ΤΟ ΤΡΙΤΟΜΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΜΕΛΙΤΩΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟ

Η ενσάρκωση της απλότητας και της ταπείνωσης 

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: «Όταν θα πεθάνω δεν θέλω να με θυμούνται οι άνθρωποι, αρκεί να δοξάζεται, και μόνον, η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και να ζει το Φανάρι, για να ζωντανεύει την ακοίμητη συνείδηση του Γένους». 

Του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΒΙΚΕΤΟΥ 

Στις αρχές Φεβρουαρίου πήρα ένα δέμα από την Κωνσταντινούπολη. Το άνοιξα και με πολύ χαρά βρήκα μέσα το νεοεκδοθέν βιβλίο του Μητροπολίτη Φιλαδελφείας Μελίτωνα με τίτλο: «Η ΙΕΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ, ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ». 

Γνώριζα ότι ο κ. Μελίτων ετοίμαζε βιβλίο προς τιμή και μνήμη του αοιδίμου Πατριάρχου Δημητρίου, αλλά δεν περίμενα μέσα στο δέμα, που παρέλαβα, να δω ένα τρίτομο έργο, που συνολικά καλύπτει περίπου 2000 σελίδες. 

Σε συνοδευτική και εξαιρετικά τιμητική για μένα επιστολή επιστολή του ο λίαν αγαπητός Μητροπολίτης Φιλαδελφείας, με τον οποίο γνωριζόμαστε από το 1991, τονίζει: «Γνωρίζων οπόσον αγαπάτε τον μακαριστόν σεμνόν και ταπεινόν Πατριάρχη της αγάπης, πιστεύω ότι η λήψις του παρόντος τρίτομου έργου θα σας χαροποιήσει και θα γίνει αφορμή συγκινήσεως εκ της αναμνήσεως της ειρηνικής πραείας, αληθώς δε σταυροαναστασίμου μορφής Του».

Ο Φιλαδελφείας Μελίτων με τον μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο

Το τρίτομο έργο, το οποίο είναι άριστα επιμελημένο και εμπλουτίζεται με σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την ζωή και δράση του Πατριάρχη Δημητρίου, κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη με την οικονομική χορηγία του επιχειρηματία Αλέξανδρου Μπακατσέλου. 

Το έργο προλογίζεται από τον σημερινό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, διάδοχο του Δημητρίου, o oποίος τονίζει: «η μακρά Πατριαρχία αυτού ήτο και δια την ημετέρα μετριότητα αφορμή να διαπιστώσουμε τον ένθεο ζήλο και την θυσιαστική αγάπη αυτού δια το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την ενότητα της καθ΄όλου Εκκλησίας ημών, ήτις τον ώθησε εις την ανάληψιν της Ιεράς Πορείας προς τας ανά την οικουμένην Εκκλησίας και το ποίμνιο αυτών». Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος συγχαίρει τον Μητροπολίτη Φιλαδελφείας «δια την έγκοπον φιλοπατερική προσπάθεια όπως τιμήσει τον αοίδιμον Προκάτοχον ημών». 

Ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Μελίτων έζησε από κοντά τον Πατριάρχη Δημήτριο ως στενός του συνεργάτης και κατέγραψε βήμα- βήμα την πορεία και το έργο του. Ήταν αρχικά διάκονος του Πατριάρχου Δημητρίου, το 1990 εξελέγη Μητροπολίτης και διετέλεσε επί σειρά ετών αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου. «Αισθάνομαι ότι εξεπλήρωσα ένα χρέος σεβασμού, ευγνωμοσύνης και υιϊκής αγάπης», δήλωσε στον «Φ» ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Μελίτων για την συγγραφή του τρίτομου έργου, για το οποίο χρειάστηκε κόπος πεντάχρονης επισταμένης εργασίας. 

Στην Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος με τον σταυρό του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη

Από τα πολλά ταξίδια στο εξωτερικό του Πατριάρχη Δημητρίου ο Μητροπολίτης Μελίτων στην συνομιλία μας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο προσκύνημα στο Άγιον Όρος. «Σ’ αυτό, γενικά, μίλησε κυρίως με την καρδιά του, με την πίστη του, με τη σιωπηλή δέησή του», λέει. Σύμφωνα με τον κ. Μελίτωνα ο Πατριάρχης Δημήτριος διακρινόταν για την «ενδόμυχη αγάπη Του προς όλους, την προσευχή του και την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, που ακτινοβολούσε μαζί με μια μεγάλη απλότητα, ταπείνωση και ιλαρότητα». Ο Πατριάρχης Δημήτριος έλεγε «όταν θα πεθάνω δεν θέλω να με θυμούνται οι άνθρωποι, αρκεί να δοξάζεται, και μόνον, η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και να ζει το Φανάρι, για να ζωντανεύει την ακοίμητη συνείδηση του Γένους», τόνισε στον «Φ» ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας. 

Ο μακαριστός θείος μου, Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης Χρυσόστομος, ο οποίος συνάντησε στο Φανάρι με όμιλο προσκυνητών τον Πατριάρχη Δημήτριο τον Απρίλιο του 1986, μου είχε πει ότι ο Πατριάρχης ήταν διάκονος πάντων, άνθρωπος αγαθός με έγνοια για την Ορθοδοξία και την καταλλαγή μεταξύ όλων των Χριστιανών και των άλλων θρησκειών. Με δυο λόγια ο θείος μου χαρακτήρισε τον Πατριάρχη Δημήτριο «τιμή και καύχημα της Ορθόδοξης Εκκλησίας» και «ενσάρκωση της απλότητας», πράγμα, όπως επεσήμανε, σπάνιο στις μέρες μας.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Ν. Σμύρνης Χρυσόστομος προσφωνών τον Πατριάρχη Δημήτριο 

Και στους τρεις τόμους του έργου του Φιλαδελφείας Μελίτωνα υπάρχουν στην αρχή εισαγωγικά κείμενα του και στην συνέχεια καταγράφονται χρονολογικά το έργο, που επιτέλεσε ο Πατριάρχης Δημήτριος, και οι περιοδείες του ανά την οικουμένη. 

Επίσης, στους τρεις τόμους είναι αποθησαυρισμένες οι ομιλίες του Πατριάρχη Δημήτριου. Γενικά το έργο αποτελεί πολύτιμη συμβολή στην εκκλησιαστική ιστορία και ιδιαίτερα αυτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Στον πρώτο τόμο δημοσιεύεται και άρθρο, με τίτλο «Ο Πατριάρχης Δημήτριος όπως τον έζησα» από το επίσης πνευματικό του παιδί, τον Μητροπολίτη Σεβαστείας Δημήτριο, ο οποίος επισημαίνει ότι την ζωή του Πατριάρχη Δημήτριου «κοσμούσαν κυρίως η βαθεία πίστις και ευθύς μετά η ανεξικακία και η σεμνότης, η διάκρισις και η σύνεσις, η γνήσια ευγένεια και η προσήκουσα σοβαρότης, η ευσπλαχνία και η συγχωρητικότης του… Υπήρξε ταπεινός. Ποτέ ταπεινοφανής και σεμνότυφος». 

Ο λόγιος Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος σημειώνει για το έργο του κ. Μελίτωνα: «Ο αδελφός άγιος Φιλαδελφείας "τω πνεύματι πλατυνόμενος" προτίμησε και κατώρθωσε να αναφερθεί με τις ουρανόγευστες σελίδες του σε κάτι σπουδαίο. Στην μεταφορά και "εκτός των τειχών" της ευνοηματικής έκφρασης της σιωπής του πανίερου Οικουμενικού Θρόνου. Αλλά και ν' αναμνηστεί δικαίως και τιμητικώς του πνευματικού του πατρός».

Με τον τότε πρόεδρο των Η.Π.Α. Τζόρτζ Μπους. Στα δεξιά του Μπους ο σημερινός Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο Πατριάρχης Δημήτριος ανήλθε στον Οικουμενικό Θρόνο στις 16 Ιουλίου 1972. Ήταν ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης, που επισκέφτηκε το 1990 την Αμερική και έγινε δεκτός από τον τότε Αμερικανό πρόεδρο. Επισκέφθηκε τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β΄ και έθεσε υγιή θεμέλια για ένα ειλικρινή και γόνιμο θεολογικό διάλογο με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Ο Πάπας ανταπέδωσε την επίσκεψη στο Φανάρι. Με πρωτοβουλία του Πατριάρχου Δημητρίου καθιερώθηκε η ημέρα του περιβάλλοντος. Για τον εορτασμό αυτό από το 1989 ορίσθηκε η 1η Σεπτεμβρίου. Επί Πατριάρχου Δημητρίου δόθηκε νέα ώθηση και στους διαλόγους μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών για την περαιτέρω σύσφιξη των πνευματικών δεσμών ανάμεσά τους και με στόχο τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος εξεδήμησε στις 2 Οκτωβρίου 1991. 

Από την εφημερίδα «Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» Κύπρου, 10.3.13
φωτογραφίες: Ν. Μαγγίνας