Ο ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΜΕΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΡΙΝΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΟΣΠΟΡΟ Δ' ΤΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

ΡΙΝΗΜΑΤΑ Δ΄ 

Ὑπό Σεβ. Μητροπολίτου Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος 

«Ἐάν οὗτοι σιωπήσωσιν, οἱ λίθοι κεκράξονται» (Λουκ. 19,40). 

Ἡ πρόσφατη τύποις ἔκδοσι τοῦ τετάρτου τόμου τῶν «Ρινημάτων» τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Ἀθανασίου, σεβαστοῦ διδασκάλου μου ἐν τῇ Ἱερᾷ Θεολογικῇ Σχολῇ τῆς Χάλκης καί συνυπευθύνου σέ πολλές καί κοπιώδεις ἀποστολές κατά τά σαράντα χρόνια τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας μου, μᾶς παρακινεῖ, ὅσους εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά ἐμβαθύνουμε στά διάφορα ποικίλου καί διαφορετικοῦ πάντοτε περιεχομένου ἄρθρα, νά ἀφουγκραστοῦμε τήν κραυγή τῶν «λίθων» καί τῶν κατά καιρούς «γεγονότων». Κραυγή πού παραπέμπει ἑκάστοτε εὐθέως στήν ἐπικαιρότητα. Καί ἐπιβάλλει τοὐλάχιστο ἕνα σύντομο σχόλιο. Οἱ μνῆμες πάντοτε πονοῦν. Καί γίνονται ὀδυνηρές, ὅταν ἐπαναλαμβανόμενα λάθη καί παραλείψεις ἀπό μέρους τρίτων, μακράν τῆς εὐθύνης καί τοῦ χρέους εὑρισκομένων, ἀλλά καί ἡμετέρων, προσθέτουν καί ἄλλους κραυγάζοντας λίθους. 

Τά ἄρθρα πού δημοσιεύονται καί στά «Ρινήματα Δ΄» ἔχουν σάν κύριο σκοπό, παρά τήν ποικιλότητα καί τήν ἐναλλαγή τῶν θεμάτων, τήν προάσπισι τοῦ δικαίου, τοῦ ὠραίου, τοῦ ἀληθινοῦ, χωρίς προσποιήσεις καί καμουφλαρίσματα. Πολλές φορές, στό «θέατρο σκιῶν» ὁ Καραγκιόζης χρειάζεται νά δέρνῃ τόν Χατζηβάτη, προκειμένου νά ἀνακουφίζεται ἀπό τίς ξυλιές πού δέχεται ἐκεῖνος ἀπό τόν Βελιγκέκα, τόν φύλακα τοῦ παλαιοῦ βεζύρη..... 

Μέ τά ἄρθρα του ὁ Χαλκηδόνος Ἀθανάσιος ἀποκαλύπτει ὅτι ἐπί χρόνια στήν ζωή, στήν ἀνθρωπότητα, στίς κοινωνίες, παίζεται ἕνα «θέατρο» σέ χώρους «σκιερούς». Ἐξωτερικά τό χαρακτηρίζει ἡ κουτοπόνηρη φαιδρότητα τοῦ Καραγκιόζη. Στό βάθος ὅμως διαδραματίζεται ἡ τραγῳδία. Αὐτό εἶναι τό πραγματικά τραγικό: ἡ καραγκιοζοειδής φαιδροποίησις τῶν κατά τά λοιπά τραγικῶν συμβεβηκότων..... 

Ἀσφαλές κριτήριο τῆς ἐσωτερικῆς κρίσης κάθε ἀνθρώπου, κάθε κοινωνίας, ἀλλά καί τῶν διανθρωπίνων σχέσεων, εἶναι ἡ ἀδυναμία ἤ ἡ συνειδητή ἄρνηση τῆς διάκρισης ἀνάμεσα στό σοβαρό καί στό γελοῖο. 

