Ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, τήν πρωΐαν τῆς Παρασκευῆς, 1ης Μαρτίου, ἐτίμησε διά τῆς ὑψηλῆς Αὐτοῦ συμμετοχῆς τήν ἐν τῷ Ζωγραφείῳ Λυκείῳ διοργανωθεῖσαν ὑπό τῆς Διευθύνσεως τῆς Δευτεροβαθμίου Ἐκπαιδεύσεως Δυτικῆς Θεσσαλονίκης περιβαλλοντικήν ἡμερίδα, ὁμιλήσας καταλλήλως τῇ περιστάσει.
Ὁμιλία
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
κ. κ. Βαρθολομαίου
κατὰ τὴν ἐν Ζωγραφείῳ Λυκείῳ
Διοργανωθεῖσαν Ἡμερίδα
«Διαλεκτικὴ Σχέση Ἀξιῶν –
Περιβαλλοντικὴ Κρίση»
(1 Μαρτίου 2013)
Ἐλλόγιμοι ἐκπαιδευτικοί,
Ἀγαπητά μας παιδιά,
Ἡ παρουσία σήμερον τόσων ἐκπαιδευτικῶν ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην οἱ ὁποῖοι κατακλύζουν τὴν αἴθουσαν τοῦ ἱστορικοῦ αὐτοῦ Σχολείου τῆς Πόλεώς μας καὶ τῆς Ὁμογενείας πληροῖ τὴν ψυχήν μας μὲ πολλὴν χαράν καὶ συγκίνησιν.
Δι᾽ αὐτὸ καὶ καλωσορίζομεν ὅλους τοὺς καθηγητὰς καὶ τὰς καθηγητρίας μὲ πολλὴν πατρικὴν ἀγάπην καὶ στοργὴν καὶ ἐκφράζομεν τὴν χαράν μας διὰ τὴν ἐπίσκεψίν σας αὐτὴν καὶ τὴν σημερινὴν συνάντησίν μας ἐδῶ εἰς τὸ Ζωγράφειον.
Κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη ὁλονὲν καὶ περισσότερα σχολεῖα ἐξ Ἑλλάδος ἐπισκέπτονται προσκυνηματικῶς τὴν Πόλιν μας, τὴν Πόλιν τοῦ Κωνσταντίνου, τὴν Πόλιν τῶν θρύλων καὶ τῶν παραδόσεων, τὴν Πόλιν τῶν ἁγίων καὶ τῶν ἁγιασμάτων, τὰ ὁποῖα σχολεῖα ὑποδεχόμεθα πάντοτε μὲ πολλὴν θέρμην καὶ ἐγκαρδιότητα εἰς τὰς αὐλὰς τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας.
Δὲν εἶναι ὅμως ὀλίγα καὶ τὰ σχολεῖα τὰ ὁποῖα συνδυάζουν, τὴν προσκυνηματικὴν ἐπίσκεψιν μὲ τὴν διοργάνωσιν ἑνὸς συνεδρίου ἢ ἑνὸς πολιτιστικοῦ ἢ καλλιτεχνικοῦ γεγονότος ἐν συνεργασίᾳ πρὸς τὰ λειτουργοῦντα εἰς τὴν Πόλιν μας ἐκπαιδευτικὰ Ἱδρύματα τῆς Ὁμογενείας. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ μᾶς χαροποιεῖ ὅλως ἰδιαιτέρως• διὰ τοῦτο συγχαίρομεν τὴν Διεύθυνσιν Δευτεροβαθμίου Ἐκπαιδεύσεως Δυτικῆς Θεσσαλονίκης διὰ τὴν πρωτοβουλίαν αὐτὴν καὶ προτρέπομεν μέσῳ ὑμῶν καὶ ἄλλα σχολεῖα νὰ μιμηθοῦν τὸ παράδειγμά σας.
Τὴν χαράν μας αὐτὴν ἐπαυξάνει τὸ θέμα «Διαλεκτικὴ σχέση ἀξιῶν – Περιβαλλοντικὴ κρίση», τὸ ὁποῖον ἐπελέξατε διὰ τὴν ἡμερίδα, ἕνα θέμα σύγχρονον τὸ ὁποῖον ἐνδιαφέρει καὶ ἀφορᾷ ὅλους μας.
Ἡ περιβαλλοντικὴ κρίσις εἶναι ἴσως ἡ μεγαλυτέρα καὶ πλέον ἐπικίνδυνος κρίσις ἡ ὁποία ἀπασχολεῖ ἤδη τοὺς ἀνθρώπους καὶ θὰ τοὺς ἀπασχολήσῃ καὶ εἰς τὸ ἄμεσον μέλλον. Ὄχι διότι ὅλαι αἱ ἄλλαι κρίσεις αἱ ὁποῖαι ταλανίζουν τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὸν κόσμον, ὅπως π.χ. ἡ οἰκονομικὴ κρίσις, τὰς συνεπείας τῆς ὁποίας ὑφιστάμεθα οἱ πάντες, δὲν εἶναι σημαντικαί, ἀλλὰ διότι ἡ περιβαλλοντικὴ κρίσις ἀγγίζει ἀμέσως τὴν ἰδίαν τὴν ὑπόστασίν μας ὡς ἀνθρώπων, τὴν ἰδίαν τὴν ὕπαρξίν μας ὡς κατοίκων τῆς γῆς, τὴν ἰδίαν τὴν γῆν ἡ ὁποία εἶναι «τὸ κοινόν σπίτι» ὅλων μας.
Εἶναι ἑπομένως αὐτονόητον ὅτι ἐὰν καταστραφῇ αὐτὸ τὸ «κοινόν μας σπίτι», τότε ὅλα τὰ ὑπόλοιπα οὐδεμίαν θὰ ἔχουν σημασίαν. Εἰς ἕνα περιβάλλον τὸ ὁποῖον θὰ ἔχῃ καταστραφῆ, οὔτε ἡ οἰκονομικὴ εὐμάρεια οὔτε ἡ ἐξέλιξις τῆς τεχνολογίας θὰ εἶναι εἰς θέσιν νὰ προσφέρουν κάτι εἰς τὸν ἄνθρωπον, δι᾽ αὐτὸ καὶ ἀπαιτεῖται μεγάλη προσοχὴ ὥστε νὰ μὴ φθάσωμεν εἰς αὐτὸ τὸ σημεῖον.
Εἰς τὴν ἐρώτησιν τί χρειάζεται νὰ προσέξωμεν δι᾽ αὐτό, δίδει ἀπάντησιν τὸ πρῶτον τμῆμα τοῦ θέματος τῆς ἡμερίδος αὐτῆς. Τὸ ἀντίδοτον καὶ εἰς τὴν περιβαλλοντικὴν κρίσιν, τὴν ὁποίαν ἀντιμετωπίζει ὁ σύγχρονος κόσμος, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, εἶναι οἱ ἀξίες καὶ ὁ σεβασμός των.
Ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας διέγραψε ἀπὸ τὴν ζωήν του, ἐν ὀνόματι μιᾶς κακῶς ἐννοουμένης ἐλευθερίας καὶ προόδου, πολλὲς ἀπὸ τὶς ἀξίες μὲ τὶς ὁποῖες ἀνετράφησαν αἱ παλαιότεραι γενεαὶ τῶν ἀνθρώπων. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀπεμπόλησις τῶν ἀξιῶν ἔφερεν εἰς τὸν κόσμον τὰς διαφόρους κρίσεις, διὰ τὰς ὁποίας ἐκ τῶν ὑστέρων συνειδητοποιοῦμεν ὅτι εἶναι περισσότερον ἀπὸ κάθε τι ἄλλο κρίσεις ἀξιῶν. Ἐάν, λοιπόν, ἐπιθυμοῦμεν νὰ ἀντιμετωπίσωμεν τὴν περιβαλλοντικὴν κρίσιν, ἡ ὁποία ἐξελίσσεται ἐπικινδύνως διὰ τὴν γῆν μας, εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐντάξωμεν εἰς τὴν ζωήν μας καὶ πάλιν τὰς ἀξίας.
Μία σημαντικὴ ἀξία εἶναι ὁ σεβασμὸς ὅσων πραγμάτων δὲν μᾶς ἀνήκουν, ὅσων πραγμάτων ἀνήκουν εἰς τοὺς συνανθρώπους μας. Καὶ τὸ περιβάλλον δὲν μᾶς ἀνήκει, δὲν εἶναι ἰδιοκτησία μας. Ἀνήκει εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, καὶ εἰς ὅσους ζοῦν σήμερον ἀλλὰ καὶ εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς. Δικαιούμεθα νὰ τὸ χρησιμοποιοῦμεν, ἀλλὰ δικαιοῦνται ἐξ ἴσου καὶ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι νὰ τὸ χρησιμοποιοῦν καὶ νὰ τὸ χρησιμοποιήσουν καὶ μελλοντικῶς. Ὁ Θεὸς τὸ ἐδημιούργησεν ἀπὸ ἀγάπην πρὸς τὸ πλάσμα Του, τὸν ἄνθρωπον, διὰ νὰ ζοῦμε μέσα εἰς αὐτό, διὰ νὰ τὸ ἀξιοποιῶμεν πρὸς ὠφέλειάν μας, καὶ ὄχι διὰ νὰ τὸ φθείρωμεν καὶ νὰ τὸ καταστρέφωμεν. Μᾶς τὸ προσέφερεν ὡς δῶρον, καὶ οὐδεὶς λογικὸς ἄνθρωπος πετᾶ τὸ δῶρον τὸ ὁποῖον τοῦ ἐχάρισαν, ἀλλὰ τὸ συντηρεῖ καὶ τὸ φροντίζει καὶ τὸ διατηρεῖ εἰς καλὴν κατάστασιν διὰ νὰ τοῦ θυμίζῃ αὐτὸν ὁ ὁποῖος τοῦ τὸ ἐχάρισεν. Ἔτσι, σεβόμενοι τὸ περιβάλλον ἐκφράζομεν τὸν σεβασμόν μας εἰς τὸν Θεόν, καὶ σεβόμενοι τὸν Θεὸν σεβόμεθα καὶ τὸ δημιούργημα καὶ δῶρον Του πρὸς ἡμᾶς, τὸ περιβάλλον.
Ἐξ ἴσου σπουδαία μὲ αὐτὴν ἀξία εἶναι ὁ σεβασμὸς πρὸς τοὺς συνανθρώπους μας. Ἐὰν τοὺς σεβώμεθα, τότε σεβόμεθα ὅ,τι ἀνήκει καὶ εἰς αὐτούς, καὶ ἐν προκειμένῳ τὸ περιβάλλον. Τὸ νερό καὶ ὁ ἀέρας εἶναι θεμελιώδη συστατικὰ στοιχεῖα τῆς ζωῆς, ἀπαραίτητα δι' ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἔχουν δικαίωμα ὅλοι νὰ τὰ ἀπολαμβάνουν καὶ νὰ τὰ χαίρωνται ὅπως καὶ ἡμεῖς. Ἐὰν σεβώμεθα τοὺς συνανθρώπους μας, σεβόμεθα καὶ τὸ δικαίωμά των νὰ τὰ χρησιμοποιήσουν, καὶ κατὰ συνέπειαν ἀποφεύγομεν τὴν ὑπερεκμετάλλευσίν των, καὶ φροντίζομεν νὰ τὰ διατηρῶμεν καθαρά, διότι ἡ μόλυνσις αὐτῶν τῶν δύο στοιχείων ἔχει καταστρεπτικάς συνεπείας ὄχι μόνον διὰ τοὺς ἀνθρώπους ἀλλὰ καὶ δι᾽ ὅλους τοὺς ζῶντας ὀργανισμούς, τὴν πανίδα καὶ τὴν χλωρίδα, αἱ ὁποῖαι συνέπειαι ἐπιστρέφουν καὶ πάλιν εἰς τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸν πλήττουν.
Τρίτη ἀξία τὴν ὁποίαν συχνὰ παραθεωροῦμεν εἶναι ὁ σεβασμὸς εἰς τὸ ὡραῖον. Ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὰ πάντα «καλὰ λίαν», ἐδημιούργησε τὸν κόσμον ὄμορφον καὶ ἁρμονικόν. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος, ἄλλοτε καταχρώμενος τὰς δυνατότητας τὰς ὁποίας τοῦ προσφέρει ἡ τεχνολογία καὶ ἐπιδιώκων νὰ ἐξυπηρετήσῃ τὰς προσκαίρους ὑλικὰς ἀνάγκας του, ἀλλοιώνει ἢ καὶ διαταράσσει τὴν ἁρμονίαν τῆς φύσεως, οἰκοδομῶν κατ' ἀντίθεσιν πρὸς τοὺς ὅρους τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος, μετακινῶν λίμνας καὶ ποταμοὺς καὶ μεταβάλλων τὸ ἀνάγλυφον τοῦ ἐδάφους, ἄλλοτε δὲ ρυπαίνει τὴν φύσιν ποικιλοτρόπως καταστρέφων τὴν ὡραιότητα τοῦ περιβάλλοντος.
Τετάρτη ἀξία τὴν ὁποίαν ἀπεμπόλησεν ὁ ἄνθρωπος μὲ σοβαρὰς συνεπείας διὰ τὸ φυσικὸν περιβάλλον εἶναι ἡ λιτότης καὶ ἡ ὀλιγάρκεια. Πολλαὶ ἀπὸ τὰς συνηθείας τὰς ὁποίας ἀπέκτησε κατὰ τὰς τελευταίας δεκαετίας ὁ ἄνθρωπος εἶναι, ὅπως πιστοποιοῦν οἱ εἰδικοὶ οἱ κρούοντες τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου, βλαπτικαὶ διὰ τὸ περιβάλλον. Μεταξὺ αὐτῶν ἡ ἀλλαγὴ εἰς τὰς διατροφικὰς συνηθείας, καὶ κυρίως ἡ ὑπερκατανάλωσις ζωϊκῶν προϊόντων, ἐν ἀντιθέσει πρὸς παλαιοτέρας ἐποχὰς κατὰ τὰς ὁποίας ἡ διατροφὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐβασίζετο κυρίως εἰς φυτικὰ προϊόντα∙ ἡ ὑπερκατανάλωσις ἠλεκτρικῆς ἐνεργείας πρὸς διευκόλυνσιν τῆς καθημερινότητος∙ ἡ ἄσκοπος χρῆσις ἰδιωτικῶν μεταφορικῶν μέσων καὶ διὰ μικρὰς ἀκόμη ἀποστάσεις, ὅλα αὐτὰ συμβάλλουν σημαντικῶς εἰς τὴν ρύπανσιν τοῦ περιβάλλοντος, εἰς τὴν διεύρυνσιν τοῦ λεγομένου «φαινομένου τοῦ θερμοκηπίου», καὶ συντελοῦν τελικῶς εἰς τὴν καταστροφὴν τοῦ περιβάλλοντος.
Θὰ ἠδύνατό τις νὰ προσθέσῃ καὶ ἄλλας πολλὰς ἀξίας, τῶν ὁποίων ἡ παραθεώρησις ὁδηγεῖ εἰς περιβαλλοντικὴν κρίσιν, ἀρκοῦν ὅμως αὐταὶ διὰ νὰ κατανοήσωμεν ὅτι ἔχομεν χρέος νὰ ἀποτρέψωμεν τὴν κρίσιν πάσῃ θυσίᾳ, προκειμένου νὰ διατηρήσωμεν πρὸς χάριν τῶν νεωτέρων τὸν κόσμον καὶ τὸ φυσικὸν περιβάλλον «καλὸν λίαν», ὅπως τὸ ἐδημιούργησεν ὁ Θεός.
Καὶ εἶναι ὄντως αἰσιόδοξον καὶ ἐνθαρρυντικὸν ὅτι τὰ σχολικὰ προγράμματα περιλαμβάνουν πλέον μαθήματα περιβαλλοντικῆς ἐκπαιδεύσεως καὶ οἱ μαθηταὶ μὲ τὴν καθοδήγησιν τῶν διδασκάλων καὶ τῶν καθηγητῶν εὐαισθητοποιοῦνται εἰς τὰ θέματα τῆς προστασίας τοῦ περιβάλλοντος καὶ γίνονται πολλάκις πρότυπα καὶ παραδείγματα καὶ διὰ τοὺς μεγαλυτέρους.
Ἡ εὐαισθητοποίησις αὐτὴ προσφέρει ἰδιαιτέραν χαρὰν καὶ ἱκανοποίησιν καὶ εἰς ἡμᾶς, εἰς τὸ Οἰκουμενικόν μας Πατριαρχεῖον, τὸ ὁποῖον ἀπὸ εἰκοσαετίας καὶ πλέον ἀνέλαβε καὶ ἀναλαμβάνει πρωτοβουλίας διὰ τὴν εὐαισθητοποίησιν καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἡγεσιῶν των πρὸς προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος, διὰ τὸ ὁποῖον ἔχομεν ὅλοι εὐθύνην ἔναντι τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῶν συνανθρώπων μας καὶ τοῦ Θεοῦ, καὶ εἰς τὴν ὁποίαν ὅλοι θὰ πρέπει νὰ συστρατευθῶμεν καὶ νὰ συμβάλωμεν διὰ ἕνα καλλίτερον αὔριον περιβάλλον.
Κατακλείοντες τὰς ὀλίγας αὐτὰς σκέψεις σᾶς καλωσορίζομεν ἐγκαρδίως καὶ πάλιν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, σᾶς εὐχόμεθα καλὴν παραμονὴν καὶ σᾶς ἀναμένομεν πάντοτε μὲ πολλὴν ἀγάπην καὶ στοργὴν εἰς τὸ Οἰκουμενικόν μας Πατριαρχεῖον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου