ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΛΙΑΡΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

Αφιέρωμα της εφημερίδας Πελοπόννησος της Δευτέρας (23-3-2020) στους Ρωμιούς της Πόλης.

Συνέντευξη του δραστήριου μέλους της Ομογένειας  Γιώργου Παπαλιάρη. 

Ο Γεώργιος Παπαλιάρης είναι απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής μετά από διετή φοίτηση λυκειακού έτους στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Είναι πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Ανάντολου. Δραστηριοποιείται επαγγελματικά στους τομείς του τουρισμού, εμπορίου τροφίμων και διεθνών μεταφορών. Από το 1999 ασχολείται με τα κοινοτικά θέματα αρχικά στην επιτροπή του Αγίου Φωκά Μεσαχώρου ως πρόεδρος και στον Αγ. Νικόλαο Νιχωρίου ως μέλος (περίοδος 1999-2007). Κατά το διάστημα 2007-2011 ήταν πρόεδρος της επιτροπής Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μεγάλου Ρεύματος και από το 2008 διατελεί πρόεδρος της Μεγαλωνύμου κοινότητας Σταυροδρομίου. Είναι ενεργό μέλος του Haytap και μιλά Ελληνικά, Τουρκικά και Αγγλικά. Είναι έγγαμος.

Istanbul ή Κωνσταντινούπολη; 

Η επίσημη ονομασία διεθνώς της πόλης μας είναι Ιστάνμπουλ. Εμείς πάλι οι Ρωμιοί, είμαστε συνηθισμένοι να λέμε Πόλη. Βέβαια, ποτέ δεν άκουσα τους γονείς μου να λένε Ιστάνμπουλ, άρα στο μυαλό και στην καρδιά μας υπάρχει μόνο το Κωνσταντινούπολη.

Τι θα πει Ρωμιός και πως ζει σήμερα ως μειονότητα; 

Ρωμιός, σημαίνει πολλά. Είναι ο πολίτης που ζει με την αξιοπρέπεια που του ταιριάζει. Δηλαδή αγαπά την πατρίδα του, όπου και να βρίσκεται. Και μάλιστα ακόμη και όταν φεύγει από την ζωή, όπου και να βρίσκεται, τελευταία του επιθυμία είναι να τον ‘’μεταφέρουν’’ πλάι στους γονείς του, πίσω στην Πόλη, γεγονός που δηλώνει και την βαθιά αγάπη του στα πάτρια εδάφη. Ο Ρωμιός της Πόλης μολονότι αποτελεί πιά μειονότητα, ζει την καθημερινότητα του σε ένα καθεστώς διευρυμένων ελευθεριών και έκφρασης. Συμμετέχει στους εκκλησιασμούς των ορθοδόξων εκκλησιών που ανακαινίζονται συνεχώς, εκπαιδεύεται στα ελληνόφωνα σχολεία κάθε βαθμίδας, απολαμβάνει τις χαρές της ζωής σε μία από τις ομορφότερες πόλεις του κόσμου, στις όχθες του Βοσπόρου, στην Πόλη των πόλεων όπως χαρακτηριστικά θα μας ακούτε να λέμε. 

Ελληνική κοινότητα: ποιοι και πόσοι είναι - τι προβλήματα αντιμετωπίζει; 

Το δημογραφικό είναι το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε ως ελληνική κοινότητα. Μέσα από πολιτικές και άλλες συγκυρίες έχει ελαττωθεί δραματικά ο αριθμός των Ομογενών εδώ στην χώρα. Παράλληλα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία, παρά τις προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό, ώστε να καταγραφεί ο ακριβής αριθμός των ντόπιων ομογενών αλλά και των Ελλαδιτών που έρχονται για μακράς διάρκειας παραμονή. Είμαστε λίγες χιλιάδες, αλλά ακριβή αριθμό δεν είμαι σε θέση να σας δώσω. Πρόσφατα πάντως ξεκίνησε μια νέα μεγάλη προσπάθεια απογραφής πολιτών με αρκετές δημογραφικές λεπτομέρειες στα ερωτηματολόγια, ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε τουλάχιστον, τα επόμενα 30-40 χρόνια σε τι αριθμούς θα κυμανθεί ο ρωμαίικος πληθυσμός.Ελπίζω σύντομα να τελειώσει και να μπορούμε να μιλάμε με πιο συγκεκριμένα στοιχεία. 

Επαναπατρισμός: Φοιτητές- Καθηγητές- Επιχειρηματίες-Μετανάστες; Πώς αντιμετωπίζεται αυτό; (συμπάθεια ή καχυποψία) 

Είναι κάποιοι εκείνοι που επιλέγουν να επιστρέψουν στην Πόλη και περισσότεροι εκείνοι που από Ελλάδα ή αλλού στο εξωτερικό έρχονται να εγκατασταθούν για πρώτη φορά εδώ. Οπωσδήποτε χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα για να γνωριστούμε και να κερδηθεί η εμπιστοσύνη της Κοινότητας. Όλες αυτές οι ομάδες που αναφέρθηκαν παραπάνω και έρχονται για να ζήσουν ένα σύντομο ή πιο μακρύ διάστημα εδώ στην Πόλη, χωρίς συνήθως να γνωρίζουν στην αρχή πρόσωπα και συνθήκες. Χωρίς υστεροβουλίες, καλοπροαίρετα, οι νέες σχέσεις συχνά περνούν μέσα από διαδικασίες αμοιβαίας κρίσης, κάτι που συμβαίνει πάντα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Σε γενικές γραμμές είναι πάρα πολύ καλή η συμπεριφορά των Ρωμιών, που προσεγγίζουν όλους αυτούς τους νέους κατοίκους της Πόλης μας με ενδιαφέρον και αγάπη. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι πριν λίγο καιρό έγινε το κόψιμο της βασιλόπιτας στην Σχολή του Γαλατά μεταξύ Ελλαδιτών, Ρωμιών και άλλων ομογενών που ζουν στην Πόλη, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ήταν μια αξέχαστη συνάντηση αγάπης, μία ζωντανή απόδειξη ανθρωπίνων διαπροσωπικών σχέσεων. 

Πώς διαμορφώνεται η συνύπαρξη ανάμεσα στους "Νεοπολίτες", τους σύγχρονους Έλληνες που επιλέγουν την Πόλη, με την παραδοσιακή Ρωμαίικη κοινότητα; 

Συνεχίζοντας την προηγούμενη μου απάντηση θα ήθελα να πω πως, αναμφίβολα οτιδήποτε καινούργιο, για να λειτουργήσει και να αποδώσει σε βάθος χρόνου πρέπει να υπάρχουν όρια και κανόνες. Υπάρχουν πάντα διαφορές μεταξύ «νεοπολιτών» όπως τους λέτε, και των Ρωμιών της Πόλης, που έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής, τις εμπειρίες, τις γνώσεις, τις καταβολές. Όμως υπάρχουν και πολλά κοινά στοιχεία που μας φέρνουν όλους πιό κοντά. Πιστέψτε με υπάρχει και από τις δύο πλευρές πρόθεση για κατανόηση και συνεργασία, οπότε βρίσκονται και τα μονοπάτια που οδηγούν στο να ριζώσουν και να συνυπάρχουν αρμονικά πλάι μας, οι νέοι αυτοί Πολίτες με εμάς τους παλιότερους. Θα μου επιτρέψετε πάντως να έχω ενστάσεις για τον όρο «νεοπολίτης». Πολίτης είτε γεννιέσαι, όπως εμείς, είτε γίνεσαι όπως όλοι εκείνοι, ομογενείς από Ελλάδα ή αλλού, που επέλεξαν την Πόλη ως τόπο κατοικία τους , εντάχθηκαν στην κοινότητά μας και ασπάστηκαν τις αξίες που και εμείς μοιραζόμαστε. Την αγάπη για την Πόλη, την ελληνική παιδεία, την Εκκλησία μας, τον Οικουμενικό Πατριάρχη. 

Παρατηρείται διαφορά συμπεριφοράς μεταξύ παλαιότερης και νεότερης γενιάς Τούρκων απέναντι στο ελληνικό στοιχείο; 

Σαφώς έχουν αλλάξει πολύ οι συμπεριφορές με το πέρασμα του χρόνου. Έχουν στρογγυλέψει οι αντιδράσεις όλων σε μεγάλο βαθμό, καθώς και οι όποιες διαφορές. Οι δύο λαοί έρχονται συνεχώς όλο και πιο κοντά. Τα πράγματα έχουν καλυτερεύσει αλλά νομίζω χρειάζεται ακόμη προσπάθεια. Η νέα γενιά Τούρκων, ωστόσο, δεν έχει πλησιάσει αρκετα την ρωμαίικη κοινωνία ώστε να την γνωρίσουν και να επωφεληθούν από την επαφή μαζί της. Μπορούν να προκύψουν σημαντικά οφέλη, για όλους, μέσα από μία τέτοια σχέση. 

Η πολιτική διάσταση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας πώς επηρεάζει τη ζωή σας; 

Σαφώς. Ενέργειες και αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές μπορούν να επηρεάσουν προς το καλύτερο ή το χειρότερο τη ζωή μας. Δεν θέλουμε όμως να ζούμε στην μοίρα της αμοιβαιότητας. Γίνονται πολιτικές κινήσεις ένθεν κακείθεν που πρωταρχικά, σκοπό έχουν μέσα από κλίμα ειρήνης, την επίλυση διαφορών και την προσέγγιση κάποιων δύσκολων προβλημάτων με στόχο την διευθέτηση τους. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και προσπαθούμε πάντα να λειτουργούμε ‘’πυροσβεστικά’’ μέσα από τις αντιδράσεις μας.

Αισθάνεστε "ξένοι" στην πόλη όπου έζησαν επί γενιές, γενεών Έλληνες ή θεωρείστε μέρος μιας Κωνσταντινούπολης που αλλάζει; 

Σε καμία περίπτωση. Ζούμε στη γη των προγόνων μας, το τόπος μας είναι εδώ. Είμαστε λίγοι πια αλλά είμαστε αμέτρητοι, όπως έλεγε ο μακαριστός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η καθημερινότητα είναι αυτή που μας κάνει να μην αισθανόμαστε αρνητικά τις αλλαγές. Η Πόλη εξελίσσεται, μεγαλώνει, μεταμορφώνεται γρήγορα και φυσικά οι Ρωμιοί έχουμε τον ρόλο μας σε κάθε τέτοια συγκυρία. Όμως, ένας Ρωμιός, ειδικά εάν δεν φύγει από την Πόλη, ποτέ δεν θα αισθανθεί ξένος, όσο και να αλλάζει η μορφή και η κοινωνία της.. 

Η ταυτότητα σας αναπόφευκτα έχει υποστεί φθορά από τις αλλεπάλληλες εθνικιστικές κακοποιήσεις. Νέα ταυτότητα: πως αναπαράγεται στο χώρο, στους μύθους, στη μνήμη στο σύγχρονο παρόν; Δημιουργείται νέα αντίληψη-συνείδηση- πολιτισμός -τάση προσέγγισης στα θέματα ; Πως ωριμάζει αυτή η κοινότητα; 

Οι Ρωμιοί της Πόλης είμαστε κοντά στην Μητέρα Εκκλησία. Το Φανάρι και ο επικεφαλής του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μας έχει όλους κάτω από τις φτερούγες του, μας έχει θέσει υπό την προστασία του. Επίσης σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της νέας αντίληψης στα θέματα που ερωτάτε παίζει το Ελληνικό Προξενείο αλλά και τα εκπαιδευτικά Ιδρύματα που μέσα από την εκπαίδευση, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό προσφέρουν την δική τους συνεισφορά στην διαμόρφωση της νέας ομογενειακής ταυτότητας. Οργανώνονται πολλές εκδηλώσεις από τις επιμέρους Κοινότητες, την Εκκλησία και άλλους φορείς που πέρα από την πρόσκαιρη διασκέδαση προσφέρουν ενημέρωση, ουσιαστική ψυχαγωγία, δηλαδή αγωγή ψυχής και ευρύτερη παιδεία. Τηρούμε τις παραδόσεις του Γένους μας και διδασκόμαστε μέσα από αυτές, ουσιαστικά. Κρατάμε πάντως τα βασικά στοιχεία της ταυτότητάς μας αναλλοίωτα, γιατί αυτά είναι που μας έκαναν να επιβιώσουμε και να φτάσουμε ως εδώ. Είμαστε Ρωμιοί, δηλαδή Πολίτες, ορθόδοξοι, φορείς της ελληνικής παιδείας και πολιτισμού, συνεχιστές μιας μακραίωνης παράδοσης εδώ που κάποτε ήταν το κέντρο του Γένους , εδώ που πάντα βρίσκεται το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και η κεφαλή της Ορθοδοξίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. 

Περιουσίες: επιστρέφονται οι τίτλοι ιδιοκτησίας; 

Αυτό είναι ένα θέμα αρκετά περίπλοκο. Η αλήθεια είναι ότι ο νέος νόμος περί βακουφιών δίνει την δυνατότητα στους ιδιοκτήτες, εφ’ όσον διαθέτουν ισχυρά αποδεικτικά έγγραφα, να διεκδικήσουν την επιστροφή των ακινήτων τους. Αυτό στο παρελθόν ήταν αδιανόητο, σήμερα όμως είναι εφικτό. Εξάλλου η Κωνσταντινούπολη διαθέτει ίσως το παλαιότερο υποθηκοφυλακείο των Βαλκανίων, γεγονός που διευκολύνει την αναγνώριση των ομογενειακών τίτλων ιδιοκτησίας. Έχουν γίνει πολλές επιστροφές, αλλά υπάρχουν και πολλά ακίνητα που διεκδικούμε είτε από το κράτος είτε από ιδιώτες που τα έχουν καταπατήσει. 

Πώς διαμορφώνεται το μέλλον του ελληνισμού της Πόλης; Υπάρχουν στρατηγικοί στόχοι; Πως συνδιαλέγεστε με την Τουρκική πολιτεία; 

Χωρίς στόχους τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει. Ο σωστός σχεδιασμός, η εμπεριστατωμένη μεθόδευση και η ανοιχτή συζήτηση με όλους τους εμπλεκομένους φορείς μπορούν να μας οδηγήσουν σε ουσιαστικές λύσεις προόδου. Ζητάμε από το Τουρκικό κράτος, σε πρώτη φάση, να μας δοθούν άμεσα τουλάχιστον 1.000 υπηκοότητες για όσους θέλουν να επαναπατριστούν, διευκολύνοντας έτσι την διαδικασία. Αυτό είναι ένα παράδειγμα στόχου που μπορώ να αναφέρω. Πάντως, οφείλω να επισημάνω, πως ο διάλογος και οι επαφές με την επίσημη πολιτεία είναι καλές και πάντως κατά πολύ καλύτερες από ό,τι στο παρελθόν. Υπάρχουν ισχυροί δίαυλοι επικοινωνίας και πολλά από τα θέματά μας εξετάζονται πλέον με τρόπο θετικό και επιλύονται. 

Φοβάστε; 

Όχι, καθόλου. Συγκρίνοντας μάλιστα τις δύσκολες εποχές που έζησαν οι γονείς μου εδώ στην Πόλη, σήμερα μπορώ να πω ότι τελείωσαν οι εποχές του φόβου. Ζούμε σε μία δημοκρατική χώρα, με αναγνωρισμένο σύνταγμα και εκλεγμένους αντιπροσώπους που φροντίζουν μέσα από το κοινοβουλευτικό τους έργο και τις πολιτικές κινήσεις της χώρας να εξασφαλίζεται η ειρήνη, η ηρεμία και η ευημερία στην καθημερινότητα όλων μας. 

Έχουν νόημα οι ιδεολογίες; 

Η ιστορία μας έχει διδάξει ότι κάποιες φορές η μεμονωμένη ιδεολογία και η ουσιαστική δράση γύρω από αυτήν, μπορεί να αλλάξει το μέλλον ενός λαού. Όμως, έχει μεγάλη σημασία, η ιδεολογία αυτή να είναι συμβατή με τις ανάγκες της εποχής μας. 

Περιμένετε κάτι από την μητροπολιτική Ελλάδα; 

Μα, η Ελλάδα, ήταν ανέκαθεν και με κάθε τρόπο παρούσα στην ζωή μας. Μεγαλώσαμε όλοι μας, εδώ στην Πόλη, με ελληνική παιδεία, γλώσσα και την επιθυμία να την επισκεφτούμε. Από τα παιδικά μας χρόνια μαθαίνουμε για την ισχυρό δεσμό που μας συνδέει με την Ελλάδα. Η Ελλάδα και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι συχνά τονίζουν ότι είναι πολύ κοντά μας, αλλά και οι πολίτες της δεν χάνουν την ευκαιρία να τονίσουν την σχέση αγάπης που τρέφουν απέναντι μας σε κάθε τους επίσκεψη, προσκυνηματικού ή τουριστικού χαρακτήρα που πραγματοποιούν στην Κωνσταντινούπολη. Μέλη των οικογενειών μας ζουν μόνιμα πιά στην Ελλάδα, σε διαφορετικές γωνιές της. Η σχέση μας είναι μητρική και μέσα από αυτήν φυσικά περιμένουμε πολλά..! Η Ελλάδα είναι παρούσα στην Πόλη και δια του Γενικού Προξενείου. Οι επικεφαλής κατά καιρούς έχουν συμπαρασταθεί και βοηθήσει ενεργά την Ομογένεια και το Πατριαρχείο μας. Να εξαίρω μάλιστα την αγαστή συνεργασία που έχουμε και με την σημερινή Γενική Πρόξενο, η οποία, μεταξύ των άλλων, έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τα θέματα της ομογενειακής παιδείας.