ΑΡΧΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΞΕΞΑΚΗΣ: Η ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ

Νικόλαος Γ. Ξεξάκης

Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Άρχων Οφφικίαλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Ασφαλώς, ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, με την εμφάνιση της θανατηφόρου πανδημίας του κορωνοϊού (Covid -19). Αναμφίβολα, αποτελεί τρομερή δοκιμασία και φοβερή απειλή, σε παγκόσμια μάλιστα κλίμακα, κατά πρώτο λόγο στο χώρο της υγείας, αλλά και σε όλους τους λοιπούς τομείς της ανθρώπινης ζωής, όπως τον προσωπικό, διαπροσωπικό, οικογενειακό,  πνευματικό, εκκλησιαστικό, πολιτικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντολογικό, εθνικό.

Η εξάπλωση της πανδημίας, η οποία φανερώνει την μικρότητα και αδυναμία του ανθρώπου, αναμένουμε και ελπίζουμε  να αντιμετωπισθεί με την εφαρμογή  των μέτρων προστασίας της Πολιτείας και την δική μας συμβολή. Ο σεβασμός και οι ευχαριστίες προς  τους θεράποντες της ιατρικής επιστήμης εκφράζονται εγκάρδια. Παράλληλα, απαραίτητη και επιτακτική προβάλλει η άμεση καταφυγή μας με προσευχή, ταπείνωση, μετάνοια και αποφασιστικότητα στον φιλάνθρωπο και παντοδύναμο Αναστάντα Κύριο, για να ελεήσει και προστατεύσει το δοκιμαζόμενο πλάσμα Του.

Δυστυχώς, μέσα στην εφιαλτική αυτή κατάσταση και την προσπάθεια αναχαίτισης της φοβερής αυτής δοκιμασίας προέκυψε, ως μη ώφελε, και ένα σοβαρότατο πνευματικό πρόβλημα, ένα πρόβλημα πίστης. Ποίο  είναι αυτό; Ότι, δηλαδή, με τη συμμετοχή στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Κοινωνίας, υπάρχει κίνδυνος να μεταδοθεί ο κορωνοϊός και ως εκ τούτου επιβάλλεται η αποχή από το κορυφαίο αυτό μυστήριο της Εκκλησίας, ή η συμμετοχή σε αυτό να πραγματοποιείται με διαφορετικό τρόπο, όπως π.χ. με τη χρήση ατομικής λαβίδας ή να τελείται με την εφαρμογή άλλων απαράδεκτων ευφυολογημάτων.

Οι απόψεις αυτές, διατυπούμενες από διάφορες κατευθύνσεις, είναι αποκαρδιωτικές και απογοητευτικές για κάθε πιστό μέλος της Εκκλησίας - κληρικό ή λαϊκό-. Αποτελούν ευθεία βολή κατά της Θείας Ευχαριστίας, η οποία αποτελεί το κέντρο της Θείας Λειτουργίας. Αποσκοπούν στην υποτίμηση, απαξίωση και περιφρόνηση της Εκκλησίας, η οποία, κατά την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία, είναι σώμα  Χριστού. Επιδιώκουν την αποδόμηση της πίστης στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και αποβλέπουν  στην απόρριψη της σταθερής πεποίθησης ότι η Θεία Κοινωνία, η Θεία Μετάληψη, είναι το σώμα και το  αίμα του ενανθρωπήσαντα, σταυρωθέντα και αναστάντα Κυρίου  ημών Ιησού Χριστού.
Η Ορθόδοξη όμως δογματική διδασκαλία απορρίπτει τις υπονομευτικές και αντιεκκλησιαστικές λογοκρατούμενες αυτές προσεγγίσεις και θεωρίες, βασιζόμενη στην αμετάθετη και αδιαπραγμάτευτη πίστη της ότι η Θεία Κοινωνία είναι σώμα και αίμα Χριστού. Κατά συνέπεια είναι « πηγή ζωής και αθανασίας», «αντίδοτον του μη αποθανείν», «εφόδιον ζωής αιωνίου», «είς ίασιν, και κάθαρσιν, και φωτισμόν, και φυλακτήριον, και σωτηρίαν, και αγιασμόν ψυχής τε και σώματος», «εις διόρθωσιν βίου και ασφάλειαν», «εις αγιασμόν και φωτισμόν και ρώσιν της ψυχής και του σώματος»,«εις υγείαν ψυχής τε και σώματος»,«εις αρραβώνα της μελλούσης ζωής και βασιλείας». 

Ο ορθόδοξος, λοιπόν, πιστός, ακολουθώντας την μακραίωνα διδασκαλία και εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αποδέχεται το υπέρλογο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, με το απαραίτητο εφόδιο της πίστης. Πράγματι, μόνο με την πίστη μπορεί ο άνθρωπος να αξιολογήσει και βιώσει - κατά το μέτρο του δυνατού - το πραγματικό, ασφαλές και σωτήριο περιεχόμενο  και ασύλληπτο βάθος της Θείας Κοινωνίας, της  ανεξερεύνητης και ακατανόητης με την περιορισμένη και ανίσχυρη  λογική του.

Η πίστη δεν λειτουργεί ως κατάργηση αλλά ως υπέρβαση της λογικής του ανθρώπου. Η πίστη αποτελεί το όργανο, με το οποίο ο άνθρωπος είναι ικανός να υπερβεί τον αισθητό χώρο και να οδηγηθεί στον υπεραισθητό, με αποτέλεσμα να επιτύχει την υπερφυσική γνώση, τη γνώση πάνω από τη λογική, τη θεία αλήθεια και κατ´ ακολουθίαν τη σωτηρία. «Έστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ού βλεπομένων» (Εβρ.11,1). Πίστη είναι η απόλυτη υπακοή και άνευ όρων εμπιστοσύνη στον Θεό, είναι καρπός του  Αγίου Πνεύματος, θείο δώρο, το οποίο, βέβαια, γίνεται αποδεκτό εκ μέρους του ανθρώπου, κάνοντας χρήση της ελεύθερης βούλησής του. Δεν είναι φαινόμενο, το οποίο επιβάλλεται  βίαια εκ μέρους του Θεού. Άλλωστε είναι γνωστή η προτροπή του Χριστού: «εί τις θέλει οπίσω μου ελθείν» (Ματθ.16,24).
Έτσι, ο πιστός, προσερχόμενος - ελεύθερα, με βαθιά, σταθερή και πραγματική πίστη -  στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, γίνεται μέτοχος του σώματος και του αίματος του Χριστού, που σημαίνει ότι έχει μέσα του την πηγή της ζωής, την αληθινή ζωή, «το  αντίδοτον του θανάτου». Χαρακτηριστικοί είναι οι λόγοι του Κυρίου: «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ» (Ιω. 6,56). Την εσωτερική ενότητα και κοινωνία του Χριστού  και των πιστών εκφράζοντας επίσης εύγλωττα ο Απόστολος Παύλος αναφέρει: «το ποτήριον της ευλογίας ο ευλογούμεν, ουχί κοινωνία του αίματος του Χριστού έστιν; τον άρτον όν  κλώμεν, ουχί κοινωνία του σώματος του Χριστού έστιν; Ότι εις άρτος ,εν σώμα οι πολλοί  εσμέν. οι γαρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν»  (Α Κόρ. 10,16-17). Για το λόγο αυτό ο πιστός δεν πρέπει να διακατέχεται από κανένα φόβο, δεδομένου ότι δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο, μετέχοντας στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Κοινωνίας, του ποτηρίου της ζωής, αντίθετα ενισχύεται και ανανεώνεται με χαρά, αγάπη, ελπίδα, ψυχική γαλήνη και αισιόδοξη εσχατολογική προοπτική, ενούμενος με τον Χριστόν, «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον».