Περί Ι. Καποδίστρια, ιερών ναών και αντιγραφών

Αναστάσιος Βαβούσκος, Άρχων Ασηκρήτης της Μ.τ.Χ.Ε.

Ανοιχτή επιστολή

Προς κ. Γεώργιο Έξαρχο, Εκπαιδευτικό

Περί Ι. Καποδίστρια, ιερών ναών και αντιγραφών

Κύριε Έξαρχε,

Έλαβα γνώση του δημοσιευμένου άρθρου σας με τον τίτλο «FAKENEWS: Ο Καποδίστριας ΔΕΝ έκλεισε ποτέ τις Εκκλησίες», που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα «www.romfea.gr» στις 28/3/2020.

Χάρηκα, διότι μέχρι τη δημοσίευση του άρθρου σας, νόμιζα ότι μόνον εγώ είχα αυτή την άποψη, την οποία και εξέθεσα σε άρθρο μου με τίτλο «Ο Ιωάννης Καποδίστριας δεν έκλεισε τελικώς τους ιερούς ναούς», το οποίο αναρτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020 στο http://fanarion.blogspot.com/2020/03/blog-post_345.html.

Διαπίστωσα, όμως, μετά λύπης μου, ότι όχι μόνο χρησιμοποιήσατε τίτλο όμοιο με τον αντίστοιχο τίτλο του δικού μου πρωτότυπου άρθρου αλλά και πήρατε στοιχεία από αυτό, δίχως όμως να το επισημάνετε στο άρθρο σας.

Α) Γράφετε, ότι: «Ἀπὸ αὐτὰ ποὺ παραθέτει παραπάνω ὁ ἱστορικὸς Τρικούπης, συνάγεται ὅτι δὲν ὑπῆρχε κλείσιμο τῶν ἱερῶν ναῶν, ἀφοῦ δὲν ἀναφέρεται πουθενὰ κάτι τέτοιο.».

Για το θέμα αυτό, σημειώνω στο άρθρο μου κατά λέξη: «Εξ όλων των παραπάνω συνάγεται, ότι μεταξύ των μέτρων, που ο Ι. Καποδίστριας έλαβε, δεν συμπεριλαμβάνεται το κλείσιμο των ιερών ναών, αφού πουθενά στις πηγές δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο.». Τι ομοιότης σκέψεως και τρόπου διατυπώσεως!!

Β) Γράφετε, ότι: «Στὴν Γενικὴ Ἐφημερίδα (3) λοιπὸν ἀναφέρονται ξεκάθαρα ὅλα τὰ μέτρα τὰ ὁποῖα πῆρε ὁ Καποδίστριας ἀπὸ τὴν ἀρχή της πανώλης (Ἀπρίλιος 1828) μέχρι τὴν πλήρη ἐξάλειψή της (Αὔγουστος 1828).». Προφανώς και δεν έχετε διαβάσει, όλα τα τεύχη της Γενικής Εφημερίδος του 1828, όπως έκανα εγώ, όταν τα βρήκα στην ιστοσελίδα, που αντιγράψατε επίσης από μένα, διότι όλα τα μέτρα του Ι. Καποδίστρια δεν αναφέρονται ξεκάθαρα στην Γενική Εφημερίδα αλλά προκύπτουν από την επιστολογραφία του, που είναι δημοσιευμένη.

Γ) Γράφετε, ότι: «Διαβάζοντας κάποιος ὅλα τὰ Φ.Ε.Κ. αὐτῆς τῆς περιόδου, κατανοεῖ ὅτι μέριμνα τοῦ κρατους ἦταν ἡ ἀντιμετώπισή της μὲ ἀπομονώσεις ἀσθενούντων, ἵδρυση καθαρτηρίων, ὑγειονομικὲς ζῶνες καὶ ἄλλα ἀντιμολυσματικά μέσα, ἀλλὰ ὄχι μέσῳ τοῦ κλεισίματος τῶν ἱερῶν ναῶν.».

Για το θέμα αυτό σημειώνω: «Συνεπώς, … και η απόφαση του Πανελληνίου ήταν η καταπολέμησή της και η αντιμετώπισή της με καθαριότητα, καθαρτήρια, υγειονομικές ζώνες και άλλα αντιμολυσματικά μέσα, όχι μέσω του μέτρου της αναστολής των θρησκευτικών τελετών.». Τι ομοιότης σκέψεως και τρόπου διατυπώσεως!!

