ὑπαγωγήν του «ὑπό τήν ἄμεσον κηδεμονίαν καί προστασίαν καί κυριότητα καί δεσποτείαν τοῦ ἁγιωτάτου Πατριαρχικοῦ Ἀποστολικοῦ τε καί Οἰκουμενικοῦ Θρόνου»· διά τήν στελέχωσίν του ὑπό καταλλήλων καί ἀκαταλαλήτων κληρικῶν· διά τήν περιφοράν πέντε δίσκων· διά τήν σφραγίδα τοῦ ναοῦ· διά τήν ἀνάγκην τηρήσεως κώδηκος ἐσόδων καί ἐξόδων καί πάσης ληψοδοσίας καί, τέλος, διά τούς Ἐπιτρόπους τοῦ Ναοῦ, διά τούς ὁποίους τό Πατριαρχικόν καί συνοδικόν σιγιλλιῶδες γράμμα λέγει ἐπί λέξει: «οἱ προβληθέντες γνώμῃ κοινῇ ἔφοροι καί ἐπίτροποι τοῦ ναοῦ τούτου, κατά τό προεκδοθέν αὐτοῖς ἡμέτερον Πατριαρχικόν γράμμα, ἔχουσι τό κῦρος καί πᾶσαν πληρεξουσιότητα ἐν τῷ ναῷ τούτῳ, φροντίζοντες, καί ἐπιμελούμενοι περί τῆς διαμονῆς, καλῆς διοικήσεώς τε καί εὐταξίας αὐτοῦ».

Ἐντιμότατοι κύριοι Πρόεδρε καί μέλη τῆς Ἐφοροεπιτροπῆς τῆς Κοινότητος Σταυροδρομίου,

Ἀνελάβετε προσφάτως τήν εὐθύνην, μέ τήν ψῆφον τῆς ὁμογενείας, νά διοικήσετε δι’ ὡρισμένον χρονικόν διάστημα «νομίμως καί εὐτάκτως» ὄχι μόνον τόν ναόν τοῦτον, Καθεδρικόν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ὡς Ἀρχιεπισκόπου καί Ποιμενάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλά, κατά τά ἰσχύοντα πλέον, καί ὁλόκληρον τήν μεγαλώνυμον ταύτην Κοινότητα μέ τήν λαμπράν ἱστορίαν τοῦ παρελθόντος καί μέ τάς πολλάς ἀνάγκας καί τά προβλήματα τῆς σήμερον.

Ἐξελέγητε καί ἀμέσως ἐθέσατε τήν χεῖρα ἐπί τό ἄροτρον καί ἀνελάβετε ἀξιεπαίνως μίαν προσπάθειαν ἀνασυγκροτήσεως τῶν κοινοτικῶν πραγμάτων.

Μέ ἐφαλτήριον τόν Ἱερόν Ναόν τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, ὁ ὁποῖος ἀπό πολλῶν δεκαετιῶν ἀποτελεῖ τό κέντρον τῆς Κοινότητος Σταυροδρομίου καί ἐν τῷ ὁποίῳ στεγάζονται τά κεντρικά Γραφεῖα αὐτῆς καί ἑδρεύει ὁ ἑκάστοτε ἐκπρόσωπος τοῦ Πατριάρχου Ἀρχιερατικῶς Προϊστάμενος, ἀπό ἐδῶ, λέγομεν, ἐξακτινώνεται ἡ δραστηριότης σας εἰς τόν Ἅγιον Κωνσταντῖνον, εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα καί μέχρι τοῦ Κοιμητηρίου τοῦ Σισλῆ, ὅπου ἀναπαύονται τά ὀστᾶ τά γεγυμνωμένα πλείστων ὅσων πατέρων καί ἀδελφῶν ἡμῶν «προσδοκώντων ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».

Ξεκινήσατε μέ ἔνθεον ζῆλον, μέ διάθεσιν ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς εἰς τά κοινά, μέ ἐνθουσιασμόν, μέ ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον διά τήν παιδείαν καί τά γράμματα, μέ προθυμίαν ἐξυπηρετήσεως καί ἄλλων Κοινοτήτων καί Ἱδρυμάτων μας, μέ πιστότητα καί ἀφοσίωσιν εἰς τήν Μητέρα καί τροφοδότιδα πάντων ἡμῶν Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν, ὡς ἐμπρέπει εἰς τούς Χριστιανούς, μάλιστα δέ εἰς τούς εὐσεβεῖς καί ὀρθοδόξους Χριστιανούς τῆς πόλεως αὐτῆς τοῦ Κωνσταντίνου, οἱ ὁποῖοι ἀνέκαθεν ἔβλεπον τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ὡς τό κέντρον τῆς ἐκκλησιαστικῆς, θρησκευτικῆς, πνευματικῆς, κοινωνικῆς, ἐκπαιδευτικῆς καί κοινοτικῆς δομῆς, διαρθρώσεως καί ζωῆς αὐτῶν, ἀνεξαρτήτως τῶν ἔξωθεν ἐπιβληθέντων εἰς αὐτούς νέων διατάξεων καί θεσμοθετήσεων.

Σᾶς συγχαίρομεν καί σᾶς εὐχόμεθα πατρικῶς ἐξ ὅλης καρδίας πλήρη ἐπιτυχίαν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τῶν καθηκόντων καί τῆς ἱερᾶς ἀποστολῆς σας ὡς Ἐφοροεπιτρόπων, διά τό καλόν τῶν «γαλατιανῶν καί σταυροδρομιτῶν κάι μπεηογλιτῶν», ὅπως ἀναφέρεται εἰς ἔγγραφον δημοσιευθέν ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ τῆς ἑκατονταετηρίδος τοῦ ναοῦ τούτου τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου. Σᾶς εὐχόμεθα καλήν ἐπιτυχίαν εἰς τάς εὐγενεῖς προσπαθείας σας διά τό «πρώτιστον τῆς Κωνσταντινουπόλεως προάστειον τοῦ περατικοῦ Γαλατᾶ», διά «τό Σταυροδρόμι τῆς Ρωμιοσύνης», διά τό ἄλλοτε «ἀμπελόφυτον» Σταυροδρόμι.

Καί κατακλείομεν μέ τήν πατρικήν εὐχήν καί τήν Πατριαρχικήν εὐλογίαν μας καί πάλιν πρός τόν Εὐλαβέστατον Διάκονον πλέον Ἀστέριον, τόν ὁποῖον ὁλόκληρος ἡ Χριστιανική μας Κοινότης προσάγει καί προσφέρει σήμερον εἰς τόν Θεόν, καί ἡμεῖς διά τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τῆς Χειροτονίας εἰσηγάγομεν εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ, ὅπως τότε εἰσώδευσεν εἰς αὐτά ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος.

Ἀγαπητέ μας Ἀστέριε, καί πάλιν ἄξιος!

Τον Πατριάρχη προσφώνησαν ο Μητροπολίτης Τρανουπόλεως Γερμανός, Αρχιερατικώς Προϊστάμενος της Κοινότητος Σταυροδρομίου και ο Πρόεδρος της Εφοροεπιτροπής Γεώργιος Παπαλιάρης. Ακολούθησε δεξίωση στην Κοινοτική αίθουσα.