"O TANNENBAUM O TANNENBAUM"!

ὑπό Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

"...τῶν οἰκιῶν ὑμῶν ἐμπιπραμένων, αὐτοί ᾄδετε."! 

(Αἴσωπος) 

Tό πρωθύστερον ἐτοῦτο ἄρθρον δημοσιεύεται σήμερον, κυρίως λόγῳ τοῦ λίαν σοβαροῦ οἰκολογικοῦ χαρακτῆρος τόν ὁποῖον ἀπό ἐτῶν στηρίζει μαχητικῶς ὁ Ἄναξ "τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων". 

Εἶναι πασίγνωστον ὅτι μέ τό θέμα τοῦ συμπαθοῦς δένδρου τῶν Χριστουγέννων σχετίζεται ἡ ἑορτή, ἡ ἱστορία του, ἡ προέλευσίς του, τό σχῆμα, ὁ στολισμός του διά ξυλίνων, ὑαλίνων καί ἐσχάτως πλαστικῶν, ὅπως παντοῦ -ἐξαρτημάτων καί κηρίων, τά εἴδη τοῦ τοπογραφικῶς, ὁ συμβολισμός του κ.ἄ. 

Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων μετεδόθη ὑπό εὐρωπαίων ἀποίκων εἰς τάς Η.Π.Α. καί ὑπό ἱεραποστόλων εἰς τήν Ἀνατολικήν Ἀσίαν, Ἰνδίας, Ἰσραήλ, Ἀμερικήν, Αὐστραλίαν, καί Λατινικήν Ἀμερικήν. Σήμερον ὅμως ἔχει, ὅπως πολλαί ἑορταί ἄλλαι ἐμποροποιηθεῖ, "ἐφευρέθησαν" νέαι, ὡς ἡ ἑορτή τῆς μητρός, τοῦ πατρός, τῶν γυναικῶν, τῶν παιδίων κ.ἄ., ἔχει διεθνοποιηθεῖ, ὅπως καί "διαθρησκειοποιηθεῖ", καί ἐξ ἑτέρου χρήσιμον καί διά τόν θεολογικόν διάλογον. Οἱ Ναζισταί ἔχουν ἀποϊερώσει αὐτήν, ἀντικαταστήσαντες δι' ἑτέρας καί συνδέσαντες τό δένδρον μέ την γερμανικήν μυθολογίαν! 

Τά χρησιμοποιούμενα ξύλα ἦσαν κυρίως τά ἔλατα ‒ἐξ οὗ καί τό ἄσμα‒ τό πεῦκον, ἡ σημύδα κ.ἄ. Ἀρχικῶς δέ μόνον οἱ κλάδοι αὐτῶν λόγῳ τοῦ μερκαντιγιστικού χαρακτῆρος τῆς πολυτίμου φυσικῆς ξυλείας, ἐλαμβάνοντο. Οἱ ἄνθρωποι κυρίως πτωχῶν τότε περιοχών, ὡς τοῦ Βρανδεμβούργου ἐχρησιμοποίουν τό ἀμμῶδες πεῦκον (sand-Kiefer), ἀπό τό ὁποῖον ἐκρέμον ἀρχάς τοῦ 19ου αἰ. μήλα, μηλόπιτες, γεώμηλα, ἔξωθεν ἐπιχρυσωμένα εἰς ἀνάμνησιν ὑπό τῶν παιδίων τῶν μήλων τοῦ παραδείσου. Τά ἄνθη του ἦσαν σύμβολα τῆς ἀναπτύξεως, νεότητος, γονιμότητος καί ἰσχύος.1 

Πάντως τό ἔθιμον τοῦτο εἶναι νεότερον. Ὅμως ἡ ἐπιθυμία ἐντός τοῦ σκότους τοῦ γυμνοῦ αὐτοῦ χρόνου νά θεᾶταί τις τό πράσινον εἶναι ἀρχαῖον, σύμβολον τῆς ἐλπίδος, τῆς εἰρήνης καί τῆς ζωῆς. Κατά τό διάστημα τοῦτο οἱ Γερμανοί ἔφερον εἰς τούς οἴκους των κλάδους σημύδας κ.ἄ. δένδρων, ἀπό δέ τοῦ 16ου καί 17ου αἰ. ὑπῆρχεν τό ἔθιμον τῶν πλουσίων νά κρεμοῦν εἰς τούς οἴκους των χουρμαδιάς κ.ἄ. μικρά δένδρα διά νά δημιουργήσουν μίαν θερμήν ἀτμόσφαιραν τῶν Χριστουγέννων. 

Τό θέμα ὅμως αὐτό τοῦ οὐσιώδους "αἰωνίου" καί ἀναποφεύκτου τούτου "ἀξεσουάρ" τῆς ἑορτῆς, τοῦ λάμποντος ἐντός τῆς σκοτεινῆς νυκτός, ἔχει καί σκιάς: σχεδόν ὅλα τά χριστουγεννιάτικα δένδρα προέρχονται ἀπό συμβατικάς φυτείας, ὅπου δηλητήρια ψεκάζονται κατά τῶν ζωϊφίων καί παρασίτων, "ἀρτίζονται" μέ χημικάς κοπρίας πρός ταχείαν ἀνάπτυξιν καί ἔντονον πράσινον χρῶμα τῶν βελονοειδῶν φύλλων. Μεγάλαι ὅμως αἱ ζημίαι τῶν ζώων, φυτῶν καί τοῦ χώματος. Ὑπάρχουν βεβαίως καί δένδρα ἀναπτυσσόμενα φυσικῶς δι' οἰκολογικῆς καλλιεργείας ἤ εἰς ἰδιαιτέρας περιοχάς αὐτοφύονται κάτωθεν ἠλεκτρικῶν ἤ λοιπῶν καλωδίων. 

Εἰς μίαν ἔκτασιν 50 ἐκταρίων, ἐν Γερμανίᾳ, ἐφυτεύθησαν δένδρα, τά ὁποῖα καθαιροῦνται μετά δεκαετίαν. 30 ἑκατομμύρια δένδρα ἐπωλήθησαν τό 1918 εἰς τήν Γερμανίαν. Καί ὁ ἀριθμός αὐξάνει λόγῳ τῆς μεγάλης ζητήσεως: Δύο (!) δένδρα εἰς τήν οἰκίαν μιᾶς οἰκογενείας! Εἰς πόλεις, κοινότητας, τό ἐμπόριον, τάς πλατείας, τά καταστήματα κ.ἄ. Διό καί χρησιμοποιοῦν νέας μεθόδους καλλιεργείας, φυτοφάρμακα, μεταλλαγάς, ὡς καί τά τρόφιμα διά νά "σώσουν" τούς "πεινῶντας καί διψῶντας τήν δικαιοσύνην", ἀφ' ἑτέρου δέ διά νά ἀναχωροῦν εἰς αἰωνίους μονάς διά τοῦ ἰοῦ (!) COVID-19 κ.ἄ. πρός ἱκανοποίησιν τῶν ἀναγκῶν, δυστυχῶς μέ ὀλίγον ρομαντικάς παραμέτρους. Καί δή τά φυτοφάρμακα, πέντε τῶν ὁποίων ἐντός τῶν 75% τῶν δένδρων ἀποτελοῦν τά πλέον ἐπικίνδυνα εἰς τήν EU, καθ' ὅτι μολύνουν τό ἔδαφος, τά ὕδατα καί τό οἰκολογικόν σύστημα, ὅπως καί τήν ὑγείαν τῶν ἀνθρώπων τοποθετούμενα ἐντός τῶν οἰκιῶν! 

Εἰς τάς μικράς βεβαίως οἰκολογικάς καί βιολογικάς καλουμένας φυτείας ἐλάτων καί πεύκων δέν ψεκάζονται φάρμακα, ἀλλά μέ τό ὑπόλοιπον ὑγρόν τῆς κατασκευῆς τυροῦ (Molke), τό ὁποῖον χρησιμοποιεῖται διά τήν καταπολέμησιν τῶν παρασίτων, ἐνίσχυσιν τῶν φυσικῶν προφυλακτικῶν δυνάμεων τῶν φυτῶν, καί διά τῆς χρήσεως ἀφθόνου ὕδατος διά τήν βραδείαν ἀνάπτυξιν τῶν ἀκανθῶν των. Ὡσαύτως, ὡς λίπασμα χρησιμοποιοῦνται τά ἀπορρίμματα τῶν αἰγῶν λίαν πολίτιμα εἰς οὐσίας, καί τά ξηρά τοιαύτα τῶν πουλερικῶν. Εἰς τάς περιοχάς δέ αὐτάς ὑπάρχουν ὀλιγότεροι μύς οἱ κατατρώγοντες τάς ρίζας καί τοῦ φλοιοῦ τῶν δένδρων, διότι ἐνοχλοῦνται ἐκ τοῦ θορύβου τῶν αἰγοπροβάτων. Μερικά, βεβαίως, δένδρα, τοῦ εἴδους αὐτοῦ, ἐκ λόγων δενδροκομικῶν, καθαιροῦνται ὡς ἔλατα καί πεύκα διά τήν καλυτέραν ἀνάπτυξιν τῶν λοιπῶν, τά ὁποῖα ὅμως εἶναι καί λίαν φιλικά πρός τό περιβάλλον. Βεβαίως εἶναι δυσχερής ἡ εὕρεσίς των, ὑπάρχουν ὅμως κέντρα πωλήσεως αὐτῶν, ὀλίγον ακριβότερα τῶν λοιπῶν. 

Ἀς ἐνωτισθῶμεν τοίνυν καί πάλιν τούς "στεναγμούς τῶν δακρύων" τῆς φύσεως, ἴσως δέ νά εἴπῃ τις διατί ἐφ' ὅσον ἔχομεν γίνει τόσον σκληροί καί ἄπονοι πρός τούς συνανθρώπους μας.2 

* * * 

1. K. Auerbach κ.ἄ., Oh! Tannenbaum, Der Deutschen liebster Baum, Μόναχον 2000; Mit Weihnachten brechen; U. Scheffer, Ja sie sind nicht mehr wichtig! Public Forum, αριθμ. 23 (2020) 8 

2. G. Seifert "Tannenbaum!", Public Forum, ἀριθμ. 23 (2020) 24-25.