Μήπως δέν κινεῖται στίς παρυφές τοῦ γελοίου τό γεγονός, ὅτι ἡγέτες ἀνωτάτου ἐπιπέδου εὐθύνης γιά τό μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος, πού προσπαθοῦν τό ἐλάχιστο καί τό αὐτονόητο, ἀγνοοῦνται ἐπιδεικτικά καί στήν πραγματικότητα χλευάζονται. Περιττό κάθε σχόλιο γιά ἄλλους κατατρεγμούς καί εὐτελισμούς, πού περιφράφονται ἀνάγλυφα στά ἄρθρα «Ἐμπειρίες ἀπό τήν Πόλη τῶν αὐτοκρατόρων» ἥ στό «Χαίρετε λαοί ἐν παραμορφώσει....δράξασθε παιδείας μήπω ὀργισθεῖ ὁ Κύριος», στό «Σῶσον σεαυτόν καί κατάβα ἀπό τοῦ Σταυροῦ», ἤ, τέλος, στό «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες», κλπ. 

Πολλές φορές, ἄν ὄχι πάντοτε, φαίνεται νά μή γίνεται κατανοητό ἀπό τούς πολλούς, πώς ἡ ἄνευ ὁρίων ἀλαζονεία οὐδένα ὠφελεῖ τελικά. Ὅπως καί ἡ ἄνευ ὅρων καί ὁρίων αὐταρέσκεια καί αὐτοπεποίθησις. Ὅσο αὐξάνει ἡ γνῶσις, αὐξάνει καί ἡ ἄγνοια. Ὅσο λύνονται τά προβλήματα, παρουσιάζονται ἄλλα μεγαλύτερα. Ὅσο προχωροῦμε, τά πράγματα ξεκαθαρίζουν καί ἐμπλέκονται. Πλησιάζει ἡ κοσμολογία τήν θεολογία. 

Οἱ «λίθοι» τῶν ἄρθρων πού περιλαμβάνονται στά «Ρινήματα» κραυγάζουν. Καί ἡ κραυγή τους γίνεται μαχαίρι στήν καρδιά ὅσων ἔχουν μνήμη καί ἐγρήγορση, ἀπορία καί περισυλλογή, γιά ὅσους βιώνουν καί γιά ὅσους πληροφοροῦνται ἐκ τῶν ὑστέρων. Θά κραυγάσουν ἀκόμη πιό δυνατά καί πολλοί ἄλλοι «λίθοι, ἄν οἱ κατά Καβάφην, τόν ποιητήν, «στοχαστικοί συμβιβασμοί» ἐπιβάλλουν σιγή σέ ὅσους εἶναι ταγμένοι νά ὁμιλοῦν, μάλιστα μέ τήν ἐπιβαλλομένη ἀπό τίς περιστάσεις καί τίς συμπεριφορές ἀποφασιστικότητα. Αὐτό βεβαία προϋποθέτει κατανόηση τῆς ἀνάγκης, ὅτι τό δίκαιον καί ἡ ἀλήθεια, θά ἀποτελέσουν πρώτη καί ἀδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα καί πρῶτο προαπαιτούμενο διά τό «εἶναι», τό «ὑπάρχειν», τό «ζῆν» καί τό «εὖ ζῆν». Στήν Θεία Λειτουργία, εὐχαριστοῦμε «ὑπέρ πασῶν τῶν εὐεργεσιῶν ὧν ἴσμεν καί ὧν οὐκ ἴσμεν», διά τά πάντα δηλαδή, τά πικρά, τά ὀδυνηρά, τόν σταυρό, τήν ἀνάστασι, τήν ἀλήθεια...., ἡ ὁποία πάντοτε νικᾷ. 

Εὐχαριστοῦμε, σεβαστέ διδάσκαλε, ἡμεῖς οἱ μαθηταί σου ἰδιαίτερα διά τό συνεχιζόμενο διά τῆς γραφίδος ἀλληγορικό, ἀλλά πάντοτε διδακτικό σου μάθημα, ὅπως τό ἔτος 1970-1971, στό μάθημα «Ἱστορία τῆς Τέχνης» ἀπό τήν ἕδρα τῆς πρώτης θεολογίας τῆς Θεολογικῆς μας Σχολῆς τῆς Χάλκης, «πού καρτερεῖ», ὅταν μᾶς δίδασκες, ὅτι «οἱ συνέπειες μιᾶς ἐφαρμοζομένης στρατηγικῆς καί τῆς συνακόλουθης τακτικῆς δέν θά εἶναι ὀδυνηρές μόνον γιά τούς «κακοτεχνοῦντας», ἀλλά κυρίως διά τούς θέλοντας νά ἀγνοοῦν τίς γραμμές καί τά σύνορα καί τά ὅρια....», ἅ Κύριος ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ, ἡ ἐλπίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς.