ΟΙ ΔΥΟ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Μάκης Μυλωνάς 

ATHENSVOICE

Σε αντίθεση με σειρά ιεραρχών του ελλαδικού χώρου που λατρεύουν τον τηλεοπτικό φακό, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μετρά τα δημόσια λόγια του, κυρίως γιατί έχει πλήρη επίγνωση του αξιώματος και της αποστολής του. 

Θαρρείς λοιπόν και ήταν θέλημα Θεού, λίγες μονάχα μέρες πριν δούμε, δήθεν στο όνομα της Μακεδονίας, ιεράρχες να συναγελάζονται ξανά με νεοναζί κακοποιούς και φιλοχουντικούς τυχοδιώκτες, ο Πατριάρχης έστειλε ένα σαφές μήνυμα, τόσο σαφές που δεν θα μπορούσε παρά να υποβαθμιστεί από τους παραλήπτες του. 

Συγκεκριμένα, με δημόσια επιστολή του στις 18 Ιανουαρίου, ο ηγέτης της Ορθοδοξίας χαιρέτισε την έκδοση του βιβλίου «Ἄουσβιτς: Ἕλληνες - Ἀριθμός Μελλοθανάτου» του Γεώργιου Πηλιχού, τονίζοντας, μεταξύ άλλων τα εξής: 

(…)Τό Ἄουσβιτς εἶναι ἡ ἀπόδειξις, μέχρι ποίου σημείου καταστροφικότητος καί βιαιότητος δύναται νά φθάσῃ ὁ ἄνθρωπος, ὅταν καταστῇ ἕρμαιον πλύσεως ἐγκεφάλου καί ρητορικῆς τοῦ μίσους, ὅταν νεκρωθοῦν τά συναισθήματά του καί στερεύσουν αἱ δημιουργικαί του δυνάμεις. Ἡ εἰκών, τήν ὁποίαν ἔχομεν διά τόν ἄνθρωπον, καθορίζει τήν συμπεριφοράν μας πρός αὐτόν. Ἡ βία γεννᾶται πρῶτον εἰς τόν νοῦν καί τήν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου, πρίν ἐκφρασθῇ ἐμπράκτως. Δυστυχῶς, ἡ ἀνθρωπότης δέν φαίνεται ὅτι διδάσκεται ἀπό τήν ἱστορίαν. (…) Ἐκφράζομεν τήν ἀγανάκτησιν καί τήν ἀπογοήτευσιν ἡμῶν διά τήν ἐπανεμφάνισιν καί διάδοσιν νεοναζιστικῶν τάσεων καί κινημάτων εἰς τάς ἡμέρας μας. Παρακαλοῦμεν ἀδιαλείπτως τόν πανοικτίρμονα Θεόν νά διαφυλάξῃ τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τήν βίωσιν καί τήν ἐμπειρίαν νέας ἀπανθρωπίας εἰς τό παρόν καί τό μέλλον. Προσευχόμεθα ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν θυμάτων τῆς πρωτοφανοῦς θηριωδίας, τῶν ἀκάκων παιδίων, τῶν ἀμετρήτων ἀθώων ἀνδρῶν καί γυναικῶν, τῶν ἁγνῶν ἀνθρώπων μέ εἰδικάς ἀνάγκας, ὅλων αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι ἠφανίσθησαν μέ κριτήριον τήν καταγωγήν, τήν θρησκείαν, τόν πολιτισμόν, τάς πολιτικάς των πεποιθήσεις, τήν διανοητικήν, ψυχικήν καί σωματικήν των κατάστασιν.

Σε μια χώρα που από το 2012 και μετά παρακολουθεί, μάλλον παραιτημένη, την εδραίωση της Χρυσής Αυγής σε τρίτο κοινοβουλευτικό κόμμα, η επιστολή του Πατριάρχη θα έπρεπε να έχει αναδειχθεί όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αλλά και από την ίδια την Εκκλησία της Ελλάδος. Όταν τόσοι κληρικοί κηρύσσουν επίμονα το μίσος, γιατί να μην απαιτηθεί από την Ιερά Σύνοδο να μεταδοθεί το πατριαρχικό μήνυμα κατά του νεοναζισμού σε κάθε ενορία; Τι καλύτερο από το να μάθουν όλοι οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι της χώρας ότι το Φανάρι διαφωνεί κάθετα και χωρίς αστερίσκους με το φλερτ ορισμένων εκκλησιαστικών κύκλων με τη Χρυσή Αυγή; 

Αυτή η επιστολή του Πατριάρχη, η οποία απευθυνόταν ξεκάθαρα στο ελληνικό ακροατήριο, δεν έτυχε της πρέπουσας δημοσιότητας. Σε αντίθεση με τα τηλεοπτικά χαστούκια και τις υστερικές κραυγές των Χρυσαυγιτών, οι φωνές ενάντια στο νεοναζιστικό κίνδυνο δεν πουλάνε το ίδιο. Αντίθετα, μια άλλη επιστολή του Πατριάρχη, αυτή προς τον Ταγίπ Ερντογάν υπέρ των επιχειρήσεων του τουρκικού στρατού σε συριακό έδαφος στο Άφριν, αναδείχθηκε σε μείζον ζήτημα, ιδιαίτερα από Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και ιστοσελίδες συγκεκριμένων αντιδυτικών γεωπολιτικών προτιμήσεων. 

Πράγματι, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εξέφρασε με επιστολή του τη στήριξη του στην επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» (Zeytin Dalı Harekâtı) εναντίον κουρδικών στόχων στο έδαφος της Συρίας. Το ίδιο ακριβώς έπραξε και ο Πατριάρχης των Αρμενίων ενώ υπέρ της επιχείρησης τάχθηκε και η Εβραϊκή Κοινότητα της Τουρκίας. Ευτυχισμένος για την εικόνα ενότητας του τουρκικού έθνους, σχετικό tweet έκανε και ο Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου Ερντογάν. 

Αν βγαίνει κάποια είδηση από τη στάση των θρησκευτικών ηγετών των μειονοτήτων της Τουρκίας, αυτή δεν είναι άλλη από το πόσο ασφυκτικό είναι πλέον για τις μειονότητες το περιβάλλον δράσης και δραστηριοποίησης στη γειτονική χώρα. Δεν έχουν καν την πολυτέλεια να σιωπούν απέναντι στις άφρονες επιλογές Ερντογάν, μόνη τους δημόσια επιλογή είναι η ταύτιση με την κυρίαρχη προεδρική ρητορική. Ενδεικτικό του κλίματος εθνικιστικού παροξυσμού που επικρατεί εντός Τουρκίας είναι το ότι τη συγκεκριμένη πολεμική επιχείρηση, παρά τον ξεκάθαρα τυχοδιωκτικό χαρακτήρα της, στηρίζουν ανεπιφύλακτα όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης (CHP, MHP, İyi Party), πλην φυσικά του φιλοκουρδικού HDP. 

Όσοι λοιπόν απομονώνουν τη στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αξιολογώντας την με ελλαδικά κριτήρια και αποκόπτοντας την από το περιβάλλον της, διαπράττουν μέγιστο σφάλμα και μάλιστα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για τα εθνικά συμφέροντα. Η απαξίωση του Πατριαρχείου στα μάτια της κοινής γνώμης θα θρέψει ακριβώς εκείνες τις δυνάμεις που επιτρέπουν την τουρκική επιθετικότητα στη Συρία και που εδώ και δεκαετίες ενοχλούνται από την παράδοξη ανθεκτικότητα της ελληνικότητας του Φαναριού. Είναι οι ίδιες δυνάμεις που πιέζουν για διαιώνιση του Μακεδονικού ζητήματος εις βάρος της σταθερότητας της περιοχής, οι ίδιες δυνάμεις που προτιμούν έναν πολυπαραγοντικό και τελικά χαώδες διπλωματικό τοπίο ώστε να καμουφλάρουν τη δομική αδυναμία τους να αναμετρηθούν στα ίσια με τη Δύση. 

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη του, ο επίσης σπουδαίος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Αναστάσιος μνημόνευσε τον στίχο της Παλαιάς Διαθήκης «αληθεύει και ποιείν δίκαια αρεστά τω Θεώ μάλλον ή θυσιών αίμα», τον οποίο απέδωσε στη σημερινή πραγματικότητα ως «το να είναι κανείς αληθινός και δίκαιος, αυτό αρέσει στον Θεό, πολύ περισσότερο από τις πολλές μετάνοιες, από τα πολλά κεριά κι από τις πολλές άλλες εξωτερικές εκφράσεις θρησκευτικότητας». Γραμμένος δυο χιλιετίες και κάτι πριν, ο στίχος αυτός προσφέρει ορισμένα ακόμα εργαλεία που χρειάζεται ο καθένας για να καταλάβει ποιοι και γιατί αγνόησαν την πρώτη επιστολή Βαρθολομαίου και προτίμησαν να σταθούν στη δεύτερη. 

Ανεξάρτητα λοιπόν από τα θρησκευτικά πιστεύω του κάθε πολίτη της Ελλάδας, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αξίζει τον σεβασμό μας κι αυτό γιατί διαχρονικά εκπροσωπεί τις πλέον υγιείς δυνάμεις εντός του διοικητικού πλέγματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι αξίες και τα πιστεύω του Πατριάρχη Βαρθολομαίου θα πρέπει να αναζητηθούν στις επιστολές που στέλνει με δική του πρωτοβουλία, όχι σε εκείνες που στέλνονται μονάχα για να επιβιώσουν το ταλέντο επιβίωσης των Φαναριωτών ανά τους αιώνες. 

Εξάλλου, είναι τελικά αστείο να κατηγορούν για ενδοτισμό τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αλλά και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο, όσοι στην πραγματικότητα οραματίζονται μια μίζερη βαλκάνια Ελλάδα, αυτάρκη εν τη γαλήνη μιας αιώνια μοιραίας αναμονής ενός ορλωφικού θαύματος.