Δ) Γράφετε, ότι: «Ὁ Καποδίστριας, ὄντας ὀξυδερκὴς πολιτικός, στέλνει ὁδηγίες πρὸς ἀποφυγὴ τοῦ πανικοῦ, μέσω τοῦ αδελφοῦ τοῦ Βιάρου καὶ τοῦ Κωλέττη, πρὸς τοὺς ἐφόρους Ὕδρας καὶ Σπετσῶν νὰ λάβουν τὰ ἀναγκαῖα μέτρα» και παραπέμπετε (παραπομπή 4 του άρθρου σας) σε επιστολή προς τον Βιάρο Καποδίστρια και Ι. Κωλέτη, που υπάρχει σε μια πηγή υπό τον τίτλο «Επιστολή (κείμενο παραπομπής: 4 Ἐπιστολαί, Ἐπιστολή τῆς 14 Μαΐου 1928 πρὸς τὸν Βιάρο Καποδίστρια καὶ Ἰ. Κωλέττη, σελ. 90-92)».

Πρώτον, η παραπομπή σας υπ΄ αριθ. 4 είναι ακριβής αντιγραφή της παραπομπής υπ’ αριθ. 18 στο δικό μου άρθρο. Αυτό αποδεικνύεται, όχι μόνο από την απόλυτη ταύτιση των κειμένων αλλά και από το ότι επαναλαμβάνετε στην παραπομπή 4 του δικού σας άρθρου και το σφάλμα πληκτρολόγησης του έτους 1828 σε 1928 της δικής μου παραπομπής!!!

Δεύτερον, κάνατε που κάνατε την αντιγραφή της παραπομπής αλλά για την «πηγή» που δίνετε την αίσθηση ότι χρησιμοποιείτε, δηλαδή κάποιες «Επιστολές», δεν μπήκατε στον κόπο, να πάρετε τον πλήρη τίτλο της, που αναφέρεται από εμένα λίγο παραπάνω στην παραπομπή 5 του άρθρου μου: «Βλ. Επιστολαί Ιωάννου Καποδίστρια, Κυβερνήτου της Ελλάδος διπλωματικαί, διοικητικαί και ιδιωτικαί, γραφείσαι από 8 Απριλίου 1827 μέχρις 26 Σεπτεμβρίου 1831, Τ. 2, Αθήνησιν, Τύποις Κωνσταντίνου Ράλλη, 1841». Εγώ, παραλείπω στη σχετική παραπομπή τον πλήρη τίτλο της πηγής, διότι τον έχω αναφέρει σε πλήρη μορφή σε προγενέστερη παραπομπή. Εσείς;

Τρίτον, λάθος αντιγράψατε, ότι στη συγκεκριμένη επιστολή ο Καποδίστριας δίνει οδηγίες προς αποφυγή πανικού. Όπως ρητώς αναφέρω, και προκύπτει από τη σχετική επιστολή, ο Καποδίστριας δίδει οδηγίες για αποφυγή ταραχών. Αν είχατε διαβάσει πράγματι την επιστολή, θα το είχατε καταλάβει.

Τέταρτον, η επιστολή δεν στάλθηκε  «μέσω τοῦ αδελφοῦ τοῦ Βιάρου καὶ τοῦ Κωλέττη, πρὸς τοὺς ἐφόρους Ὕδρας καὶ Σπετσῶν», όπως εσφαλμένως ισχυρίζεσθε αλλά στους ίδιους τον Βιάρο Καποδίστρια και τον Ι. Κωλέτη, διότι αυτοί οι δύο ήταν οι Έκτακτοι Υγειονομικοί Έφοροι της Ύδρας και των Σπετσών αντιστοίχως και φυσικά παραλήπτες της επιστολής. Αν είχατε διαβάσει την επιστολή, θα το ξέρατε. Αλλά ούτε αντιγραφή σωστή κάνατε.

Ε) Γράψατε, ότι: «Ἀνάμεσα στὶς ὁδηγίες τῆς Εγκυκλίου (5) ἀναφέρει ὅτι ὀφείλουν οἱ ἱερεῖς νὰ διατηροῦν Βιβλίο, στὸ ὁποῖο θὰ καταχωρίζονται ἐκτὸς ἀπὸ τὶς κηδεῖες, οἱ βαπτίσεις καὶ οἱ γάμοι.».

Καταρχήν, αναφέρεσθε σε μια συγκεκριμένα «Εγκύκλιο», σαφώς σε συνέχεια των εσφαλμένως εξιστορουμένων αμέσως παραπάνω υπό Δ). Αλλά τα υπό Δ) αναφέρονται σε επιστολή του Ι. Καποδίστρια, ενώ τα συγκεκριμένα αναφέρονται όντως σε «Εγκύκλιο» αλλά του Βιάρου Καποδίστρια υπό την ιδιότητα του Εκτάκτου Επιτρόπου Δυτικών Σποράδων και όχι του Ι. Καποδίστρια, όπως φαίνεται επαναμβάνω από την συνέχεια στην εξιστόρηση.

ΣΤ) Γράψατε, ότι: «Ἀξιοσημείωτη ὅμως εἶναι καὶ ἡ Πίστη ποὺ δείχνει στὸν Θεὸ ὁ Καποδίστριας ὅταν ξέσπασε ἡ ἐπιδημία, ἀφοῦ ὅπως γράφει ὁ ἴδιος πρὸς τὴν Δημογεροντία Ψαρῶν: «…ὅπως ἡ Θειοτάτη Πρόνοια περιφρουρῆ ὑμᾶς καὶ προστατεύουσα οἰκτιρμόνως μὴ διαλείπη (7)».

Εγώ, απλώς, θα παραθέσω το αντίστοιχο χωρίο από το δικό μου άρθρο: «...δεν χάνει την πίστη του στο Θεό, ευχόμενος στην επιστολή της 29^ης Απριλίου προς τη Δημογεροντία Ψαρών και τους συμπολίτες τους [16]: «…όπως η Θειοτάτη Πρόνοια περιφρουρή υμάς και προστατεύουσα οικτιρμόνως μη διαλείπη». Για την ομοιότητα, ουδέν σχόλιο.

Εάν προσθέσω και την πλήρη ταύτιση του κειμένου της δικής μου υπ’ αριθ. 16 παραπομπής με το κείμενο της παραπομπής υπ’ αριθ. 7 του δικού σας άρθρου, τότε….

Ζ) Γράψατε, ότι: «Μετὰ ἀπὸ σχεδὸν τρεῖς μῆνες, ὅταν εἶχε ἐξαλειφθεῖ ἡ ἀρρώστια, δοξολογεῖ τὸν Θεὸ μέσῳ τῆς Γενικῆς Γραμματείας τῆς Ἐπικρατείας, ἐπειδὴ «ἔπαυσε πλέον πᾶσα ὑποψία μολυσμοῦ (8)».

Η αναφορά σας αυτή, η οποία επίσης έχει ληφθεί (αλλά εσφαλμένως) από το άρθρο μου, θα πρέπει να σας επισημάνω, ότι δεν αναφέρεται στην εξάλειψη της αρρώστιας. Η διαπίστωση του Καποδίστρια περί παύσεως κάθε υποψίας μολυσμού, αφορά αποκλειστικώς την περίπτωση της άρσεως της καραντίνας στη Σαλαμίνα και στα Μέγαρα, όπως ρητώς προκύπτει από την σχετική απόφαση. Αν την είχατε βρεί και την είχατε διαβάσει, θα το ξέρατε.

Κατά τα λοιπά, για την αντιγραφή της παραπομπής υπ’ αριθ. 8 του άρθρου σας από την αντίστοιχη παραπομπή υπ’ 23 του δικού μου άρθρου, ουδέν σχόλιο!!!

Η) Γράψατε, ότι: «Σύμφωνα μέ τὸν Ἀνδρεα Μάμουκα (1801-1884), βουλευτῆ τοῦ νεοσυσταθέντος Ἑλληνικοῦ κράτους, τὸ δημοσιευμένο ἀπ’ αὐτὸν κείμενο προέρχεται ἀπὸ δικό του αντίγραφο (9), διότι τὸ πρωτότυπο δὲν βρέθηκε!». Και παραπέμπετε στον αντίστοιχο τόμο του Α. Μάμουκα γενικώς, όχι όμως στη σελίδα του βιβλίου στην οποία βρήκατε το στοιχείο που παραπέμπετε. Και τούτο, διότι αντιγράφοντας πλήρως την σχετική παραπομπή από το δικό μου άρθρο (παραπομπή υπ’ αριθ. 26) ως προς τον τίτλο και τα λοιπά στοιχεία της πηγής, παραλείψατε να αντιγράψετε και την παραπομπή υπ’ αριθ. 30, όπου ρητώς ξεκαθαρίζει ο Α. Μάμουκας, ότι το δημοσιευόμενο Ψήφισμα προέρχεται από αντίγραφο που είχε στην κατοχή του (βλ. παραπομπή: [30] Βλ. Ανδρέα Μάμουκα, ο.π., 404, υποσημ. 1.»).

Θ) Γράψατε, ότι: «Ἐκτὸς τῶν ἄλλων ὁ ἴδιος μᾶς πληροφορεῖ ὅτι τὸ νομοθέτημα αὐτὸ δὲν δημοσιεύθηκε ποτὲ στὴν Γενικὴ Ἐφημερίδα!!! Γεγονὸς ποὺ γίνεται ἀντιληπτὸ ἄν ἀνατρέξουμε στὸ ΦΕΚ τῆς ἐποχῆς.».

