Μνήμη της Αλώσεως σήμερα και δημοσιεύουμε ένα ανέκδοτο ιδιόμελον "Εις τον τελευταίον Βυζαντινόν Αυτοκράτορα Κωνσταντίνον Παλαιολόγον", σε ήχο πλ.β' (μετά φθορών και παραχορδών), κείμενο και μέλος του αειμνήστου Άρχοντος Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Ηλία Μπογδανόπουλου.
Το μέλος αυτό εποιήθη υπό του μακαριστού Άρχοντος στις 15 Ιουνίου 1972 και εψάλη από χορό ψαλτών υπό τον αείμνηστο Μανώλη Χαζτημάρκο στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού στην Αθήνα το έτος 1977, σε μεγάλη εκδήλωση που διοργάνωσε το Σωματείο Ελλήνων Υπηκόων απελαθέντων εκ Τουρκίας.
Ο Ηλίας Μπογδανόπουλος (1912-1978) γεννήθηκε στην Πάτρα και απεφοίτησε από την Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το έτος 1943. Υπήρξε διευθυντής του Σωφρονιστηρίου Ανηλίκων Πατρών. Εκεί εγκαινίασε πρωτοποριακές για την εποχή μεθόδους ως προς την εκπαίδευση των παιδιών, ιδρύοντας εργαστήρια (ξυλουργικής, κεραμικής, κ.λ.π.) για τους παραβατικούς ανηλίκους, έτσι ώστε να τους δοθεί ευκαιρία κοινωνικής ενσωμάτωσης. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το 1946 να λάβει υποτροφία και να επισκεφθεί αντίστοιχα αναμορφωτικά ιδρύματα της Αγγλίας και Αμερικής. Το ίδιο έτος (1946) ηχογράφησε στο Σικάγο τον Παρακλητικό Κανόνα της Θεοτόκου, επί δίσκου γραμμοφώνου. Άσκησε την δικηγορία από το 1948. Το έτος 1955 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του «Συλλόγου Φίλων Βυζαντινής Μουσικής» στην Πάτρα, και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος αυτού.
Το υμνογραφικό έργο άρχισε επ’ ευκαιρία της εκ Ρώμης επανακομιδής της Τιμίας Κάρας του Πολιούχου των Πατρέων Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, όπου υπήρξε ο κύριος διεκπεραιωτής της σχετικής αλληλογραφίας, του Δήμου Πατρέων μετά του Βατικανού. Το γεγονός τούτο έγινε αφορμή για την σύνθεση της πρώτης του ασματικής ακολουθίας («Ιερά Ακολουθία Εσπερινού, Όρθρου και Χαιρετισμών εις την Ανακομιδήν της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου»). Από τότε επεδόθη «παρέργως μεν αλλά μετά ζήλου και λίαν ευδοκίμως» στη σύνθεση και μελοποίηση ύμνων, οι οποίοι φέρουν το προσωπικό ύφος του συνθέτου και ευρίσκονται στην στάθμη κλασικού επιπέδου τόσον κατά το κείμενο της ποιήσεως όσον και κατά το μέλος. Αγάπησε μετά πάθους την βυζαντινή ψαλμωδία του Πατριαρχικού ύφους και υπήρξε αυτοδίδακτος και εγκρατής γνώστης της μουσικής. Η συνεχής παρακολούθηση και ακρόαση επί δύο δεκαετίες του Νικολάου Μαυροπούλου, Δομέστικου του Πατριαρχικού Ναού και μαθητού του Ιακώβου Ναυπλιώτου του Μεγαλοπρεπούς, συνέβαλε κατά πολύ στο ψαλτικόν ιδίωμα του Ηλία Μπογδανοπούλου. Διατηρούσε στενή επαφή και με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνο Πρίγγο.
Συνέθεσε και Ωδή στον μεγάλο Πατριάρχη Αθηναγόρα, τη παραινέσει του Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιακώβου.
Το 1974 ετιμήθη με το οφφίκιο του Άρχοντος Υμνογράφου της Αγίας και Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Παραθέτουμε, στη συνέχεια, την σχετική απόφαση του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου, ο οποίος ανέθεσε στον μακαριστό Μητροπολίτη Κίτρους Βαρνάβα (Τζωρτζάτο), την χειροθεσία.
Το υμνογραφικό έργο άρχισε επ’ ευκαιρία της εκ Ρώμης επανακομιδής της Τιμίας Κάρας του Πολιούχου των Πατρέων Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, όπου υπήρξε ο κύριος διεκπεραιωτής της σχετικής αλληλογραφίας, του Δήμου Πατρέων μετά του Βατικανού. Το γεγονός τούτο έγινε αφορμή για την σύνθεση της πρώτης του ασματικής ακολουθίας («Ιερά Ακολουθία Εσπερινού, Όρθρου και Χαιρετισμών εις την Ανακομιδήν της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου»). Από τότε επεδόθη «παρέργως μεν αλλά μετά ζήλου και λίαν ευδοκίμως» στη σύνθεση και μελοποίηση ύμνων, οι οποίοι φέρουν το προσωπικό ύφος του συνθέτου και ευρίσκονται στην στάθμη κλασικού επιπέδου τόσον κατά το κείμενο της ποιήσεως όσον και κατά το μέλος. Αγάπησε μετά πάθους την βυζαντινή ψαλμωδία του Πατριαρχικού ύφους και υπήρξε αυτοδίδακτος και εγκρατής γνώστης της μουσικής. Η συνεχής παρακολούθηση και ακρόαση επί δύο δεκαετίες του Νικολάου Μαυροπούλου, Δομέστικου του Πατριαρχικού Ναού και μαθητού του Ιακώβου Ναυπλιώτου του Μεγαλοπρεπούς, συνέβαλε κατά πολύ στο ψαλτικόν ιδίωμα του Ηλία Μπογδανοπούλου. Διατηρούσε στενή επαφή και με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνο Πρίγγο.
Συνέθεσε και Ωδή στον μεγάλο Πατριάρχη Αθηναγόρα, τη παραινέσει του Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιακώβου.
Το 1974 ετιμήθη με το οφφίκιο του Άρχοντος Υμνογράφου της Αγίας και Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Παραθέτουμε, στη συνέχεια, την σχετική απόφαση του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Δημητρίου, ο οποίος ανέθεσε στον μακαριστό Μητροπολίτη Κίτρους Βαρνάβα (Τζωρτζάτο), την χειροθεσία.
Το ιδιομελο συνετέθη σε ποίηση και μέλος μόλις σε 3! ημέρες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ εκτέλεση του εκτενούς αυτού ύμνου από την χορωδία διαρκεί 8 λεπτά.
Ο υμνωδος εξυμνεί τον τελευταίο αυτοκράτορα του πανενδοξου Βυζαντίου αποκαλώντας τον "άνακτα πανευφημον"που εμψυχώνει με "αδάμαστο φρόνημα" τους περί αυτόν μαχητές... τους φωνάζει!
Ιδετε το της"ερημώσεως βδελυγμα" σέ ίππους και άρματα επελαυνει για να καταστρέψει τα ιερά και τίμια των Ελλήνων."ουκέτι βουλευμάτων καιρός!"
Κατόπιν στο επικής αλκής ιδιομελο,
ο υπο ισχυρον οίστρο τελών υμνογράφος προβαινει σε μια θυελλώδη περιγραφή του"εσχατου αγώνος", που βαθμηδόν παρουσιαζει ποιητικά τόν Παλαιολόγο ως "Λέοντα βρυχομενο καθορμωντα"και ως "κεραυνό επισκηπτοντα"που"μυριαδας βαρβάρων κατακοπτει κεφαλάς(υπερφυσικη διασταση που απαντάται στο έπος του Διγενή)
Προϊόντος του οιονεί έπους ιδιομέλου τούτου,ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος "μεγενθυνεται"υπερφυσικως ως ιδέα:"οι της οικουμένης πανελληνες πιστεύουν ότι θα σέ δουν μεγάλε αυτοκράτορα"εν υπερφυα παρουσια ανακαινισμένο ως αετού την νεότητα"!..
Το μέλος "συνομιλει"θαυμάσια με τον υπέροχο σε νόημα και άριστο σε πλοκήν ύμνο.