Η …ΠΕΡΙΕΡΓΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

Του θεολόγου Roni Bou Saba 

Με μεγάλη λύπη και στεναχώρια διάβασα το ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Μιας που δεν είμαι ξένος εις την Ιερουσαλήμ, αφού έχω σπουδάσει θεολογία στο Μπαλαμάντ όταν ήταν κοσμήτορας της σχολής ο νυν Πατριάρχης Ιωάννης Ι’, εκφράζω την έκπληξή μου από τα τελευταία ανακοινωθέντα του Πατριαρχείου, τόσο στο χρόνο τους όσο και στο περιεχόμενό τους. 

Ξεκινώντας με το χρόνο, το πρώτο ανακοινωθέν «εκ της Αρχιγραμματείας» του Πατριαρχείου Αντιοχείας φέρει την ημερομηνία 1/6/16, αλλά δημοσιεύθηκε τόσο στην ιστοσελίδα όσο και στη σελίδα του Πατριαρχείου στο Facebook την επόμενη μέρα δηλαδή 2/6/16 - ας μην σχολιάσω την ώρα δημοσίευσης. Για να είναι σαφής η επισήμανση της ημερομηνίας δημοσίευσης αναφέρω επιγραμματικά κάποια άλλα γεγονότα που συνέβησαν λίγο νωρίτερα. 

Στις 31/5/16 η Εκκλησία της Μόσχας βγάζει ένα βαρυσήμαντο από θεολογικής και …αρχιτεκτονικής άποψης ανακοινωθέν στο οποίο διαμαρτύρεται για τον τρόπο με τον οποίο θα καθίσουν τόσο οι συνοδικοί όσο και οι παρατηρητές. Αυτή η ανησυχία της Μόσχας δεν χρειάζεται τρολάρισμα, είναι από μόνη της! 

Την 1/6/16 ανακοινώνει η Εκκλησία της Βουλγαρίας τους δικούς της προβληματισμούς σχετικά με τα κείμενα. Και δηλώνει ότι δεν θα λάβει μέρος. Ένα βήμα πιο πέρα από τη Μόσχα. 

Στις 2/6/16 δημοσιεύεται το ανακοινωθέν της Αντιοχείας. Κάνει πως σχετίζεται με την πρόταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να συσταθεί επιτροπή για την εξέταση του ζητήματος του Κατάρ μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Την προηγούμενη όμως ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου της Αντιοχείας στις 27/5/16 δεν τη μεταφράζει επίσημα το Πατριαρχείο. Σ’ αυτό το ανακοινωθέν λοιπόν, που κυκλοφόρησε σε ανεπίσημη και βιαστική μετάφραση στα ελληνικά, φαίνεται ότι η Αντιόχεια στη μια παράγραφο αφήνει να εννοηθεί ότι θα πάει, και σε μια άλλη πώς ακόμα εκκρεμεί η απόφαση!

Αναρωτιέμαι, συγκρίνοντας με τα υπόλοιπα ανακοινωθέντα, γιατί αυτό της 27/5/16 δεν δόθηκε στη δημοσιότητα μεταφρασμένο επίσημα στα ελληνικά; Ενημερώθηκαν οι άλλες αυτοκέφαλες Εκκλησίες σχετικά με το περιεχόμενό του; Και ενώ έχουμε τέτοιο ασαφές ανακοινωθέν, τα δημοσιεύματα και οι πηγές από την Αντιόχεια δήλωναν ότι θα συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και γι’ αυτό μάλλον αυτό το ανακοινωθέν ήταν για «εσωτερική κατανάλωση». 

Εκκλησιαστικές πηγές ανέφεραν ότι η πρόταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για διευθέτηση του ζητήματος του Κατάρ μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, έγινε μετά από αίτημα του Πατριαρχείου Αντιοχείας. 

Όλα αυτά κάνουν να φαίνεται ότι δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη και ενιαία θέση στην Αντιόχεια. Άλλα λέγονται για τους Αντιοχειανούς και άλλα λέγονται προς τα έξω. 

Αλλά η ώρα που θα έπρεπε να ξεκαθαρίσουν οι θέσεις ήταν όταν ο Ρώσος χοράρχης έδωσε το σήμα! Γι’ αυτό λοιπόν στις 4/6/16 βγαίνει το καινούργιο ανακοινωθέν της Εκκλησίας της Μόσχας κάνοντας ένα βήμα πιο πέρα ακόμα, λέγοντας ότι η μη συμμετοχή έστω μιας Εκκλησίας αποτελεί κώλυμα κατά τους Ρώσους για την διεξαγωγή της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. 

Τυχαίες κινήσεις ή μήπως σφάλω πιστεύοντας ότι είναι συντονισμένες; 

Μετά από το χθεσινό ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο οποίο «καλεί άπαντας να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων» βγαίνει σήμερα το Πατριαρχείο Αντιοχείας επαναλαμβάνοντας τις θέσεις του. 

Καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη «να καταβάλει περισσότερο κόπο προς την κατεύθυνση της ομοφωνίας σε όλες τις επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από τις Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και που αφορούν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, κατά τη χρονική περίοδο που μας χωρίζει από την ημερομηνία συγκλίσεως της Συνόδου αυτής». Τον καλούν μου φαίνεται να δεχθεί όλες τις τροποποιήσεις που θυμήθηκε η Αντιόχεια και άλλες καθόλου τυχαίες Εκκλησίες το τελευταίο δεκαπενθήμερο πριν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Τελικά αυτές οι τροποποιήσεις είναι όπως η φώτιση που παθαίνουν οι φοιτητές τη τελευταία στιγμή ενός διαγωνισμού και αρχίζουν να παρακαλούν τον επιτηρητή να τους δώσει λίγη παράταση ακόμα! 

Δηλώνει ότι δεν θα συμμετάσχει αν δεν «διαλυθούν όλοι οι λόγοι που εμποδίζουν τη συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία κατά τη διάρκεια της Συνόδου». Ένας λόγος ήξερα ότι υπάρχει και αυτός είναι η ακοινωνησία που κήρυξε η Αντιόχεια. Ας την άρει και ας έλθει με σοβαρότητα. Το ζήτημα του Κατάρ το έχει ξεκαθαρίσει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων με τρανές ιστορικές αποδείξεις, ενώ το Πατριαρχείο Αντιοχείας απλά επαναλαμβάνει ένα ανούσιο ρεφρέν για μια τάχα εισπήδηση. Εισπήδηση υπάρχει εκ μέρους του Πατριαρχείου Αντιοχείας με την εκλογή και χειροτονία επισκόπων για όλη την Αραβική Χερσόνησο, η οποία ουδέποτε ήταν στην δικαιοδοσία του. 

Τονίζει ότι πρέπει να ληφθούν οι αποφάσεις με «την παρουσία και την ομοφωνία πάντων, σύμφωνα με την αρχή της ομοφωνίας, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ενότητα της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας»! Πώς είναι δυνατόν να συζητηθεί στους κόλπους της Εκκλησίας που πρεσβεύει και ακολουθεί την ορθή πίστη το θέμα της ομοφωνίας; Δεν είναι αυτονόητο; Δεν έχει και σαφή κριτήρια; Μπορεί δηλαδή να διαφωνήσουν δυο «ορθόδοξες» εκκλησίες για ζητήματα που αφορούν στην ορθή πίστη και το βίωμά της; 

Λέγει επίσης το ανακοινωθέν ότι θα «απευθυνθούν σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες ενημερώνοντας αυτές για το περιεχόμενο των θέσεων της Αντιοχείας και τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές». Καλύτερο θα ήταν να απευθυνθούν κατευθείαν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αντί να χτυπήσουν όλες τις πόρτες κλαίγοντας και ενοχλώντας αδίκως. 

Ένα άλλο σημείο που με προβλημάτισε εντόνως στο ανακοινωθέν του Πατριαρχείου Αντιοχείας ήταν αυτό που αναφέρει τα εξής: «Επειδή ο πιστός λαός, αφού μελέτησε την ημερήσια διάταξη και τα κείμενα της Συνόδου, εξέφρασε μεγάλη απογοήτευση, καθώς δεν γίνεται αναφορά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, ιδιαίτερα τα ζητήματα της νεολαίας, εξέφρασε δε και την ανησυχία του για την τάση που παίρνει αυτή η Σύνοδος, η οποία παραβιάζει το βασικό όραμα που ευρισκόταν πίσω από την ιδέα της συγκλήσεως αυτής». Αυτός ο λαός ο πιστός πού τα «μελέτησε» τα κείμενα; Και την ημερήσια διάταξη κιόλας; Μάλιστα. Την μεγάλη απογοήτευση πού την εξέφρασε ακριβώς; Γιατί μιλώ με την ιδιότητα του εξ Αντιοχείας θεολόγου και παρακολουθώ τις εξελίξεις και δεν είδα πουθενά κάτι σχετικό. Αυτή η απογοήτευση λέει το ανακοινωθέν είναι ιδιαίτερη κιόλας γιατί δεν γίνεται αναφορά στα «ζητήματα της νεολαίας»! Και τώρα θυμήθηκε η Αντιόχεια τη νεολαία; Τόσες δεκαετίες γιατί δεν έθεσε τα «ζητήματα της νεολαίας»; Επίσης, από πότε μια Σύνοδος που ο μέσος όρος της ηλικίας των μελών της είναι 60 ή και παραπάνω ετών και δεν έχουν τη παραμικρή επικοινωνία με τη νεολαία μπορεί να ασχοληθεί με «ζητήματα νεολαίας»; Επιπλέον, στην Εκκλησία από πότε χωρίζεται ο πιστός λαός σε νεολαία και μη νεολαία; Στο παραπέντε της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου θα θυσιάσει το Πατριαρχείο Αντιοχείας τη νεολαία ως πρόφαση στην προσπάθεια κάποιων να μην πραγματοποιηθεί η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος; 

Αν χωράει στην Εκκλησία κάποια απογοήτευση είναι ακριβώς από τέτοιες θέσεις! Διώκεται ο χριστιανισμός σε όλη τη Μέση Ανατολή, κινδυνεύουν κυριολεκτικά οι πιστοί όλων των Πατριαρχείων, πολεμάται η καρδιά της Ορθοδοξίας - το Οικουμενικό Πατριαρχείο μέσω της Αγίας Σοφίας - και κάποιοι σκέφτονται ακόμα να αναβάλουν τη Σύνοδο ή να μην πάνε; Η Σύνοδος έπρεπε να έχει ήδη γίνει!