Κύριε Έξαρχε, η διαπίστωση ότι το συγκεκριμένο Ψήφισμα δεν δημοσιεύθηκε ποτέ στην Γενική Εφημερίδα δεν είναι διαπίστωση του Α. Μάμουκα.  Είναι δική μου διαπίστωση. Και για του λόγου το αληθές, σας παραθέτω το αντίστοιχο σημείο του άρθρου μου: «Πάντως, δεν δημοσιεύθηκε στην Γενική Εφημερίδα και όπως σημειώνει ο Α. Μάμουκας [30], το δημοσιευόμενο απ’ αυτόν κείμενο προέρχεται από δικό του αντίγραφο, διότι το πρωτότυπο δεν ανευρέθηκε.».

Ι) Γράψατε, ότι: «Ὁπότε ἐδῶ ἔχουμε τρία τινά. Πρῶτον δὲν ξέρουμε ἂν ὄντως εἶναι ἀληθὲς ὡς ἔγγραφο αὐτὸ τὸ νομοθέτημα, διότι δὲν ὑπάρχει ἡ πρωτογενὴς πηγὴ ποὺ νὰ τὸ ἀποδεικνύει, παρὰ μόνο ὡς ἀντίγραφο στὸ σπίτι κάποιου βουλευτῆ.

Δεύτερον, ἔχει ἰσχὺ αὐτὸ τὸ «νομοθέτημα» ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ δὲν δημοσιεύθηκε στὴν Γενικὴ Ἐφημερίδα; Ὅπως γνωρίζουμε, ἕνας νόμος τίθεται σὲ ἰσχὺ μὲ τὴν δημοσίευση του.

Τρίτον καὶ σημαντικότερον. Τὸ νομοσχέδιο αὐτό, σύμφωνα πάντα μὲ τὸν Μάμουκα, συζητήθηκε καὶ ψηφίσθηκε σχεδὸν ἕνα χρόνο μετὰ τὴν παρέλευση τῆς νόσου, στὴν Δ΄ Ἐθνοσυνέλευση τοῦ Αργους, ἡ ημερομηνία ὅμως εἶναι προγενέστερη».

Ως προς το πρώτο θέμα που θέτετε, αν είχατε διαβάσει καλά το άρθρο μου, θα βλέπατε ότι σύμφωνα με τα Πρακτικά της Εθνοσυνελεύσεως, που δημοσιεύει ο Α. Μάμουκας, το νομοθέτημα ήρθε προς συζήτηση από τον Σπ. Τρικούπη στην Ε΄συνεδρία.

Ως προς το δεύτερο θέμα, έχει πλήρη ισχύ, αν και δεν δημοσιεύθηκε, διότι το ενέκρινε η Δ΄ Εθνοσυνέλευση, το ανώτατο νομοθετικό όργανο.

Ως προς το τρίτο θέμα, το υπό συζήτησιν Ψήφισμα, όπως και άλλα νομοθετήματα, συζητήθηκαν αργότερα σε σχέση με την ημερομηνία υπογραφής τους, λόγω προφανώς της αναβολής των εργασιών της Εθνοσυνελεύσεως.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω τα εξής:

Ως εκπαιδευτικός, θα έπρεπε να γνωρίζετε ότι όταν χρησιμοποιούμε στοιχεία από άλλες μελέτες, το επισημαίνουμε με τη μέθοδο της παραπομπής. Επιβάλλεται σε επίπεδο επιστήμης και μας τιμά σε επίπεδο δεοντολογίας. Και είναι μη συμβατή η παράλειψη αυτή με την τόσο πιστή χρήση του πολυτονικού συστήματος και μάλιστα με χρήση βαρείας (εξαιρείται ο τίτλος), η οποία αντιθέτως σας τιμά ως εκπαιδευτικό.

Επιπροσθέτως, η δημοσίευση σε ιστοσελίδα της βαρύτητας και της επισκεψιμότητας της Romfea.gr άρθρων ή κειμένων που δεν σέβονται τους κανόνες της επιστημονικής δεοντολογίας, δείχνουν έλλειψη σεβασμού του συγγραφέα προς την ιστοσελίδα, που τους δίνει βήμα για δημοσιεύσεις.

Λυπούμαι, ειλικρινώς, επειδή βρέθηκα στη δυσάρεστη θέση να συντάξω αυτή την επιστολή.

Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος

Δικηγόρος