ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ
Με φόντο μια φλεγόμενη Μέση Ανατολή από την οποία φεύγουν διωγμένοι οι χριστιανοί, ο ορθόδοξος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος συναντώνται αύριο και τη Δευτέρα στα Ιεροσόλυμα, σε μια πρωτοβουλία που στόχο έχει να δώσει ώθηση στον διάλογο μεταξύ των δύο Εκκλησιών, τον οποίο ξεκίνησαν πριν από πενήντα χρόνια οι Αθηναγόρας και Παύλος ΣΤ΄ στους Αγίους Τόπους. Ηταν 4 Ιανουαρίου 1964, όταν, εν μέσω αντιδράσεων των πλέον συντηρητικών κύκλων και των δύο πλευρών, οι τότε Προκαθήμενοι, των ορθοδόξων και των ρωμαιοκαθολικών, συμπροσευχήθηκαν στον Ναό της Αναστάσεως του Κυρίου, στην Ιερουσαλήμ, θέτοντας βάσεις για προσέγγιση των δύο Εκκλησιών, που ταλανίζονταν από το σχίσμα του 1054.
Μισό αιώνα μετά, Πάπας και Οικουμενικός Πατριάρχης αναμένεται να συνεχίσουν την επιχείρηση συμφιλίωσης που ξεκίνησε τότε από τον «ομφαλό» της Χριστιανοσύνης και άλλαξε το κλίμα ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες, οι σχέσεις των οποίων έκτοτε πέρασαν από την πολεμική στον διάλογο και τη συναίνεση. «Τέθηκαν στη συνάντηση εκείνη οι βάσεις για άρση των αναθεμάτων (αλληλοκατηγορίες, αφορισμοί κ.λπ.) και την έναρξη διαλόγου. Ας μην ξεχνάμε ότι επί εκατονταετίες ολόκληρες εξελισσόταν μια άνευ προηγουμένου πολεμική σε όλα τα επίπεδα», εξήγησε στην «Κ» πηγή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Τώρα οι δύο πλευρές φιλοδοξούν να δώσουν ώθηση στον διάλογο, να έρθουν πιο κοντά σε ζητήματα που προκαλούσαν σοβαρές τριβές. Δεν πρέπει να περιμένουμε πρακτικά κάτι θεαματικό, έχει όμως σημασία να παραμείνει ζωντανό και να δυναμώσει τον πνεύμα της συνάντησης του 1964», πρόσθεσε.
Ο καθηγητής της Οικουμενικής Κίνησης στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, Στέλιος Τσομπανίδης, θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική τη συνάντηση καθώς, όπως λέει, το 2016 πρόκειται να διεξαχθεί η Πανορθόδοξη Σύνοδος η οποία θα λάβει αποφάσεις για τον διάλογο των δύο Εκκλησιών. Στην ερώτηση ποια είναι τα ισχυρά σημεία «τριβής» μεταξύ των δύο Εκκλησιών, ο κ. Τσομπανίδης αναφέρει το Πρωτείο, το ποιος δηλαδή θα είναι πρώτος μεταξύ ίσων, και το Filioque, το εάν το Αγιο Πνεύμα εκπορεύεται αποκλειστικά από τον Πατέρα ή και από τον Υιό. Ομως, όπως τονίζει ο ειδικός σε θέματα θεολογικού διαλόγου καθηγητής, «τα μηνύματα της συνάντησης θα είναι και πολιτικά με την ευρεία έννοια καθώς Βαρθολομαίος και Φραγκίσκος έχουν αντιληφθεί πλήρως τις προκλήσεις της εποχής. Είναι περίπου βέβαιο ότι στο ανακοινωθέν θα δοθεί έμφαση στον ρόλο της χριστιανικής Εκκλησίας, στην αγάπη προς τον συνάνθρωπο, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη».
Πατριάρχης και Πάπας προσέρχονται να συζητήσουν «πάνω» από τον Πανάγιο Τάφο, ο καθένας με το δικό του φωτοστέφανο. Ο Φραγκίσκος ως ο «Πάπας των φτωχών» μετά τη δημόσια καταγγελία του εναντίον του «αχαλίνωτου καπιταλισμού» και ο Βαρθολομαίος ως ο «πράσινος Πατριάρχης» λόγω της αυξημένης ευαισθησίας του και της εκστρατείας για την προστασία του περιβάλλοντος. Πέρα από τα προαιώνια θεολογικά ζητήματα και τις ευαισθησίες των κορυφαίων θρησκευτικών ηγετών για τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου, το βλέμμα τους θα είναι στραμμένο προς το δοκιμαζόμενο χριστιανικό στοιχείο της ευρύτερης περιοχής, που νωρίτερα στο Ιράκ και τώρα στη Συρία ανεβαίνει τον δικό του Γολγοθά. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι Πάπας και Πατριάρχης θα απευθύνουν μήνυμα ότι οι χριστιανοί δεν είναι επισκέπτες στη Μέση Ανατολή, ήταν και παραμένουν ισχυρό και αναπόσπαστο πολιτισμικό και εθνικό κομμάτι της, εκεί είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε και από εκεί εξαπλώθηκε προς όλο τον κόσμο ο χριστιανισμός.
Αν και επίσημη ατζέντα της συνάντησης δεν έχει ανακοινωθεί, εκτός συζήτησης δεν αναμένεται να μείνει, όπως σημειώνει ο κ. Τσομπανίδης, και το ζήτημα του διαλόγου με το Ισλάμ, με την πλευρά της Ορθόδοξης Εκκλησίας να έχει για πολλούς λόγους μεγαλύτερη εμπειρία και συνεισφορά επ’ αυτού. Ο κ.κ. Βαρθολομαίος θα συνοδεύεται από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο, μητροπολίτες και στελέχη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ στην αποστολή θα βρίσκεται και ο πρόεδρος της Coca-Cola, Τούρκος που διατηρεί άριστες σχέσεις με το Φανάρι και η σύζυγός του φέρεται να είναι χριστιανή, κ. Μουχτάρ Κεντ.
Ο ασπασμός Παύλου - Αθηναγόρα, 50 χρόνια πριν
Ο 83χρονος σήμερα θεολόγος Αριστείδης Πανώτης, παρών στη συνάντηση του 1964, αφηγείται με γλαφυρό τρόπο στην «Κ»:
«Ο Πάπας Παύλος έφτασε στα Ιεροσόλυμα, προσκύνησε τον Πανάγιο Τάφο και λειτούργησε μπροστά στο Ιερό Κουβούκλιο. Μετά ανέβηκε στον Γολγοθά και ο εκεί Αγιοταφίτης φύλακάς του, π. Δανιήλ, του πρόσφερε λαμπάδα την οποία άναψε και συγκλονισμένος έσκυψε στο σημείο πήξεως του Σταυρού και προσευχήθηκε. Οταν σηκώθηκε πλησίασε τον π. Δανιήλ, τον αγκάλιασε και του είπε: “Ευχαριστώ, Ελληνες, που φυλάξατε μέσω τόσων αιώνων αυτόν τον γλυκύτερο τόπο του κόσμου”! Την επομένη, παραμονή των Φώτων, έφτασε με τη συνοδεία του και ο Πατριάρχης Αθηναγόρας. Προσκύνησε και εκείνος στον Πανάγιο Τάφο και αργότερα μετέβη στο κτίριο της παπικής αντιπροσωπείας που βρίσκεται επίσης στις πλαγιές του Ορους των Ελαιών. Εκεί τον υποδέχθηκε με δάκρυα στα μάτια ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄. Και οι δύο άνοιξαν αυθόρμητα τις αγκαλιές τους και έδωσαν τον εν Χριστώ ασπασμό! Πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα βαθύτατης συγκινήσεως και κατανύξεως και οι παριστάμενοι έκλαψαν. Μετά, οι δύο Προκαθήμενοι προχώρησαν προς την επίσημη αίθουσα υποδοχής όπου ήταν τοποθετημένοι δύο ομοιόμορφοι και ισοϋψείς θρόνοι. Στην αριστερή πλευρά κάθισε ο Πάπας και πρόσφερε τη δεξιά τιμητική θέση στον Πατριάρχη. Παρέμειναν εκεί αρχικά κεκλεισμένων των θυρών μόνοι επί 14 λεπτά. Οπως μου διηγήθηκε αργότερα ο Πατριάρχης, ο Πάπας με αγάπη και ταπείνωση εξέφρασε την αγαλλίασή του για εκείνη τη στιγμή και πρόσθεσε πως δεν πρέπει θλιβερά περιστατικά του παρελθόντος να δεσμεύουν την πορεία προς την ενότητα της Εκκλησίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου